Абақот-ул-анвори фи имомат-ил-аиммат-ил-атҳор (китоб)

Аз wikishia
Абақот-ул-анвори фи имомат-ил-аиммат-ил-атҳор
НависандаМирҳомидҳусайни Ҳиндӣ
МавзуъКалом
СабкРаддия ва истидлолӣ
ЗабонФорсӣ


Абақот-ул-анвори фи имомат-ил-аиммат-ил-атҳор (арабӣ: عَبَقاتُ الاَنوار فی اِمامَة الاَئمةِ الاَطهار) китобе каломӣ аз Мирҳомидҳусайни Ҳиндӣ (ваф.1306ҳ.қ.) дар посух ба бахше аз китоби Туҳфаи исноашария ба забони форсӣ аст. Ин китоб ба чигунагии далолати оёт ва ривоёте, ки бар имомати Имоми Алӣ (а) ва дигар имомони шиа далолат доранд, аммо Абдулазизи Деҳлавӣ онҳоро инкор карда, бахшида шудааст. Китоби Абақот ба далели даргузашти муаллиф нотамом монд, аз ин рӯ, фарзанду набераи ӯ бахшҳое ба он афзуданд.

Дар китоби Абақот аз суханон, аҳодис ва манобеи аҳли суннат истифода шудааст. Ин китоб мавриди истиқболу таҳсини уламои шиа қарор гирифтааст. Бахшҳое аз китоби Абақот дар Ҳинд ва сипас дар Эрон ба чоп расид. Бахшҳое аз ин китоб ба сурати хулоса ва дар бархе маворид ба сурати комили забони арабӣ тарҷума шудааст.

Ҷойгоҳ ва аҳамият

Китоби Абақот-ул-анворро муҳимтарин навишта дар заминаи имомат медонанд.[1] Дар ин китоб, мабоҳисе дар заминаи эътиқодот, тафсир, ҳадис, дироя, таърих, риҷол, адабиёт ва ғайра матраҳ шудааст.[2] Гуфтаанд бархе аз афрод бо мутолиаи ин китоб ба мазҳаби шиа гиравидаанд.[3]

Уламои шиа ҳамчун Мирзои Шерозӣ (ваф.1312ҳ.қ.), Зайнулъобидин Мозандаронӣ (ваф.1309ҳ.қ.), Муҳаддиси Нурӣ (ваф.1320ҳ.қ.) ва Сайид Муҳаммадҳусайни Шаҳристонӣ (ваф.1315ҳ.қ.) бар ин китоби тақриз навиштаанд.[4] Ҳамчунин касоне чун Мирзо Абулфазли Теҳронӣ, Сайид Муҳсини Ҳаким ва Шайх Аббоси Қумӣ, онро китобе беҳамто донистаанд.[5]

Дар бораи нависандаи китоб

Мақолаи аслӣ: Мирҳомидҳусайни Ҳиндӣ

Мейри ҳомдҳсини ҳиндӣ (ваф.1306ҳ.қ.), олами шиъии аҳл ҳиндаст. ӯро аз мутакаллимони бузург ва аз мудофеъони ислому мазҳаби шиа ба шумор овардаанд.[6] Ӯ китобҳое дар дифоъ аз шиа ва низ дар заминаи фиқҳ таълиф кардааст.[7] бархе таълифоти вайро ба беш аз 200 ҷилд гузориш кардаанд.[8] мирҳомди бархе аз осори худ аз ҷумлаи Абақот-ул-анворро ба забони форсӣ навиштааст.[9]

Ангезаи нигориш

Мақолаи аслӣ: Тӯҳфаи аснои ушрия (китоб)

Китоби Абақот, дар ради китоби тӯҳфаи асноъшрӣ ва дар дифо аз имомати навишта шудааст.[10] бахши ҳафтум аз бахшҳои дувоздаҳ гонаи китоби тӯҳфаи асноъшрӣ, ба нақди эътиқоди шиа дарбора имомат ихтисос дорад. Дар ин бахш, бархе аз оёту ривоётӣ ки шиа барои исботи имомати ҳазрати алӣ (ъ) ба онҳо истинод мекунад, нақд шудааст.[11] Китоби Абақот-ул-анвор дар посух ба нақдҳои ин бахш, таълиф шудааст.[12]

Тӯҳфаи асноъшриаҳ, дар ради ъқоӣди шиа ва бо ҳадафи мамониат аз гароиши мардум ба ин мазҳаби навишта шудааст.[13] ин китоби асари абдулазизи Деҳлавӣ (ваф.1239ҳ.қ.), аз уламои аҳли суннат, сокин ҳиндаст[14] Мирҳомидҳусайн дар Абақот аз ӯ бо унвони шоҳи соҳиб ёд мекунад.[15] ба гуфта Мирҳомидҳусайн дар ин китоби иттиҳомотӣ ба шиа нисбат дода шуда ки ба давр аз воқеиятаст.[16] Муҳаммадризо ҳакимӣ гуфтааст интишори китоби тӯҳфаи асноъшрии мӯҷиби бурузи кӣна, нафрат, ихтилофу тафриқаи миёни мусулмонони Ҳинд шуда буд.[17]

Равиши нависанда

Муҳаммадризои ҳакимӣ:

Ба ростии китоби Абақот, азимаст. Он уқёнус бекарон ва он дарёии жарф, ин китобаст. Ин чунин китобӣ, дар дигари офоқи башарӣу фарҳанги миллатҳо низ ҳамонанд надорад... Ин ҳамаи огоҳӣу умқ, ин ҳамаи маърифату астқсо, ин вусъати доманаи итилоъ, ин хбрўиту тбҳр…и ин қавому мода, инҳо ҳама ба ростӣ эъҷозаст дар олами фикру таълиф ва дар арсаи қудратҳои инсонӣ.[18]

Ба гуфта бархе муҳаққиқон, китоби Абақот, дар посух ба шубаҳоти матраҳ шуда дар китоби тӯҳфаи асноъшриаҳ аз длоӣлӣ истифода кардааст ки мавриди қабули тараф муқобил бӯдааст.[19] нависанда, барои исботи имомати имомон, ба манобеи равоеи аҳли суннат, фаҳми саҳоба ва низ қавоиди мавриди пазириши аҳли суннат истинод мекунад.[20] дар бархе маворид низ аз суханони Деҳлавӣ дар тӯҳфау дигари осораш, барои ради иддаоҳои ин китоб истифода мекунад.[21]

Нависанда дар ин китоб, ибтидои санади ҳадисро баррасӣ мекунад ва пас аз исботи муътабар бӯдан он, чигунагии далолаташ бар имомати эмоми алӣ (ъ) ва дигари имомонро табйин мекунад.[22] санаду матни аҳодис, дар ду бахши ҷудогонаи мавриди баррасии қарор гирифтааст.[23]

Муҳтавои китоб

Китоби Абақот-ул-анвор аз ду бахши аслии ташкил шудааст ; бахши аввал дарбора далолат оётӣаст ки шиа барои исботи имомат ба онҳо истидлол кардааст. Ин бахш аз китоб ба чоп нарасидааст ; аммо гуфта шудааст нусхае аз он дар китобхонаи муаллифу китобхонаи раҷаби алии хон дар Ҳинд мавҷӯдаст.[24] дар ин бахш, ояи вилоят, ояи татҳир, ояи маваддат, ояи мубоҳала, ояи ҳодӣу ояи алсобқўни матраҳ шудааст.[25]

Бахши дувуми китоб ба ривоётӣ ихтисос дорад ки аз онҳо барои исботи имомати истифода шудаасту шубаҳотӣ ки тӯҳфаи асноъшриаҳ дарбора ин ривоёт матраҳ карда, посух дода шудааст.[26] ин ривоёт ба шарҳ зайласт:

Ҳадиси ғадир: ҳадисӣ ки паёмбар (с) дар воқеаи ғадири эмоми алӣ (ъ)ро мавлоӣ мусулмонон донист.

Ҳадиси манзалат: ҳадисӣ ки дар он нисбати эмоми алӣ (ъ) ба паёмбар (с)ро ҳамонанди нисбати ҳорӯн ба Мӯсои дониста шудааст.

Ҳадиси вилоят: ҳадисӣ ки паёмбар дар он тасреҳ дорад эмоми алӣ (ъ) баъд аз паёмбари эмом ва вале муъминонаст.

Ҳадиси ташбеҳ: ҳадисӣ ки ҳазрати алиро шабиҳ ба бархе аз паёмбарон муаррифӣ кардааст.[27]

Такмили китоби тавассути фарзанду наваи муаллиф

Мейри ҳомдҳсини ҳиндӣ қабл аз такмили китоб аз дунё рафт.[28] Аз ин рӯи пас аз даргузашт ӯ, фарзандаши Сайид Носир, бахшҳоиро ба китоби афзуд ки иборатанд аз:[29]

Ҳадиси тайр: ҳадисӣ ки ҳазрати алиро маҳбӯбтарин афрод дар назд худо донистааст.

Ҳадиси Мадинаи алълм: дар ин ҳадиси эмоми алӣ (ъ) ба унвони дарвозаи вуруд ба шаҳри илми паёмбари муаррифӣ шудааст.

Ҳадиси сиқлину ҳадиси сафина: ду ҳадисӣ ки аҳли байти паёмбар (с)ро роҳи наҷот аз гумроҳӣу ҳалокат муаррифӣ мекунад.

Ҳамчунин, Муҳаммадсаӣд, наваи ҳомдҳсини бахшҳоӣ зерро ба китоб изофа кард:

Ҳадиси маносиба: ривоятӣ ки душмани алиро кофар муаррифӣ кардааст.

Ҳадиси роят: ҳадисӣ ки ҳазрати алӣ (ъ)ро маҳбӯби худоу паёмбараш тавсиф кардааст.[30]

Ба гуфта Сайид алии Милонӣ дар китоби Нафаҳот-ул-азҳори фии хулосаи Абақот-ул-анвор, дар китоби Абақот, ҳадиси хайбар танҳо мавриди баррасии санадии қарор гирифтааст. Ҳамчунин ҳадиси ҳақи нонавишта мондааст.[31]

Тасвир рӯй ҷилди Нафаҳот-ул-азҳори

Интишор

Аввалин ҷилд аз китоби Абақот-ул-анвор дар соли 1293ҳ.қ. дар лкҳнўи Ҳинд ба чоп расед.[32] сипас ҷилди аввали ин китоб дар соли 1373ҳ.қ., дар Теҳрон чоп гардид.[33] бахши ҳадиси сиқлин таии шаш ҷилд дар соли 1380ҳ.қ., дар Исфаҳон чоп шуд.[34] Бахши ғадири ин китоб бо таҳқиқу тасҳеҳи ғуломризои бурӯҷирдии таии солҳои 1404ҳ.қ. то 1411ҳ.қ., дар Қум дар 11 ҷилд ба чоп расидааст.[35]

Тарҷумау талхис

Фиْзи алْқдири Фимои итълқи бҳдиси алْғдир, хулосаи Абақот-ул-анвори асари шайхи аббоси қумӣ.[36]

Тарҷумаи хулосаи бахшҳои ҳадиси Мадинаи алълм ба забони арабии асари Муҳаммадсаӣд, наваи муаллиф.[37]

Алсмроти фии търиби алъбқот: талхису тарҷумаи ҳадиси Мадинаи алълм, ҳадиси ташбеҳ, ҳадиси манзалату бахше аз ҳадиси ғадир ба забони арабии асари Сайид Муҳсини наввоби лкҳнўӣ.[38]

Нафаҳоти алозҳори фии хулосаи Абақот-ул-анвори таълифи Сайид алии Милонӣ ба забони арабӣ дар 20 ҷилд.[39]

Тарҷумаи бахшҳои аз Абақот, ба арабии асари Сайид ҳошими ҳусайнии омилӣ (ваф.1412ҳ.қ.)[40]

Такнигорӣ

Сўотъи алонвори фии тақризоти Абақот-ул-анвори асари аббоси Ансории ҳиндии Ширвонӣ. Нависанда дар ин китоби 27 тақриз ки бар Абақот-ул-анвори навишта шударо гирдоварӣ кардааст.[41]

Эзоҳ

  1. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.11
  2. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.78
  3. ↑ Мударриси Табрезӣ, Райҳонат-ул-адаб, 1369ҳ.ш., ҷ.3, саҳ.378
  4. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.110 - 116
  5. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.118 - 120
  6. ↑ Амин, Аъён-уш-шиа, 1403ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.381
  7. ↑ Амин, Аъён-уш-шиа, 1403ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.381
  8. ↑ Мударриси Табрезӣ, Райҳонат-ул-адаб, 1369ҳ.ш., ҷ.3, саҳ.379
  9. ↑ Амин, Аъён-уш-шиа, 1403ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.381
  10. ↑ Оқобузурги Теҳронӣ, аз-Зариъа, 1408ҳ.қ., ҷ.15, саҳ.214
  11. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.27
  12. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.27
  13. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Қодатуно кайфа наърифуҳум, 1428, ҷ.5, саҳ.322
  14. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Қодатуно кайфа наърифуҳум, 1428, ҷ.5, саҳ.322
  15. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.54
  16. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.54
  17. ↑ Ҳакимӣ, Мирҳомидҳусайн, 1386ҳ.ш., саҳ.117 - 118
  18. ↑ Ҳакимӣ, Мирҳомидҳусайн, 1386ҳ.ш., саҳ.128
  19. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.30 - 31
  20. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.37 - 56
  21. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.57
  22. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.33 - 37
  23. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.121
  24. ↑ Оқобузурги Теҳронӣ, аз-Зариъа, 1408ҳ.қ., ҷ.15, саҳ.214
  25. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.27 - 28
  26. ↑ Оқобузурги Теҳронӣ, аз-Зариъа, 1408ҳ.қ., ҷ.15, саҳ.214
  27. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.28 ва 122
  28. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.28 ва 122
  29. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.28 - 29 ва 122
  30. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.28 - 29 ва 122
  31. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.29 ва саҳ.122 - 123
  32. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.59 ва 71
  33. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.60 ва 71
  34. ↑ Ҳиндӣ, Абақот-ул-анвор, 1404ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.60
  35. ↑ Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, «Абақот-ул-анвор коре користон», саҳ.102
  36. ↑ Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, «Абақот-ул-анвор коре користон», саҳ.102
  37. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.125
  38. ↑ Оқобузурги Теҳронӣ, аз-Зариъа, 1408ҳ.қ., ҷ.5, саҳ.12
  39. ↑ Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, «Абақот-ул-анвор коре користон», саҳ.102
  40. ↑ Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, «Абақот-ул-анвор коре користон», саҳ.102
  41. ↑ Ҳусайнии Милонӣ, Нафаҳот-ул-азҳор, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.110 - 111

Сарчашма

  • Амин, Сайид Муҳсин, Аъён-уш-шиа, тасҳеҳи ҳасани амин, байрӯт, дори алтъорФи ллмтбўъот, 1403ҳ.қ.
  • Мударриси Табрезӣ, Маҳмадалӣ, Райҳонат-ул-адаби фии троҷми алмърўФини болкниаҳ ӯ аллқб, Теҳрон, Хайём, чопи сеюм, 1369ҳ.ш.
  • Оқобузурги Теҳронӣ, Муҳаммадмуҳсин, аз-Зариъату ило тасониф-иш-шиа, Қум, Исмоилиён, 1408ҳ.қ.
  • Сиҳҳатии Сардрӯдӣ, Муҳамад, «Абақот-ул-анвор коре користон», оинаи пажӯҳиш, шморҳ66, баҳману Исфанди 1379ҳ.ш.
  • Ҳакимӣ, Муҳаммадризо, Мирҳомидҳусайн, Қум, далели мо, 1386ҳ.ш.
  • Ҳиндӣ, Мирҳомидҳусайн, Абақот-ул-анвори фии эмомаи алоъма алотҳор, тасҳеҳи ғуломризои бурӯҷирдӣ, Қум, муассисаи алмаъорифи алосломиаҳ, 1404ҳ.қ.
  • Ҳусайнии Милонӣ, Муҳамадҳодӣ, Қодатуно кайфа наърифуҳум, таҳқиқи Маҳмадалии Милонӣ, Қум, ал-Ҳақоиқ, чопи дувум, 1428ҳ.қ.
  • Ҳусайнии Милонӣ, алӣ, Нафаҳот-ул-азҳори фии хулосаи Абақот-ул-анвор, Қум, ал-Ҳақоиқ, чопи аввал, 1416ҳ.қ.
Баргирифта аз "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Абақот-ул-анвори_фи_имомат-ил-аиммат-ил-атҳор_(китоб)&oldid=27917"