Jump to content

Равзатуннабӣ

Аз wikishia
(Тағйири масир аз Равзат-ун-набӣ)

Равзатуннабӣ (арабӣ: رَوْضَةُ النَّبی), равзаи мутаҳҳара (форсӣ: روضهٔ مُطَهّره) ва равзаи шарифа (форсӣ: روضهٔ شَریفه) бахше миёни минбар ва ҳуҷраи набавӣ дар Масҷидуннабӣ аст, ки Пайғамбар (с) онро боғе аз боғҳои биҳиштӣ тавсиф кардааст. Зоирон дар ин макон ба ибодат мепардозанд ва ба сабаби аҳамияти ибодат дар ин макон, ҳамеша дар он издиҳом вуҷуд дорад ва вуруд ба равза ба таври навбатӣ анҷом мешавад.

Мавқеияти Равзатуннабӣ дар бахши ҷанубии Масҷидуннабӣ

Равзатуннабӣ миёни минбар ва ҳуҷраи набавӣ аст ва меҳроб, макони намозгузории Пайғамбар низ дар он қарор гирифтааст. Равза дар ҷанубу шарқи Масҷидуннабӣ ҷойгир аст ва маҳдудаи он, аз шарқ ба хонаи Пайғамбар, аз ҷануб ба девори масҷиди замони Пайғамбар ва аз ғарб ба минбар мерасад. Аксари уламои шиа бар ин боваранд, ки Ҳазрати Фотима (с) дар равза дафн шудааст. Ҳамчунин минбари Пайғамбар (с), ки Ҳазрати Муҳаммад (с) бар он хутба мехонд ва низ маҷмуае аз сутунҳои Масҷидуннабӣ дар равза қарор доранд.

меҳроби Пайғамбари Ислом, ки дар равзаи шарифа қарор дорад[1]

Аҳамияти равзатуннабӣ

Равзатуннабӣ бахше аз Масҷидуннабӣ аст.[2] Ин макон миёни минбар ва хонаи Пайғамбар қарор гирифта ва тибқи ривояте, Пайғамбар онро «رَوْضَةٌ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ; боғе аз боғҳои биҳишт» тавсиф кардааст.[3] Дар ривоятҳои шиа тавсия шудааст, ки Ҳазрати Фотима аз равзатуннабӣ зиёрат шавад.[4] Аҳли суннат низ хондани намози мустаҳаббӣ дар ин маконро афзалтар аз дигар ҷойҳои Масҷидуннабӣ медонанд.[5]

Равзатуннабӣ ба «равзаи мутаҳҳара» ва «равзаи шарифа» низ шинохта мешавад.[6] Тӯли он 22 метр, паҳнои он 15 метр[7] ва масоҳати умумии он тақрибан 330 метри мураббаъ аст.[8] Зоирони зиёде майл доранд дар он намоз бихонанд.[9] Аз ин рӯ, масъулони Масҷидуннабӣ маҳдудиятҳое барои ворид шудан ба равза қарор додаанд. Масалан, афрод бояд ба таври гурӯҳӣ ё фардӣ барои ворид шудан ба равза сабтином кунанд ва дар соатҳои мушаххас вориди равза шаванд. Бар асоси омори кишвари Арабистони Саудӣ, дар соли 2024 милодӣ, беш аз даҳ миллион зоир тавонистаанд вориди равзаи шарифа шаванд.[10]

Тафсири ҳадиси Пайғамбар дар бораи равзатуннабӣ

Уламо дар тафсири ин ривояти Пайғамбар, ки «Равзатуннабӣ боғе аз боғҳои биҳишт аст» назарҳои гуногун доранд;[11] аз ҷумла:

  • Ибодат дар ин макон боиси вуруд ба биҳишт ва дастёбӣ ба боғе аз боғҳои биҳиштӣ мешавад.[12]
  • Пушти боми равзаи мунаввара
    Муроди Пайғамбар ҳамон маънои зоҳирии он аст;[13] яъне замини миёни минбар ва хонаи Пайғамбар воқеан порчае аз биҳишт аст ва дар охират ба он мунтақил мешавем.[14]

Маҳдуда

Равзатуннабӣ дар самти ҷанубу шарқии масҷид ва рӯ ба қибла қарор гирифтааст.[15] Пайғамбар маҳдудаи равзаи шарифаро дар самти шарқии хонаи худ ва дар самти ғарбии минбари худ қарор додааст.[16] Дар самти ҷануб низ девори масҷиди замони Пайғамбар, ки меҳроби Пайғамбар дар он қарор гирифта, марзи равзаи шарифа аст.[17] Шиаён бар онанд, ки равза дар самти шимол ба сутуни чоруми аз самти меҳроб мерасад, ки як сутун бештар аз андозаест, ки аҳли суннат зикр кардаанд.[18]

Нақшаи дохили зариҳи Пайғамбар (с), ки нишон медиҳад аз ҳуҷраи Пайғамбар то девори ғарбии зариҳ, ҷузъи равзаи шарифа аст.

Зариҳи Пайғамбар

Пас аз тағйирот ва бозсозии масҷид, бахше аз равза дар дохили зариҳи Пайғамбар қарор гирифт ва дастрасӣ ба он барои зоирон имконпазир нест.[19] Валид ибни Абдулмалик, халифаи Умавӣ (ҳукумат: 86ҳ.қ.96ҳ.қ.), дар атрофи ҳуҷраи Пайғамбар деворҳое сохт, ки барои шабоҳат наёфтан ба Каъба панҷгӯша буданд.[20] Дар ин тавсеа, хонаи Пайғамбар (с) дар дохили Масҷидуннабӣ қарор гирифт.[21] Расул Ҷаъфариён, муаррих, навиштааст, ки дар соли 668 ҳиҷрӣ, Байбарс девори шабакавие ба шакли зариҳ дар атрофи ин панҷгӯша сохт, ки боиси он шуд хонаи ҳазрати Фотима (с) ва бахше аз равзаи шарифа дар дохили он қарор гиранд.[22]

Қабри ҳазрати Фотимаи Заҳро (с)

Минбари Пайғамбар, ки дар равзаи шарифа қарор дорад

Дар бораи маҳалли дафни ҳазрати Фотима (с) баҳс вуҷуд дорад: Шайхи Муфид дар китоби ал-Муқниа мегӯяд, Фотима (с) дар равзатуннабӣ дафн шудааст.[23] Ба гуфтаи Шайхи Тӯсӣ, муҳаддиси шиа, бештари уламои шиа ҳамин эътиқодро доранд.[24] Аминулислом Табрасӣ, муфассир ва мутакаллими қарни шашуми қамарӣ,[25] ва Ибни Шаҳрошӯб, муфассир ва муҳаддиси қарни шашуми қамарӣ,[26] мегӯянд, эҳтимол ҳам ҳаст, ки Фотима (с) дар хонаи худ дафн шуда бошад. Шайхи Тӯсӣ ин ду эҳтимолро ба як андоза қавӣ шуморидааст.[27] Аллома Маҷлисӣ гуфтааст, ки ин ду эҳтимол қобили ҷамъанд; зеро ба эътиқоди ӯ, равза хонаи Фотима (с)-ро низ дар бар мегирад.[28]

Меҳроби Пайғамбар ва сутунҳои дохили равза

Маҷмуае аз сутунҳо дар Масҷидуннабии замони Пайғамбар ва дар дохили равза вуҷуд доштаанд, ки ҳар кадом ном[29] ва воқеаи таърихии махсуси худро доранд.[30] Ин сутунҳо дар замони Пайғамбари Ислом аз танаи нахл буданд. Дар бозсозиҳо маҳз дар ҳамон макон, сутунҳое аз санг сохта шуданд.[31]

Яке аз маконҳое, ки дар дохили равзаи шарифа қарор дорад меҳроби Пайғамбари Ислом аст.[32] Меҳроб дар наздикии минбари Пайғамбар ҷойгир аст[33] ва ҳазрати Муҳаммад (с) дар он ҷо намоз мехонд ва асҳоб ба ӯ иқтидо мекарданд.[34] Ин меҳроб дар замони Пайғамбар, мисли меҳробҳои феълӣ, холигӣ надошт; балки монанди девор буд ва баъдан дар замони Валид ибни Абдулмалик ба шакли меҳробҳои кунунӣ даромад.[35]

Эзоҳ

  1. Халилӣ, Мавсуъат-ул-атабот-ил-муқаддаса, 1987 м., ҷ.3, саҳ.328
  2. «الروضة الشریفة», ал-Мадина
  3. Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.553
  4. Шаҳиди Аввал, ал-Мазор, 1410ҳ.қ., саҳ.20
  5. «الروضة الشریفة», ал-Ҳайъат-ул-омма ли-л-инояти бишуун-ил-масҷид-ил-ҳаром ва-л-масҷидуннабавӣ
  6. Ҷаъфариён, Осори исломии Макка ва Мадина, 1387ҳ.ш., ҷ.1, саҳ.215
  7. «الروضة الشریفة», ал-Ҳайъат-ул-омма ли-л-инояти бишуун-ил-масҷид-ил-ҳаром ва-л-масҷидуннабавӣ
  8. «الروضة الشریفة», ал-Ҳайъат-ул-омма ли-л-инояти бишуун-ил-масҷид-ил-ҳаром ва-л-масҷидуннабавӣ
  9. ал-Ансорӣ, Имора ва тавсеъат-ул-масҷид-ин-набавий-иш-шариф, 1996 м., саҳ.67
  10. «الروضة الشریفة», ал-Ҳайъат-ул-омма ли-л-инояти бишуун-ил-масҷид-ил-ҳаром ва-л-масҷидуннабавӣ
  11. «الروضة الشریفة», Ислом Веб
  12. Маҷлисӣ, Малозз-ул-ахёр, 1406ҳ.қ., ҷ.9, саҳ.20
  13. Маҷлисӣ, Малозз-ул-ахёр, 1406ҳ.қ., ҷ.9, саҳ.20
  14. «الروضة الشریفة», Ислом Веб
  15. Ҷаъфариён, Осори исломии Макка ва Мадина, 1387ҳ.ш., ҷ.1, саҳ.215
  16. Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.553
  17. «الروضة الشریفة», Ислом Веб
  18. Ҷаъфариён, Осори исломии Макка ва Мадина, 1387ҳ.ш., ҷ.1, саҳ.217
  19. ал-Ансорӣ, Имора ва тавсеъат-ул-масҷид-ин-набавий-иш-шариф, 1996 м., саҳ.66
  20. ал-Ансорӣ, Имора ва тавсеъат-ул-масҷид-ин-набавий-иш-шариф дар тӯли таърих, 1996 м., саҳ.63
  21. Ибни Касири Димишқӣ‏, ал-Бидоя ва-н-ниҳоя, 1407ҳ.қ., ҷ.9, саҳ.75
  22. Ҷаъфариён, Осори исломии Макка ва Мадина, 1387ҳ.ш., саҳ.243
  23. Шайхи Муфид, ал-Муқниа, 1413ҳ.қ., саҳ.459
  24. Шайхи Тӯсӣ, Мисбоҳ-ул-мутаҳаҷҷид, 1411ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.711
  25. Табрасӣ, Тоҷ-ул-маволид, 1422ҳ.қ., саҳ.80
  26. Ибни Шаҳрошӯб, Маноқиб, 1379ҳ.ш., ҷ.3, саҳ.365
  27. Шайхи Тӯсӣ, Таҳзиб-ул-аҳком, 1407ҳ.қ., ҷ.6, саҳ.9
  28. Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.97, саҳ.193
  29. «أساطین المسجد النبوی من شواهد السیرة النبویة», Оҷонсии хабарии Саудӣ
  30. «ما هی "الأساطین" التی ارتبطت بتاریخ المسجد النبوی», ал-Арабия
  31. ал-Қарашӣ, «ما هی "الأساطین" التی ارتبطت بتاریخ المسجد النبوی», ал-Арабия
  32. Халилӣ, Мавсуъат-ул-атабот-ил-муқаддаса, 1987 м., ҷ.3, саҳ.328
  33. «ماذا تعرف عن المحراب النبوی بالروضة الشریفة؟», ал-Арабия
  34. Сабрӣ Бошо, Мавсуъату миръот-ил-ҳарамайн-иш-шарифайн ва Ҷазиратулъараб, 2004 м., ҷ.3, саҳ.36
  35. Ҷамъе аз нависандагон, Мафоҳими исломия, ҷ.1, саҳ.273

Сарчашма

  • Ибни Касири Димишқӣ‏, Исмоил ибни Умар, ал-Бидоя ва-н-ниҳоя, Бейрут, Дор-ул-фикр, 1407ҳ.қ.
  • Кулайнӣ, Муҳаммад ибни Яъқуб, ал-Кофӣ, таҳқиқ ва тасҳеҳ: Алиакбари Ғаффорӣ, Муҳаммад Охундӣ, Теҳрон, Дор-ул-кутуб-ил-исломия, нашри чаҳорум, 1407ҳ.қ.
  • Маҷлисӣ, Муҳаммадбоқир, Биҳор-ул-анвор, Бейрут, Дор эҳё-ит-турос-ил-арабӣ‏, 1403ҳ.қ.
  • Маҷлисӣ, Муҳаммадбоқир, Малозз-ул-ахёр фи фаҳми Таҳзиб-ул-ахбор, муҳаққиқ ва мусаҳеҳ: Маҳдӣ Раҷоӣ, Қум, Китобхонаи Оятуллоҳ Маръашии Наҷафӣ, нашри аввал, 1406ҳ.қ.
  • Сабрӣ Бошо, Айюб, Мавсуъату миръот-ил-ҳарамайн-иш-шарифайн ва Ҷазиратулъараб, тарҷумаи Моҷида Маъруф, Ҳусайн Муҷиб Мисрӣ, Абдулазиз Аваз, Қоҳира, Дор-ул-офоқ-ил-арабия, 2004 м.
  • Табрасӣ, Фазл ибни Ҳасан‏, Тоҷ-ул-маволид, Бейрут, Дор-ул-қорӣ, 1422ҳ.қ.
  • Халилӣ, Ҷаъфар, Мавсуъат-ул-атабот-ил-муқаддаса, Бейрут, Муассисат-ул-аъламӣ, 1987 м.
  • Шайхи Муфид, Муҳаммад ибни Муҳаммад, ал-Муқниа, Қум, Конгресси ҷаҳонии ҳазораи Шайхи Муфид, 1413ҳ.қ.
  • Шайхи Тӯсӣ, Муҳаммад ибни Ҳасан‏, Мисбоҳ-ул-мутаҳаҷҷид ва силоҳ-ул-мутааббид, Бейрут‏, Муассисаи фиқҳи шиа, 1411ҳ.қ.
  • Шаҳиди Аввал, Муҳаммад ибни Макӣ, ал-Мазор фи кайфияти зиёрат-ин-Набӣ ва-л-Аимма (а), Қум, Мактаби Имом Маҳдӣ (аҷ), нашри аввал, 1410ҳ.қ.
  • ал-Ансорӣ, Ноҷӣ Муҳаммад, عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ, Мадина, Нодии Мадинаи Мунаввара, 1996 м.
  • ал-Қарашӣ, Ҳомид, «ماذا تعرف عن المحراب النبوي بالروضة الشريفة؟», ал-Арабия, санаи нашр: 20 феврали 2022 м., санаи боздид: 14 исфанди 1403ҳ.ш.
  • Ҷамъе аз нависандагон, Мафоҳими исломия, бе ношир, бе ҷой, бе таърих.
  • Ҷаъфариён, Расул, Осори исломии Макка ва Мадина, Теҳрон, Машъар, 1387ҳ.ш.
  • «الروضة الشریفة», ал-Ҳайъат-ул-омма ли-л-инояти бишуун-ил-масҷид-ил-ҳаром ва-л-масҷидуннабавӣ, санаи боздид: 16 фарвардини 1404ҳ.ш.
  • «الروضة الشریفة», ал-Мадина, санаи боздид: 14 исфанди 1403ҳ.ш.
  • «الروضة الشریفة», Ислом Веб, санаи нашр: 28 сентябр 2016 м., санаи боздид: 14 исфанди 1403ҳ.ш.
  • «أساطین المسجد النبوی من شواهد السیرة النبویة», Оҷонсии хабарии Саудӣ, санаи боздид: 14 исфанди 1403ҳ.ш.