Jump to content

Çihodi ibtidoī

Az wikishia
Furui din
Baxşe az ahkomi amalī va fiqhī
هیچ
Namoz
Digar ibodatho
Ahkomi tahorat
Ahkomi madanī
Ahkomi xonavoda
Ahkomi qazoī
Ahkomi iqtisodī
Uqud
Muharramot
Ahkomi vobasta
Ahkomi digar

In maqola jak naviştori tavsifī dar borai jak mafhumi fiqhist va nametavonad me'jore baroi a'moli dinī boşad. Baroi a'moli dinī ba manobei digar muroçia kuned.

Çihodi ibtidoī (forsī: جهاد ابتدائی) ba ma'noi oƣozi çang az sūi musalmonon alajhi muşrikonu kofiron ast, ki hadafi on gustarişi Islom va barqaroriji tavhidu adolat ast.

Aksari faqehoni şia huzuri Imomi ma'sum, nerūi kofiji musalmonon baroi çihod va da'vati kofiron ba Islom peş az oƣozi çangro şarthoi asliji çihodi ibtidoī medonand, vale iddae az faqehon, az çumla Şajxi Mufid (336h.q., jo 338h.q.-413h.q.), Sajid Abulqosim Xuī, Sajidaliji Xomanaī, Husejnaliji Muntazirī va Muhammadi Mu'min huzuri Imomi Ma'sumro baroi farz şudani çihodi ibtidoī, şart nadonistaand.

Ba'ze az faqehon va paƶuhişgaron, çanghoi zamoni Pajƣambar (s) va imomoni (s)-ro difo'ī donistaand, dar muqobil, Muhammadtaqiji Misbohi Jazdī difo'ī xondani hamai çanghoi Islomro noşī az qaror giriftan dar corcubi me'jorho va arzişhoi mavridi pazirişi fe'lī va hokim bar bisjore az kişvarhoi çahon medonad.

Ulamoi şia dar posux ba şubhai taoruzi çihodi ibtidoī bo ozodiji aqida va ojati “La ikroha fi-d-din/ لا اکراه فی الدین” tasreh kardaand az ojoti çihod nametavon bardoşt kard, ki kofiron va muşrikonro bojad maçbur ba qabuli Islom kard. Zero hadaf az çihodi ibtidoī kumak ba mazlumon, muboriza bo zulm va faroham ovardani zamina baroi intixobi ozodonai din ast.

Mafhumşinosī

Çihodi ibtidoī ba ma'noi çang bo muşrikonu kuffor baroi da'vati onon ba Islomu tavhid va barqaroriji adolat ast, ki oƣozgari on musulmonon hastand.[1] Ojatulloh Muntazirī (az maroçe'i taqlid) çihodi ibtidoiro ba ma'noi iroai dini Islom va arzişhoi on ba soiri millatho donistaast, ki dar paji az bajn burdani zulm, hokimijati zolim va zaminasoz baroi tahaqquqi dini Ilohī bo ixtijor va intixobi mardum ast.[2]

Çojgoh va ahamijat

Muhammadtaqiji Misbohi Jazdī (1313 - 1399h.ş.) az fuqahoi şia, çihodi ibtidoiro az «zarurijoti fiqhi islomī» xonda va bar in bovar ast, ki fuqahoi şia va sunnī dar maşru' budani on ittifoqi nazar dorand.[3] Ba guftai ba'ze, çihodi ibtidoī, mutobiqi nazari maşhuri fuqaho farzi kifoī donista şuda[4] va beştari olimoni şia ba viƶa fuqahoi sadahoi naxusti qamarī mu'taqidand, çihodi ibtidoī bo in afrod farz ast; kuffor, guruhe az ahli kitob (monandi jahudijon, masehijon va zartuştijon) ki pardoxti çizja va zindagī bo qonunhoi hukumati islomiro namepazirand.[5]

Husajnaliji Muntazirī[6] va Nosir Makorimi Şerozī (zodai 1305h.ş.)[7] az fuqahoi şia va Ne'matulloh Solehiji Naçafobodī (1302 - 1385h.ş.),[8] çihodhoi sadri Islomro difoī xonda; ki bo hadafi naçoti mazlumon va raf'i mavone'i tabliƣi Islom ançom meşudaast. Dar muqobil, Misbohi Jazdī (1313 - 1399h.ş.) mu'taqid ast, difo'ī xondani hamai çanghoi Islom az sūi andeşmandoni musulmon, ba in çihat budaast, to dar corcūbi me'jorho va arzişhoi mavridi pazirişi fe'lī va hokim bar bisjore az kişvarhoi çahon (monandi liberolizmu ozodixohī), qaror girifta, tavçehpazir boşad.[9]

Şaroiti çihodi ibtidoī

Bino bar nazaroti maşhuri olimoni şia, çihodi ibtidoī se şart dorad:

  1. Huzuri ma'sum: binobarin, dar zamoni ƣajbat, çihodi ibtidoī çoiz nest.
  2. Qudrati kofiji musulmonon baroi oƣozi çihod.
  3. Da'vati kuffor ba Islom va itmomi huççat bo onho, peş az oƣozi çang.[10]

Huzuri imomi ma'sum va içozai ū jo noibi xosi ū,[11] binobar qavli maşhuri fuqahoi şia; az çumla: Şajxi Tusī (385 - 460h.q.),[12] Qozī Ibni Barroç (hududi 400 to 481h.q.),[13] Ibni Idris (hududi 543-598h.q.),[14] Muhaqqiqi Hillī (602 - 676h.q.),[15] Alloma Hillī (648 - 726h.q.),[16] Şahidi Sonī (911 - 955 jo 965h.q.)[17] va sohibi Çavohir (1202 - 1266h.q.),[18] şarti ançomi çihodi ibtidoī ast[19] va şomili noiboni om (fuqaho) nameşavad.[20]

Bo in hol, barxe az fuqaho; monandi Şajxi Mufid,[21] Abussaloh Halabī (374 - 447h.q.),[22] va Salori Dajlamī (vafot: 448h.q.),[23] huzuri imomi ma'sumro şarti çihodi ibtidoī namedonand, az in rū, ançomi on dar zamoni Ƣajbatro çoiz meşumorand.[24] Barxe fuqahoi muosir niz monandi Sajid Abulqosim Xuī (1278 - 1371h.ş.)[25] Sajidalī Xomanaī (zodai 1318h.ş.),[26] Husajnaliji Muntazirī (1301 - 1388h.ş.),[27] va Muhammad Mu'min (1316 - 1397h.ş.), şarti huzuri imomi ma'sumro bar asosi ojoti Qur'on va rivojoti ma'sumon, qobili isbot nadonista va bar in bovarand, ki çihodi ibtidoī, ba şarti faroham budani şaroit dar zamoni Ƣajbati imomi ma'sum niz, voçib ast;[28] va ba guftai barxe ta'biri «imomi odil» dar ahodisi çihod, ba ma'noi imomi ma'sum nest.[29]

Ta'oruz bo ozodiji aqida

Maqolahoi aslī: Ozodiji aqida va ojati Lo ikroha fi-d-din

Ba e'tiqodi barxe, çihodi ibtidoī, ba gustarişi Islom az rohi tahmili aqida bar mardum munçar meşavad va bo ojati «لاَ إِكْراهَ فی الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ»[30] ki ikrohu içbor dar dinro nafj mekunad, dar ta'oruz ast.[31] Ulamoi şia dar posux ba in şubha, rūjkardhoi mutafovite doştaand; az çumla:

  1. Hamai ojoti çihod dar Qur'on, cī ba tavri mustaqim va cī ƣajrimustaqim, maşrut va muqajjad ba in ast, ki çihod bojad baroi kumak ba mazlumon, muboriza bo ixtinoq va faroham şudani zaminai intixobi ozodonai din ançom şavad, na baroi tahmili din. Barxe bo hamin rūjkard, hamai çihodhoro çihodi difoī donistaand.[32]
  3. Dar heç jak az ojot çihod, bar musulmonon voçib naşudaast, ki bo muşrikon biçangand va onhoro vodor ba qabuli Islom kunand va agar napaziruftand, onhoro bikuşand.[33] Ilova bar in, ba e'tiqodi Ojatulloh Xomanaī, rahbari nizomi Çumhuriji islomiji Eron, gustarişi umuri e'tiqodī, bo zur imkonpazir nest.[34]
  5. Muhammadtaqiji Misbohi Jazdī (1313 - 1399h.ş.) mu'taqid ast, maşru'ijati «çihodi ibtidoī» dar Islom,[35] bo hadafi şinoxti haq va parastişi Xudovand va hokim şudani dini Xudo ançom meşavad, na, baroi qudrattalabī va dast andoxtan ba manofei iqtisodī va moddiji har çome'ae;[36] zero parastişi Xudovand dar sartosari çahon, az huquqi Ū mahsub şudaast, to ba vasilai çihodi ibtidoī (ki ba nav'e difo' az tavhid ast) şirk, kufr, zulm va fasodi muşrikonu kofiron az bajn biravad va nizomi tavhidī bar çahon hokim şavad. Na ba in ma'no ki hamai afrod dar tamomi olam ba zūru içbor musulmon şavand.[37] Ba gufta Ojatulloh Muntazirī, in ma'no bo ojati 256 surai Baqara tanosub dorad.[38]

Taknigorī

  • Çihodi ibtidoī dar sunnat va sirai nabavī, asari Muhammadi Marvorid, Maşhad, bunjodi paƶūhişhoi islomiji Ostoni qudsi Razavī, 1400h.ş.

Navisanda dar in asar zimni bajoni mafhumi çihod va anvo'i on, mu'taqid ast, çihodi ibtidoī bo vuçudi farqe ki bo çihodi difoī dorad, dar sirai Rasuli Xudo (s) bo me'jori çihodi difoī va bo hadafi barqaroriji amnijat va istiqrori musulmonon budaast.[39]

  • Çihodi ibtidoī dar Qur'oni Karim, asari Muhammadçavod Fozili Lankaronī, taqrir va tadvini Muhammadhasani Doniş, Qum, intişoroti markazi fiqhiji aimmai athor (a), 1397h.ş.

Navisanda dar in asar bo rūjkardi fiqhī va tafsirī, ojote, ki bar çihodi ibtidoī bo kofironu muşrikon dalolat dorandro, mavridi barrasī qaror doda, maşru'ijati çihodi ibtidoī isbot kardaast. Sipas ba şubhai kasone ki barxe ojoti Qur'onro dar ta'oruz bo maşru'ijati çihodi ibtidoī donistaandro, bo ravişi içtihodī va fiqhī posux dodaast.[40]

Ezoh

  1. ↑ Saromī, Adolatnaƶod, «Çihod» 1386h.ş., ç.11, sah.434.
  2. ↑ Muntazirī, Muçozothoi islomī va huquqi başar, 1429h.q., sah.90.
  3. ↑ Misbohi Jazdī, Çang va çihod dar Qur'on, 1383h.ş., sah.139.
  4. ↑ Ansorī, al-Mavsu'at-ul-fiqhijat-ul-mujassara, 1415h.q., ç.4, sah.24; Saromī, Adolatnaƶod, “Çihod” 1386h.ş., ç.11, sah.434.
  5. ↑ Bahromī, Nizomi sijosīi içtimoiji Islom, 1380h.ş., sah.139 - 141.
  6. ↑ Muntazirī, Hukumati dinī va huquqi inson, 1387h.ş., sah.60; Muntazirī, Posux ba pursişhoe peromuni muçozothoi islomī va huquqi başar, 1387h.ş., sah.90.
  7. ↑ «Çihodi ibtidoī», pojgohi itilo'rasoniji daftari hazrati Ojatulloh Makorimi Şerozī.
  8. ↑ Solehiji Naçafobodī, Çihod dar Islom, 1386h.ş., sah.34 - 35.
  9. ↑ Misbohi Jazdī, Axloq dar Qur'on, 1391h.ş., ç.3, sah.408.
  10. ↑ Amidi Zançonī, Fiqhi sijosī, ç.3, 1377h.ş., sah.139.
  11. ↑ Saromī, Adolatnaƶod, “Çihod” 1386h.ş., ç.11, sah.435.
  12. ↑ Şajxi Tusī, al-Mabsut, 1387h.q., ç.2, sah.8.
  13. ↑ Qozī Ibni Barroç, al-Muhazzab, 1406h.q., ç.1, sah.296.
  14. ↑ Ibni Idrisi Hillī, as-Saroir, 1410h.q., ç.2, sah.3.
  15. ↑ Muhaqqiqi Hillī, Şaroi'-ul-Islom, 1408h.q., ç.1, sah.278.
  16. ↑ Alloma Hillī, Tazkirat-ul-fuqaho, 1414h.q., ç.9, sah.19.
  17. ↑ Şahidi Sonī, ar-Ravzat-ul-bahija, 1410h.q., ç.2, sah.381.
  18. ↑ Sohibi Çavohir, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.21, sah.11.
  19. ↑ Çovid, “Huquqi başari muosir va çihodi ibtidoī dar Islomi muosir”, sah.129 - 134.
  20. ↑ Saromī, Adolatnaƶod, “Çihod” 1386h.ş., ç.11, sah.435.
  21. ↑ Şajxi Mufid, al-Muqni'a, 1410h.q., sah.810.
  22. ↑ Abussaloh Halabī, al-Kofī fi-l-fiqh, be to, sah.246.
  23. ↑ Salori Dajlamī, al-Marosim fi-l-fiqh-il-imomī, 1404h.q., sah.261.
  24. ↑ Çovid, “Huquqi başari muosir va çihodi ibtidoī dar Islomi muosir”, sah.127 - 129.
  25. ↑ Xuī, Minhoç-us-solehin, 1410h.q., ç.1, sah.364.
  26. ↑ Xomanaī, Risolai omūzişī, 1398h.ş., ç.1, sah.322.
  27. ↑ Muntazirī, Dirosotun fi vilojat-il-faqih, 1409h.q., ç.1, sah.116 - 119.
  28. ↑ Mu'min, “Çihodi ibtidoī dar asri Ƣajbat”, sah.51.
  29. ↑ Muntazirī, Dirosotun fi vilojat-il-faqih, 1409h.q., ç.1, sah.118.
  30. ↑ Surai Baqara, ojati 256.
  31. ↑ Komjob, “Barrasiji şubhai çihodi ibtidoī dar tafsiri ojati lo ikroha fi-d-din”sah.8.
  32. ↑ Komjob, “Barrasiji şubhai çihodi ibtidoī dar tafsiri ojati lo ikroha fi-d-din”, sah.27.
  33. ↑ Komjob, “Barrasiji şubhai çihodi ibtidoī dar tafsiri ojati lo ikroha fi-d-din”, sah.28.
  34. ↑ Adriknī; Muqimiji Hoçī, “Çihod”, sah.424.
  35. ↑ Misbohi Jazdī, Axloq dar Qur'on, 1391h.ş., ç.3, sah.408.
  36. ↑ Misbohi Jazdī, Axloq dar Qur'on, 1391h.ş., ç.3, sah.412.
  37. ↑ Misbohi Jazdī, Çang va çihod dar Qur'on, 1383h.ş., sah.152 - 154.
  38. ↑ Muntazirī, Muçozothoi islomī va huquqi başar, sah.89 - 90.
  39. ↑ Çihodi ibtidoī dar sunnat va sirai nabavī, vebgohi bunjodi paƶūhişhoi islomiji Ostoni qudsi Razavī.
  40. ↑ Çihodi ibtidoī dar Qur'oni Karim, vebgohi ojatulloh Muhammadçavod Fozili Lankaronī.

Sarcaşma

  • Abussaloh Halabī, Taqī ibni Naçm, al-Kofī fi-l-fiqh, tahqiqi Rizo Ustodī, Isfahon, maktabatul-Imom Amiralmu'minin Alī (a) al'oma, be to.
  • Adriknī, Muhammadçavod va Abulqosim Muqimiji Hoçī, “Çihod”, maqolote az andeşanomai inqilobi islomī, Tehron, muassisai paƶūhişiji farhangiji inqilobi islomī, 1398h.ş.
  • Alloma Hillī, Hasan ibni Jusuf, Tazkirat-ul-fuqaho,Qum, muassisai Olulbajt (a) li ehjoilturos, 1414h.q.
  • Amidi Zançonī, Abbosalī, Fiqhi sijosī, Tehron, Amir Kabir, 1377h.ş.
  • Ansorī (Xalifa Şuştarī), Muhammadalī, al-Mavsu'at-ul-fiqhijat-ul-mujassara, Qum, maçma'ulfikril-islomī, 1415h.q.
  • Bahromī, Qudratulloh, Nizomi sijosiji içtimoiji Islom, Qum, sipohi posdoroni inqilobi islomī, 1380h.ş.
  • Ibni Idrisi Hillī, Muhammad ibni Mansur, as-Saroir-ul-hovī li tahrir-il-fatovo, Qum, muassisai alnaşrul-islomī, 1410h.q.
  • Komjob, Husajn va Ahmadi Qudsī, “Barrasiji şubhai çihodi ibtidoī dar tafsiri ojati lo ikroha fi-d-din”, dar maçallai mutoli'oti tafsirī, şumorai 11, poizi 1391h.ş.
  • Qozī Ibni Barroç, Abdulaziz, al-Muhazzab, Qum, muassisai alnaşrul-islomī, 1406h.q.
  • Qur'oni Karim.
  • Misbohi Jazdī, Muhammadtaqī, Axloq dar Qur'on, Qum, intişoroti muassisai omūzişī va paƶūhişiji imom Xumajnī, 1391h.ş.
  • Misbohi Jazdī, Muhammadtaqī, Çang va çihod dar Qur'on, Qum, intişoroti muassisai omūzişī va paƶūhişiji imom Xumajnī, 1383h.ş.
  • Muntazirī, Husajnalī, Dirosotun fi vilojat-il-faqih va fiqh-id-davlat-il-islomija, Qum, almarkazul'olamī liddirosotil-islomija, 1409h.q.
  • Muntazirī, Husajnalī, Muçozothoi islomī va huquqi başar, Qum, 1429h.q.
  • Muntazirī, Husajnalī, Posux ba pursişhoe peromuni muçozothoi islomī va huquqi başar, Qum, arƣavoni doniş, 1387h.ş.
  • Muhaqqiqi Hillī, Ça'far ibni Hasan, Şaroi'-ul-Islom fi masoil-il-haloli va-l-harom, Qum, Ismoilijon, 1408h.q.
  • Mu'min, Muhammad, “Çihodi ibtidoī dar asri Ƣajbat”, dar maçallai fiqhi Ahli Bajt, şumorai 26, tobistoni 1380h.ş.
  • Salori Dajlamī, Hamza ibni Abdul'aziz, al-Marosim fi-l-fiqh-il-imomī, tahqiqi Mahmudi Bastonī, Qum, manşuroti alharamajn, 1404h.q.
  • Saromī, Sajfulloh, Adolatnaƶod, Said, “Çihod”, donişnomai çahoni Islom, Tehron, bunjodi doiratulmaorifi islomī, 1386h.ş.
  • Solehiji Naçafobodī, Ne'matulloh, Çihod dar Islom, Tehron, naşri nav, 1386h.ş.
  • Sohibi Çavohir, Muhammadhasan, Çavohir-ul-kalom fi şarhi şaroi'-il-Islom, Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, 1362h.ş.
  • Xomanaī, mutobiq bo fatvohoi hazrati ojatulloh Xomanaī, Tehron, muassisai paƶūhişiji farhangiji inqilobi islomī, 1398h.ş.
  • Xuī, Sajid Abulqosim, Minhoç-us-solehin, Qum, Madinatull'ilm, 1410h.q.
  • Çihodi ibtidoī dar Qur'oni Karim, vebgohi ojatulloh Muhammadçavod Fozili Lankaronī, ta'rixi muşohida: 29 ozari 1401h.ş.
  • Çihodi ibtidoī dar sunnat va sirai nabavī, vebgohi bunjodi paƶūhişhoi islomiji Ostoni Qudsi Razavī, ta'rixi muşohida: 29 ozari 1401h.ş.
  • Çihodi ibtidoī», sajti daftari Ojatulloh Makorimi Şerozī, ta'rixi bozdid: 22 tiri 1396h.ş.
  • Çovid, Muhammadçavod va Alī Muhammaddūst, “Huquqi başari muosir va çihodi ibtidoī dar Islomi muosir”, dar paƶūhişnomai huquqi islomī, soli jozdahum, şumorai 2, poiz va zimistoni 1389h.ş.
  • Şajxi Mufid, Muhammad ibni Muhammad, al-Muqni'a, Qum, muassisai alnaşrul-islomī, 1410h.q.
  • Şajxi Tusī, Muhammad ibni Hasan, al-Mabsut fi fiqh-il-imomija, Tehron, almaktabatul-Murtazavija li ehjoil osorilça'farija, 1387h.q.
  • Şahidi Sonī, Zajniddin ibni Alī, ar-Ravzat-ul-bahija fi şarh-il-lum'at-id-dimişqija, tahqiqi Kalontar, Qum, maktabatuldovarī, 1410h.q.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Ҷиҳоди_ибтидоӣ&oldid=31543"