Jump to content

Ehtikor

Az wikishia
Furui din
Baxşe az ahkomi amalī va fiqhī
هیچ
Namoz
Digar ibodatho
Ahkomi tahorat
Ahkomi madanī
Ahkomi xonavoda
Ahkomi qazoī
Ahkomi iqtisodī
Ahkomi digar

In maqola jak naviştori tavsifī dar borai mafhumi fiqhī buda, nametavonad me'jore baroi a'moli dinī boşad. Baroi a'moli ba digar sarcaşmaho muroçiat kuned.

Ehtikor (forsī:اِحتکار) nigoh doştani bori zarurī dar surati kamjob şudani on dar bozor bo hadafi qimattar furūxtani on meboşad. Maşhuri faqehoni şia ehtikorro harom va marbut ba molhoi zarurī, ba xusus xūrokvorī donistaand.

Albatta, ba'ze az faqehon doirai hukmi ehtikorro vase' kardaand va bar in nazarand, ki ehtikor hamai borhoi mavridi nijozi çomearo darbar megirad.

Sababi harom budani ehtikor, peşgirī az ixtiloli nizom va eçodi nooromiho baroi mardum zikr şudaast. Dar qavonini huquqiji Çumhuriji Islomiji Eron baroi ehtikorkunandagon çazohoe monandi habs, pardoxti çarima va mahrum şudan az xidmathoi davlatī dar nazar girifta şudaast.

Mafhumşinosī

Ehtikor ba ma'noi zaxira va nigahdoriji koloi kamjob dar bozor va mavridi nijozi mardum, ba intizori qimat şudani narxoi on ast.[1] Ba'zeho kalima xaridro dar ta'rifi ehtikor afzuda, guftaand, xaridi kolo va xuddorī az arzai on ba bozor, dar surati kamjob şudan va nijozi mardum ba on, ehtikor ast, ammo barxei digar habsi koloro ba surati mutlaq (az har rohe ba dast omada boşad, monandi ziroatu tiçorat) ehtikor medonand.[2] Ba kase ki ehtikor mekunad, muhtakir megūjand.[3]

Çojgohi ehtikor

Az ehtikor va ahkomi murtabit bo on, dar fiqh (bobi baj'),[4] huquq va iqtisod bahs meşavad. Şajxi Ansorī onro bo unvoni mas'alai ehtikori ta'om matrah kardaast.[5] Hamcunin dar çavome'i rivoiji şia, bobe ba rivojoti ehtikor ixtisos joftaast.[6] Dar rivojate, Pajƣambari Islom (s) muhtakirro mal'un xondaast.[7]

Hukmi fiqhī

Dar borai harom budan jo karohati ehtikor bajni fuqaho ixtilof ast.[8] Bino bar oncī ba maşhuri faqehoni şia nisbat dodaand, dar surate, ki koloe ba andozai kofī dar bozor vuçud nadoşta boşad va nigahdoriji on mūçibi zarar ba bozori musulmonon şavad, ehtikori on harom ast.[9]

Şahidi Avval, ehtikori ta'omro zajli tiçorathoi makrūh zikr kardaast,[10] ammo Şahidi Sonī dar şarhi Lum'a harom budani onro, dar surati nijozi mardum ba on, qavitar donista va ba Şahidi Avval nisbat dodaast, ki dar kitobi Durus, qoil ba harom budani ehtikor şudaast.[11] Barxe az faqehon guftaand, dar surate, ki bori ehtikorşuda, mavridi nijozi mardum boşad va dar bozor niz joft naşavad, hokim metavonad muhtakirro maçbur kunad boraşro bifurūşad,[12] ammo nametavonad koloi ūro ba istiloh, tas'ir (narxguzorī) kunad.[13]

Illati harom budani ehtikor, peşgirī az ixtiloli nizom va eçodi saxti nooromī baroi mardum zikr şudaast.[14]

Faqehoni şia baroi harom budan jo makruh budani ehtikor ba rivojote az Pajƣambar (s) va Imom Sodiq (a),[15] va farmoni Imom Alī ba Moliki Aştar mabnī bar peşgirī az ehtikor[16] istinod mekunand.[17] Dar jake az in rivojot, [Joddoşt 1] kalimai karohat ba kor raftaast,[18] barxe az faqehon, az in kalima, harom[19] va barxei digar makruh budanro istinbot kardaand.[20]

Ehtikor cī cizhoero darbar megirad?

Dar rivojot, az ehtikori gandum, çav, xurmo, kişmiş va ravƣan suxan ba mijon omadaast.[21] Az in rū, ba guftai Alloma Maçlisī, maşhuri faqehoni şia, ba harom budani ehtikor dar mavoridi jodşuda iktifo karda va hukmi onro ba mavoridi digar ta'mim nadodaand.[22] Barxe namakro niz ba onho afzudaand.[23] Albatta dar barxe rivojot, ehtikori ta'om, ba tavri kullī mamnu' şudaast[24] va barxe az faqehoni imomija niz çarajoni hukmi onro dar hamai mavoridi nijozi xūrokvorī ba'id nadonista[25] va barxei digar onro ba hamai nijozmandihoi umumie monandi xūrok, pūşok va maskan ta'mim dodaand. Mustanadi guruhi axir, barxe qavoidi fiqhie cun qoidai lo zarar va qoidai lo haraç va niz illati harom budani ehtikor ast, ki dar barxe rivojot omadaast.[26]

Qismate az nomai Imom Alī ba Moliki Aştar

Az ehtikor (ba şiddat) peşgirī kun; caroki Rasuli Xudo (s) az on man' farmud va bojad muomilot bo şaroiti oson surat girad; bo mizonhoi adl va narxhoe, ki na ba furūşanda zijon rasonad va na, ba xaridor, va hargoh kase ba'd az nahji tu az ehtikor, dast ba cunin kore zanad, ūro çazo deh, vale (hargiz) dar çazo dodan zijodaravī nakun.

Nahçulbaloƣa, noma ba Moliki Aştar



Muçozot va qavonini huquqī

Dar ojotu rivojot ba muçozoti muhtakir tasreh naşudaast. Az in rū, barxe bo istinod ba nomai Imom Alī ba Moliki Aştar, muçozoti ehtikorkunandaro ta'zir donistaand, ki miqdor va cigunagiji onro hokimi şar' muşaxxas mekunad.[27] Az nazari huquqī niz, ehtikor çurm mahsub meşavad va dar qavonini huquqiji Eron, muçozothoe baroi ehtikorkunanda dar nazar girifta şudaast.[28] Dar qonuni mutammimi buçeti soli 1317 Eron (musavvabi 29 isfandi 1316h.ş.), muçozothoī monandi habs va pardoxti ƣaromat dar nazar girifta şuda bud. Dar qonuni asosiji Çumhuriji islomiji Eroni ham çazohoe hamcun mahrumijat az xadamoti davlatī baroi muhtakir zikr şudaast.[29]

Ezoh

  1. ↑ Ibni Manzur, Lison-ul-arab, 1414h.q., zajli modai hakr.
  2. ↑ Imom Xumajnī, Kitob-ul-baj', 1421h.q., ç.3, sah.611.
  3. ↑ Ibni Manzur, Lison-ul-arab, 1414h.q., ç.4, sah.208.
  4. ↑ Şajxi Ansorī, al-Makosib-ul-muharrama, 1411h.q., ç.2, sah.294; imom Xumajnī, Kitob-ul-baj', 1421h.q., ç.3, sah.611.
  5. ↑ Şajxi Ansorī, al-Makosib-ul-muharrama, 1411h.q., ç.2, sah.294.
  6. ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.5, sah.164 - 165; Tusī, Tahzib-ul-ahkom, ç.7, sah.158 - 163.
  7. ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.5, sah.165.
  8. ↑ Maçlisī, Mir'ot-ul-uqul, 1404h.q., ç.19, sah.154.
  9. ↑ Maçlisī, Mir'ot-ul-uqul, 1404h.q., ç.19, sah.154 - 155.
  10. ↑ Şahidi Avval, al-Lum'at-ud-dimişqija, 1410h.q., sah.104.
  11. ↑ Şahidi Sonī, ar-Ravzat-ul-bahija, 1410h.q., ç.3, sah.218.
  12. ↑ Ibni Fahdi Hillī, al-Muhazzab, 1407h.q., ç.2, sah.370.
  13. ↑ Qutbi Rovandī, Fiqh-ul-Qur'on, 1405h.q., ç.2, sah.52.
  14. ↑ Muhaqqiqi Domod, «Ehtikor», sah.642.
  15. ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.5, sah.164.
  16. ↑ Nahç-ul-baloƣa, nomai 53.
  17. ↑ Husajniji Omilī, Miftoh-ul-karomat, Doru ehjoil-turosil-arabī, ç.4, sah.107.
  18. ↑ Hurri Omilī, Vasoil-uş-şi'a, al-noşir muassisai Olulbajt alajhimussalom li ehjoil-turos, ç.17, sah.424
  19. ↑ Bahronī, al-Hadoiq-un-nozira, 1405h.q., ç.17, sah.61; Şajxi Ansorī, al-Makosib-ul-muharrama, ç.2, 1411h.q., sah.295.
  20. ↑ Nigoh kuned ba: Husajniji Omilī, Miftoh-ul-karomat, Doru ehjoil-turosil-arabī, ç.4, sah.107.
  21. ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.5, sah.164.
  22. ↑ Maçlisī, Mir'ot-ul-uqul, 1404h.q., ç.19, sah.154 - 155.
  23. ↑ Qutbi Rovandī, Fiqh-ul-Qur'on, 1405h.q., ç.2, sah.52.
  24. ↑ Tusī, Tahzib-ul-ahkom, ç.7, sah.159 - 162.
  25. ↑ Isfahonī, Vasilat-un-naçot, 1422h.q., sah.328 - 329.
  26. ↑ Muhaqqiqi Domod, Tahlil va barrasiji ehtikor az nazargohi fiqhi Islom, 1362h.ş., sah.55.
  27. ↑ Muhaqqiqi Domod, «Ehtikor», sah.643 - 644.
  28. ↑ Nigoh kuned ba: Muhaqqiqi Domod, «Ehtikor», sah.643.
  29. ↑ Muhaqqiqi Domod, «Ehtikor», sah.643 - 644.

Joddoşt

  1. ↑ فَإِنَّهُ يُكْرَهُ أَنْ يَحْتَكِرَ الطَّعَام‏

Sarcaşma

  • Bahronī, Jusuf ibni Ahmad, al-Hadoiq-un-nozira fi ahkom-il-itrat-it-tohira, tashehi Muhammadtaqiji Iravonī va Sajid Abdurrazoq Mukarram, Qum, daftari intişoroti islomiji vobasta ba çome'ai mudarrisini havzai ilmijai Qum, 1405h.q.
  • Ibni Manzur, Muhammad ibni Mukarram, Lison-ul-arab, tashehi Ahmad Foris, Bejrut, Dorul-fikr, Dorusodir, 1414h.q.
  • Ibni Fahdi Hillī, Ahmad ibni Muhammad, al-Muhazzab-ul-bori' fi şarh-il-muxtasar-in-nofe', tashehi Muçtabo Iroqī, Qum, daftari intişoroti islomiji vobasta ba çome'ai mudarrisini havzai ilmijai Qum, 1407h.q.
  • Imom Xumajnī, Sajidruhulloh, Kitob-ul-baj', Tehron, muassisai tanzim va naşri osori imom Xumajnī, 1421h.q.
  • Isfahonī, Abulhasan, Vasilat-un-naçot, şarhi imom Xumajnī, Qum, muassisai tanzim va naşri osori imom Xumajnī, 1422h.q.
  • Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, tashehi Aliakbari Ƣafforī va Muhammadi Oxundī, Tehron, Dorul-kutubil-islomija, 1407h.q.
  • Qutbi Rovandī, Said ibni Abdulloh, Fiqh-ul-Qur'on, tashehi Sajid Ahmad Husajnī, Qum, intişoroti kitobxonai ojatulloh Mar'aşī, 1405h.q.
  • Maçlisī, Muhammadboqir, Mir'ot-ul-uqul fi şarhi axbor-ir-Rasul, tashehi Sajidhoşim Rasuliji Mahallotī, Tehron, Dorul-kutubil-islomija, 1404h.q.
  • Muhaqqiqi Domod, «Ehtikor», Doiratulmaorifi buzurgi islomī, Tehron, ç.6, markazi Doiratulmaorifi buzurgi islomī, 1373h.ş.
  • Muhaqqiqi Domod, Mustafo, Tahlil va barrasiji ehtikor az nazargohi fiqhi Islom, Tehron, 1362h.ş.
  • Tusī, Muhammad ibni Hasan, Tahzib-ul-ahkom, tahqiqi Hasan Musaviji Xirson, Tehron, Dorul-kutubil-islomija, 1407h.q.
  • Hurri Omilī, Vasoil-uş-şi'a, al-noşmr, muassisai Olulbajt alajhimussalom li ehjoil-turosi Qum, almatba'a: Sitora, be to.
  • Husajniji Omilī, Sajidçavod ibni Muhammad, Miftoh-ul-karomat fi şarh-il-qavo'id-il-alomat, tashehi Muhammadboqir Husajniji Şahidī, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, be to.
  • Şajx Ansorī, Murtazo, al-Makosib-ul-muharrama va al-baj' va-l-xijorot, tashehi Muhammadçavodi Rahmatī va Sajid Ahmad Husajnī, Qum, manşuroti Dorul-zaxoir, 1411h.q.
  • Şahidi Avval, Muhammad ibni Makkī, al-Lum'at-ud-dimişqija fi fiqh-il-imomija, tashehi Muhammadtaqiji Marvorid va Alī Asƣari Marvorid, Bejrut, Dorul-turos, 1410h.q.
  • Şahidi Sonī, Zajniddin ibni Alī, ar-Ravzat-ul-bahija fi şarh al-Lum'at-id-dimişqija, şarhi Sajid Muhammadi Kalontar, Qum, Kitobfuruşiji Dovarī, 1410h.q.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Эҳтикор&oldid=30996"