Tūli umri Imom Mahdī (aç)
Tūli umri Imom Mahdī (aç) (forsī: طول عمر امام مهدی(عج)) ba ma'noi zinda budani Imom Mahdī (aç) az 255h.q. to zuhūr, az bovarhoi imomija ast. Tūli umri eşon to 1446h.q. ba beş az 1190 sol rasidaast. Muxolifoni imomija az çumla Ibni Tajmija va Nosir al-Qiforī cunin umrero ba'id şumurda va onro dalele baroi inkori tavalludi Imom Mahdī (aç) qaror dodaand.
Ulamoi imomijai imkoni tūli umri ƣajriodiro az nazari aqlī mumkin medonand va baroi isboti in masa'la, ba umri tūloniji Nūh, Xizr va Iso istinod mekunand. Hamcunin baroi isboti umri tūloniji Imom Mahdī ba namunahoi ta'rixiji şaxsoni tūloniumr, rivojoti dalolatkunanda bar umri tūloniji Imom Mahdī va imkoni tūlonī şudani umr ba lihozi taçribī istinod şudaast.
Kitobhoi mustaqile dar borai mavzui umri tūloniji Imom Mahdī (aç) ta'lif şudaast, ki az çumlai onho al-Burhonu ala sihhati tuli umr-il-imomi sohib-iz-zamon, asari Abulfathi Karoçakī naviştaşuda dar sol 427h.q. ast. Hamcunin dar barxe az kitobhoi rivoiji ta'lifşuda pas az soli 370h.q. baxşe ba in masa'la baxşida şudaast.
Ahamijat va peşina
Tūli umri Imom Mahdī (a) ba ma'noi idomador budani hajoti vaj pas az tavallud (255h.q.) to zuhūr, jake az bovarhoi imomija[1] va barxe ulamoi ahli sunnat[2] ast. Bar in asos umri Imom Mahdī (aç), az soli 255h.q. to soli 1446h.q. beş az 1190 sol xohad bud.
Az nigohi imomija, tūli umri xoriç az urf, mumkin buda va namunahoe az on vuçud dorad.[3] Bo in hol muxolifoni imomija cunin umri tūloniero ba'idu ƣajrimumkin donista va hatto onro dalele baroi inkori tavalludi Imom Mahdī (aç) şumurdaand.[4] Az çumlai onho Ibni Tajmija Harronī (vaf.728h.q.)[5] va Nosiri al-Qiforī, navisandai vahobiji ahli Arabiston ast.[6]
Bar asosi paƶūhişhoi suratgirifta, masa'lai tūli umri Imom Mahdī (aç) dar osori marbut ba mahdavijat dar imomija ba'd az soli 370h.q. mavridi tavaççuh voqe' şudaast. Dar osori peş az in sol, hamcun Basoir-ud-daraçot, al-Kofī va al-Ƣajbai Nū'monī ba daleli urfī budani umri Imom Mahdī (aç) to on zamon cunin masa'lae tarh naşudaast.[7] Naxustin kitobero, ki fasle ba in masa'la baxşida Kamol-ud-dini va tamom-un-ne'ma asari Şajx Saduq (vaf.381h.q.) medonand.[8]
Isboti imkoni tūli umri ƣajriodī
Imkoni aqlī
Bar asosi in dalel, tūli umri xoriquloda mahol nest va az on ço ki Xudovandi olam va qodir ast, agar bixohad metavonad umri tūlonī ato kunad.[10] Muhammadboqiri Sadr (vaf.1400h.q.) bar in bovar ast, ki ƣajriodī budani masa'lae az bobi e'çoz jo ƣajri on, mūçib nameşavad, to mumkin naboşad.[11] Abdulloh Çavodiji Omulī (tav.1312h.ş.) fajlasufi şia, bar in bovar ast, ki agar nafasi inson ruşd kunad, kamolote mejobad, ki metavonad dar olami modda va az çumla badani xud tasarruf kunad va şaroiti hajoti moddiro dar on barqaror nigah dorad.[12]
Istinod ba şaxsoni darozumr dar Qur'on va Tavrot
Işora ba nabuvvati 950-solai hazrati Nūh (a) dar ojati 14 surai Ankabut, az mustanadoti qur'oniji ulamoi imomija baroi imkoni umri tūlonī ast.[13] Hamcunin hazrati Xizr (a) ki tibqi bajoni Qur'on dar zamoni hazrati Mūso (a) zinda buda,[14] ba naqli Şajxi Mufid (vaf.413q) va içmo'i siranavison hajotaş idoma dorad.[15] Irbilī (vaf.692q) ham bo istinod ba ojati 159 surai Niso, hazrati Iso (a)-ro to zamoni xud zinda muarrifī mekunad.[16]
Ba guftai Lutfulloh Sofiji Gulpojgonī (vaf.1400h.ş.) az maroçe'i taqlid va az mahdavijatpaƶūhoni şia, dar hamai adjoni Ilohī, bovar ba vuçudi afrodi doroi umri bisjor tūlonī vuçud dorad. Baroi namuna, dar sifri Takvini Tavrot, ashohi 5, ojoti 5, 8, 11, 14, 17, 20, 27, 31 va mavoridi digar, afrode az anbijo va ƣajri onon nom burda şuda, ki doroi umrhoi bisjor tūlonī budaand.[17]
Rivojote ki bar umri tūloniji Imom Mahdī dalolat mekunand
Şajxi Tūsī (vaf.460h.q.) dar kitobi al-Ƣajba rivojotero zikr mekunad, ki işora ba tūli umri xoriquloda Imom Mahdī (aç) dorad.[18] Irbilī digar muhaddisi şia, ham dar Kaşf-ul-ƣumma rivojotiji mabnī bar umri tūloniji barxe anbijo hamcun Iljos (a), Iso (a) va Xizr (a)-ro dalel bar imkoni umri tūlonī zikr karda va sipas rivojotiji mabnī bar hajoti Imom Mahdī (aç) to zamoni zuhūr guzoriş mekunad.[19] Ibni Majsami Bahronī (vaf.679 jo 699h.q.) niz ba ittifoqi nazari mijoni şia va sunnī dar zinda budani Iljos (a) va Xizr (a) az anbijo va Somirī va Daççol az aşqijo işora karda va bajon medorad agar in afrod metavonand zinda boşand, valiji Xudo niz metavonad umri tūlonī doşta boşad.[20] Fajzi Koşonī (vaf.1091h.q.) rivojoti voridşuda az Pajƣambar (s) va a'imma (a) dar robita bo tūli umri Imom Mahdī (aç)-ro dar haddi tavotur medonad.[21]
Sunnathoe az pajƣambaron dar qoimi mo vuçud dorad... Sunnate ki az Odam (a) va Nūh (a) dar ūst, tūli umr ast.
Imkoni umri tūlonī ba lihozi ilmi taçribī
In dalelro in guna tavzeh dodaand, ki ilm baroi marg illat mexohad, na baroi idomai hajot. Marg nabudi şaroiti hajot ast. Inson ba daleli çahl va ittilo'i nokofī az omilhoi bemorī va pirī, tavonoi lozim baroi kantroli onho nadorad va ducori marg meşavad. Agar kase ilmu abzori lozim baroi kantroli in omilho hamcun taƣzija, muhit va ƶenetikro doşta boşad, az nazar ilmī metavonad umri bisjor tūlonī va hatto çovidon doşta boşad.[23]
Ta'jidoti ta'rixī bar umri tūloniji Imom Mahdī
Şajxi Saduq dar kitobi Kamol-ud-dini va tamom-un-ne'ma faslero ba zikri muammarin (afrode bo umri tūlonī) baxşidaast. Vaj dar in fasl dahho nafarro nom burdaast. Mijoni in afrod sininī az 120 to 3000 sol vuçud dorad. Şajxi Saduq guzorişi in afrodro maxsusi şia nadonista va bar in bovar ast, ki dar kutubi ahli sunnat niz vuçudi cunin afrode ta'jid şudaast.[24] Ū bo zikri in namunaho va bo istinod ba rivojate az Pajƣambar (s), ki dar on ba tahaqquqi voqeahoi ummathoi peşin dar ummati Islom işora mekunad, tahaqquqi cunin umrero dar xususi Imom Mahdī (aç) mumkin medonad.[25]
Şajxi Mufid,[26] Karoçakī[27] (vaf.449h.q.), Şajx Tūsī,[28] Aminulislom Tabarsī[29] (vaf.548h.q.), Xoça Nasiri Tūsī[30] (vaf.672q), Ibni Majsami Bahronī,[31] Alloma Hillī (vaf.726q),[32] Allomai Maçlisī[33] (vaf.1110h.q.), Lutfulloh Sofiji Gulpojgonī[34] va Ibrohimi Aminī[35] (vaf.1399h.ş.) az digar ulamoi şia hastand, ki ba daloili ta'rixī bar isboti imkoni tūli umri ƣajriodī istinod kardaand.
Taknigorī
Masa'lai tūli umri Imom Mahdī (a) mavzui mustaqili barxe kitobho budaast; az çumla:
- al-Burhonu ala sihhati tuli umr-il-imomi sohib-iz-zamon, asari Abulfathi Karoçakī az şogirdoni Şajxi Mufid va mutakallimoni imomija: dar in asar, daloili aqlī va naquliji rozi tūli umr va sarguzaşti gurūhe az mu'ammarin zikr şudaast. Naxustin copi in asar ba unvoni baxşe az kitobi Kanz-ul-favoid, dar soli 1332h.q. dar Tabrez ba surat sangī buda va bo unvoni gançinai maorifi şiai imomija, tavassuti Muhammadboqiri Kamaraī tarçuma şudaast.[36] Ba guftai muallif dar oƣozi in kitob, soli nigorişi on 427h.q. budaast.[37]
- Daf'u şubhati tūli umr-il-Huçça (aç), nigorişi Mahmud ibni Muhammadhasani Şariatmador.[38]
- Tūli umri hazrati Valiji asr (aç), asari Lutfulloh Sofiji Gulpojgonī.[39]
- Muntazari çahon va rozi tūli umr, naviştai Sajid Ahmadi Alamalhudo.[40]
- Şigiftī dar cist?, asari Muhammad Solehiji Ozarī.[41]
- Isboti tūli umri Imomi Zamon (a), naviştai Sajid Murtazo Mirsaidi Qozī.[42]
- Bahse peromuni tūli umri imomi ƣoib, copşuda dar Qum.[43]
- Tūli umri Imomi Zamon az didgohi ulum va adjon, nigorişi Aliakbari Mahdipur.[44]
- Imom Mahdī (aç); tūli umr, asari Hodiji Husajnī.[45]
Ezoh
- ↑ Rizvonī, Tavalludi hazrati Mahdī, 1386h.ş., sah.60 - 61; Baroi namuna nig.: Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.1, sah.514; Şajxi Mufid, al-Irşod, 1372h.ş., ç.2, sah.339; Şajx Tūsī, al-Ƣajba, 1425h.q., sah.419; Tabarsī, E'lom-ul-varo, 1390h.q., sah.418; Irbilī, Kaşf-ul-ƣumma, 1381h.q., ç.2, sah.437; Allomai Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1403h.q., ç.51, sah.2
- ↑ al-Amidī, al-Mahdij-jul-muntazari fi-l-fikr-il-islomī, 1425h.q., sah.136 - 141; Mahmud, Vilodat-ul-imom al-Mahdiji fi kutub-il-fariqajn, 1390h.ş., sah.357 - 402; Baroi namuna nig.: Nasibiji Şofeī, Matolib-us-suul, 1419h.q., sah.311 - 319; Ibni Çavzī, Tazkirat-ul-xavos, 1426h.q., ç.2, sah.506 - 507; Gançiji Şofeī, al-Bajon, 1404h.q., sah.521; Hamaviji Çuvajnī, Faroid-us-simtajn, 1400h.q., ç.2, sah.134
- ↑ Zajnalī, «Imom Mahdī (a) va tūli umr (peşina va daloil)», sah.222 - 223
- ↑ Zajnalī, «Imom Mahdī (a) va tūli umr (peşina va daloil)», sah.223
- ↑ Ibni Tajmija Harronī, Minhoç-us-sunnat-in-nabavija, 1406h.q., sah.91 - 94
- ↑ Qiforī, Usulu mazhab-iş-şia, 1414h.q., ç.2, sah.866
- ↑ Zajnalī, «Imom Mahdī (a) va tūli umr (peşina va daloil)», sah.223
- ↑ Zajnalī, «Imom Mahdī (a) va tūli umr (peşina va daloil)», sah.224
- ↑ «درخشش نام اهل بیت بر دیوار مسجدالنبی محمد المهدی(عج) زنده است», Sajti havzai namojandagiji valiji faqih dar umuri haççu zijorat
- ↑ Xoça Nasiruddini Tūsī, Talxis-ul-muhassal, 1405h.q., sah.433; Alloma Hillī, Manohiç-ul-jaqin, 1415h.q., sah.482
- ↑ Sadr, Bahsun havl-al-Mahdī (aç), 1417h.q., sah.53 - 56
- ↑ Çavodiji Omulī, Usorai xilqat, 1390h.ş., sah.24
- ↑ Baroi namuna nig.: Şajxi Mufid, al-Masoil-ul-aşr, 1426h.q., sah.93; Tabarsī, E'lom-ul-varo, Dor-ul-kutub-il-islomija, sah.472; Ibni Majsami Bahronī, Qavoid-ul-marom, 1406h.q., sah.191; Fajzi Koşonī, Ilm-ul-jaqin, 1377h.ş., ç.2, sah.966
- ↑ surai Kahf, ojoti 65 - 82
- ↑ Şajxi Mufid, al-Masoil-ul-aşr, 1426h.q., sah.83
- ↑ Irbilī, Kaşf-ul-ƣumma, 1381h.q., ç.2, sah.489
- ↑ Sofiji Gulpojgonī, Silsilai mabohisi imomat va mahdavijat, 1391h.ş., ç.3, sah.166 - 167
- ↑ Şajxi Tūsī, al-Ƣajba, 1425h.q., sah.419 - 422
- ↑ Irbilī, Kaşf-ul-ƣumma, 1381h.q., ç.2, sah.489 - 519
- ↑ Ibni Majsami Bahronī, Qavoid-ul-marom, 1406h.q., sah.192
- ↑ Fajzi Koşonī, Ilm-ul-jaqin, 1377h.ş., ç.2, sah.965
- ↑ Şajxi Saduq, Kamol-ud-dini va tamom-un-ne'ma, 1395h.q., ç.1, sah.322
- ↑ Sofiji Gulpojgonī, Muntaxab-ul-asar, 1380h.ş., ç.2, sah.276 - 282; Sofiji Gulpojgonī, Silsila mabohisi imomat va mahdavijat, 1391h.ş., ç.3, sah.161 - 217; Aminī, Dodgustari çahon, 1380h.ş., sah.175 - 201
- ↑ Şajxi Saduq, Kamol-ud-din, 1395h.q., ç.2, sah.552 - 576
- ↑ Şajxi Saduq, Kamol-ud-din, 1395h.q., ç.2, sah.576
- ↑ Şajxi Mufid, al-Masoil-ul-aşr, 1426h.q., sah.94 - 103
- ↑ Karoçakī, Kanz-ul-favoid, 1405h.q., ç.2, sah.114
- ↑ Şajxi Tūsī, al-Ƣajba, 1425h.q., sah.113 - 126
- ↑ Tabarsī, E'lom-ul-varo, Dor-ul-kutub-il-islomija, sah.473 - 476
- ↑ Xoça Nasiruddini Tūsī, Talxis-ul-muhassal, 1405h.q., sah.433
- ↑ Ibni Majsami Bahronī, Qavoid-ul-marom, 1406h.q., sah.191
- ↑ Alloma Hillī, Manohiç-ul-jaqin, 1415h.q., sah.482
- ↑ Alloma Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1403h.q., ç.51, sah.225 - 293
- ↑ Sofiji Gulpojgonī, Muntaxab-ul-asar, 1380h.ş., ç.2, sah.275 - 276
- ↑ Aminī, Dodgustari çahon, 1380h.ş., sah.201 - 202
- ↑ Oqobuzurgi Tehronī, az-Zari'a, 1408h.q., ç.3, sah.92; Rifo'ī, Mu'çamu mo kutiba an-ir-Rasuli va Ahl-il-Bajt (a), 1371h.ş., ç.9, sah.115; Rajşahrī, Donişnomai Imom Mahdī (aç), 1393h.ş., ç.10, sah.248
- ↑ Karoçakī, Kanz-ul-favoid, 1405h.q., ç.2, sah.114
- ↑ Oqobuzurgi Tehronī, az-Zari'a, 1408h.q., ç.8, sah.230; Rifo'ī, Mu'çamu mo kutiba an-ir-Rasuli va Ahl-il-Bajt (a), 1371h.ş., ç.9, sah.160
- ↑ Sofiji Gulpojgonī, Tūli umri hazrati Valiasr (aç), 1386h.ş., şinosnomai kitob
- ↑ Rifo'ī, Mu'çamu mo kutiba an-ir-Rasuli va Ahl-il-Bajt (a), 1371h.ş., ç.9, sah.268
- ↑ Rifo'ī, Mu'çamu mo kutiba an-ir-Rasuli va Ahl-il-Bajt (a), 1371h.ş., ç.9, sah.194
- ↑ Rifo'ī, Mu'çamu mo kutiba an-ir-Rasuli va Ahl-il-Bajt (a), 1371h.ş., ç.9, sah.85
- ↑ Rifo'ī, Mu'çamu mo kutiba an-ir-Rasuli va Ahl-il-Bajt (a), 1371h.ş., ç.9, sah.114
- ↑ Mahdipur, Rozi tūli umri Imomi Zamon (aç) az didgohi ilm va adjon, 1378h.ş., şinosnomai kitob
- ↑ Husajnī, Imom Mahdī (aç) - tūli umr, 1381h.ş., şinosnomai kitob
Sarcaşma
- «درخشش نام اهل بیت بر دیوار مسجدالنبی محمد المهدی(عج) زنده است», Vebgohi havzai namojandagiji valiji faqih dar umuri haççu zijorat, sanai darçi matlab: 25 murdodi 1396h.ş., sanai bozdidi 9 Urdibihişti 1403h.ş.
- Alloma Maçlisī, Muhammadboqir, Bihor-ul-anvor, Bejrut, 1403h.q.
- Allomai Hillī, Hasan ibni Jusuf, Manohiç-ul-jaqini fi usul-id-din, Tehron, 1415h.q.
- Aminī, Ibrohim, Dodgustari çahon, Qum, şafaq, 1380h.ş.
- Gançiji Şofeī, Muhammad ibni Jusuf, al-Bajoni fi axbori sohib-iz-zamon, Tehron, 1404h.q.
- Zajnalī, Ƣulomhusajn, «امام مهدی(ع) و طول عمر (پیشینه و دلائل)», dar maçallai Intizori mav'ud, №6, pajopai 6, daji 1381h.ş.
- Ibni Majsami Bahronī, Majsam ibni Alī, Qavoid-ul-maromi fi ilmi alklom, Qum, 1406h.q.
- Ibni Tajmija Harronī, Ahmad ibni Abdulhalim, Minhoç-us-sunnat-in-nabavijati fi naqzi kalom-iş-şi'ati va-l-qadarija, Rijoz, Çome'atu al-Imom Muhammad ibni Saud al-islomija, 1406h.q.
- Ibni Çavzī, Jusuf, Tazkirat-ul-xavos, Qum, 1426h.q.
- Irbilī, Alī ibni Iso, Kaşf-ul-ƣummati fi ma'rifa-il-aimma, Tabrez, Banī Hoşimī, 1381h.q.
- Karoçakī, Muhammad ibni Alī, Kanz-ul-favoid, Bejrut, Dor-ul-azvo', 1405h.q.
- Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, Tehron, Dor-ul-kutub-il-islomija, 1407h.q.
- Mahdipur, Aliakbar, Rozi tūli umri Imomi Zamon (aç) az didgohi ilm va adjon, Tehron, Tovusi bihişt, 1378h.ş.
- Mahmud, Irfon, Vilodat-ul-imom al-Mahdiji fi kutub-il-fariqajn, Qum, 1390h.ş.
- Muhammadiji Rajşahrī, Muhammad, Donişnomai Imom Mahdī aççalallohu faraçah bar pojai Qur'on, hadisu ta'rix, Qum, Muassisai ilmiji farhangiji Dor-ul-hadis. Sozmoni copu naşr, 1393h.ş.
- Nasibiji Şofeī, Muhammad ibni Talha, Matolib-us-suuli fi manoqibi ol-ir-rasul, Bejrut, 1419h.q.
- Ojatī, Nusratulloh, Daleli ravşan (posux ba şubahoti Qiforī dar borai andeşai mahdavijat), Qum, Ojandai ravşan, 1393h.ş.
- Oqobzrgi Tehronī, Muhammadmuhsin, az-Zariatu ila tasonif-iş-şia, Qum, Ismoilijon, 1408h.q.
- Rizvonī, Aliasƣar, Tavalludi hazrati Mahdī, Qum, naşri Masçidi Çamkaron, 1386h.ş.
- Rifo'ī, Abdulçabbor, Mu'çamu mo kutiba an-ir-Rasuli va Ahl-il-Bajt (a), Tehron, Vazorati farhangu irşodi islomī, Sozmoni copu intişorot, 1371h.ş.
- Sadr, Muhammadboqir, Bahsun havl-al-Mahdī (alajhi assalom), Bejrut, 1417h.q.
- Sofiji Gulpojgonī, Lutfulloh, Muntaxab-ul-asari fi-l-imom-is-soni aşar (a), Qum, Daftari hazrati Ojatulloh Sofiji Gulpojgonī, 1380h.ş.
- Sofiji Gulpojgonī, Lutfulloh, Silsila mabohisi imomat va mahdavijat, Qum, Daftari tanzimu naşri osori hazrati Ojatulloh Sofiji Gulpojgonī, 1391h.ş.
- Sofiji Gulpojgonī, Lutfulloh, Tūli umri hazrati Valiasr (aç), Qum, Daftari hazrati Ojatulloh Sofiji Gulpojgonī, 1386h.ş.
- Tabarsī, Fazl ibni Hasan, Elom-ul-varoi bia'lom-il-hudo, Tehron, Dor-ul-kutub-il-islomija, 1390h.q.
- Fajzi Koşonī, Muhammad ibni şohi Murtazo, Ilm-ul-jaqin, Qum, Bedor, 1377h.ş.
- Xoça Nasiruddini Tūsī, Muhammad ibni Muhammad, Talxis-ul-muhassal, Bejrut, Dor-ul-azvo', 1405h.q.
- Şajxi Mufid, Muhammad ibni Muhammad, al-Irşodi fi ma'rifati huçaç-il-lohi ala-l-ibod, Qum, 1372h.ş.
- Şajxi Mufid, Muhammad ibni Muhammad, al-Masoil-ul-aşri fi al-Ƣajba, Qum, Daleli mo, 1426h.q.
- Şajxi Saduq, Muhammad ibni Alī, Kamol-ud-dini va tamom-un-ne'ma, Tehron, Dor-ul-kutub-il-islomija, 1395h.q.
- Şajxi Tūsī, Muhammad ibni Hasan, al-Ƣajba, Qum, 1425h.q.
- al-Amidī, Sajid somri Hoşim, al-Mahdij-jul-muntazari fi-l-fikr-il-islomī, Qum, 1425h.q.
- Qiforī, Nosir, Usulu mazhab-iş-şiati al-imomijat-il-isna aşarija, beço, beno, 1414h.q.
- Hamaviji Çuvajnī, Ibrohim ibni Muhammad, Faroid-us-simtajn, Bejrut, 1400h.q.
- Husajnī, Hodī, Imom Mahdī (aç) - tūli umr, Maşhad, Intişoroti Ostoni qudsi razavī, 1381h.ş.
- Çavodiji Omulī, Abdulloh, Usorai xilqat: dar borai Imomi Zamon (aç), Qum, Isro, 1390h.ş.