Аҳмад Ёсин
 | |
| Номи комил | Аҳмад Исмоил Ҳасан Ёсин |
|---|---|
| Лақаб | Шайхи муҷоҳидон • Рамзи муқовимат |
| Санаи таваллуд | 28 июн 1936м |
| Зодгоҳ | Фаластин |
| Санаи шаҳодат | 22 март 2004м |
| Маҳалли шаҳодат | Ғазза |
| Маҳалли дафн | Оромгоҳи Шайх Ризвон дар маркази Ғазза |
| Мазҳаби фиқҳӣ | яке аз мазоҳиби аҳли суннат |
| Сиёсӣ | Роҳбари ҲАМОС |
| Шинохташуда барои | Мубориза бар зидди истикбор |
Шайх Аҳмад Ёсин (арабӣ: أحمد ياسين) (2004-1936) раҳбари рӯҳонӣ ва бунёдгузори ҷунбиши Ҳамос, яке аз чеҳраҳои намоёни муқовимати Фаластин бар зидди Исроил ба ҳисоб мерафт. Дар соли 1987м, ҳамроҳ бо гурӯҳе аз фаъолони исломӣ, Ҳамосро таъсис дод ва бо вуҷуди нотавонии ҷисмонӣ, нақши меҳварӣ дар ташаккули мубориза дар Фаластин дошт. Террори Аҳмад Ёсин аз ҷониби Исроил дар соли 2004м боиси вокунишҳои шадид шуд ва ӯро ба рамзи мубориза ва истодагӣ табдил дод.
Роҳбар ва рамзи муқовимат
Шайх Аҳмад Ёсин, маъруф ба "Шайхи муҷоҳидон",[1] ҳамчун чеҳраи мубориз ва рамзи муқовимати Фаластин шинохта мешавад.[2] Тибқи гузоришҳо, фишорҳои сиёсӣ ва иҷтимоӣ бар мардуми Фаластин, таъсиси режими Исроил ва шикасти арабҳо дар ҷангҳои минтақавӣ ба ҷаҳонбинии ӯ таъсир гузоштанд.[3]
Ёсин таҳсилоти исломии худро дар Донишгоҳи ал-Азҳар дар Миср ба итмом расонда, дар ин давра бо андешаҳои Ихвон-ул-муслимин ошно шуд. Ӯ таҳти таъсири ин афкор мӯътақид буд, ки Фаластин сарзамини исломӣ буда, аз ҷониби Исроил ғасб гардидааст ва ҳамеша бар зарурати ҳокимияти исломӣ бар тамоми Фаластин таъкид мекард.[4] Бо густариши нуфузи ин ҳаракат, Аҳмад Ёсин ба яке аз мухолифони барҷастаи ишғоли Фаластин табдил ёфт.[5]
Пас аз террори ӯ, манзилаш ба музейи арҷгузорӣ ба хотирааш табдил ёфт.[6] Шаҳодати ӯ мавҷи хашм ва эътирозро дар сарзаминҳои фаластинӣ барангехт; ҳазорон нафар дар Ғазза ба кӯчаҳо баромаданд ва гурӯҳҳои муқовимат ваъдаи интиқом доданд.[7] Пас аз шаҳодати ӯ, Абдулазиз Рантисӣ ҳамчун раҳбари навини Ҳамос муаррифӣ шуд.[8]
Зиндагинома
Аҳмад Ёсин дар 28 июн 1936м дар деҳаи ал-Ҷавра аз минтақаи Асқалон, воқеъ дар ҷануби Фаластин таҳти тасарруфи Британия ба дунё омад.[9] Пас аз вафоти падараш, ба далели зиёдии номи «Аҳмад» дар хонадони Ёсин, ӯро бо насб ба модараш (ас-Сайида Саъда Абдуллоҳ ал-Ҳабил) «Аҳмад Саъда» мешинохтанд.[10]
Ӯ дар кӯдакӣ бар асари як ҳодиса ба маълулият аз дасти пой дучор шуд, аммо ин маҳдудият монеъи таҳсил ва фаъолияташ нагардид. Дар соли 1964м барои таҳсил дар риштаи забони англисӣ вориди Донишгоҳи Айн Шамси Миср шуд.[11] Бо шикасти арабҳо дар ҷанги 1967м ва ишғоли Навори Ғазза аз ҷониби Исроил, таҳсилро канор гузошта, ба Ғазза баргашт, то мардумро ба муқовимат ва бедории сиёсӣ ташвиқ кунад.[12]
Ӯ дар соли 1961м бо Ҳалимаи Ҳасан Ёсин издивоҷ кард ва соҳиби 11 фарзанд (3 писар ва 8 духтар) шуд.[13]
Сафар ба Эрон
Шайх Аҳмад Ёсин дар моҳи апрели 1998м ба Эрон сафар кард ва бо мақомдорони эронӣ, аз ҷумла Оятуллоҳ Хоманаӣ, раҳбари Ҷумҳурии исломии Эрон дидор намуд. Ӯ ҳамчунин бо даъвати Маҷмаи ҷаҳонии Аҳли Байт, ба шаҳри Қум низ сафари расмӣ анҷом дод.[14]
Шаҳодат
Дар 22 март 2004м, пас аз адои намози бомдод дар Ғазза, мавриди ҳамлаи ҳавоии Исроил қарор гирифт ва ба шаҳодат расид.[15] Ин амалиёт таҳти назорати бевоситаи Ариэл Шарон - нахуствазири вақти Исроил, анҷом ёфт.[16] Гӯри ӯ дар оромгоҳи Шайх Ризвон дар маркази Ғазза қарор дорад.[17]
«Хуни Шайх Аҳмад Ёсин дарахти тануманди муқовимати исломиро обёрӣ хоҳад кард ва оташи хашми миллати фидокори Фаластинро шӯълавартар хоҳад сохт. Зулми ӯ парчами мазлумияти Фаластинро ба эҳтизоз хоҳад овард. Он чи аз Шайх Аҳмад Ёсин ва миллати Фаластин бо ин ҷиноят гирифтанд, танҳо ҷисми заифу бемор буд. Фикри ӯро, масире, ки ӯ тарсим кард ва роҳе, ки ӯ кушод, ҳаргиз наметавонанд аз миллати Фаластин бигиранд. Рӯҳи Шайх зинда аст ва дарсе, ки ӯ дод - ки акнун бо хуни мазлумонаи ӯ пойдортар ва барҷастатар шудааст - замзамаи ҷавонон, наврасон ва насли ояндаи Фаластин хоҳад буд.»[18]
Дар пайи шаҳодати Аҳмад Ёсин, Оятуллоҳ Хоманаӣ[19] ва Оятуллоҳ Систонӣ[20] паёми таслият содир намуданд. Сайид Ҳасан Насруллоҳ, дабири кулли вақти Ҳизбуллоҳи Лубнон дар маросими ёдбуди ӯ суханронӣ кард.[21]
Фаъолиятҳои сиёсӣ
Аҳмад Ёсин нахуст ба шохаи фаластинии Ихвон-ул-муслимин пайваст, аммо то соли 1987м шахсияти шинохташуда набуд.[22] Бо оғози интифозаи аввал дар 1987м, бо ҳамроҳии дигар исломгароён, Ҳамосро ба унвони шохаи фаластинии Ихвонулмуслимин бо шиори «Озодии тамоми хоки Фаластин» таъсис дод ва раҳбарии онро бар ӯҳда гирифт.[23]
Исроил ибтидо ин ҳаракатро беаҳамият мешуморид, вале бо густариши фаъолияти Ҳамос, ҷойгоҳи он таҳким ёфт. Дар соли 1989м, ӯ ба иттиҳоми содир намудани фармони қатли фаластиниёни ҳамкор бо Исроил, ба зиндони абад маҳкум шуд, аммо дар соли 1997м дар ҷараёни мубодилаи асирон озод ва ба рамзи муқовимат табдил ёфт.[24]
Мавзеъгириҳо ва иқдомот
- Мухолифат бо раванди сулҳ: Аҳмад Ёсин ҳеч гоҳ сулҳ бо Исроилро напазируфт ва тамоми Фаластинро аз они мусулмонон медонист. Ӯ дар соли 2003м аз нишасти Ақаба, ки бо ҳадафи пешбурди сулҳ баргузор гардид, интиқод кард.[25]
- Ҳимояти ӯ аз амалиёти шаҳодатталабона: Гарчанде нақши бевоситаи худро дар амалиётҳои низомӣ ошкор намекард, аммо мафҳуми шаҳодатро тарғиб ва аз инфиҷоркунандагони интиҳорӣ ба унвони муҷоҳидон ёд мекард.[26]
- Хизматрасониҳои иҷтимоӣ: Ҳамос таҳти раҳбарии ӯ мактабҳо, дармонгоҳҳои ройгон ва сандуқҳои хайрияро таъсис дод, ки ба афзоиши маҳбубияти ин ҷунбиш мусоидат кард.[27]
Таъсиси Бунёди Шайх Ёсин
Бунёди байналмилалии Шайх Аҳмад Ёсин, як ниҳоди башардӯстонӣ ва фарҳангист, ки дар соли 2018м дар шаҳри Ғазза таъсис ёфт. Ба гузориши шабакаи ал-Ҷазира, ҳадафи ин бунёд — пос доштани мерос ва хотираи Шайх Аҳмад Ёсин, боло бурдани зарфият ва маҳорати мардум дар ростои ҳимояти ҳуқуқи башар, густариши фаъолияти башардӯстона ва тарғиби мафоҳими озодӣ ва зиндагии озодона мебошад — чунонки худи ӯ умри худро барои дифоъ аз ин ормонҳо сарф кард.[28]
Эзоҳ
- ↑ Мозӣ, Аҳмад Ёсин амири шаҳидон, 1425ҳ.қ., саҳ. 11
- ↑ شیخ احمد یاسین؛ بنیانگذار حماس و سمبل مقاومت, хабаргузории Дифои муқаддас
- ↑ زندگینامه شیخ احمد یاسین, ББС
- ↑ في الذكرى الـ18 لاغتياله.. تعرف على الشيخ أحمد ياسين مؤسس "حماس", Шабакаи ал-Ҷазира
- ↑ زندگینامه شیخ احمد یاسین, ББС
- ↑ دوازدهمین سالگرد شهادت شیخ احمد یاسین، مؤسس حماس, хабаргузории Анатоли
- ↑ اسرائیل رهبر گروه اسلامگرای حماس را ترور کرد ББС форсӣ
- ↑ رهبر جدید جنبش حماس در غزه اعلام شد, ББС-и форсӣ
- ↑ Хоманаӣ, Таваҳҳуми султа, 1392ҳ.ш., саҳ.479; دوازدهمین سالگرد شهادت شیخ احمد یاسین، مؤسس حماس, хабаргузории Анатоли
- ↑ Мозӣ, Аҳмад Ёсин амири шаҳидон, 1425ҳ.қ., саҳ.9
- ↑ في الذكرى الـ18 لاغتياله.. تعرف على الشيخ أحمد ياسين مؤسس "حماس", шабакаи ал-Ҷазира
- ↑ Хоманаӣ, Таваҳҳуми султа, 1392ҳ.ш., саҳ.479; زندگینامه شیخ احمد یاسین, ББС форсӣ
- ↑ في الذكرى الـ18 لاغتياله.. تعرف على الشيخ أحمد ياسين مؤسس "حماس", шабакаи ал-Ҷазира
- ↑ حضور شیخ احمد یاسین در ایران, сомонаи Фардо
- ↑ Хоманаӣ, Таваҳҳуми султа, 1392ҳ.ш., саҳ.479
- ↑ Мозӣ, Аҳмад Ёсин амири шаҳидон, 1425ҳ.қ., саҳ.15
- ↑ حضور هنیه بر سر مزار شیخ احمد یاسین, хабаргузории Қудс
- ↑ Сулҳмирзоӣ, Фаластин аз манзари ҳазрати Оятуллоҳ Хоманаӣ, 1391ҳ.ш., саҳ.373
- ↑ پیام تسلیت در پی شهادت شیخ احمد یاسین رهبر جنبش مقاومت فلسطین حماس, Дафтари ҳифз ва нашри осори Оятуллоҳ Хоманаӣ
- ↑ بيان مكتب سماحة السيد ( دام ظله ) حول اغتيال الشيخ احمد ياسين, сомонаи Оятуллоҳ Систонӣ
- ↑ كلمة السيد نصر الله في تأبين الشيخ أحمد ياسين, расонаҳои Ҳизбуллоҳ
- ↑ زندگینامه شیخ احمد یاسین, ББС форсӣ
- ↑ Рӯҳонӣ, Ошноӣ бо кишварҳои исломӣ, саҳ.160; Ҳазратӣ, Хуршед дар соя, 1397ҳ.ш., саҳ.281
- ↑ Рӯзшумори таърих, 1390ҳ.ш., саҳ.1781
- ↑ زندگینامه شیخ احمد یاسین, ББС-и форсӣ
- ↑ زندگینامه شیخ احمد یاسین, ББС-и форсӣ
- ↑ «Аҳмад Ёсин аш-Шайх-ул-муҷоҳид-уш-шаҳид», саҳ.16
- ↑ في الذكرى الـ18 لاغتياله.. تعرف على الشيخ أحمد ياسين مؤسس "حماس", шабакаи ал-Ҷазира
Сарчашма
- «Аҳмад Ёсин аш-Шайх-ул-муҷоҳид-уш-шаҳид», ал-Ваъй-юл-исломӣ, соли 41, рабиулаввал 1425ҳ.қ. — №463.
- بيان مكتب سماحة السيد ( دام ظله ) حول اغتيال الشيخ احمد ياسين, сомонаи Оятуллоҳ Систонӣ, санаи нашр: 22/3/2004м.
- پیام تسلیت در پی شهادت شیخ احمد یاسین رهبر جنبش مقاومت فلسطین حماس, Дафтари ҳифз ва нашри осори Оятуллоҳ Хоманаӣ, санаи нашр: 3 фарвардин 1383ҳ.ш.
- Ҳазратӣ, Элоҳа, «Хуршед дар соя», зиндагинома ва хотироти шаҳид Имод Муғния, 1397ҳ.ш.
- حضور هنیه بر سر مزار شیخ احمد یاسین, хабаргузории Қудс, санаи нашр: 18 урдибиҳишт 1396ҳ.ш.
- Мозӣ, Ҷамол, «Аҳмад Ёсин амир-уш-шуҳадо», Искандария, Миср, 1425ҳ.қ.
- Хоманаӣ, Сайид Алӣ, «Таваҳҳуми султа», Инқилоби Исломӣ, Теҳрон, 1392ҳ.ш.
- شیخ احمد یاسین؛ بنیانگذار حماس و سمبل مقاومت, хабаргузории Дифоъи муқаддас, санаи нашр: 10 фарвардин 1403ҳ.ш.
- زندگینامه شیخ احمد یاسین, ББС-и форсӣ.
- دوازدهمین سالگرد شهادت شیخ احمد یاسین، مؤسس حماس, хабаргузории Анатоли, санаи нашр: 23/3/2016м.
- Рӯҳонӣ, Ҳасан, «Ошноӣ бо кишварҳои исломӣ», Нашри Маъшир.
- «Рӯзшумори таърих», воҳиди таҳқиқот, Маркази таҳқиқоти компютерии Қоимияи Исфаҳон, 1390ҳ.ш.
- رهبر جدید جنبش حماس در غزه اعلام شد, ББС-и форсӣ.
- حضور شیخ احمد یاسین در ایران, сомонаи Фардо, санаи нашр: 11 мордод 1392ҳ.ш.
- Сулҳмирзоӣ, Саид, «Фаластин аз манзари ҳазрати Оятуллоҳ Хоманаӣ», Инқилоби исломӣ, Теҳрон, 1391ҳ.ш.
- في الذكرى الـ18 لاغتياله.. تعرف على الشيخ أحمد ياسين مؤسس "حماس", шабакаи ал-Ҷазира, санаи нашр: 8 декабри 2010м.
- كلمة السيد نصر الله في تأبين الشيخ أحمد ياسين, расонаҳои Ҳизбуллоҳ, санаи нашр: 10/7/2019м.