Шаби бисту сеюми рамазон
Шаби бисту сеюми моҳи рамазон (форсӣ: شب بیست و سوم رمضان) аз шабҳоест, ки эҳтимол дорад шаби қадр бошад. Аз ин рӯ, шиаён ин шабро ба шабзиндадорӣ ва ибодат машғул мешаванд. Дар ривоятҳои шиа бар эҳтимоли қадр будани ин шаб нисбат ба шабҳои нуздаҳум ва бисту якум таъкиди бештар шудааст. Ҳамчунин, аъмоли махсусаи ин шаб аз ду шаби дигар бештар аст. Гузоришҳое низ аз сираи Аҳли Байт вуҷуд дорад, ки аҳли хонаашонро дар ин шаб бедор нигоҳ медоштанд. Замони хотимаи таълифи баъзе китобҳои уламои шиа низ ин шаб сабт шудааст.
Эҳтимоли қадр будани шаби бисту сеюм

Шаби бисту сеюми моҳи рамазон аз шабҳоест, ки эҳтимол дорад шаби қадр бошад.[2] Аз ин рӯ, шиаён ин шабро ба шабзиндадорӣ ва ибодат машғул мешаванд.[3]
Ба қавли Аллома Маҷлисӣ, шаби қадр аз назари уламои имомия фақат яке аз шабҳои 19, 21 ва 23 моҳи рамазон аст.[4] Бо ин ҳол, Шайх Садуқ гуфтааст, ки устодони мо иттифоқи назар доранд, ки шаби қадр, шаби 23 рамазон аст.[5] Ҳадисҳое низ дар таъйини шаби 23 ба унвони шаби қадр нақл шудааст.[6] Ба қавли баъзе ривоятҳо, дар шаби нуздаҳум тақдирҳо навишта мешаванд, дар шаби бисту якум қатъӣ мегардад ва дар шаби бисту сеюм имзои ниҳоӣ иттифоқ меафтад.[7] Ба қавли Муҳаммадтақӣ Маҷлисӣ, Шайх Садуқ ва аксари уламои шиа бар асоси ривоятҳое чун ривояти Ҷуҳанӣ, шаби 23 рамазонро шаби қадр медонанд; бо ин ҳол, Маҷлисии аввал бар асоси ривоятҳо бар ин ақида аст, ки ҳар яке аз се шаби нуздаҳум, бисту якум ва бисту сеюм дар хусусиятҳои шаби қадр дахл доранд ва беҳтар аст, ки ҳар сеи онҳоро эҳтимолӣ бидонем.[8]
Машҳур шудани шаби бисту сеюм ба Лилат-ул-Ҷуҳанӣ
Шаби бисту сеюми рамазон ба хотири ривояте аз Имом Боқир (а) ба шаби Ҷуҳанӣ низ машҳур гардидааст. Бар асоси ин ҳадис, шахсе бо номи Ҷуҳанӣ ба назди Расулуллоҳ (с) омад ва гуфт: Ман шутурҳо, гӯсфандон ва ғуломҳо дорам [ва наметавонам ба Мадина биёям ва дар намози шумо иштирок кунам], мехоҳам шабе аз рамазонро муайян кунед, ки дар он шаб дар намози шумо ҳозир шавам. Расулуллоҳ (с) ӯро фаро хонд ва дар гӯши ӯ чизе гуфт. Аз он пас, вақте шаби бисту сеюми моҳи рамазон мерасид, ӯ шутурҳо, гӯсфандон, оила ва фарзандону ғуломҳои худро ба Мадина ворид мекард ва он шабро дар шаҳр мемонд ва ҳангоми субҳ бармегашт.[9] Пас аз ин гуфтугӯ ва мушоҳидаи рафтори Абдуллоҳ Анис, ки ҳама сол дар шаби бисту сеюм барои ибодат ба масҷиди Пайғамбар меомад, ин шаб ба номи Лилат-ул-Ҷуҳанӣ машҳур шуд.[10]
Сираи Аҳли Байт дар шаби бисту сеюм
Бар асоси ҳадисе, ки дар китоби Даъоим-ул-Ислом аз Имом Алӣ (а) нақл шудааст, Пайғамбар (с) дар шаби бисту сеюми моҳи рамазон аҳли хонаашро бедор нигоҳ медошт ва ба рӯи шахсони хоболуд об мепошид, то ки бедор бимонанд.[11] Фотима (с) низ дар шаби бисту сеюм иҷоза намедод, ки фарзандонаш бихобанд ва барои он ки бедор бимонанд, ба онҳо камтар таом медод ва мегуфт, ки рӯзро хоб ва истироҳат кунанд, то ки шаб хоб набаранд ва мегуфт: "Маҳрум касест, ки аз хайри ин шаб маҳрум монад".[12] Бар асоси ривояте, Имом Содиқ (а) дар шаби бисту сеюм бемор буд, бо ин ҳол аз атрофиёнаш хоҳиш кард, ки ӯро ба масҷид бибаранд, то дар он ҷо ибодат кунад.[13] Шайх Аббос Қумӣ ин ривоятҳоро дар Мафотиҳ-ул-ҷинон зери аъмоли махсусаи шаби бисту сеюми моҳи рамазон нақл кардааст.[14]
Таълифоти уламои шиа дар шаби бисту сеюм
Ба қавли Муҳаммад Муҳаммадии Райшаҳрӣ, баъзе уламои шиа навиштани китобҳои машҳури худро дар шаби 23 моҳи рамазон ба итмом расондаанд;[15] Ҷавоҳир-ул-каломи (1254ҳ.қ.) Муҳаммадҳасан Наҷафӣ, Шарҳи манзумаи (1261ҳ.қ.) Мулло Ҳодӣ Сабзаворӣ ва Ал-Мизони (1392ҳ.қ.) Аллома Табатобоӣ аз ин ҳолатҳоянд.[16] Райшаҳрӣ худ низ китоби Мизон-ул-ҳикмаро дар шаби 23 рамазони 1405ҳ.қ. ба итмом расондааст.[17]
Аъмоли шаби бисту сеюм
Шайх Аббос Қумӣ аъмоли шаби бисту сеюми моҳи рамазонро дар Мафотиҳ-ул-ҷинон нақл кардааст.[18] Ӯ аз Аллома Маҷлисӣ нақл кардааст, ки дар ин шаб ҳар қадаре аз Қуръон, ки имкон дорад, ва дуоҳои Саҳифаи саҷҷодия, ба хусус дуои Макорим-ул-ахлоқ ва дуои Тавба хонда шавад.[19] Ҳамчунин дар ин шаб такрор кардани дуои Аллоҳумма кун ливалийка дар (дар ҳар ҳолат: истода, нишаста ё саҷда) тавсия шудааст.[20]
Аъмоли шаби бисту сеюми моҳи рамазон | |
Аъмоли муштарак бо шабҳои дигар |
|
Аъмоли махсуси шаби бисту сеюм |
|
Эзоҳ
- ↑ «مراسم احیاء شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان در بین الحرمین کربلای معلی», Хабаргузории Мизон
- ↑ Табатобоӣ, Ал-Мизон, 1390ҳ.қ., ҷ.20, саҳ.334
- ↑ Маҷиди Хомана, «Шабҳои қадр дар Эрон», саҳ.21
- ↑ Маҷлисӣ, Миръот-ул-уқул, 1404ҳ.қ., ҷ.16, саҳ.381
- ↑ Садуқ, Ал-Хисол, 1362ҳ.ш., саҳ.519
- ↑ Барои намуна ниг.: Садуқ, Ман ло яҳзуруҳу-л-фақиҳ, 1413ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.160
- ↑ Кулйнӣ, Ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.159-160
- ↑ Маҷлисӣ, Ловомеъи Соҳибқиронӣ, 1404ҳ.қ., ҷ.6, саҳ.599
- ↑ Қозӣ Нуъмон, Даъоим-ул-Ислом, 1385ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.282; Шайх Садуқ, Ман ло яҳзуруҳу-л-фақиҳ, 1413ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.160-161
- ↑ Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.97, саҳ.3-5
- ↑ Қозӣ Нуъмон, Даъоим-ул-Ислом, 1385ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.282
- ↑ Қозӣ Нуъмон, Даъоим-ул-Ислом, 1385ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.282; Қумӣ, Куллиёти Мафотиҳ-ул-ҷинон, нашри Оини дониш, Аъмоли махсусаи шаби бисту сеюм, саҳ.416
- ↑ Шайх Тусӣ, Ал-Амолӣ, 1414ҳ.қ., саҳ.676
- ↑ Қумӣ, Куллиёти Мафотиҳ-ул-ҷинон, Усва, аъмоли шабҳои қадр, саҳ.236-237
- ↑ Муҳаммадӣ Райшаҳрӣ, Моҳи Худо, 1398ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.815, понависи 1
- ↑ Муҳаммадӣ Райшаҳрӣ, Моҳи Худо, 1389ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.815, понависи 1
- ↑ Муҳаммадӣ Райшаҳрӣ, Моҳи Худо, 1389ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.815, понависи 1
- ↑ Қумӣ, Куллиёти Мафотиҳ-ул-ҷинон, Усва, аъмоли шабҳои қадр, саҳ.236-237
- ↑ Қумӣ, Куллиёти Мафотиҳ-ул-ҷинон, Усва, аъмоли шабҳои қадр, саҳ.236-237
- ↑ Қумӣ, Куллиёти Мафотиҳ-ул-ҷинон, Усва, Аъмоли шабҳои қадр, саҳ.236-237
- ↑ Қумӣ, Куллиёти Мафотиҳ-ул-ҷинон, Усва, Аъмоли шабҳои қадр, саҳ.225 - 226
- ↑ Қумӣ, Куллиёти Мафотиҳ-ул-ҷинон, Усва, Аъмоли шабҳои қадр, саҳ.235 - 237
- ↑ Садуқ, ал-Амолӣ, 1417ҳ.қ., саҳ.747
Сарчашма
- «مراسم احیاء شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان در بین الحرمین کربلای معلی», Хабаргузории Мизон, санаи нашр: 5 урдибиҳишт 1401ҳ.ш., санаи дидан: 27 фарвардин 1403ҳ.ш.
- Кулйнӣ, Муҳаммад ибни Яъқуб, Ал-Кофӣ, Таҳқиқ ва тасҳеҳи Алакбар Ғаффорӣ ва Муҳаммад Охундӣ, Теҳрон, Дорулкитобул исломия, чопи чорум, 1407ҳ.қ.
- Маҷидии Хомана, Фарида, «شبهای قدر در ایران», Дар маҷаллаи Гулстони Қуръон, №37, Озар 1379ҳ.ш.
- Маҷлисӣ, Муҳаммадбоқир, Биҳор-ул-анвор, Бейрут, Дору-л-эҳё-ит-турос-ил-арабӣ, 1403ҳ.қ.
- Маҷлисӣ, Муҳаммадбоқир, Миръот-ул-уқул фи шарҳи ахбори Оли Расул, Теҳрон, Дору-л-китуби исломия, чопи дуюм, 1404ҳ.қ.
- Маҷлисӣ, Муҳаммадтақӣ, Ловомеъи Соҳибқиронӣ машҳур ба шарҳи фақӣҳ, Қум, Муассисаи исмоилиян, чопи дуюм, 1404ҳ.қ.
- Муҳаммадӣ Райшаҳрӣ, Муҳаммад, Моҳи Худо: Пажӯҳиши ҷомеъ дар бораи моҳи мубораки Рамазон аз назари Қуръон ва ҳадис, Тарҷумаи Ҷавод Муҳаддитсӣ, Қум, Муассисаи илмию фарҳангии Дорулиҳадис, 1389ҳ.ш.
- Табатобоӣ, Сайид Муҳаммадҳусайн, Ал-Мизон фи тафсирил Қуръон, Бейрут, Муассисаи Аъламӣ, чопи дуюм, 1390ҳ.қ.
- Шайх Садуқ, Муҳаммад ибни Алӣ, Ал-Амолӣ, Муассисаи Баъсат, Қум, чопи аввал, 1417ҳ.қ.
- Шайх Садуқ, Муҳаммад ибни Алӣ, Ал-Хисол, Таҳқиқ ва тасҳеҳи Алакбар Ғаффорӣ, Қум, Ҷомеаи мударрисин, 1362ҳ.ш.
- Шайх Садуқ, Муҳаммад ибни Алӣ, Ман ло яҳзуруҳу-л-фақиҳ, Таҳқиқ ва тасҳеҳи Алакбар Ғаффорӣ, Қум, Интишороти исломӣ, чопи дуюм, 1413ҳ.қ.
- Шайх Тусӣ, Муҳаммад ибни Ҳасан, Ал-Амолӣ, Таҳқиқи Муассисаи Баъсат, Қум, Дору-с-соқофа, чопи аввал, 1414ҳ.қ.
- Қозӣ Нуъмон, Нуъмон ибни Муҳаммад, Даъоим-ул-Ислом, Қум, Муассисаи Оли байт, чопи дуюм, 1385ҳ.қ.
- Қумӣ, Шайх Аббос, Куллиёти Мафотиҳ-ул-ҷинон, Қум, Усва, бе то.