Дуои “Макоримул-ахлоқ”

Аз wikishia
Нусхаи хаттии Саҳифаи Саҷҷодия, ба хати насхи Абдуллоҳи Яздӣ, китобат дар шаъбони 1102 қамарӣ

Дуои “Макоримул-ахлоқ” (ба форсӣ: دعای مکارم الاخلاق) ё дуои 20-уми Саҳифаи Саҷҷодия яке аз дуоҳои маъсур аз Имом Саҷҷод (а) аст, ки дар он аз Худованд барои ба даст овардани ахлоқи нек ва анҷом додани корҳои нек ва инчунин парҳез аз разоил ва зиштиҳои ахлоқӣ ёрӣ талаб карда мешавад.

Дархостҳо дар ин дуо шомили ахлоқиёт дар ду меҳвари ахлоқи фардӣ ва иҷтимоӣ аст. Имом Саҷҷод (а) дар ин дуо ба монеаҳои рушди инсон ва роҳҳои наҷоти ӯ аз шарри фитнаҳои шайтон ишора кардааст.

Дар оғози бештари фарозҳои ин дуо, салавот такрор мешавад ва баъд аз он аз Худо талаб карда мешавад, ки далели ин такрорро наздик шудани дуо ба истиҷобат донистаанд.

Дуои 20-уми Саҳифа Саҷҷодия ба хотири дарбар доштани таълимоти инсонсоз барои ба даст овардани ахлоқ ва анҷоми корҳои нек, дуои «“Макоримул-ахлоқ”» номида мешавад, зеро дар он таълимоти бунёдии инсон барои ба даст овардани ахлоқ ва анҷом додани корҳои нек аст.

Дуои “Макоримул-ахлоқ”ро Муҳаммадтақии Фалсафӣ, Мисбоҳи Яздӣ ва Рӯҳуллоҳи Хотамӣ дар шакли дарси ахлоқ шарҳ дода ва ба таври ҷудгона чоп шудааст. Инчунин, ин дуо дар шарҳҳои Саҳифаи Саҷҷодия, ҳамчун “Диёри ошиқон” навиштаи Ҳусайни Ансориён ва “Риёз ал-соликин” навиштаи Сайидалӣ Хони Маданӣ низ шарҳ шудааст.


Аҳамият ва ҷойгоҳ

Дуои бистуми Саҳифаи Саҷҷодия ба далели дарбар доштани таълимоти инсонсоз ҷиҳати касби ахлоқи нек ва анҷоми корҳои писандида, ба дуои “Макоримул-ахлоқ” маъруф шудааст.[1] Имом Саҷҷод (а) дар ин дуо, бисёре аз разоили ахлоқӣ ва гуноҳонро бармешуморад. Ҳамчунин феҳристе аз фазоили ахлоқиро бозгу мекунад ва оростагӣ ба онҳоро аз Худо дархост мекунад.[2]

Истифодаи Имом Саҷҷод (а) аз орояҳои адабӣ ва гузиниши услубҳои наҳвию сарфӣ, ҳамчунин гузиниши мафоҳим ва калимаҳои ҳамоҳанг бо муҳтаворо аз имтиёзоти дуои “Макоримул-ахлоқ” донистаанд.[3]

Такрори салавот дар ибтидои фарозҳо

Салавот бар Муҳаммад ва Оли Муҳаммад дар дуои “Макоримул-ахлоқ” 20 бор такрор шудааст ва дар ҳар бор баъд аз салавот хостаҳои ҷадиде баён шудааст.[4] Оғоз кардани дуо бо салавотро аз суннатҳое донистаанд, ки аз сираи маъсумон расида ва дастур додаанд, ки қабл аз дархост аз Худо ва низ баъд аз он, салавот фиристода шавад.[5] Гуфта шудааст, чун тибқи ривоёт, салавот мустаҷоб мешавад, дархостҳое, ки ҳамроҳи он ба пешгоҳи Худо арза шавад низ заминаи истиҷобати беҳтаре хоҳад дошт; аз ин рӯ, Имом Саҷҷод дар ин дуо ва дар дигар дуоҳои Саҳифа аз салавоти зиёд истифода кардааст.[6]

Чароии дархости макорими ахлоқ аз Худо

Рӯҳуллоҳи Хотамӣ дар ибтидои шарҳи дуои Макоримул-ахлоқ бо тарҳи ин пурсиш, ки чигуна имкони талаб кардани макорими ахлоқ аз Худо вуҷуд дорад дар ҳоле ки инсон худ бояд барои таҳсили ахлоқи некӯ талош кунад ва бидуни талош ба ҷое нахоҳад расид, чунин ҷавоб медиҳад, ки дуо, ҷонишини талошу муҷоҳида нест, балки пуштвонаи кӯшиши инсон хоҳад буд; бинобарин барои ба даст овардани ахлоқи писандида илова бар талоши бардавом, ба дуо низ ниёз аст, то хости Худо бар он тааллуқ гирад. Аз сӯи дигар, замоне ки даст ба дуо бардошта шавад, навъе талқин дар инсон эҷод мешавад ва азми ӯро барои касби макорими ахлоқ қавитар мекунад.[7]

Таълимот

Мавзӯи аслии дуои “Макоримул-ахлоқ”, дархостҳое аз Худо барои касби ахлоқи нек ва анҷоми корҳои писандида аст.[8] Дархостҳои мавҷуд дар ин дуо шомили ахлоқиёт дар заминаҳои андеша, гуфтор ва кирдор мешавад ва дар ду меҳвари ахлоқи фардӣ ва иҷтимоӣ ироа шудааст.[9] Таълимоти дуои Макоримул-ахлоқ аз Имом Саҷҷод (а) дар 30 фароз[10] бар асоси тақсимбандӣ, тарҷума ва шарҳи Саҳифаи Сайидалӣ Нақӣ Файзулислом ба шарҳи зер аст:

Меҳварҳои ахлоқи фардӣ

  • Дархости комилтарин марҳалаи имон, болотарин мартабаи яқин, беҳтарини ният ва бартарин аъмол
  • Имон, сарчашмаи ҳамаи хайрот ва ахлоқи писандида аст.
  • Нияти солеҳ маншаи амали солеҳ аст.
  • Мушкилот ва мавонеъи рушди инсон: тавваҷуҳ ва иштиғол ба ғайри Худо, фақр, тамаъ, такаббур, худписандӣ ва фахрфурӯшӣ
  • Роҳҳои наҷоти инсон: анҷоми аъмол барои қиёмат, харҷ кардани вақт дар роҳи ҳадаф, масун будан аз фақр ва вусъати ризқ, анҷоми ибодат бидуни уҷбу риё ва анҷоми аъмоли хайр бидуни миннат гузоштан
  • Дархости тавозуъ дар айни бузургӣ ва сарбаландӣ
  • Дархости умр дар масири тоъату бандагӣ[11]
  • Пойдорӣ дар амал: ҳидояти шоиста, нияти устувор, ибодати доим ва дурӣ аз шайтон
  • Дархости камол дар умури ахлоқӣ
  • Дархости истиҷобати дуо
  • Дуо барои кушоиши молӣ дар тӯли зиндагӣ ва ризқи васеъ дар айёми солмандӣ
  • Дархости афви илоҳӣ дар поёни умр
  • Ба ёди Худо будан дар ҳамаи зиндагӣ
  • Дуо барои масӯният аз азоби Илоҳӣ
  • Дархости ҳидоят ба беҳтарин роҳ
  • Дархости имтиҳон нашудан ва гумроҳ нагаштан бо тавонгарӣ
  • Миёнаравӣ дар зиндагӣ
  • Дархости беҳтаринҳо аз Худо
  • Дархости дурӣ аз авомили маҳрумият аз раҳмати Ҳақ[12]
  • Имтиҳони Илоҳӣ бандагонро бо сарват
  • Дархости баракат дар мол
  • Паноҳ бурдан бар қудрати Илоҳӣ
  • Дархости баҳрамандӣ аз тақво ва сухан гуфтан бар асоси ҳидояти Илоҳӣ[13]
  • Сахтӣ ва ҳақоратҳои тангдастӣ
  • Дархости миёнаравӣ дар ибодат
  • Бознамондан аз ибодат ба сабаби касби ризқу рӯзӣ[14]
  • Тағйири ҳар чизе ба дасти Худованд аст.
  • Дар маърази ҳалокат будани нафс
  • Дархости қарин шудани фарҷоми умр бо афви Илоҳӣ
  • Дастёбӣ ба хайри дунёву охират бо зикри Худо ва итоати Худо ва муҳаббати Ӯ[15]
  • Дархости роҳи осоне барои муҳаббати Илоҳӣ
  • Дархости некӣ аз Худованд дар дунёву охират[16]

Меҳварҳои ахлоқи иҷтимоӣ

  • Дуо барои ислоҳи бадандешиҳои дигарон: табдили ҳасад ба маваддат
  • Дуо барои пирӯзӣ ва ғалаба бар душманон
  • Дархости баҳрамандӣ аз ширинии амният ва масуният аз ситами ситамгарон[17]
  • Исор ва гузаштҳои ахлоқӣ
  • Нафйи қудратталабӣ ва таҷовуз ба ҳуқуқи дигарон
  • Баёни вижагиҳои солеҳон: густариши адолат, казми ғайз, ислоҳи байни мардум, ошкор кардани корҳои хуби мардум, айбпӯшӣ, нармхуӣ, фурӯтанӣ, хушрафторӣ, оромиш, виқор, хушахлоқӣ, риояти адаби иҷтимоӣ ва ахлоқи умумӣ ва ғ.
  • Парҳез аз исроф
  • Посухи хуб дар баробари кори бад
  • Паёмадҳои ногувори ёрӣ хостан аз ғайри Худо
  • Илқооти шайтонӣ дар қалб ва забони инсонҳо (орзӯи ботил, бадгумонӣ, ҳасад, фӯҳшу носазо, шаҳодати ботил, обрӯрезӣ ва ғ.)
  • Паноҳ бурдан ба Худо аз зулм кардан ва зулм дидан
  • Баёни ҳидоятҳои Илоҳӣ (қудрати баён ва таъсири он дар ҳидояти мардум)
  • Масъулиятпазирӣ ва мудирияти дуруст
  • Табдили душмании наздикон ба дӯстӣ
  • Ҳамкорӣ бо дигарон ва хизмат ба ҷомеа
  • Ҳамроҳӣ бо ҷамоат, раҳо сохтан ва вогузоштани бидъатгузорон[18]
  • Тавваҷуҳ ба каромат ва ҳайсияти инсонҳо
  • Дархости ҳифзи обрӯ бо адами ниёз ба мардумони паст
  • Қарор гирифтан дар шумори роҳнамоёни ба хайр
  • Доштани улгӯ ва усва ва таъйини ҷиҳатгирӣ дар баст ва густариши адолат
  • Эҷоди оромиш ва мубориза бо хушунат
  • Аҳамияти мусобиқаи иҷтимоӣ дар хубиҳо
  • Дафъи авомили зарару зиён
  • Тарки эҳсони нобаҷо
  • Дархости дасте тавоно дар муқобили золим ва забоне гуё дар баробари душманон
  • Беэътиноӣ ба сарвати моландӯзон
  • Дархости беҳтарин салавот барои Муҳаммаду Оли Муҳаммад[19]

Шарҳҳо

Дуои Макоримул-ахлоқ ба сӯрати такнигорӣ шарҳ шудааст, бархе аз онҳо иборатанд аз:

  • Шарҳ ва тафсири дуои “Макоримул-ахлоқ” асари Муҳаммадтақии Фалсафӣ, тавассути дафтари нашри фарҳанги исломӣ дар 1370 ҳиҷрии шамсӣ, мунташир шудааст. Ин шарҳ маҷмӯаи суханрониҳои Фалсафӣ аст, ки дар Қуму Теҳрон дар шарҳи дуои бистуми Саҳифаи Саҷҷодия ироа шуд ва баъд аз ҷамъоварӣ ва афзудани бархе аз оёту ривоёт дар 89 фасл ба чоп расид.[20]
  • Шарҳи дуои “Макоримул-ахлоқ” тавассути Муҳаммадтақии Мисбоҳи Яздӣ. (Маҷмӯаи дарсҳои ахлоқ дар солҳои 1397 ва 1398ҳ.ш.)[21]
  • Нур-ул-офоқ: шарҳи дуои “Макоримул-ахлоқ” асари Шайх Муҳаммадҳусайн Зуъилм, тавассути интишороти Алиакбари Илмӣ дар 1370 ҳиҷрии қамарӣ ба чоп расидааст.[22]
  • Оинаи макорим (шарҳи дуои Макоримул-ахлоқи Имом Саҷҷод); дар ду ҷилд ҳовии дарсҳои ахлоқи Сайидрӯҳуллоҳи Хотамӣ дар шарҳи дуои макорим алохлоқ аст, ки дар 23 ҷаласа ироа шудааст ва тавассути интишороти Зулол дар соли 1368 ба чоп расидааст.[23]

Дуои макоримул-ахлоқ ҳамчунин дар шарҳҳое ки бар тамоми дуоҳои Саҳифаи Саҷҷодия нигошта шуда, низ шарҳ шудааст. Ин дуо дар шарҳҳои Саҳифаи Саҷҷодия аз ҷумла дар китоби «Диёри ошиқон» асари Ҳусайни Ансориён,[24] ин дуо ҳамчунин «Шуҳуд ва шинохт» асари Муҳаммадҳасан Мамдуҳии Кирмоншоҳӣ[25] ва шарҳу тарҷумаи Саҳифаи Саҷҷодияи асари Сайид Аҳмади Фаҳрӣ[26] ба забони форсӣ шарҳ шудааст.

Дуои Макоримул-ахлоқ ҳамчунин дар китобҳое монанди «Риёз-ус-солкин» асари Сайидалихони Маданӣ,[27] «Фӣ зилол-ис-Саҳифат-ис-Саҷҷодия» асари Муҳаммадҷавод Муғния,[28] «Риёз-ул-орифин» таълифи Муҳаммад ибни Муҳаммади Доробӣ[29] ва «Офоқ-ур-руҳ» навиштаи Сайид Муҳаммадҳусайни Фазлуллоҳ[30] ба забони арабӣ шарҳ шудааст. Вожаҳои ин дуо ҳам дар шарҳҳои луғавие, монанди «Таълиқот ала-с-Саҳифат-ис-Саҷҷодия» асари Файзи Кошонӣ[31] ва «Шарҳ-ус-Саҳифат-ис-Саҷҷодия» навиштаи Иззуддини Ҷазоирӣ[32] тавзеҳ дода шудааст.

Матн ва тарҷума

Матни тарҷума[33]

Дуои он ҳазрат аст дар макоримул-ахлоқ ва аъмоли писандида

(1) Худоё! Бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва имонамро ба комилтарин имон расон ва яқинамро бартарин яқин қарор деҳ ва ниятамро ба беҳтарини ниятҳо ва амаламро ба беҳтарини аъмол поён бахш.

(2) Худоё! Ниятамро ба лутфат комил гардон ва яқинамро ба раҳматат дар гардунаи сиҳҳату саломат қарор деҳ ва фасодамро ба қудратат ислоҳ кун.

(3) Худоё! бар Муҳаммаду Оли Муҳаммад дуруд фирист ва маро аз ончи тавваҷуҳ ба он дучори саргармию машғулият мекунад, боз дор; ва дар корҳое ба кор гир, ки фардои қиёмат дар иртибот бо он аз ман бозпурсӣ мекунӣ; ва рӯзгорамро дар аҳдофе, ки маро ба хотири он ба вуҷуд овардӣ поён деҳ; ва маро тавонгар кун ва ризқатро бар ман бигустарон ва маро ба чашм дошт нисбат ба ончӣ дар дасти ину он аст дучор макун ва арҷмандам соз; ва маро ба саркашию гарданкашӣ, гирифтор масоз; ва бар мадори бандагиат қарор деҳ ва ибодатамро ба худписандӣ табоҳ макун ва хайру некиро ба дасти ман барои тамоми мардум ҷорӣ соз ва онро бо олуда шудан ба миннат нобуд макун ва ахлоқи шарифаю баландмартаба ба ман бибахш ва аз фахрфурӯшӣ нигоҳам дор.

(4) Худоё! Бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист, дараҷа ва мартабаи маро назди мардум баланд макун, магар онки ба ҳамон андоза назди худам паст гардонӣ; ва иззати ошкоре бароям эҷод макун, магар онки ба ҳамон андоза, хории ботинӣ бароям эҷод кунӣ.

(5) Худоё! Бар Муҳаммаду Оли Муҳаммад дуруд фирист ва маро ба ҳидояти шоистае баҳраманд соз, ки онро бо равиши дигар ҷобаҷо накунам ва роҳи ҳаққе насибам кун, ки аз он мунҳариф нашавам ва нияти устуворе ба ман иноят кун, ки дар он шак наварзам; ва маро зинда дор, модоме ки умрам дар тоъати Ту ба кор равад; ва ҳангоме ки умрам бихоҳад чарогоҳи шайтон шавад, ҷонамро биситон; пеш аз он ки душманӣ ва нафратат бар ман пешӣ гирад, ё хашмат нисбат ба ман побарҷою устувор шавад.

(6) Худоё! Хислати қобили сарзаниширо дар вуҷуди ман вомагузор, ҷуз инки ислоҳаш кунӣ ва айби қобили сарзанишеро дар арсагоҳи ҳаётам раҳо макун, ҷуз инки некӯяш гардонӣ; ва кароматеро дар ман ноқис магузор, ҷуз инки комилаш фармоӣ.

(7) Худоё! Бар Муҳаммаду Оли Муҳаммад дуруд фирист ва [ин хислатҳое, ки мешуморам, ба фоидаи ман] тағйир деҳ: шиддати кинаи душманонро ба муҳаббат ва ҳасади мутаҷовизонро ба маваддат ва бадгумонӣ ва тӯҳмати аҳли салоҳро ба итминон ва душмании наздиконро ба дӯстӣ ва мухолифати хешонро ба хушрафторӣ ва танҳою беёр гузоштани наздиконро ба ёрӣ ва дӯстии фиребкоронро ба дуруст шудани дӯстӣ ва рад кардани ҳамнишинонро ба рафтори каримона ва талхии тарс аз ситамкоронро ба ширинии амният.

(8) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва маро бар касе ки ба ман ситам мекунад чера ва бар зидди касе ки бо ман ба муҷодала бармехезад забони гуё ва бар касе ки бо ман душманӣ меварзад, пирӯз қарор деҳ ва алайҳи касе ки найрангам мезанад, чораҷӯӣ бахш; ва дар баробари касе ки ба ман ситам мекунад қудрат иноят кун; ва алайҳи касе ки ба ман дашном медиҳаду ғайбат мекунад, тавони такзиб марҳамат фармо; ва аз дасти касе ки маро таҳдид мекунад, ба саломат дор; ва аз онки маро ба роҳи савоб мебарад, тавфиқи фармонбарӣ деҳ; ва аз онки маро ба роҳи рост ҳидоят мекунад, тавфиқи пайравӣ иноят кун.

(9) Худоё! Бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва маро ба ин умуре ки аз Ту мехоҳам пойдору устувор дор: истодан дар баробари касе ки ба ман хиёнат карда, бо силоҳи насиҳату хайрхоҳӣ; подош додан ба касе ки аз ман дурӣ ҷуста, бо некию хубӣ; ҷазо додан ба касе ки маро аз атояш маҳрум сохта, бо базлу бахшиш; талофӣ кардан нисбат ба касе ки бо ман қатъи робита карда, бо силаю пайванд; мухолифат варзидан бо касе ки аз ман ғайбат карда, бо некӯ ва ёд кардан аз ӯ; ба ҷо овардани сипос, дар баробари хубӣ ва чашмпӯшӣ аз бадӣ.

(10) Худоё! Бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва маро ба зевари шоистагон биорой ва зинати парҳезкоронро ба ман бипушон, ки зевару зинати шоистагону парҳезкорон дар ин умура ст: густариши адолат, фурӯ хурдани хашм, хомӯш кардани оташи фитна, ҷамъ кардани парокандашудагон, ислоҳи байни мардум, ошкор кардан корҳои хуби мардум, пӯшондани айбҳои мардум, нармхуӣ, фурӯтанӣ, хушрафторӣ, оромиш, виқор, хушахлоқӣ, пешӣ гирифтан ба сӯи фазилат, интихоби некию эҳсон, тарки сарзаниш, хубӣ кардан ба ғайри мустаҳаққ, ҳақигӯй гарчи сангин бошад, андак шуморидани гуфтор ва кирдори хубам, ҳарчанд зиёд бошад; ва зиёд шуморидани гуфтору рафтори бадам, ҳарчанд андак бошад; ва ҳамаи ин умурро ба давоми итоатам аз ҳазратат ва ҳамроҳӣ бо мусулмонон ва даст бардоштан аз аҳли бидъат ва ононе ки раъйи сохтагӣ дар динро ба кор мегиранд, комил кун.

(11) Худоё! Бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва фарохтарин рӯзеро, ҳангоме, ки пир шудам, бароям қарор деҳ; ва нерумандтарин неруятро замоне, ки хастаю дармонда шудам, насибам кун! ва маро ба сустию касолат дар бандагиат мубтало накун; ва на ба нобиноӣ аз шинохти роҳат ва на ба дучор шудани инҳироф аз дӯстиат ва на, ба ҳамроҳӣ кардан бо касе ки аз Ту ҷудо шуда ва на, ба ҷудо шудан аз касе ки бо Ту ҳамроҳ гашта!

(12) Худоё! чунонам қарор деҳ, ки ҳангоми зарурат бо кумаки ҳазратат ба душманон ҳамла кунам ва ба ҳангоми иқтизо ва лузум аз Ту бихоҳам ва замони дармондагию масканат, ба даргоҳи Ту бинолам! Ва маро ба ин умур имтиҳон макун: кумак хостан аз ғайри худат, ҳангоме, ки тангдасту ночор шавам; ба хоксорию фурутанӣ дар баробари мосивои вуҷудат, замоне, ки ба тиҳидастӣ гирифтор оем; ва зорӣ кардан ба даргоҳи ғайри ҳазратат, вақте ки дучори тарс шавам то ба хотири ин умур мустаҳаққи хорӣ ва манъи неъмат ва рӯйгардонию беэътиноӣ аз ҷониби Ту гардам; эй меҳрубонтарини меҳрубонон!

(13) Худоё! ончи шайтон аз орзӯи ботилу бадгумонию ҳасад дар дили ман меандозад, ҳамаро ёди бузургиат ва андеша дар қудратат ва тасмим ва тарҳи алайҳи душманат қарор деҳ! Ва ончӣ бар забонам ҷорӣ мекунад, аз фуҳшу бадгӯӣ ё носазо ба номуси мардум ё гувоҳӣ додани ботил ё ғайбати муъмини ғоибе, ё дашном ба ҳозире ва ончи монанди инҳост, ҳамаро сухан ба ҳамду сипосат ва муболиға дар саноят ва фурӯ рафтан дар таъзимат ва шукри неъматат ва иқрор ба эҳсонат ва шумурдани неъматҳоят қарор деҳ!.

(14) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва бар ман ситам нашавад, дар ҳоле ки ба дафъаш аз ман тавоноӣ; ва бар дигаре ситам накунам, дар ҳоле ки бар нигоҳ доштанаш аз ман қодирӣ; ва гумроҳ нашавам дар ҳоле ки бар ҳидояти ман нерӯмандӣ; ва тиҳидаст нашавам, дар ҳоле ки зиёдии ризқи ман назди Туст; ва туғён накунам, дар ҳоле ки тавонгарии ман аз ҷониби Туст!


(15) Худоё! ба сӯи омурзишат омадам ва ба ҷониби бахшишат рӯй кардам ва ба гузаштат муштоқам ва ба эҳсонат эътимод кардам; чизе назди ман нест, ки ба хотири он сазовори бахшишат шавам; ва пас аз инки бар зидди худ доварӣ кардам, ба ин натиҷа расидам, ки чизе ҷуз эҳсонат бароям нест; пас бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва ба ман эҳсон кун!

(16) Худоё! ба ҳидоят, гуёям кун ва тақворо ба ман илҳом фармо ва ба покизатарин равише тавфиқам деҳ ва ба умуре ки писандидатар аст ба корам гир!

(17) Худоё! маро ба бартарин роҳ бибар ва маро бар оинат қарор деҳ, ки бар асоси он бимирам ва бар мабнои он зинда бошам.

(18) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва маро дар тамоми умури зиндагӣ аз миёнаравӣ баҳраманд кун ва аҳли савобу дурустӣ ва аз зумраи роҳнамоёни ба хайр ва аз бандагони шоистаат қарор деҳ; ва растагории рӯзи қиёмат ва саломат аз камингоҳи азобро рӯзиам кун!

(19) Худоё! аз нафси ман ончӣ ки ӯро раҳоӣ ва наҷот медиҳад, барои худ дарёфт кун ва барои нафси ман аз нафси ман, ончӣ ки ӯро ислоҳ мекунад, боқӣ гузор; ҳамоно нафси ман дар маърази ҳалокат аст, магар инки ту ҳифзаш кунӣ!

(20) Худоё! агар андуҳгин шавам, Ту захира ва мояи дилхушии манӣ; ва агар аз ҳар даре маҳрумам кунанд, Ту маҳали рафтуомади манӣ; ва агар дар фишору сахтӣ қарор гирам, кумакхоҳиам аз вуҷуди Туст; ва ончӣ аз дастам равад, иваз ва бадалаш назди Туст; ва барои ҳар чизе фосид шавад, мояи ислоҳ пеши Туст; ва ҳар ончиро нописанд дорӣ, тағйираш ба дасти Туст; Худоё! пеш аз бало, ба тандурустию офият; ва қабл аз дархост, ба тавонгарӣ; ва пеш аз гумроҳӣ, ба ҳидоят бар ман миннат гузор; ва маро аз сахтӣ ва душвории озори бандагон боз дор ва эминии рӯзи қиёматро насибам кун ва иршод кардани некӯ ва хубро ба ман ато фармо!

(21) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист, шарҳоро ба лутфи худ аз ман бартараф кун ва ба неъматат маро парвариш деҳ ва ба бузургвориат маро ислоҳ кун ва ба эҳсонат маро мудово фармо ва дар сояи паноҳат ҷой деҳ халъати хушнудиатро бар ман бипӯшон; ва замоне, ки умур бар ман мубҳаму мушкил шавад, ба ҳидоятомезтаринаш ва ҳангоме, ки аъмол бароям муштабаҳ шавад, ба покизатаринаш ва чун оинҳо дучори ихтилоф шаванд, ба писандидатаринаш, муваффақам дор!

(22) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва тораки вуҷудамро ба тоҷи тавоноӣ ва лаёқат биёроӣ ва ба ҳусни сарпарастӣ баландмартабаам гардон ва маро ҳидояти ростин бахш ва ба кушоиш дар умури зиндагӣ озмоишам макун ва оромиши некӯ ба ман ато фармо ва зиндагиамро душвору сахт қарор мадеҳ ва дуоямро ба ман бармагардон, баргардондане талху ноҳанҷор; ҳамоно ман барои ту шарике дар эътиқодам қарор намедиҳам ва бо Ту ҳамонанду шабеҳе намехонам.

(23) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва маро аз зиёдаравӣ боздор ва рӯзиамро аз хасорату табоҳӣ нигоҳ дор ва дороиямро ба баракат дар он афзун кун ва маро барои хайру некӣ дар ончӣ аз он мол ҳазина мекунам, ба роҳи ҳидоят бирасон!

(24) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва маро аз сахтӣ ва душвории касбу кор боздор ва рӯзиамро аз ҷое ки гумон намебарам иноят фармо, то дар роҳи ба даст овардани ризқу рӯзӣ аз бандагиат боз намонам ва сангинии носолимӣ ва ноҳанҷории касбро ба дӯш накашам!

(25) Худоё! ончиро металабам, ба қудратат бароям фароҳам кун; ва аз ончӣ метарсам, ба иззатат паноҳам деҳ!

(26) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва обрӯямро ба тавонгарӣ ҳифз кун ва қадру манзалатамро ба тангдастӣ паст маФармо, ки аз рӯзихоронат рӯзӣ бихоҳам ва аз бадону ашрори офаридаҳоят, атое дархост кунам; то ба сипосгузории касеки атоям мекунад, гирифтор шавам; ва ба сарзаниши касеки аз ато кардан ба ман боз меистад, дучор гардам; ва ҳол он ки Ту мутаваллии бахшиш ва боздорандагии ман ҳастӣ, на дигарон!

(27) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва сиҳҳату саломатие, ки дар ибодат ҳазина шавад, осоишу фароғате ки дар фазои зуҳд ба корам ояд ва донишу маърифате, ки дар амал ба кор гирифта шавад ва порсоию тақвое, ки аз ифроту тафрит дур бошад, насиби ман кун!

(28) Худоё! муддати умрамро ба афву бахшишат поён деҳ ва орзӯямро дар умед ба раҳматат таҳаққуқ деҳ ва роҳҳоямро барои расидан ба ризогият ҳамвор соз ва дар тамоми аҳвол, кирдорамро некӯ гардон!

(29) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист ва маро дар вақтҳои бехабарӣ барои ёдат бедорӣ деҳ ва дар рӯзгори муҳлат барои фармонбардориат ба кор гир ва бароям роҳи осоне ба сӯи муҳаббатат боз ва ҳамвор кун ва ба сабаби он, хайри дунёву охиратро бароям комил соз.

(30) Худоё! бар Муҳаммаду Олаш дуруд фирист, монанди бартарин дуруде, ки пеш аз ӯ бар яке аз бандагонат фиристодӣ ва пас аз ӯ бар яке аз офаридаҳоят мефиристӣ ва моро дар дунёву охират хайру хубӣ ато кун ва маро ба раҳматат аз шиканҷаи оташ ҳифз фармо!.

Эзоҳ

  1. Хотамӣ, Оинаи макорим, 1368ҳ.ш., саҳ.13; Мамдуҳии Кирмоншоҳӣ, Шуҳуд ва шинохт, 1388ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.207.
  2. Тарҷумаи дуои “Макоримул-ахлоқ” пойгоҳи итилоърасонии дафтари Оятуллоҳ Макорими Шерозӣ.
  3. Қосими Пайвандӣ, «Сабкшиносии дуои макоримул-ахлоқ», саҳ.3 - 4.
  4. Ансориён, Диёри ошиқон, 1373ҳ.ш., ҷ.6, саҳ.183.
  5. Хотамӣ, Оинаи макорим, 1368ҳ.ш., с.
  6. Фалсафӣ, Шарҳи дуои макоримул-ахлоқ, ҷ.1, саҳ.6 - 7.
  7. Хотамӣ, Оинаи макорим, 1368, ҷ.1, саҳ.13.
  8. Хотамӣ, Оинаи макорим, 1368ҳ.ш., ҷ.1, саҳ.13.
  9. Мамдуҳии Кирмоншоҳӣ, Шуҳуд ва шинохт, 1388ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.207.
  10. Тарҷума ва шарҳи дуои бистуми Саҳифаи Саҷҷодия, сайти Ирфон.
  11. Матни дуо
  12. Матни дуо
  13. Матни дуо
  14. Матни дуо
  15. Матни дуо
  16. Ансориён, Диёри ошиқон, 1373ҳ.ш., ҷ.6, саҳ.171 - 351; Мамдуҳӣ, китоби Шуҳуд ва шинохт, 1388ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.207 - 283.
  17. Матни дуо
  18. Матни дуо
  19. Ансориён, Диёри ошиқон, 1373ҳ.ш., ҷ.6, саҳ.171 - 351; Мамдуҳӣ, китоби Шуҳуд ва шинохт, 1388ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.207 - 283.
  20. Шарҳ ва тафсири дуои “Макоримул-ахлоқ” сайти Дорулмубаллиғини Фалсафӣ.
  21. Шарҳи дуои “Макоримул-ахлоқ” пойгоҳи итилоърасонии осори Оятуллоҳ Мисбоҳи Яздӣ.
  22. Нур-ул-офоқ шарҳи дуои “Макоримул-ахлоқ” пойгоҳи итилоърасонии китобхонаҳои Эрон.
  23. Оинаи макорими шарҳи дуои “Макоримул-ахлоқ” вебгоҳи викинур.
  24. Ансориён, Диёри ошиқон, 1373ҳ.ш., ҷ.6, саҳ.171 - 351.
  25. Мамдуҳӣ, китоби Шуҳуд ва шинохт, 1388ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.207 - 283.
  26. Фаҳрӣ, Шарҳ ва тафсири Саҳифаи Саҷҷодия, 1388ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.215 - 327.
  27. Мадании Шерозӣ, Риёз-ус-соликин, 1435ҳ.қ., ҷ.3, саҳ.255 - 440.
  28. Муғния, Фи зилол-ис-Саҳифа, 1428ҳ.қ., саҳ.246 - 281.
  29. Доробӣ, Риёз-ул-орифин, 1379ҳ.ш., саҳ.235 - 264.
  30. Фазлуллоҳ, Офоқ-ур-рӯҳ, 1420ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.431 - 544.
  31. Файзи Кошонӣ, Таълиқот ала-с-Саҳифат-ис-Саҷҷодия, 1407ҳ.қ., саҳ.47 - 51.
  32. Ҷазоирӣ, Шарҳ-ус-Саҳифат-ис-Саҷҷодия, 1402, саҳ.111 - 121.
  33. Тарҷума аз Шайх Ҳусайни Ансориён.

Сарчашма

  • Ансориён, Ҳусайн, Диёри ошиқон: Тафсири ҷомеъи Саҳифаи Саҷҷодия, Теҳрон, паёми озодӣ, 1372ҳ.ш.
  • Доробӣ, Муҳаммад ибни Муҳаммад, Риёз-ул-орифин фи шарҳ-ис-Саҳифат-ис-Саҷҷодия, таҳқиқи Ҳусайни Даргоҳӣ, Теҳрон, нашри Усва, 1379ҳ.ш.
  • Зуъилм, Муҳаммадҳусайн, Нур-ул-офоқ: Шарҳи дуои макоримул-ахлоқ, Теҳрон, интишороти Алиакбари Илмӣ, 1370ҳ.қ.
  • Қосими Пайвандӣ, Заҳро ва Саидмуҳаммадризо ибн ал-Расул ва Муҳаммади Хоқонӣ, «Сабкшиносии дуои макоримул-ахлоқ», дар маҷаллаи улуми ҳадис, шумораи 73, 1393ҳ.ш.
  • Мадании Шерозӣ, Сайидалихон, Риёз-ус-соликин фи шарҳи саҳифат Сайидуссоҷидин, Қум, муассисаи алнашрул-исломӣ, 1435ҳ.қ.
  • Мамдуҳии Кирмоншоҳӣ, Ҳасан, Шуҳуд ва шинохт, тарҷума ва шарҳи Саҳифаи Саҷҷодия, муқаддамаи Оятуллоҳ Ҷаводии Омулӣ, Қум, Бустони китоб, 1388ҳ.ш.
  • Мисбоҳи Яздӣ, Муҳаммадтақӣ, Дарсҳои “Макоримул-ахлоқ” пойгоҳи итилоърасонии осори Оятуллоҳ Мисбоҳи Яздӣ.
  • Муғния, Муҳаммадҷавод, Фи зилол-ис-Саҳифат-ис-Саҷҷодия, Қум, Дорулкитобил-исломӣ, 1428ҳ.қ.
  • Тарҷумаи дуои “Макоримул-ахлоқ” пойгоҳи итилоърасонии дафтари Оятуллоҳ Макорими Шерозӣ.
  • Фазлуллоҳ, Сайид Муҳаммадҳусайн, Офоқ-ур-рӯҳ, Бейрут, Дорулмолик, 1420ҳ.қ.
  • Файзи Кошонӣ, Муҳаммад ибни Муртазо, Таълиқот ала-с-Саҳифат-ис-Саҷҷодия, Теҳрон, муассисатулбуҳус ва алтаҳқиқотиссақофия, 1407ҳ.қ.
  • Фалсафӣ, Муҳаммадтақӣ, Шарҳ ва тафсири дуои макоримул-ахлоқ, дафтари нашри фарҳанги исломӣ, 1370.
  • Фаҳрӣ, Сайидаҳмад, Шарҳ ва тарҷумаи Саҳифаи Саҷҷодия, Теҳрон, Усва, 1388ҳ.ш.
  • Хотамӣ, Рӯҳуллоҳ, Оинаи макорим, Теҳрон, нашри зулол, 1368ҳ.ш.
  • Ҷазоирӣ, Иззуддин, Шарҳ-ус-Саҳифат-ис-Саҷҷодия, Бейрут, Дорултаъоруф лилматбуъот, 1402ҳ.қ.