Ҳизбуллоҳи Лубнон

Аз wikishia

Ин мақола дар бораи ҳизбуллоҳи Лубнон аст. Барои ошноӣ бо мафҳуме бо ҳамин унвон мадхали Ҳизбуллоҳро бубинед.

Нишони Ҳизбуллоҳи Лубнон

Ҳизбуллоҳ (арабӣ: حزب‌الله) як гурӯҳи сиёсӣ ва низомии шиа дар Лубнон аст, ки дар соли 1982 мелодӣ ба манзури муқобила бо Исроил ва бо ҳимояти Ҷумҳурии исломии Эрон таъсис шуд. Ин ҳизб фаъолият бар зидди Исроилро бо амалиётҳои истишҳодӣ оғоз кард. Сипас тавони низомии худро афзоиш дод ва бо мушаки катюша ва ҷангҳои чирикӣ, ба муборизаи Исроил пардохт.

Дабиркулли ин ҳизб Сайид Ҳасан Насруллоҳ аст. Пеш аз ӯ Субҳии Туфайлӣ ва Сайид Аббоси Мусавӣ дар ин симат буданд. То кунун чанд бор байни Ҳизбуллоҳ ва Исроил ҷанги низомӣ даргирифтааст, ки аз ҷумлаи онҳо ҷанги 33-рӯза аст. Ин ҷангро Исроил бо ҳадафи халъи силоҳи Ҳизбуллоҳ ва озодсозии ду низомиаш оғоз кард, ки дар амалиёти Ҳизбуллоҳ бо номи ал-Ваъд-ус-содиқ ба асорати Ҳизбуллоҳ даромада буданд.

Ҳизбуллоҳ дар Сурия дар ҳимоят аз ҳукумати ин кишвар, ба мубориза бо неруҳои такфирӣ низ пардохтааст. Ин ҳизб ҳамчунин фаъолиятҳои фарҳангӣ, иҷтимоӣ ва сиёсӣ дорад. Шабакаи телевизиюнии ал-Минор вобаста ба Ҳизбуллоҳ аст.

Таърихча ва заминаҳои шаклгирӣ

Ҳизбуллоҳи Лубнон дар соли 1982 мелодӣ бо ҳимояти Ҷумҳурии Исломии Эрон шакл гирифт.[1] Нахуст чанд сол махфиёна алайҳи ишғолгарони саҳюнистӣ фаъолият мекард. Дар 11 ноябри 1984 мелодӣ, Аҳмад Ҷаъфар Қусайр амалиёти истишҳодие алайҳи низомиёни Исроил дар ҷануби Лубнон анҷом дод, ки теъдоде аз онон кушта шуданд. Дар 16 феврали 1985 ҳамзамон бо ақибнишинии Исроил аз Сайдо, Ҳизбуллоҳ масъулияти амалиёти шаҳодатталабонаи Аҳмад Ҷаъфар Қусайрро бар уҳда гирифта, идеология ва стратегияи худ мабнӣ бар муқобила бо Исроилро расман эълом кард.[2]

Ба гуфтаи Ҳусайни Деҳқон аз фармондеҳони Сипоҳи Посдорони инқилоби исломӣ, пас аз амалиёти Байтулмуқаддаси соли 1982 дар ҷанги байни Эрон ва Ироқ, Исроил ба Лубнон ҳамла кард. Гурӯҳе аз фармондеҳони сипоҳ барои омӯзиши нерӯҳои лубнонӣ барои муқобила бо Исроил ба Лубнон равона шуданд. Онҳо зимни таълимоти низомӣ, ба эҷоди ваҳдати байни гурӯҳҳои муртабит бо Эрон низ пардохтанд, ки дар ниҳоят ба шаклгирии Ҳизбуллоҳ анҷомид.[3] Ба гуфтаи Наим Қосим - муовини дабири кулли Ҳизбуллоҳ, Имом Хумайнӣ ин гурӯҳҳоро барои таълимоти низомӣ ба лубнониҳо фиристода буд. Албатта пештар, ташаккулҳои Ҷумбиши амал, Ҳизбуддаъват, Таҷаммуъи уламои буқоъ ва кумитаҳои исломӣ барои ташкили ҳизби воҳиде дар баробари ишғолгарии Исроил, ба тавофуқ расида буданд ва тарҳи он мавриди мувофиқати Имом Хумайнӣ ҳам қарор гирифта буд.[4]

Раҳбарӣ

Нахустин дабиркулли Ҳизбуллоҳ Субҳӣ Туфайлӣ буд, ки дар 5 ноябри соли 1989 мелодӣ ба ин симат интихоб шуд. Пеш аз он, ҳизб ба муддати ҳафт сол, ба шеваи шӯроӣ раҳбарӣ мешуд.[5] Сайид Муҳаммадҳусайн Фазлуллоҳ, Субҳӣ Туфайлӣ, Сайид Аббоси Мусавӣ, Сайид Ҳасан Насруллоҳ, Наим Қосим, Ҳусайни Кӯронӣ, Ҳусайн Халил, Муҳаммад Раъд, Муҳаммад Фаняш, Муҳаммад Язбик ва Иброҳим Амин аз муассисони Ҳизбуллоҳ буданд.[6] Дар майи 1991 мелодӣ ба иллати ихтилофот ва интиқодоте, ки ба Субҳӣ Туфайлӣ буд, Сайид Аббоси Мусавӣ ба унвони дабиркулли ҷадиди Ҳизбуллоҳ интихоб шуд.[7] Ӯ дар 16 феврали 1992 мелодӣ тавассути Исроил ба шаҳодат расид ва шӯрои Ҳизбуллоҳ Сайид Ҳасан Насруллоҳро ба унвони Дабири кулл интихоб кард.[8]

Шахсиятҳои барҷаста

Бархе аз шахсиятҳои барҷастаи Ҳизбуллоҳ иборатанд аз:

Сайид Ҳасан Насруллоҳ

Сайид Ҳасан Насруллоҳ
Мақолаи аслӣ: Сайид Ҳасан Насруллоҳ

Сайид Ҳасан Насруллоҳ (тав. 1960) сеюмин Дабири кулли Ҳизбуллоҳи Лубнон ва аз аъзои муассиси ин ҳизб аст.[9] Вай муддате масъули иҷроии Ҳизбуллоҳ буд ва аз соли 1992 мелодӣ, дабири кулли ин ҳизбро бар ӯҳда дорад. Дар давраи дабирии вай Исроил дар соли 2000 мелодӣ аз Лубнон ақибнишинӣ кард ва асирони лубнониро озод намуд.

Сайид Аббос Мусавӣ

Сайид Аббос Мусавӣ
Мақолаи аслӣ: Сайид Аббос Мусавӣ

Сайид Аббос Мусавӣ узви муассис ва дуюмин Дабири кулли Ҳизбуллоҳ буд. Ӯ пас аз канор гузоштани Субҳӣ Туфайлӣ дар соли 1993 Дабири кулли Ҳизбуллоҳ шуд.[10] Ӯ пештар дар канори нерӯҳои фаластинӣ бо Исроил ҷангида буд. Даврони тасаддии вай дар симати Дабири кулии ҳизб камтар аз нӯҳ моҳ буд ва тавассути Исроил ба шаҳодат расид.[11]

Субҳӣ Туфайлӣ

Мақолаи аслӣ: Шайх Субҳӣ Туфайлӣ

Шайхи Субҳӣ Туфайлӣ (тав. 1327ҳ.ш.) нахустин дабиркулли Ҳизбуллоҳи Лубнон буд ва аз соли 1368 то 1370ҳ.ш., ин симатро бар уҳда дошт.[12] Ӯ дар соли 1377ҳ.ш., ҳаракати «Савратул-ҷиёъ» (инқилоби гуруснагон)-ро таъсис кард. Тарафдорони ӯ ба бархе аз марокизи давлатӣ ҳамла карданд, ки ба даргирӣ ва кушта шудани теъдоде мунҷар шуд.[13] Вай аз мунтақидони Ҳизбуллоҳи Лубнон ва Ҷумҳурии исломӣ Эрон аст.[14]

Имод Муғния

Имод Муғния
Мақолаи аслӣ: Имод Муғния

Имод Муғния маъруф ба Ҳоҷӣ Резвон аз фармондеҳони барҷастаи Ҳизбуллоҳ буд. Ӯ фармондеҳии горди ҳифозати мақомоти баландпоя ва масъулияти амалиёти вижаи Ҳизбуллоҳро бар ӯҳда дошт. Ҳамчунин тарроҳ ва раҳбари амалиёти ал-Ваъд-ус-содиқ ва фармондеҳи майдонии Ҳизбуллоҳ дар ҷанги 33-рӯза бо Исроил буд.[15] Исроил дар 12 феврали 2008 мелодӣ ӯро дар Димишқ ба шаҳодат расонд.[16]

Муқобила бо Исроил

Ҳизбуллоҳ дар соли 1985 мелодӣ идеология ва стратегия худ мабнӣ бар муқобила бо Исроилро ба таври ошкор расмӣ кард.[17] Фаъолияти Ҳизбуллоҳ дар солҳои аввал бар иҷрои амалиётҳои истишҳодии алайҳи неруҳои исроилӣ мутамаркиз буд, аммо ба тадриҷ ин шева тағйир кард. Неруҳои ин ҳизб дар вокуниш ба террори Сайид Аббоси Муӯсавӣ - Дабири кулли вақти Ҳизбуллоҳ, барои нахустин бор мушакҳои катюша ба сӯи шаҳракҳои саҳюнистнишини шимоли Фаластин партоб карданд.[18]

Бархе аз рухдодҳои муҳими байни Ҳизбуллоҳ ва Исроил иборатанд аз:

Амалиёти ал-Ваъд-ус-содиқ

Мақолаи аслӣ: Ҷанги 33-рӯза

Дар соли 2006 мелодӣ, байни Ҳизбуллоҳ ва Исроили ҷанге рух дод, ки ба ҷанги Таммуз ё ҷанги 33-рӯза шинохта мешавад. Исроил бар хилофи тавофуқ бо Ҳизбуллоҳ, се асири лубнониро озод накард. Ҳизбуллоҳ барои озодиашон, дар июли 2006 мелодӣ дар амалиёти ал-Ваъд-ус-содиқ ду низомии исроилиро асир гирифт. Исроил барои озодсозии ду асири худ ва низ халъи силоҳи Ҳизбуллоҳ ба Лубнон ҳамла кард ва байни Ҳизбуллоҳу Исроили ҷанге ба вуқуъ пайваст, ки 33 рӯз ба тул анҷомид.[19]

Даргирии январи 1993 мелодӣ

Дар 25 июли 1993 мелодӣ, Исроил бо ҳадафи халъи силоҳи Ҳизбуллоҳ ва эҷоди шикоф дар равобити ҳизб ва мардум ва низ фишор бар давлати Лубнон барои ҷилавгирӣ аз муқовимат ба Лубнон ҳамла кард. Ин ҳамла бо вокуниши Ҳизбуллоҳ мувоҷеҳ шуд ва тарафайн дар 31-уми июли 1993 тафоҳуми июлро пазируфтанд. Бар асоси ин тавофуқ, Ҳизбуллоҳ қабул кард, ки дар баробари таваққуфи таҷовузи Исроил, аз партоби катюша ба манотиқи таҳти ишғоли Исроил худдорӣ кунад.[20]

Даргирии апрели 1996 мелодӣ

Исроил дар 11-уми апрели 1996 мелодӣ, амалиёти хӯшаҳои хашмро бар зидди Лубнон оғоз кард. Ин амалиёт бо анҷоми қатли омҳои чаҳоргонаи Саҳмар дар рӯзи дуввум, ёрии таъҷилии Мансурӣ дар рӯзи сеюм, Набтияи Фавқоъ ва Қоно дар рӯзи ҳафтум машҳур шуд. Дар ин ҳамла 25 нафар аз ҷумла, чаҳордаҳ тан аз нерӯҳои Ҳизбуллоҳ ба шаҳодат расиданд. Амалиёт шонздаҳ рӯз тул кашид ва дар ниҳоят, Исроил бо Ҳизбуллоҳ ба тавофуқи апрел расид. Дар ин тавофуқ, Исроил пазируфт, ки ба ғайринизомиён ҳамла накунад ва дар рӯёрӯии низомӣ, фақат бо нерӯҳои муқовимат даргир шавад.[21]

Амалиёти Ансория

Ҳизбуллоҳ амалиёти Ансорияро дар 5-уми сентябри 1992 барои муқобила бо таҷовузи дарёии камондонҳои исроилӣ сомон дод, ки ба кушта ва захмӣ шудани 17 саҳюнист анҷомид.[22]

Озодсозии асирони муқовимат

Мустафо Дейронӣ (рост) ва Абдукарим Убайд (чап)

Баъд аз хуруҷи нерӯҳои исроилӣ аз ҷануби Лубнон, бархе аз нерӯҳои Ҳизбуллоҳ монанди Мустафо Дейронӣ ва Шайх Абдукарим Убайд дар зиндонҳои Исроил буданд. Ҳизбуллоҳ бо иҷрои амалиёт дар мазореъи Шабъо дар ҷануби Лубнон, се сарбози исроилиро дар 7 октябри 2000 мелодӣ ба асорат гирифт ва дар Бейрут низ як сарҳанги исроилиро боздошт кард. Исроил дар баробари таҳвили ин афрод, теъдоде лубнонӣ ва 400 фаластиниро озод кард ва ҷасадҳои 59 шаҳидро таҳвил дод. Ҳамчунин сарнавишти 24 мафқудуласарро ифшо кард ва нақшаи минҳое ки дар марзҳои Лубнон кор гузошта будро таҳвил дод. Амалиёти мубодила дар 29 ва 30 январи 2004 мелодӣ анҷом пазируфт.[23]

Ҳизбуллоҳ дар соли 2008 мелодӣ низ дар пайи ҷанги 33-рӯза, бо анҷоми музокирот бо Исроил ва бо васотати Олмон, боқимондаи асирони лубнониро озод кард. Ҳамчунин пайкари шуҳадои муқовимат дар набарди 33-рӯза ва ҷасадҳои мобақии шуҳадои муқовимати Лубнону Фаластин аз ҷумла, пайкари Даллол Мағрибӣ ва гурӯҳи 12-нафараи ӯро аз Исроил таҳвил гирифт.[24]

Ҳузур дар Сурияи алайҳи ДИИШ

Ҳизбуллоҳ бо давлати Сурия дар муқобила бо ДИИШ ҳамкорӣ кард. Пас аз шурӯи нооромиҳо дар Сурия, Ҳизбуллоҳ дар канори артиши Сурия ба ҷанг бо такфириҳо пардохт.[25] Озодсозии ал-Қусайр аз муҳимтарин пирӯзиҳои Ҳизбуллоҳ дар Сурия будааст.[26]

Фаъолиятҳои сиёсӣ

Ҳизбуллоҳ нахустин бор дар соли 1992 мелодӣ дар интихоботи Лубнон иштирок кард ва дувоздаҳ курсии маҷлисро касб намуд. Дар соли 1996 мелодӣ, даҳ курсӣ ва дар соли 2000, дувоздаҳ курсӣ аз 128 курсии маҷлиси Лубнонро ба даст овард.[27] Дар интихоботи умумии соли 2005 мелодӣ дар сатҳи кишвар, ба танҳоӣ, чаҳордаҳ курсӣ ва дар ҷануби Лубнони тамоми 23 курсиро дар эътилоф бо Ҷумбиши Амал касб намуд ва Муҳаммад Фанишро ба унвони вазири обу энергетика ба кабина фиристод.[28] Баъд аз соли 2005 мелодӣ, Ҳизбуллоҳ дар шумори гурӯҳҳои эътилофи 8 март қарор гирифт. Дар соли 2005 ҳамзамон бо террори Ҳарирӣ, дастабандиҳои ҷадиде дар арсаи сиёсии Лубнон шакл гирифт. Гурӯҳи 8 март дар пайи гирдиҳамоии соли 2005 Ҳизбуллоҳ дар Бейрут ва ба дунболи мухолифат бо халъи силоҳи ин гурӯҳ, ҳимоят аз Сурия ва муқовимат дар баробари Исроил шакл гирифт; ҷабҳаи муттаҳиде, ки баргирифта аз Ҳизбуллоҳ, ҳизби Амал ва ҳизби масеҳии Озод буд ва баъдҳо ҷараёнҳои дигаре монанди Ҷамоати Исломии Лубнон, Ҷумбиши тавҳиди исломӣ (аҳли тасаннун) ва ҳизби Демократи Лубнон (Дарузӣ) ба он изофа шуданд.[29] Ҳамзамон бо ҳимояти кишварҳое чун Амрико, Фаронса, Арабистони Саудӣ ва Миср, ҷараёни 14 март дар Лубнон шакл гирифт, ки хостори хуруҷи Сурия аз Лубнон ва халъи силоҳи муқовимат шуд. Ҷараёни ал-Мустақбал (суннӣ), ҳизб-ул-катоиб ва нерӯҳои лубнонӣ (масеҳӣ) ва ҷараёни сотсиалисти тараққихоҳи Лубнон (дарузӣ) аслитарин гурӯҳҳои тарафдори ин ҷараён буданд.[30]

Фаъолиятҳои иҷтимоӣ

Тамаркузи Ҳизбуллоҳ бар муқовимат дар баробари таҷовузи Исроил аст; бо ин ҳол, фаъолиятҳои иҷтимоие низ дорад, ки бархе иборатанд аз:

  • Эҳдоси муассисаи ҷиҳоди созандагӣ барои бозсозии харобиҳои ношӣ аз таҷовузоти Исроил ва офатҳои табиъӣ
  • Ҷамъоварии партовҳои шаҳрии атрофи ҷануби Бейрут дар солҳои 1988 то 1991 мелодӣ
  • Таъмини оби ошомидании ҳошияи ҷанубии Бейрут
  • Фаъолиятҳои кишоварзӣ
  • Эҳдоси ҷамъияти исломии беҳдошт ва марокизи дармонӣ ва бемористонӣ
  • Ироаи хадамоти омӯзишӣ ва кумакомӯзишӣ ба донишомӯзон
  • Таъсиси бунёди шаҳид барои ироаи хадамот ба хонаводаҳои шуҳадо
  • Таъсиси кумитаи имдоди хайрияи исломӣ барои ҳимоят аз маҳрумон.[31]

Расонаҳо

Шабакаи телевизионии ал-Минор вобаста ба Ҳизбуллоҳи Лубнон
  1. Шабакаи телевизионии ал-Минор: таъсис 1991 мелодӣ [http://www.almanar.com.lb/manarlive.php تلویزیون المنار
  2. Радиои ан-Нур (http://www.alnour.com.lb) таъсис: 1988
  3. Ҳафтаномаи ал-Аҳд (http://www.alahednews.com.lb)[32]
  4. Пойгоҳи интерентии қовими http://qawem.org
  5. Пойгоҳи интерентии ҷануби Лубнон http://www.southlebanon.org
  6. Пойгоҳи интерентии воҳиди иртибототи расонаии Ҳизбуллоҳ http://www.mediarelations-lb.org

Ҳизбуллоҳ ҳамчунин яке аз пойгоҳҳояш дар минтақаи Мелиторо ба музей табдил кардааст.[33]

Мувофиқон ва мухолифон

Ҳизбуллоҳ мувофиқоне дар ҷаҳон дорад. Муҳимтарин мувофиқони Ҳизбуллоҳ, Эрон ва Сурия ҳастанд. Русия низ Ҳизбуллоҳро созмони сиёсӣ-иҷтимоии машруъ ба ҳисоб меоварад.[34] Эрон дар таъсиси Ҳизбуллоҳ ва омӯзиши низомӣ ба нерӯҳои ӯ нақш доштааст.[35] Ҳамчунин Эрон ситоди бозсозии Лубнонро барои бозсозии вайронаҳои ношӣ аз таҳоҷумоти Исроил дар Лубнон шакл додааст.[36] Бо ин ҳол, Иёлоти Муттаҳидаи Амрико, Иттиҳодияи Кишварҳои Араб, Шӯрои ҳамкории кишварҳои ҳавзаи Халиҷи Форс ва ғайра Ҳизбуллоҳ ё бахши низомии онро гурӯҳи террористӣ эълом кардаанд.[37] Муқовимат дар баробари ишғолгарӣ ва таҳдиди Исроил ва низ нотавонии низомии артиши Лубнон аз муқобила бо Исроил аз далоили касоне аст, ки муътақиданд, Ҳизбуллоҳ созмон террористӣ нест ва бояд ҳамчунон силоҳ дар ихтиёр дошта бошад.[38]

Китобшиносӣ

Дар бораи Ҳизбуллоҳ китобҳое навишта шудааст. Аз он миён, китоби Ҳизбуллоҳ ал-Манҳаҷ-ут-таҷрибат-ил-мустақбали Лубнон ва муқовиматуҳу фи-л-воҷиҳа, асари Наим Қосим аз раҳбарони Ҳизбуллоҳи Лубнон аст. Дар ин китоб, таърихча, аҳдоф ва фаъолиятҳои Ҳизбуллоҳ инъикос ёфтааст.[39] Ин китоб бо унвони «Ҳизбуллоҳи Лубнон - хатти машй, гузашта ва ояндаи он» ба форсӣ тарҷума шудааст.[40]

Эзоҳ

  1. ↑ Сипоҳ ва Ҳизбуллоҳи Лубнон, хотироте аз Шайх Алии Куронӣ, сайти Магирон.
  2. ↑ «Аҳмад Қусайр оғозгари амалиёти шаҳодатталабона дар Лубнон», хабаргузории Садо ва симо.
  3. ↑ «Наҳваи шаклгирии Ҳизбуллоҳи Лубнон аз забони вазири дифоъ», хабаргузории ИРНО.
  4. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.22 - 25.
  5. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.85.
  6. ↑ Ҳусайнӣ, «Сайри таҳаввул дар раҳбарӣ ва идеологияи Ҳизбуллоҳ»
  7. ↑ Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.85 - 86.
  8. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.85 - 86.
  9. ↑ «Мусоҳиба бо ҳуҷҷатулислом Сайид Ҳасан Насруллоҳ, узвии шӯрои марказии Ҳизбуллоҳ», саҳ.42.
  10. ↑ Ҳафтаномаи хабарӣ-­таҳлилии Панҷара, №136.
  11. ↑ Зиндагиномаи шаҳид Сайид Аббос Мусавӣ, сайти ҷомеъи Шаҳид Овинӣ.
  12. ↑ Ҳафтаномаи хабарӣ-таҳлилии Панҷара, №136.
  13. ↑ Ҳафтаномаи хабарӣ-таҳлилии Панҷара, №136.
  14. ↑ сайти хабарӣ-таҳлилии Аммориюн
  15. ↑ Зиндагиномаи шаҳид Муғния, хабаргузории Форсӣ.
  16. ↑ Ривоятҳое аз террори байналмилалии Имод Муғния, сайти Ҳоҷӣ Резвон.
  17. ↑ «Аҳмад Қусайр, оғозгари амалиёти шаҳодатталабона дар Лубнон», хабаргузории Садо ва симо.
  18. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.158.
  19. ↑ Рӯюрон, «Дастовардҳои пирӯзии Ҳизбуллоҳ дар ҷанги 33-рӯза», саҳ.33.
  20. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.161 - 162.
  21. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.162 - 169.
  22. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.162 - 169
  23. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.204 - 210.
  24. ↑ Гузориши комили «Амалиёти Ризвон», сайти ҷомеъи шаҳид Овинӣ.
  25. ↑ صور لـ ۹۰ شهیداً من حزب‌الله سقطوا أثناء القیام بالواجب الجهادی فی سوریـا сайти Ҷануби Лубнон
  26. ↑ Мухтассоти роҳбурдии аввалин таҷрибаи амалиёти бурунмарзии Ҳизбуллоҳ, сайти Машриқ.
  27. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.273 - 276.
  28. ↑ Варақ задани таърихи пурфарозу нишеби аҳзоби сиёсии Лубнон, бошгоҳи хабарнигорони Ҷавон.
  29. ↑ Интихоботи доғ дар каронаи шарҷии Медитарона, муруре бар мушаххасоти аҳзоб ва ҷараёноти сиёсии Лубнон, нашрияи фарҳангӣ-таҳлилии Роҳ.
  30. ↑ Интихоботи доғ дар каронаи шарҷии Медитарона, муруре бар мушаххасоти аҳзоб ва ҷараёноти сиёсии Лубнон, нашрияи фарҳангӣ-таҳлилии Роҳ.
  31. ↑ Наим Қосим, Ҳизбуллоҳ, 1423ҳ.қ., саҳ.114 - 120.
  32. ↑ Замонии Маҳҷуб, «Таъсири нигариши маънавӣ бар пирӯзии муқовимати Ҳизбуллоҳ», пойгоҳи итилоърасонии Ҳавза..
  33. ↑ «حزب‌الله يفتتح متحفا عسكريا عن مقاومته لاسرائيل في جنوب لبنان».хабаргузории Ройтерс
  34. ↑ Иртиботи Эрон, Русия ва Ҳизбуллоҳи Лубнон саргармии ҷадиди конгресси Амрико, хабаргузории Спутник.
  35. ↑ Ногуфтаҳое аз таъсиси «Муқовимати исломии Лубнон», хабаргузории Форс.
  36. ↑ Фаъолиятҳои ситоди бозсозии Лубнон ба қуввати қабл идома дорад, хабаргузории Донишҷӯ.
  37. ↑ «Оё Ҳизбуллоҳи Лубнон як созмони террористӣ аст?», сайти ВВС форсӣ.
  38. ↑ «Оё Ҳизбуллоҳи Лубнон як созмони террористӣ аст?», сайти ВВС форсӣ.
  39. ↑ «Муаррифии китоби Ҳизбуллоҳи Лубнон, хати машй, гузашта ва ояндаи он муаррифӣ ва нақд», саҳ.115.
  40. ↑ Ҳизбуллоҳи Лубнони хати машй, гузашта ва ояндаи он, потуқи Китоби фардо.

Сарчашма

Баргирифта аз "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Ҳизбуллоҳи_Лубнон&oldid=11630"