Абақот-ул-анвори фи имомат-ил-аиммат-ил-атҳор (китоб)

Аз wikishia
(Тағйири масир аз Китоби Абақот-ул-анвор)
Абақот-ул-анвори фи имомат-ил-аиммат-ил-атҳор
НависандаМирҳомидҳусайни Ҳиндӣ
МавзуъКалом
СабкРаддия ва истидлолӣ
ЗабонФорсӣ


Абақот-ул-анвори фи имомат-ил-аиммат-ил-атҳор (арабӣ: عَبَقاتُ الاَنوار فی اِمامَة الاَئمةِ الاَطهار) китобе каломӣ аз Мирҳомидҳусайни Ҳиндӣ (ваф.1306ҳ.қ.) дар посух ба бахше аз китоби Туҳфаи исноашария ба забони форсӣ аст. Ин китоб ба чигунагии далолати оёт ва ривоёте, ки бар имомати Имоми Алӣ (а) ва дигар имомони шиа далолат доранд, аммо Абдулазизи Деҳлавӣ онҳоро инкор карда, бахшида шудааст. Китоби Абақот ба далели даргузашти муаллиф нотамом монд, аз ин рӯ, фарзанду набераи ӯ бахшҳое ба он афзуданд.

Дар китоби Абақот аз суханон, аҳодис ва манобеи аҳли суннат истифода шудааст. Ин китоб мавриди истиқболу таҳсини уламои шиа қарор гирифтааст. Бахшҳое аз китоби Абақот дар Ҳинд ва сипас дар Эрон ба чоп расид. Бахшҳое аз ин китоб ба сурати хулоса ва дар бархе маворид ба сурати комил ва забони арабӣ тарҷума шудааст.

Ҷойгоҳ ва аҳамият

Китоби Абақот-ул-анворро муҳимтарин навишта дар заминаи имомат медонанд.[1] Дар ин китоб, мабоҳисе дар заминаи эътиқодот, тафсир, ҳадис, дироя, таърих, риҷол, адабиёт ва ғайра матраҳ шудааст.[2] Гуфтаанд бархе аз афрод бо мутолиаи ин китоб ба мазҳаби шиа гиравидаанд.[3]

Уламои шиа ҳамчун Мирзои Шерозӣ (ваф.1312ҳ.қ.), Зайнулъобидин Мозандаронӣ (ваф.1309ҳ.қ.), Муҳаддиси Нурӣ (ваф.1320ҳ.қ.) ва Сайид Муҳаммадҳусайни Шаҳристонӣ (ваф.1315ҳ.қ.) бар ин китоб тақриз навиштаанд.[4] Ҳамчунин касоне чун Мирзо Абулфазли Теҳронӣ, Сайид Муҳсини Ҳаким ва Шайх Аббоси Қумӣ, онро китобе беҳамто донистаанд.[5]

Дар бораи нависандаи китоб

Мақолаи аслӣ: Мирҳомидҳусайни Ҳиндӣ

Мирҳомидҳусайни Ҳиндӣ (ваф.1306ҳ.қ.), олими шиии аҳли Ҳинд аст. Ӯро аз мутакаллимони бузург ва аз мудофеъони Ислом ва мазҳаби шиа ба шумор овардаанд.[6] Ӯ китобҳое дар дифоъ аз шиа ва низ дар заминаи фиқҳ таълиф кардааст.[7] Бархе таълифоти вайро ба беш аз 200 ҷилд гузориш кардаанд.[8] Мирҳомидҳусайн бархе аз осори худ, аз ҷумлаи Абақот-ул-анворро ба забони форсӣ навиштааст.[9]

Ангезаи нигориш

Мақолаи аслӣ: Тӯҳфаи исноашария (китоб)

Китоби Абақот дар радди китоби Тӯҳфаи исноашария ва дар дифоъ аз имомат навишта шудааст.[10] Бахши ҳафтум аз бахшҳои дувоздаҳгонаи китоби Тӯҳфаи исноашария, ба нақди эътиқоди шиа дар бораи имомат пардохтааст. Дар ин бахш, бархе аз оёту ривоёте, ки шиа барои исботи имомати ҳазрати Алӣ (а) ба онҳо истинод мекунад, нақд шудааст.[11] Китоби Абақот-ул-анвор дар посух ба нақдҳои ин бахш, таълиф шудааст.[12]

Тӯҳфаи исноашария дар радди ақоиди шиа ва бо ҳадафи манъи гароиши мардум ба ин мазҳаб навишта шудааст.[13] Ин китоб асари Абдулазизи Деҳлавӣ (ваф.1239ҳ.қ.), аз уламои аҳли суннати сокини Ҳинд аст.[14] Мирҳомидҳусайн дар Абақот аз ӯ бо унвони Шоҳсоҳиб ёд мекунад.[15] Ба гуфтаи Мирҳомидҳусайн, дар ин китоб тӯматҳое ба шиа нисбат дода шуда, ки дур аз воқеият аст.[16] Муҳаммадризо Ҳакимӣ гуфтааст интишори китоби Тӯҳфаи исноашария муҷиби кинатӯзӣ, нафрат, ихтилоф ва тафриқа миёни мусулмонони Ҳинд шуда буд.[17]

Равиши нависанда

Баростӣ китоби Абақот, азим аст. Он уқёнуси бекарон ва он дарёи жарф, ин китоб аст. Инчунин китобе, дар дигари офоқи башарӣу фарҳанги миллатҳо низ ҳамонанд надорад... Ин ҳама огоҳию умқ, ин ҳама маърифату истиқсо, ин вусъати доманаи иттилоъ, ин хубравияту табаҳҳур... инҳо ҳама баростӣ эъҷоз аст дар олами фикру таълиф ва дар арсаи қудратҳои инсонӣ.

Ба гуфта бархе муҳаққиқон, китоби Абақот, дар посух ба шубаҳоти матраҳ шуда дар китоби Тӯҳфаи исноашария аз далоиле истифода кардааст, ки мавриди қабули тарафи муқобил будааст.[19] Нависанда барои исботи имомати имомон, ба манобеи ривоии аҳли суннат, фаҳми саҳоба ва низ қавоиди мавриди пазириши аҳли суннат истинод мекунад.[20] Дар бархе маворид низ аз суханони Деҳлавӣ дар китоби Тӯҳфа ва дигари осораш, барои радди иддаоҳои ин китоб истифода мекунад.[21]

Нависанда дар ин китоб, ибтидо санади ҳадисро баррасӣ мекунад ва пас аз исботи муътабар будан он, чигунагии далолаташ бар имомати Имом Алӣ (а) ва дигар имомонро баён мекунад.[22] Санад ва матни аҳодис, дар ду бахши ҷудогона мавриди баррасӣ қарор гирифтааст.[23]

Муҳтавои китоб

Китоби Абақот-ул-анвор аз ду бахши аслӣ ташкил шудааст; бахши аввал дар бораи далолати оётест, ки шиа барои исботи имомат ба онҳо истидлол кардааст. Ин бахш аз китоб ба чоп нарасидааст; аммо гуфта шудааст нусхае аз он дар китобхонаи муаллиф ва китобхонаи Раҷабалихон дар Ҳинд мавҷуд аст.[24] Дар ин бахш, ояти вилоят, ояти татҳир, ояти маваддат, ояти мубоҳала, ояти ҳодӣ ва ояти ас-собиқун матраҳ шудааст.[25]

Бахши дувуми китоб ба ривоёте бахшида шудааст, ки аз онҳо барои исботи имомат истифода шудааст ва шубаҳоте, ки китоби Тӯҳфаи исноашария дар бораи ин ривоёт матраҳ карда, посух дода шудааст.[26] Ин ривоёт ба шарҳи зайл аст:

Такмили китоб аз тарафи фарзанд ва набераи муаллиф

Мирҳомидҳусайни Ҳиндӣ қабл аз такмили китоб аз дунё рафт.[28] Аз ин рӯ пас аз даргузашти ӯ, фарзандаш Сайид Носир, бахшҳоеро ба китоб афзуд ки иборатанд аз:[29]

Ҳамчунин, Муҳаммадсаид - набераи Мирҳомидҳусайн, бахшҳои зерро ба китоб изофа кард:

Ба гуфта Сайид Алии Милонӣ дар китоби Нафаҳот-ул-азҳори фи хулосати Абақот-ил-анвор, дар китоби Абақот, ҳадиси Хайбар танҳо мавриди баррасии санадӣ қарор гирифтааст. Ҳамчунин ҳадиси ҳақ нонавишта мондааст.[31]

Тасвир рӯй ҷилди Нафаҳот-ул-азҳор

Интишор

Аввалин ҷилд аз китоби Абақот-ул-анвор дар соли 1293ҳ.қ. дар Лакҳнави Ҳинд ба чоп расид.[32] Сипас ҷилди аввали ин китоб дар соли 1373ҳ.қ., дар Теҳрон чоп гардид.[33] Бахши ҳадиси сиқлайн таи шаш ҷилд дар соли 1380ҳ.қ., дар Исфаҳон чоп шуд.[34] Бахши Ғадири ин китоб бо таҳқиқу тасҳеҳи Ғуломризо Буруҷердӣ таи солҳои 1404ҳ.қ. то 1411ҳ.қ., дар Қум дар 11 ҷилд ба чоп расидааст.[35]

Тарҷума ва талхис

Такнигорӣ

Савотеъ-ул-анвори фи тақризоти Абақот-ул-анвор, асари Аббос Ансорӣ Ҳиндии Ширвонӣ. Нависанда дар ин китоб 27 тақриз, ки бар Абақот-ул-анвор навишта шударо гирдоварӣ кардааст.[41]

Эзоҳ

  1. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.11
  2. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.78
  3. ↑ Мударриси Табрезӣ, Райҳонат-ул-адаб, 1369ҳ.ш., ҷ.3, саҳ.378
  4. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.110 - 116
  5. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.118 - 120
  6. ↑ Амин, Аъён-уш-шиа, 1403ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.381
  7. ↑ Амин, Аъён-уш-шиа, 1403ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.381
  8. ↑ Мударриси Табрезӣ, Райҳонат-ул-адаб, 1369ҳ.ш., ҷ.3, саҳ.379
  9. ↑ Амин, Аъён-уш-шиа, 1403ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.381
  10. ↑ Оқобузурги Теҳронӣ, аз-Зариъа, 1408ҳ.қ., ҷ.15, саҳ.214
  11. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.27
  12. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.27
  13. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Қодатуно кайфа наърифуҳум, 1428, ҷ.5, саҳ.322
  14. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Қодатуно кайфа наърифуҳум, 1428, ҷ.5, саҳ.322
  15. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.54
  16. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.54
  17. ↑ Ҳакимӣ, Мирҳомидҳусайн, 1386ҳ.ш., саҳ.117 - 118
  18. ↑ Ҳакимӣ, Мирҳомидҳусайн, 1386ҳ.ш., саҳ.128
  19. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.30 - 31
  20. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.37 - 56
  21. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.57
  22. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.33 - 37
  23. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.121
  24. ↑ Оқобузурги Теҳронӣ, аз-Зариъа, 1408ҳ.қ., ҷ.15, саҳ.214
  25. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.27 - 28
  26. ↑ Оқобузурги Теҳронӣ, аз-Зариъа, 1408ҳ.қ., ҷ.15, саҳ.214
  27. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.28 ва 122
  28. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.28 ва 122
  29. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.28 - 29 ва 122
  30. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.28 - 29 ва 122
  31. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.29 ва саҳ.122 - 123
  32. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.59 ва 71
  33. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.60 ва 71
  34. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.60
  35. ↑ Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, «Абақот-ул-анвор коре користон», саҳ.102
  36. ↑ Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, «Абақот-ул-анвор коре користон», саҳ.102
  37. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.125
  38. ↑ Оқобузурги Теҳронӣ, аз-Зариъа, 1408ҳ.қ., ҷ.5, саҳ.12
  39. ↑ Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, «Абақот-ул-анвор коре користон», саҳ.102
  40. ↑ Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, «Абақот-ул-анвор коре користон», саҳ.102
  41. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.110 - 111

Сарчашма

  • Амин, Сайид Муҳсин, Аъён-уш-шиа, тасҳеҳи ҳасани амин, байрӯт, дори алтъорФи ллмтбўъот, 1403ҳ.қ.
  • Мударриси Табрезӣ, Маҳмадалӣ, Райҳонат-ул-адаби фии троҷми алмърўФини болкниаҳ ӯ аллқб, Теҳрон, Хайём, чопи сеюм, 1369ҳ.ш.
  • Оқобузурги Теҳронӣ, Муҳаммадмуҳсин, аз-Зариъату ило тасониф-иш-шиа, Қум, Исмоилиён, 1408ҳ.қ.
  • Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, Муҳамад, «Абақот-ул-анвор коре користон», оинаи пажӯҳиш, шморҳ66, баҳману Исфанди 1379ҳ.ш.
  • Ҳакимӣ, Муҳаммадризо, Мирҳомидҳусайн, Қум, далели мо, 1386ҳ.ш.
  • Ҳиндӣ, Мирҳомидҳусайн, Абақот-ул-анвори фии эмомаи алоъма алотҳор, тасҳеҳи ғуломризои бурӯҷирдӣ, Қум, муассисаи алмаъорифи алосломиаҳ, 1404ҳ.қ.
  • Ҳусайнии Милонӣ, Муҳамадҳодӣ, Қодатуно кайфа наърифуҳум, таҳқиқи Маҳмадалии Милонӣ, Қум, ал-Ҳақоиқ, чопи дувум, 1428ҳ.қ.
  • Ҳусайнии Милонӣ, алӣ, Нафаҳот-ул-азҳори фии хулосаи Абақот-ул-анвор, Қум, ал-Ҳақоиқ, чопи аввал, 1416ҳ.қ.
Баргирифта аз "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Абақот-ул-анвори_фи_имомат-ил-аиммат-ил-атҳор_(китоб)&oldid=27930"