Jump to content

Vuzu'

Az wikishia

In maqola jak naviştori tavsifī dar borai jak mafhumi fiqhist va nametavonad me'jore baroi a'moli dinī boşad. Baroi a'moli dinī ba manobei digar muroçia kuned.

Vuzu' (arabī: الوضوء) şustani rūj va dastho va hamcunin mashi sar va poho bo qasdi qurbat va bo odobe xos ast. Vuzu' ba xudiji xud mustahab ast, ammo şarti durustiji namoz, tavof va ba'zei digar az ibodot, ançomi onho bo vuzu' ast. Be vuzu', lamsi xati Qur'on va lamsi nomi Xudo çoiz nest. Vuzu' giriftan dar mavoride az çumla raftan ba masçid va qiroati Qur'oni Karim, mustahab ast.

Binobar manobei ta'rixī, hukmi vuzu' dar oƣozi be'sati Pajƣambar, dar Makka bajon şud. Ojati şaşumi surai Moida va hamcunin beş az 400 rivojat az ma'sumon, dar borai vuzu' ast. Vuzu' va az nav vuzu' giriftan, dar ahodis, mūçibi pok şudani gunohon, az bajn raftani ƣazab, tūli umr, nuronī şudani cehra dar mahşar va afzoişi rizqu rūzī donista şudaast.

Vuzu'ro metavon ba şevahoi tartibī va irtimosī ançom dod. Dar vuzu'i tartibī, avval rūj, va sipas dastho şasta şuda va pas az on, mashi saru pojho ançom meşavad. Vuzu'i irtimosī niz monandi vuzu'i tartibī ast, faqat ba çoi şustani rūj va dastho, onhoro dar ob doxil karda, nijati vuzu' mekunad va pas az on mashi saru pojhoro ançom medihad. Dar surate, ki kuşodani rūi zaxm duşvor boşad, jo zarar doşta boşad, bojad vuzu'i çabiraī girift.

Şiajon va ahli sunnat, dar borai şustani dastho va hamcunin şevai mashi saru pojho dar vuzu' ixtilofote dorand; az çumla inki şiajon şustani dastho az bolo ba pojonro farz medonand, ammo ahli sunnat, qoil ba şustani dastho az pojon ba bolo hastand. Bar asosi manobei rivoī, to pojoni davroni xilofati Umar ibni Xattob, ixtilofi umdae dar vuzu' bajni musulmonon nabuda va hamai onon ba jak şeva (şevai imomija) vuzu' megiriftaand. Manobei islomī, ixtilofoti şia va sunnī dar vuzu'ro az davroni xalifai sejum guzoriş kardaand.

Mafhumşinosī

Vuzu' (tahorat kardan), şustani rūj va dastho va mash (dast kaşidan bar) sar va pojho ba şevai xos bo qasdi qurbat va baroi ançomi farmoni Xudovand ast.[1] In amali ibodī, şarti durustiji namozu tavof va hamcunin şarti ravo budani dast zadan ba xati Qur'on ast.[2]

Binobar manobei torixī, vuzu' dar Makka va dar oƣozi Be'sat, tavassuti Çabrail ba Pajƣambari Xudo (s) ta'lim doda şud va Pajƣambari akram, onro baroi mardum bajon kard.[3]

Ahkom

Naviştori aslī: Ojati vuzu'

Şevai ançomi vuzu' va hamcunin ahamijati on dar Qur'on va ahodis zikr şudaast.[4] Hukmi vuzu' dar ojati şaşumi surai Moida omada va az hamin rū, ojati vuzu' xonda meşavad:[5] «یا أَیُّها الَّذینَ آمَنوا إِذا قُمتُم إِلَی الصَّلاةِ فَاغسِلوا وُجوهَكُم وَ أَیدیَكُم إِلَی الْمَرافِقِ وَ امسَحوا بِرُءُوسِكُم وَ أَرجُلَكُم إِلَی الكَعبَینِ»[6]; ej kasone ki imon ovardaed, cun ba namoz barxosted, rūj va dasthojatonro to orinç bişūed va saru pojhojatonro to quzak mash kuned.[7]

Vuzu' giriftan ba xudiji xud mustahab ast[8] va baroi xondani namoz (ba ƣajr az namozi majjit), ançomi tavof, lamsi xati Qur'on va lamsi nomi Xudo farz meşavad.[9] Binobar ehtijoti voçib, dast zadan ba nomi Pajƣambar, Imomon va hazrati Zahro (s) ham bojad bo vuzu' boşad.[10] Vuzu' giriftan dar mavoride mustahab ast; az çumla raftan ba masçid va harami Imomon, xondan va hamroh doştani Qur'on, rasondani çoe az badan ba çild jo hoşijai Qur'on va hamcunin zijorati ahli qubur.[11]

Şaroiti vuzu

  • Obi vuzu pok boşad (naçis naboşad).
  • Obi vuzu muzof naboşad.
  • Obu fazoe, ki dar on vuzu megirad ƣasbī naboşad.
  • Zarfi obi vuzu muboh boşad.
  • Zarfi obi vuzu az tillo va nuqra naboşad.
  • A'zoi vuzu pok boşand.
  • Mone'e az rasidani ob ba a'zoi vuzu naboşad.
  • Bo qasdi qurbat va biduni rijo vuzu bigirad.
  • Riojati tartib
  • Riojati muvolot (fosila najaftodn bajni a'zoi vuzu).
  • Dar korhoi vuzu az digarī kumak nagirad.
  • Iste'moli ob baroi kase ki vuzu megirad zarar nadoşta boşad.
  • Baroi vuzu giriftan vaqt boşad.[12]

Anvo'i vuzu'

Vuzu'ro metavon ba şevai tartibī jo irtimosī ançom dod[13] va dar şaroiti xosse lozim ast ba şakli çabiraī ançom şavad.[14]

Omūzişi nijat va şustani rūj
Omūziş şustani dastho
Omūzişi mashi saru pojho

Vuzu'i tartibī

Vuzui tartibī: avval bojad rūjro şust; az çoe ki mūi sari rūjida to zeri manah, ba pahnoi jak dast. Sipas avval dasti rost va pas az on dasti cap, az kame boloi orinç to sari anguşton şusta meşavad. Pas az on bo rutubati boqimonda az şustani dastho, mashi sar dar qismati peşi sar va boloi peşonī ançom meşavad va sipas bo hamon rutubat, mashi poi rost va mashi poi cap.[15]

Vuzu'i irtimosī

Naviştori aslī: Vuzui irtimosī

Vuzu'i irtimosī ja'ne inson ba'd az nijat,[16] rūj, va sipas dasthoro ba qasdi vuzu' daruni dar ob darorad.[17] Ravişi duvumi vuzu'i irtimosī niz cunin ast, ki avval rūj va dasthoro dar ob furū burda, nijati vuzu' kunad va sipas az ob berun biovarad.[18] Dar vuzu'i irtmosī pas az şustani rūj va dastho, mash ançom meşavad.[19]

Vuzu'i çabiraī

Vuzu'i çabiraī: agar dar jake az a'zoi badan, ki dar vuzu' şusta jo mash meşavad, zaxm jo şikastagie boşad va natavon onro şust, jo mash kaşid, bojad vuzu'ro ba tavri ma'mul ançom dod va ba çoi şustan jo mashi uzvi zaxmī jo şikasta, dasti tar bar çabira kaşid.[20] Çabira, ba porca jo har cize gufta meşavad, ki bo on zaxmro mebandand.[21] Vuzu'i çabiraī faqat dar surate çoiz ast, ki boz kardani çabira duşvor boşad, jo zarar doşta boşad, jo natavon mustaqiman bar zaxm jo şikastagī ob rext.[22]

Dar barxe mavorid, tajammum ba çoi vuzu' voçib meşavad; az çumla dar surate, ki vaqti namoz ba qadre tang boşad ki vuzu' giriftan bois şavad, tamom jo baxşe az namoz, ba'd az vaqt xonda şavad.[23] Hamcunin dar çoe ki ob dar dastras naboşad va jo ob baroi badan zarar doşta boşad, tajammum çojguzini vuzu' megardad.[24] Kase ki ƣusli çanobat karda, baroi adoi namoz nabojad vuzu' bigirad va hamon ƣusl çojguzini vuzu' ham xohad bud.[25]

Vuzu' ciguna botil meşavad?

Vuzu' dar cand surat botil meşavad, dar manobei fiqhī az mubtiloti vuzu' (şikanandahoi tahorat) ba hadasi asƣar jod meşavad;[26] barxe az onho iboratand az:

  1. Xoriç şudani idror, madfu' jo bod az inson.
  2. Xob (ba tavre, ki gūş naşunavad va caşm nabinad), devonagī, mastī va behuşī.[27]
  3. Cizhoe ki sababi ƣusl meşavand; monandi çanobat va lams kardani murda (massi majjit).[28]

Ba guftai Fozili Miqdod barxe az faqehoni ahli sunnat bar in bovarand, ki tamosi pūsti badani mard va zani nomahram vuzu'ro botil mekunad. Mustanadi ononi qiroati Kisoī ast, ki lomastum/ لامَسْتُمُ-ro dar ojati «أَوْ لامَسْتُمُ النِّسا»[29] «lamastum/ لمَسْتم» qiroat karda, ammo ba bovari faqehoni şia «lomastum» kinoja az hamxobagī ast.[30]

Farqi vuzu'i şiajon va ahli sunnat

Naviştorhoi aslī: Ojati vuzu' va Mash bar xuffajn (mahsī)

Dar masa'lai vuzu', dar borai şustani dastho va hamcunin cigunagiji mashi saru pojho, bajni şiajon va ahli sunnat, ixtilof şudaast.[31]

Ixtilofoti bajni şia va sunnī dar borai vuzu', beştar noşī az ixtilofi bardoşt az ma'noi ojati şaşumi surai Moida, va jo ixtilof dar qiroati on ast.[32] Şiajon bo takja bar rivojote az ma'sumon[33], iborati «و أیدیکم إلی المرافق» dar ojati mazkurro ba ma'noi vuçubi şustani dastho az bolo ba pojon medonand, bar xilofi mazohibi cahorgonai ahli sunnat, ki qoil ba şustani dastho az pojon ba bolo hastand.[34]

Hamcunin bar asosi hukmi fuqahoi şia, şustani dasti rost bojad muqaddam bar dasti cap boşad.[35] In hukm dar mazohibi ahli sunnat mustahab şumorida şudaast.[36]

Mazohibi cahorgonai ahli sunnat şustan pojho ba hamrohi quzakro dar vuzu' voçib medonand,[37] şiajon qoil ba mashi pojho az sari anguştho to baromadagī rūi po hastand.[38] In mash ham bar asosi fiqhi şia, monandi mashi sar bojad az rutubati vuzu' boşad.[39]

Hamcunin molikija va hanafija tartib, hanafijavu şofeija muvolotro dar vuzu' voçib namedonand. Ammo şiajon va digar firqahoi ahli sunnat riojati onhoro voçib medonand.[40]

Şia va ahli sunnat, dar borai mashi sari ham ixtilofote dorand; az çumla inki ba bovari şiajon, mashi sar ba andozae, ki ba on mash gufta şavad, kofī ast va haddiaksar mustahab ast ba andozai se anguşti basta boşad, na beştar.[41] Hamcunin dar fiqhi şia, baroi mshi sar bojad az obi vuzu' istifoda kard va nametavon bo obi çadid mash kard.[42] Bo in hol mazohibi muxtalifi ahli sunnat ham dar cigunagiji mashi sar, nazaroti muxtalife dorand;[43] binobar fiqhi hanbalī, mashi tamomi sar ba hamrohi du gūş voçib ast,[44] va bojad az obi çadid baroi mashi sar istifoda kard.[45] Dar fiqhi molikī, tamomi sarro bojad mash kard[46] va dar fiqhi hanafī, mashi cahorjaki sar voçib ast.[47] Bar asosi mazhabi şofeī, mashi sar ba miqdori haddiaqalī kofī ast va bojad bo obi çadid mash kard.[48]

Mash bar xuffajn (mahsī) az digar mavorid ixtilofī ast, ki şiajon onro saheh namedonand[49] va ba ojati 6 surai Moida va rivojot istinod kardaand.[50]

Vuzu' dar mavoride bo taqija hamroh budaast: Imom Kozim (a), dar posux ba nomai Alī ibni Jaqtin, ki dar dastgohi xilofati Abbosī çojgohi viƶae doşt, ūro mukallaf kard monandi ahli sunnat vuzu' bigirad, to Horunarraşid az şia budani ū boxabar naşavad.[51] Muso ibni Ça'far (a), peştar az Alī ibni Jaqtin xosta bud dar hukumati Abbosī bimonad va ba şiajon xizmat kunad.[52] Dar hole ki digar şiajonro az hamkorī bo Abbosijon man' mekard.[53]

Oƣozi ixtilof dar vuzu' az asri Usmon

Barxe muhaqqiqon mu'taqidand dar davroni Pajƣambar (s) ixtilofe dar vuzu' bajni musulmononi nabuda[54] va Pajƣambari akram vuzu'ro bo mashi pojho ba çoi şustan ançom medoda ast.[55] Ilova bar davroni Pajƣambar, az davroni xilofati Abubakr ham ixtilofe dar borai vuzu' zikr naşudaast.[56] Dar davroni xilofati Umar ibni Xattob, çuz dar jak mavrid mashi xuffajn (mahsī) (mashi po az rūi popūş), rivojate bar ixtilof dar borai vuzu' dalolat kunad, dar dast nest.[57]

Bar asosi on ci dar Kanz-ul-ummol[58] va barxe manobei digar omada,[59] barxe muhaqqiqon mu'taqidand, ixtilof dar vuzu', az davroni xalifai sejum (Usmon), dar mijoni musulmonon oşkor şudaast.[60] Sajid Aliji Şahristonī, bo istinod ba ixtilofi Imom Alī (a) va Umar ibni Xattob dar borai mashi mahsī, mu'taqid ast xalifai duvum ham bar xilofi Usmon ibni Affon, poro dar vuzu' nameşusta, balki onro mash mekardaast.[61]

Şiajon bo takja bar ojati vuzu', va hamcunin rivojot dar borai vuzu', mu'taqidand Pajƣambar (s) va joroni ū, ba şevai imomija poro dar vuzu' mash mekardaand, na on ki ba şevai ahli sunnat onro bişūjand.[62] Dar borai şustani dastho ham rivojote az Pajƣambari akram (s) naql şuda, ki hokī az hamonandiji vuzu'i Pajƣambar bo şiajon va şustani dastho az bolo ba pojon ast.[63] Ba aqidai şiajon, rivojoti şustani po dar vuzu', ki mavridi istinodi ahli sunnat qaror girifta, sustu beasos ast; ilova bar on ki bo ojati vuzu' ham dar tazod ast.[64]

Odob, mustahabot va fazoil

Dar hangomi vuzu' giriftan, cand ciz mustahab donista şudaast; az çumla:

  • Misvok zadan peş az vuzu': Pajƣambar (s) dar vasijat ba Imom Alī (a), ba misvok zadani peş az har vuzu' tavsija kardaast.[65]
  • Zikri nomi Xudo dar ibtidoi vuzu'.[66]
  • Gardondani ob dar dahonu binī.[67]
  • Huzuri qalb dar hangomi korhoi vuzu
  • Xondani surai Qadr dar hangomi vuzu giriftan
  • Xondani Ojatalkursī pas az vuzu
  • Guzoştani zarfi obi vuzu dar samti rost.[68]

Binobar rivojot, Imom Alī (a) dar hangomi vuzu', duohoe mexond. Bar asosi in rivojot, har kas in duohoro dar zimni ançomi a'moli vuzu' bixonad, Xudovand az har qatrai obi vuzui ū, firiştae maşƣul ba tasbeh, taqdis va takbiri Xudovand meofarinad va savobi onro to rūzi qijomat baroi vuzugiranda menavisad.[69] Duohoi mazkur dar zimni ançomi har kadom az a'moli vuzu' iboratand az:

  1. Hangome ki caşmi inson ba ob aftod: الْحَمْدُ للَّهِ الذی جَعَلَ الْماءَ طَهُوراً وَ لَمْ یَجْعلْه نَجِساً Hamdu sipos maxsusi Xudovande ast, ki obro poku pokkunanda qaror dod va onro naças qaror nadod.[70]
  2. Gardondani ob dar dahon: اللّهمّ أنطق لساني بذكرك و اجعلني ممّن ترضى عنه Xudojo! Zabonamro ba jodi xudat gujo gardon va maro az kasone qaror deh, ki az eşon rozī hastī.[71]
  3. Gardondani ob dar binī: اللّهم لا تحرّم عليّ ريح الجنّة و اجعلني ممّن يشمّ ريحها و طيبها و ريحانها؛ Xudojo! Bui bihiştro bar man harom nagaradon va maro az kasone qaror deh, ki bui atri on va gijohoni xuşbūi onro istişmom mekunand.[72]
  4. Şustani rūj: اللّهم بيّض وجهي يوم تسودّ فيه الوجوه و لا تسوّد وجهي يوم تبيضّ فيه الوجوه Xudovando! Rūze, ki rūjho dar on sijoh megardad, cehrai maro sifed gardon va rūze, ki rūjho dar on safed megardad, cehrai maro sijoh magardon.[73]
  5. Şustani dasti rost: اللّهمّ أعطني كتابي بيميني و الخلد بيساري Xudovando! Nomai amalamro ba dasti rostam va çovidonagiji abadiro ba dasti capam deh.[74]
  6. Şustani dasti cap: اللّهمّ لا تعطني كتابي بشمالي و لا تجعلها مغلولة إلى عنقي و أعوذ بك من مقطّعات النّيران Xudojo! Nomai amali maro ba dasti capam madeh va onro bar gardanam maband va ba Tu panoh mebaram az liboshoi otaşin.[75]
  7. Mashi sar: اللّهمّ غشّني برحمتك و بركاتك و عفوك، اللهم غشّني برحمتك و بركاتك و عفوك Xudojo! Maro bo rahmat, barakot va afvi xeş faro gir.[76]
  8. Mashi po: اللّهمّ ثبّت قدميّ على الصّراط يوم تزلّ فيه الأقدام و اجعل سعيي فيما يرضيك عنّي Xudovando! Qadamhoi maro bar sirot dar on rūze, ki qadamho bar on melaƣzad, sobitu ustuvor kun, va sa'ju kūşişi maro dar on cize qaror deh, ki Turo az man xuşnudu rozī mesozad.[77]

Dar manobei rivoiji şia va sunnī, beş az 400 hadis dar borai ahkomi vuzu', viƶagiho va fazoili on az Pajƣambari akram (s) va imomoni şia naql şudaast;[78] bar in asos vuzu mūçibi pok şudani gunohon,[79] az bajn burdani ƣazab,[80] tūli umr,[81] nuronī şudani cehra dar mahşar,[82] va afzoişi rizqu rūzī[83] meşavad. Hamcunin rivojote dar borai fazilati vuzui nav kardan[84] va hamcunin vuzu' ba monandi tavba,[85] naql şudaast.

Çustorhoi vobasta

Ezoh

  1. Fallohzoda, Ahkomi din, 1386h.ş., sah.44 – 45/ Husajniji Daştī, “Vuzu'”, duri maorif va ma'orif, ç.10, sah.370.
  2. Fallohzoda, Ahkomi din, 1386h.ş., sah.44 – 45/ Husajniji Daştī, “Vuzu'”, duri maorif va ma'orif, ç.10, sah.370.
  3. Baroi namuna: Ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavijja, Dor-ul-ma'rifat, ç.1, sah.244/ Tabarī, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, 1387h.q., ç.2, sah.307.
  4. Subhonī, “Vuzu' dar kitob va sunnat», sah.4.
  5. Markazi farhang va maorifi Qur'on, Doirat-ul-ma'orifi Qur'oni Karim, 1382h.ş., sah.407 - 408.
  6. Surai Moida, ojati 6.
  7. Surai Moida, ojati 6.
  8. Şajxi Ansorī, Kitob-ut-tahorat, 1415h.q., ç.2, sah.82.
  9. Fajzi Koşonī, Mu'tasim-uş-şi'a, 1429h.q., ç.1, sah.241.
  10. Fallohzoda, Ahkomi din, 1386h.ş., sah.50.
  11. Fallohzoda, Ahkomi din, 1386h.ş., sah.50.
  12. Jazdī, al-Urvat-ul-vusqo, 1419h.q., ç.1, sah.169-170
  13. Muassisai Doirat-ul-ma'orifi fiqhi islomī, Farhangi fiqh, 1426h.q., ç.1, sah.347.
  14. Nigoh kuned ba: Jazdī, al-Urvat-ul-vusqo, 1419h.q., ç.1, sah.436.
  15. Nigoh kuned ba: Jazdī, al-Urvat-ul-vusqo, 1419h.q., ç.1, sah.353 - 366.
  16. Mirzoi Qumī, Çome'-uş-şatot fi açvibat-is-suolot 1413h.q., ç.1, sah.32.
  17. «Vuzu'i irtimosī», Markazi tanzim va naşri osori ojatulloh Bahçat.
  18. Imom Xumajnī, Tavzeh-ul-masoil, 1426h.q., sah.61.
  19. Xomanaī, Açvibat-ul-istiftoot, 1424h.q., sah.21.
  20. Fallohzoda, Darsnomai ahkomi mubtalo bihi huççoç, 1389h.q., sah.37 va 38.
  21. Fallohzoda, Darsnomai ahkomi mubtalo bihi huççoç, 1389h.q., sah.37.
  22. Fallohzoda, Ahkomi din, 1386h.ş., sah.47 - 48.
  23. Fallohzoda, Ahkomi din, 1386h.ş., sah.46.
  24. Ibni Idrisi Hillī, as-Saroir, 1410h.q., ç.1, sah.135.
  25. Fallohzoda, Ahkomi din, 1386h.ş., sah.57.
  26. Fajzi Koşonī, Rasoil, 1429h.q., ç.2, risolai 4, sah.22.
  27. Jazdī, al-Urvat-ul-vusqo, 1419h.q., ç.1, sah.330 – 331/ Fajzi Koşonī, Mu'tasim-uş-şi'a, 1429h.q., ç.1, sah.241.
  28. Fallohzoda, Ahkomi din, 1386h.ş., sah.51.
  29. Surai Moida, ojati 6.
  30. Fozili Miqdod, Kanz-ul-irfon, 1419h.q., ç.1, sah.25.
  31. Qumī, «Cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (1)», sah.29 - 30.
  32. Husajnī, “Vuzu' az didgohi mazohibi islomī», sah.6.
  33. Husajnī, “Vuzu' az didgohi mazohibi islomī», sah.9.
  34. Sajid Sobiq, Fiqh-us-sunnat, 1397h.q., ç.1, sah.43.
  35. Husajnī, “Vuzu' az didgohi mazohibi islomī», sah.12.
  36. Sajid Sobiq, Fiqh-us-sunnat, 1397h.q., ç.1, sah.48.
  37. Sajid Sobiq, Fiqh-us-sunnat, 1397h.q., ç.1, sah.44.
  38. Husajnī, “Vuzu' az didgohi mazohibi islomī», sah.11-12.
  39. Husajnī, “Vuzu' az didgohi mazohibi islomī», sah.11-12.
  40. Husajnī, “Vuzu' az didgohi mazohibi islomī», sah.12.
  41. Qumī, «Fiqhi haç, cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (3) mash », sah.43 - 44.
  42. Qumī, “Fiqhi haç, cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (3) mash», sah.45.
  43. Qumī, “Fiqhi haç, cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (3) mash», sah.45.
  44. Qumī, “Fiqhi haç, cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (3) mash», sah.46 - 47.
  45. Qumī, “Fiqhi haç, cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (3) mash», sah.47.
  46. Qumī, “Fiqhi haç, cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (3) mash», sah.47 - 48.
  47. Qumī, “Fiqhi haç, cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (3) mash», sah.48.
  48. Qumī, “Fiqhi haç, cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (3) mash», sah.48.
  49. Omadī, al-Mashu fi vuzu'-ir-Rasul sallallohu alajhi va olih, sah.132.
  50. Subhonī, Silsilat-ul-masoil-il-fiqhijja, Qum, ç.2, sah.9 - 12.
  51. R.k: Şajxi Mufid, al-Irşod, 1413h.q., ç.2, 227 - 228.
  52. Kaşşī, Riçoli Kaşşī, 1409h.q., sah.441.
  53. Kaşşī, Riçoli Kaşşī, 1409h.q., sah.441.
  54. Şahristonī, Limozo-l-ixtilofu fi-l-vuzu', 1426h.q., sah.31.
  55. Omadī, al-Mashu fi vuzu'-ir-Rasul, 1420h.q., sah.80 - 82.
  56. Şahristonī, Limozo-l-ixtilofu fi-l-vuzu', 1426h.q., sah.31.
  57. Şahristonī, Limozo-l-ixtilofu fi-l-vuzu', 1426h.q., sah.32.
  58. Muttaqiji Hindī, Kanz-ul-ummol, 1406h.q., ç.9, sah.443, hadisi 26890.
  59. Şahristonī, Limozo-l-ixtilofu fi-l-vuzu', 1426h.q., sah.33.
  60. Şahristonī, Limozo-l-ixtilofu fi-l-vuzu', 1426h.q., sah.33.
  61. Şahristonī, Limozo-l-ixtilofu fi-l-vuzu', 1426h.q., sah.34 - 35.
  62. Behbahonī, Mashi pojho dar vuzu', 1395h.ş., sah.26 - 42.
  63. Nigoh kuned ba: Hurri Omilī, Vasoil-uş-şi'a, 1374h.ş., ç.1, sah.387 - 390.
  64. Behbahonī, Mashi pojho dar vuzu', 1395h.ş., sah.31 - 33.
  65. «یا علي عليك بالسّواك عند وضوء كلّ صلاة.»» (Şajxi Saduq, Man lo jahzaruhu-l-faqih, intişoroti Çome'ai mudarrisin, ç.1, sah.53).
  66. کان امیرالمومنین إذا توضّأ قال: بسم الله وبالله وخیر الأسماء لله وأکبر الأسماء لله... (Şajxi Saduq, Man lo jahzarahu-l-faqih, intişoroti Çome'ai mudarrisin, ç.1, sah.43, h87.)
  67. Imom Alī (a) xitob ba Muhammad ibni Abubakr: «تمضمض ثلاث مرات واستنشق ثلاثا ... فإننی رأیت رسول الله یصنع ذلک.» (Hurri Omilī, Vasoil-uş-şi'a, 1374h.ş., ç.1, sah.396, hadisi 1036, sah.397, hadisi 1038).
  68. Jazdī, al-Urvat-ul-vusqo, 1417h.q., ç.1, sah.368-370
  69. Kulajnī, Furu'i kofī, 1388h.ş., ç.1, sah.184.
  70. Kulajnī, Furu'i kofī, 1388h.ş., ç.1, sah.182.
  71. Kulajnī, Furu'i kofī, 1388h.ş., ç.1, sah.183.
  72. Kulajnī, Furu'i kofī, 1388h.ş., ç.1, sah.183.
  73. Kulajnī, Furu'i kofī, 1388h.ş., ç.1, sah.183.
  74. Kulajnī, Furu'i kofī, 1388h.ş., ç.1, sah.183.
  75. Kulajnī, Furu'i kofī, 1388h.ş., ç.1, sah.183.
  76. Kulajnī, Furu'i kofī, 1388h.ş., ç.1, sah.183.
  77. Kulajnī, Furu'i kofī, 1388h.ş., ç.1, sah.184.
  78. Nigoh kuned ba: “Çustuçūgari hadisiji mizon».
  79. قال رسول الله(ص): من توضّأ فأحسن الوضوء و صلّى ركعتين لم يحدّث نفسه فيهما بشيء من الدّنيا خرج من ذنوبه كيوم ولدته أمّه؛; kase ki ba nekī vuzu' bigirad va du rak'at namoz bixonad, agar qasdi dunjoī az in kor nadoşta boşad, hamai gunohonaş pok meşavad; oncunon ki gūjo toza tavallud şuda boşad. (Ƣazzolī, Ehjoi ulum-id-din, Dor-ul-kitob-il-arabī, ç.2, sah.48).
  80. قال رسول الله(ص): اذا غضب أحدكم فليتوضأ؛ ; har goh har kase az şumo xaşmgin şud, vuzu' bigirad. (Muhaddisi Nurī, Mustadrak-ul-vasoil, [1407h.q.], ç.1, sah.353).
  81. قال رسول الله(ص): ... أكثر من الطهور یزد الله في عمرك...; farovon tahorat gir, to Xudovand umratro daroz gardonad. (Şajxi Mufid, al-Amolī, [1403h.q.], ç.1, sah.60, hadisi 5).
  82. قال رسول الله(ص): يَحْشُرُ اللَّهُ أُمَّتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ بَيْنَ الْأُمَمِ غُرّاً مُحَجَّلِينَ مِنْ آثَارِ الْوُضُوءِ; dar rūzi qijomat, ummati man ba xotiri vuzu' giriftan, bo cehrai nuronie bajni ummathoi digar mahşur meşavand. (Maƣribī, Daoim-ul-Islom, 1385h.q., ç.1, sah.100).
  83. قال النبی(ص): دم على الطهارة يوسع عليك في الرزق; hamvora tahorat doşta boş, to rizqat farovon şavad. (Muttaqiji Hindī, Kanz-ul-ummol, 1405h.q., ç.16, sah.129, hadisi 44154).
  84. أن الوضوء على الوضوء نور على نور; vuzu' giriftan dar holi doştani vuzu', nurun alo nur ast. (Şajxi Saduq, Man lo jahzarahu-l-faqih, çome'ai mudarrisini havzai ilmijai Qum, ç.1, sah.41).
  85. Imom Sodiq (a): من جدد وضوءه لغير حدث جدد الله توبته من غير استغفار; kase ki vuzujaşro taçdid kunad, Xudovand tavbai ūro be onki istiƣfor karda boşad, taçdid mekunad. (Hurri Omilī, Vasoil-uş-şi'a, Ol-ul-Bajt, ç.1, sah.377).

Sarcaşma

  • Ajjoşī, Muhammad ibni Mas'ud, tafsiri Ajjoşī, tahqiqi Sajidhoşimi Rasuliji Mahallotī, al-Maktabat-ul-ilmijjat-il-islomijja.
  • Behbahonī, Abdukarim, Mashi pojho dar vuzu', tarçumai guruhi mutarçimon, Qum, Maçma'i çahoniji Ahli Bajt, 1395h.ş.
  • Ibni Idrisi Hillī, Muhammad ibni Mansur, as-Saroir-ul-hovī litahrir-il-fatovī, Qum, Daftari intişoroti islomiji vobasta ba çome'ai mudarrisini havzai ilmijai Qum, 1410h.q.
  • Ibni Hişom, Abdulmalik, as-Sirat-un-nabavijja, tahqiqi Mustafo as-Saqqo va Ibrohim al-Objorī va Abdulhafiz Şiblī, Bejrut, Dor-ul-ma'rifat, be to.
  • Kaşşī, Muhammad ibni Umar, Riçoli Kaşşī, Maşhad, Muassisai naşri donişgohi Maşhad, 1409h.q.
  • Markazi farhang va maorifi Qur'on, Doirat-ul-ma'orifi Qur'oni Karim, Qum, muassisai Bustoni kitobi Qum, 1382h.ş.
  • Maƣribī, Qozī Nu'mon, Daoim-ul-Islom, Qum, muassisai Ol-ul-Bajt, 1385h.q.
  • Muassisai Doirat-ul-ma'orifi fiqhi islomī, farhangi fiqhi mutobiqi mazhabi Ahli Bajti alajhimus-salom, zeri nazari Sajidmahmudi Hoşimiji Şohrudī, Qum, muassisai Doirat-ul-ma'orifi fiqhi islomī, 1426h.q.
  • Musaviji Xumajnī, Sajidrūhulloh, Tavzeh-ul-masoil (Muhaşşo), tahqiqi Sajidmuhammadhusajn Banihoşimī, Qum, daftari intişoroti islomiji vobasta ba çomeai mudarrisini havzai ilmijai Qum, 1424h.q.
  • Muttaqiji Hindī, Alī ibni Hisomiddin, Kanz-ul-ummol fi sunan-il-aqvoli va-l-af'ol, tafsir va tashehi Bakrī Hajonī va Safva as-Saqqo, Bejrut, Muassisat-ur-risolat, 1405h.q.
  • Muhaddisi Nurī, Husajn, Mustadrak-ul-vasoil, Qum, muassisai Ol-ul-Bajt liehjo-it-turos, [1407h.q.].
  • Omadī, Muhammadhasan, al-Mashu fi vuzu'-ir-Rasul: dirosotun muqorina bajn-al-mazohb-il-islomijja, [Bejrut], Dor-ul-Mustafo liehjo-it-turos, 1420h.q.
  • Pojanda, Abulqosim, Nahç-ul-fasoha, tahqiqi Sajidhoşim Rasuliji Mahallotī, naşri Dunjoi doniş.
  • Sajid Sobiq, Fiqh-us-sunnat, Bejrut, Dor-ul-kitob-il-arabī, 1397h.q.
  • Subhonī, Ça'far, Silsilat-ul-masoil-il-fiqhijja, Qum, be no, be to.
  • Subhonī, Ça'far, “Vuzu' dar kitob va sunnat», dar faslnomai fiqhi Ahli Bajt, tobistoni 1383h.ş.
  • Tabarī, Muhammad ibni Çarir, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, tahqiqi Muhammad Abulfazl Ibrohim, Bejrut, Dor-ut-turos, 1387h.q./1967m.
  • Fajzi Koşonī, Muhammadmuhsin, Mu'tasim-uş-şi'a fi ahkom-iş-şari'at, tashehi Maseh Tavhidī, Tehron, madrasai oliji şahid Mutahharī, 1429h.q.
  • Fajzi Koşonī, Muhammadmuhsin, Rasoili Fajzi Koşonī, tahqiqi Behzodi Ça'farī, Tehron, madrasai oliji şahid Mutahharī, 1429h.q.
  • Fallohzoda, Muhammadhusajn, Ahkomi din: mutobiq bo fatovoi maroçe'i buzurgi taqlid, Tehron, Maş'ar, 1386h.ş.
  • Fallohzoda, Muhammadhusajn, Darsnomai ahkomi mubtalo bihi huççoç, Tehron, Maş'ar, 1389h.ş.
  • Fozili Miqdod, Miqdod ibni Abdulloh, Kanz-ul-irfon fi fiqh-il-Qur'on, tahqiqi Sajidmuhammadi Qozī, be ço, Maçmai çahoniji taqribi mazohibi islomī, 1419h.q.
  • Şajxi Ansorī, Murtazo ibni Muhammadamin, Kitob-ut-tahorat, Qum, Kongressi çahoniji buzurgdoşti Şajx A'zami Ansorī, 1415h.q.
  • Şajxi Mufid, Muhammad ibni Muhammad, al-Amolī, tahqiqi Aliakbari Ƣafforī, Qum, intişoroti Çomeai mudarrisin, [1403h.q./1362h.ş.].
  • Şajxi Mufid, Muhammad ibni Muhammad, al-Irşod fi ma'rifati huçaçillohi ala-l-ibod, tashehi muassisai Ol-ul-Bajt, Qum, kongressi Şajxi Mufid, 1413h.q.
  • Şajxi Saduq, Muhammad ibni Alī, Man lo jahzarahu-l-faqih, tashehi aş-Şajx Husajni al-A'lamī, Bejrut, Muassisat-ul-a'lamī li-l-matbu'ot, 1406h.q.
  • Şahristonī, Sajidalī, Limozo-l-ixtilofu fi-l-vuzu', talxisi Fejsi Attor, Tehron, Maş'ar, 1426h.q.
  • Jazdiji Tabotaboī, Sajidmuhammadkozim, al-Urvat-ul-vusqo fimo ta'ummu bih-il-balvo (al-Muhaşşo), tahqiqi Ahmad Muhsiniji Sabzavorī, Qum, Daftari intişoroti islomiji vobasta ba çomeai mudarrisini havzai ilmijai Qum, 1419h.q.
  • Ƣazzolī, Muhammad ibni Muhammad, Ehjou ulum-id-din, tahqiqi Abdurrahim ibni Husajni Hofizi Iroqī, muqaddimai Muhammad Xizr Husajn, be ço, Dor-ul-kitob-il-arabī, be to.
  • Qumī, Alī, «Cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (1)», dar maçallai Miqoti haç, şumorai 87-88, bahor va tobistoni 1393h.ş.
  • Qumī, Alī, «Cigunagiji ançomi vuzu' nazdi fariqajn (3) (mash)», dar maçallai Miqoti haç, şumorai 90, zimistoni 1393h.ş.
  • Hurri Omilī, Muhammad ibni Hasan, tafsili Vasoil-uş-şi'a ilo tahsili masoil-iş-şari'at, Qum, Muassisai Ol-ul-bajt liehjo-it-turos, 1416h.q./1374h.ş.
  • Husajniji Daştī, Sajid Mustafo, ““Vuzu'”, durri maorif va ma'orif”, ç.10, Tehron, muassisai farhangiji oroja, 1379h.ş.
  • Husajnī, Hamid, “Vuzu' az didgohi mazohibi islomī», dar faslnomai mutoli'oti taqribi mazohibi islomī, şumorai 17.