Jump to content

Vaqf

Az wikishia
Furui din
Baxşe az ahkomi amalī va fiqhī
هیچ
Namoz
Digar ibodatho
Ahkomi tahorat
Ahkomi madanī
Ahkomi xonavoda
Ahkomi qazoī
Ahkomi iqtisodī
Ahkomi digar

In maqola jak naviştori tavsifī dar bora jak mafhumi fiqhist va nametavonad me'jore baroi a'moli dinī boşad. Baroi a'moli dinī ba manobei digar muroçia kuned.

Vaqf (forsī: وَقف) aqde ast, ki dar on mole baxşida meşavad, to mardum jo gurūhe az onon az manofeaş istifoda kunand. Dar vaqf, na voqif va na onho ki barojaşon vaqf şudaast, haqqi furūş jo baxşidani moli vaqfiro nadorand. Dar Qur'on ba surati sareh, az vaqf suxan najomadaast. Dar rivojot, bo unvoni «sadaqai çorija» bar on ta'kid şudaast. Peşinai vaqf ba peş az Islom barmegardad. Albatta dar zamoni Pajƣambar (s) vaqf bajni sahoba roiç şud va namunahoe az mavqufoti Pajƣambar (s) va Imom Alī (a) dar manobe' zikr şudaast.

Vaqf az aqdhoi Islom ast, ki dar kitobhoi fiqhī, az şaroiti sihhat va ahkomi on suxan meojad. Vaqf ba du qismi vaqfi xos va vaqfi om taqsim şudaast.

Soxti masçid, maktab, kitobxona, bemoriston va zijoratgoh az korkardhoi vaqf muarrifī şudaast. Dar kişvarhoi islomī, sozmonhoe baroi idorai avqof vuçud dorad.

Ta'rifi fiqhī va aqsom

Vaqf dar istilohi faqehon aqde ast, ki dar on, mole baxşida meşavad, to tanho az manofeaş istifoda şavad.[1] Baroi misol, makone ba fuqaro ixtisos doda meşavad, to fuqaro az manofei on bahra barand, biduni inki on makon qobili xaridu furūş boşad.[2] Dar vaqf, mol az molikijati voqif xoriç meşavad[3] va na ū va na onhoe ki mol barojaşon vaqf şudaast, haqqi furūş jo baxşidani onro nadorand.[4]

Vaqf hamon «sadaqai çorija» donista şudaast,[5] ki dar ahodis ba kor raftaast;[6] caroki manofei on pajvasta boqī memonad.[7]

Vaqfi om va vaqfi xos

Maqolahoi aslī: Vaqfi om va vaqfi xos

Dar kutubi fiqhī, vaqf ba du nav'i vaqfi om va vaqfi xos taqsim şudaast: vaqfero ki ba manzuri hadafi om jo baroi gurūhi om ançom meşavad, vaqfi om menomand; monandi vaqfi maktabu bemoriston va vaqfi mole baroi fuqaro jo ahli ilm. Vaqfero ba manzuri hadafe om jo baroi gurūhe xos surat megirad, vaqfi xos menomand; monandi vaqfi makone baroi şaxse jo aşxosi xos.[8]

Çojgoh va ahamijat

Vaqf az abvobi fiqh ast va dar kitobhoi fiqhī, az şaroiti sihhat va ahkomi on bahs meşavad.[9] Dar kitobhoi rivoī, vaqf dar kanori sadaqa, hiba va monandi on omadaast.[10]

Dar Qur'on, unvoni vaqf najomadaast, ammo dar kitobho ojotul-ahkom, vaqf dar radifi sukno (istifoda az manofei jak mol baroi muddati muajjan) va sadaqaju hiba muarrifī şuda va tahti unvoni kulliji atojoi munaççaza (mole, ki biduni darjofti ivaz ba digarī pardoxt meşavad) çoj girifta va misdoqi barxe mafohimi ojoti Qur'on hamcun infoq va baxşidani mol şumorida şudaast.[11]

Binobar rivojot, sadaqai çorija (vaqf) az cizhoe ast, ki ba'd az margi mū'min idoma mejobad va baroi ū sūdmand xohad bud.[12] Albatta dar in rivojot, kalimai vaqf kamtar istifoda şudaast va ta'biri sadaqa roiçtar ast,[13] ammo dar rivojoti marbut ba ahkomi vaqf, kalimai vaqf ba kor raftaast.[14]

Vaqf az mavzūoti purbahse bajni musulmonon buda va ba çuz naviştahoi fiqhī, kitobhoi mustaqil va hamcunin maqoloti bisjore dar in zamina navişta şudaast. Dar kitobi Ma'xazşinosiji vaqf, naviştai Sajidahmadi Saççodī, 6239 navişta dar zaminai vaqf, şomili kitob, maqola, pojonnoma, nusxai xattī, xabar va guzorişi maçallot muarrifī şudaast.[15]

Ta'rixca

Sahifai avvali vaqfnomai şoh Sulton Husajn, ba xati Ahmadi Nejrizī, xuşnavisi nomiji qarni duvozdahumi qamarī, ki dar on mazra'ae ba nomi Ezadxost, mavsum ba Aliobod, vaqf şudaast.

Vaqfro doroi peşinae daroz donistaandu guftaand, peş az Islom ham vuçud doştaast.[16] Ammo pas az Islom, az hamon zamoni Pajƣambar (s), ba amre roiçi mobajni musulmonon tabdil şud.[17] Pajƣambar (s) xud amvolero vaqf kard,[18] az çumla naxustin bor zaminero baroi istifodai ibnussabil (dar roh monda) vaqf kard.[19] Hamcunin az Çobir ibni Abdullohi Ansorī naql şudaast, ki az bajni sahoba kase nabud, ki ba lihozi molī tavonoie doşta boşad, ammo cize vaqf nakunad.[20]

Az bajni Imomon, Imom Alī (a) beştarini mavqufotro doştaast.[21] Ba guftai Ibni Şahroşūb, Imom Alī (a) sad caşma dar Janbu' soxta, baroi hoçijon vaqf kard. Hamcunin cohhoe dar masiri Kūfa va Makka hafr kard va masçidhoe dar Madina, Miqot, Kūfa va Basra soxta, vaqf namud.[22]

Sipas mavqufoti musulmonon cunon gustariş joft, ki dar davrai Banī Umajja, taşkilote baroi idorai on ta'sis şud va az in davra ba ba'd, davlat ūhdadori idorai mavqufot şud.[23]

Korkardho

Dar barxe az naviştaho dar borai vaqf, az osori iqtisodī va içtimoiji vaqf ham suxan omadaast.[24] Bar asosi guzorişhoi torixī, barxe az mavoridi vaqf va masorifi onho iborat budaast az: soxti masçidho, maktabho, kitobxonaho, bemoristonho, timoristonho, obanborho, qanotho va rasidagī ba fuqaro, jatimon, ma'lulon, zindonijon va ta'mini maxoriçi zindagiji ulamo.[25] Az in rū, guftaand, vaqf dar havzahoi ta'mini içtimoī, tandurustī, darmon va gustarişi ulum va funun naqş doştaast.[26]

Barxe bar pojai barrasihoi torixī, korkardhoi vaqfro ba cahor zaminai zer taqsim kardaand:

  • Umuri farhangī; monandi soxti maktabho, kitobho va kitobxonaho
  • Umuri tandurustī; monandi soxti bemoriston, timoriston va hammom
  • Umuri içtimoī va rifohī; monandi soxti korvonsaro, pul, kupruk, obanbor, qanot va korxona
  • Umuri mazhabī; monandi soxtani masçidhovu zijoratgohho.[27]

Imrūza, amokini mazhabī monandi harami Imomon, masçidho, havzahoi ilmija umdatan az tariq daromadi hosil az mavqufot idora meşavand. [Nijozmandi manba']

Idorai mavqufot

Vaqfnomai kitobi Tazkirat-ul-fuqaho baroi havzai ilmijae dar Isfahon

Gustarişi mavqufot dar sarzaminhoi islomī, sababi ta'sisi sozmonhoi davlatī dar kişvarhoi musulmon şudaast. In mas'ala peşinae daroz dorad va bino ba guzorişhoi torixī, ba asri umavijon barmegardad. Dar in davra, Tavba ibni Namir, qoziji şahri Basra, dastur dod mavqufot sabt şavand. Ū hamcunin devoni avqofro dar in şahr roh andoxt.[28]

Dar daravai Ilxonon, taşkilote ba nomi «hukumati mavqufot» vuçud doşt, ki zeri nazari qozijulquzot fa'olijat mekard;[29] dar Eron, avvalin bor dar Eroni davrai Safavija, jak taşkiloti mustaqille baroi idorai avqof ta'sis şud. In idora dar şahrhoi buzurg namojandagonī doşt, ki «vaziri avqof» nomida meşudand.[30]

Dar kişvarhoi islomī, sozmonhoi maxsuse baroi idorai avqof vuçud dorad, ki az çumlai onho sozmoni avqof va umuri xajrijai Eron,[31] devoni vaqfi şi'ī va devoni vaqfi sunniji Iroq,[32] vazorati avqofi Misr,[33] vazorati avqof va umuri islomiji Kuvajt[34] va şūroi oliji avqofi Arabistoni Sa'udī ast.[35]

Şaroiti sihhati vaqf

Faqehon şaroitero baroi sihhati vaqf, dar in cahor zamina matrah kardaand: 1- mole, ki vaqf meşavad, 2- voqif (vaqfkunanda), 3 - kasone ki vaqf barojaşon surat megirad, 4-xudi amali vaqf kardan.

Mole, ki vaqf meşavad

Mole, ki vaqf meşavad, bojad cahor şart doşta boşad:

  • Vuçudi xoriçiji muşaxxas doşta boşad. Tibqi in şart, nametavonem molero ki nazdi kase dorem, vaqf kunem jo xonaero vaqf kunem, biduni inki muşaxxas kunem kadom xona maddi nazar ast.
  • Qobilijati milikjat doşta boşad. Bar asosi in şart, baroi namuna, xūkro nametavon vaqf kard; cun ba milikjati musulmon dar nameojad.
  • Bişavad az manofei on istifoda kard va bo in kor, asli mol az bajn naravad. Bar pojai in şart, pulro nametavon vaqf kard; cun istifoda az manofei on, mustalzimi az bajn raftani asli on ast.
  • Giriftani moli vaqfī az voqif, çoiz boşad. Binobarin voqif nametavonad molero, ki az oni digar kas ast, vaqf kunad; cun giriftani on mol çoiz nest.[36]

Voqif

Voqif bojad boliƣ boşad, ba ruşdi aqlī rasida boşad va hamcunin içozai tasarruf dar molaşro doşta boşad.[37]

Kasone ki vaqf baroi onho surat megirad

Kase ki baroi ū vaqf meşavad, bojad mavçud boşad, fard jo afrode muajjan boşand va vaqf kardan barojaşon harom naboşad. Tibqi in şartho, baroi kase ki ba dunjo najomadaast, nametavon vaqf kard. Hamcunin baroi rohzanon va kofironi harbī nametavon vaqf kard; cun vaqf kardan barojaşon harom ast.[38]

Amali vaqf kardan

Amali vaqf kardan zamone durust ast, ki şaroiti zerro doşta boşad:

  • Doimī budan; ja'ne vaqf nabojad muddatdor boşad. Binobarin vaqf kardan baroi muddati xos, durust nest. Hamcunin vaqf kardan baroi şaxsi xos durust nest; cun bo margi ū vaqf pojon mejobad.
  • Fe'lijat doştan; ja'ne nametavon siƣai vaqfro baroi vaqf kardani mole dar ojanda (masalan sari moh) xond.
  • Giriftani mol. To zamonī ki cize ki vaqf şuda, az voqifi girifta naşudaast, vaqf surat nagiriftaast va on ciz moli ū mahsub meşavad.
  • Xoriç şudan az milkijati voqif. Tibqi in şart, heçkase nametavonad molaşro baroi xudaş vaqf kunad.[39]

Ahkom

Barxe az ahkomi vaqf, bar pojai risolahoi tavzehulmasoil ba şarhi zer ast:

  • Moli vaqfī az milkijati voqif xoriç meşavad va voqif nametavonad onro bifurūşad jo bibaxşad va kase az on irs namebarad.
  • Moli vaqfī qobili xaridu furūş nest.
  • Fatvoi barxe az maroçei taqlid in ast, ki dar vaqf, bojad siƣai vaqf xonda şavad, vale lozim nest ba zaboni arabī boşad, ammo barxei digar az maroçei taqlid, xondani siƣaro lozim nadonista, megūjand hamin ki cize banavisem jo kore ançom dihem, ki ma'noi on vaqf kardan boşad, vaqf saheh ast.
  • Tibqi fatvoi barxe az maroçe', dar vaqf, nijoz ba qabuli kasone ki barojaşon vaqf şuda nest, cī vaqfi om boşad jo xos, ammo barxei digar megūjand dar vaqfi xos, qabuli fard jo afrode ki barojaşon vaqf şudaast, şarti sihhat ast.
  • Nametavon molero baroi xud vaqf kard. Albata agar kase molero masalan baroi fuqaro vaqf kunad va xudaş ba'dan faqir şavad, metavonad az manofei on mol istifoda kunad.
  • Agar moli mavqufa xarob şavad, az vaqf xoriç nameşavad, balki agar qobili ta'mir boşad, bojad onro ta'mir kard. Agar qobili ta'mir naboşad, bojad onro furuxt va puli onro dar nazdiktarin kor ba nazari voqif xarç kard. Agar in ham mumkin naboşad, bojad puli onro dar kori xajri sarf kard.[40]

Kitobşinosī

Barxe az kitobho dar zaminai vaqf iboratand az:

  • Vaqf dar fiqhi islomī va naqşi on dar şukufoiji iqtisod, naviştai Muhammadhasan Hoiriji Jazdī. Dar in kitob, ahamijati vaqf dar Islom, ta'rixi on az qabl az Islom, vaqf dar mijoni millathoi ƣajrimusulmon, mavqufoti Pajƣambar (s) va Imomon (a), ahkomi fiqhiji fiqh az manzari mazohibi islomī, istilohoti vaqf, cigunagiji masrafi daromadi vaqf, naqşi vaqf dar tahaqquqi ahdofi iqtisodi islomī suxan omada ast.
  • Ahkom-ul-vaqf fi-ş-şari'at-il-islomija, naviştai Muhammad Ubajd al-Kabisī. In kitob bo nomi Ahkomi vaqf dar şariati Islom, ba tarçumai Ahmad Sodiqiji Guldar muntaşir şuda ast. Kitob, bori naxust dar soli 1397h.q./1977m., dar Iroq cop şud.[41] Dar on, didgohhoi faqehoni mazohibi muxtalifi islomī (Ça'farī, hanbalī, hanafī, şofeī, zajdī, zohirī va molikī) barrasī va didgohi navisanda dar har zamina bajon şuda ast.[42]
  • Farhangi istilohoti vaqf. In kitob tarçumai al-Mustalahot-ul-vaqfija, naviştai Ubajdulloh Atiqī, Izzuddini Tunī va Xolid Şuajb ast, ki tavassuti Abbosi Ismoilizoda tarçuma şuda ast. Dar on, dar 106 madxal, mabohisi vaqf az didgohi mazohibi cahorgonai ahli sunnat, tavzeh doda şuda ast.[43]
  • Ahkom-ul-vaqf fi-ş-şari'at-il-islomijat-il-ƣarro', naviştai Ça'fari Subhonī. Ba guftai navisanda, dar on, taloş şuda ast barxe az masoili vaqf, ki mūçibi usr va haraçi mutavallijoni vaqf meşavad, hal şavad.[44]

Ezoh

  1. ↑ Nigoh kuned ba Muhaqqiqi Hillī, Şaroi'-ul-Islom, 1408, ç.2, sah.165; Alloma Hillī, Tahrir-ul-ahkom-iş-şari'at, 1420h.q., ç.3, sah.289.
  2. ↑ Mişkinī, Mustalahot-ul-fiqh, 1428h.q., sah.567.
  3. ↑ Muhaqqiqi Hillī, Şaroi'-ul-Islom, 1408, ç.2, sah.171.
  4. ↑ Mişkinī, Mustalahot-ul-fiqh, 1428h.q., sah.567.
  5. ↑ Mişkinī, Mustalahot-ul-fiqh, 1428h.q., sah.567; nigoh kuned ba Tabotaboiji Jazdī, Takmilat-ul-urvat-il-vusqo, kitobfurūşiji Dovarī, ç.1, sah.184.
  6. ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.7, sah.57.
  7. ↑ Tabotaboiji Jazdī, Takmilat-ul-urvat-il-vusqo, kitobfurūşiji Dovarī, ç.1, sah.184.
  8. ↑ Çannotī, Advori fiqh va tahavvuloti on, sah.433.
  9. ↑ Baroi namuna, nigoh kuned ba Muhaqqiqi Hillī, Şaroi'-ul-Islom, 1408, ç.2, sah.165 - 176; Tabotaboiji Jazdī, Takmilat-ul-urvat-il-vusqo, kitobfurūşiji Dovarī, ç.1, sah.184 - 274.
  10. ↑ Nigoh kuned ba Saduq, Man lo jahzuruhu-l-faqih, 1413h.q., ç.4, sah.237; Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.7, sah.30.
  11. ↑ Nigoh kuned ba Fozili Miqdod, Kanz-ul-irfon, maktabatul-Murtazavija, ç.2, sah.113.
  12. ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba: Ibni Abiçumhur, Avolī-l-laolī, 1405h.q., ç.3, sah.260.
  13. ↑ Tabotaboiji Jazdī, Takmilat-ul-urvat-il-vusqo, kitobfurūşiji Dovarī, ç.1, sah.189.
  14. ↑ Baroi namuna, nigoh kuned ba Saduq, Man lo jahzuruhu-l-faqih, 1413h.q., ç.4, sah.237 - 243; Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.7, sah.35 - 38.
  15. ↑ Tole'ī, “Muarrifī va naqdi “ma'xazşinosiji vaqf”“, sah.25.
  16. ↑ Asilī, “Kitobşinosiji vaqf”, sah.107.
  17. ↑ Salimifar, Nigohe ba vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, 1370h.ş., 57, 66.
  18. ↑ Nigoh kuned ba: Ibni Hajun, Daoim-ul-Islom, 1385h.q., ç.2, sah.341.
  19. ↑ Salimifar, Nigohe ba vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, 1370h.ş., 55.
  20. ↑ Ibni Abiçumhur, Avolī-l-laolī, 1405h.q., ç.3, sah.261.
  21. ↑ Salimifar, Nigohe ba vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, 1370h.ş., 59.
  22. ↑ Nigoh kuned ba Ibni Şahroşūb, Manoqibu Oli Abitolib, 1379h.q., ç.2, 123.
  23. ↑ Salimifar, Nigohe ba vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, 1370h.ş., 69 - 70.
  24. ↑ Baroi namuna, nigoh kuned ba Qahaf, al-Vaqf-ul-islomī, 1421h.q., sah.66 - 72; Salimifar, Nigohe ba Vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, 1370h.ş., sah.144 - 158.
  25. ↑ Salimifar, Nigohe ba vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, 1370h.ş., sah.145 - 146.
  26. ↑ Nigoh kuned ba Salimifar, Nigohe ba vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, 1370h.ş., sah.144 - 158.
  27. ↑ Asilī, “Kitobşinosiji vaqf”, sah.108.
  28. ↑ Salimifar, Nigohe ba vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, 1370h.ş., 69.
  29. ↑ Asilī, “Kitobşinosiji vaqf”, sah.107.
  30. ↑ Asilī, “Kitobşinosiji vaqf”, sah.108.
  31. ↑ Salimifar, Nigohe ba vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, 1370h.ş., sah.94 - 95.
  32. ↑ Sozmoni avqof, Oşnoī bo nizomi mudirijati vaqf va umuri xajrija dar kişvari Iroq, 1396, sah.80.
  33. ↑ Sozmoni avqof, Oşnoī bo nizomi mudirijati vaqf va umuri xajrija dar kişvari Misr, 1396, sah.82.
  34. ↑ Sozmoni avqof, Oşnoī bo nizomi mudirijati vaqf va umuri xajrija dar kişvari Kuvajt, 1396, sah.66.
  35. ↑ Sozmoni avqof, Oşnoī bo nizomi mudirijati vaqf va umuri xajrija dar kişvari Arabistoni Sa'udī, 1396, sah.83.
  36. ↑ Muhaqqiqi Hillī, Şaroi'-ul-Islom, 1408, ç.2, sah.166 - 167.
  37. ↑ Muhaqqiqi Hillī, Şaroi'-ul-Islom, 1408, ç.2, sah.167.
  38. ↑ Muhaqqiqi Hillī, Şaroi'-ul-Islom, 1408, ç.2, sah.168.
  39. ↑ Muhaqqiqi Hillī, Şaroi'-ul-Islom, 1408, ç.2, sah.170 - 171.
  40. ↑ Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1409h.q., ç.2, sah.630 - 638.
  41. ↑ Al-Kabisī, Ahkomi vaqf dar şariati Islom, muqaddamai mutarçim, sah.8.
  42. ↑ Al-Kabisī, Ahkomi vaqf dar şariati Islom, muqaddamai mutarçim, 1364h.ş., sah.9.
  43. ↑ Tunī va digaron, Farhangi istilohoti vaqf, muqaddamai mutarçim, 1388h.ş., sah.5.
  44. ↑ Nigoh kuned ba Subhonī, Ahkom-ul-vaqf fi-ş-şari'at-il-islomijat-il-ƣarro', 1438, sah.8.

Sarcaşma

  • Ibni Abiçumhur, Muhammad ibni Zajniddin, Avolī-l-laolī-l-azizija fi-l-ahodis-id-dinija, tashehi Muçtabo Iroqī, Qum, Doru Sajiduşşuhado, 1405h.q.
  • Ibni Hajun, Nu'mon ibni Muhammad, Daoim-ul-Islom, tashehi Osif Fajzī, Qum, muassisai Olulbajt alajhimussalom, 1385h.q.
  • Asilī, Savsan, “Kitobşinosiji vaqf”, dar Merosi çovidon, şumorai 4, 1373h.ş.
  • Al-Kabisī, Muhammad Ubajd, Ahkomi vaqf dar şariati Islom: fiqhī, huquqī, qazoī, tarçumai Ahmad Sodiqiji Guldar, idorai kulli haç va avqof va umuri xajrijai ustoni Mozandaron, copi avval, 1364h.ş.
  • Banihoşimiji Xumajnī, Sajid Muhammadhusajn, Tavzehulmasoili maroçe', mutobiq bo fatovoi şonzdah nafar az maroçei izomi taqlid, Qum, daftari intişoroti islomī, vobasta ba çome'ai mudarrisini havzai ilmijai Qum, copi haştum, 1424h.q.
  • Tunī, Izzuddin va Xolid Şu'ajb va Ubajdulloh Atiqī, Farhangi istilohoti vaqf, tarçumai Abbosi Ismoilizoda, Maşhad, bunjodi paƶūhişhoi ostoni qudsi Razavī, 1388h.ş.
  • Sozmoni avqof va umuri xajrija; daftari navsozī va tahavvuli muovinati tavsea va puştibonī, Oşnoī bo nizomi mudirijati vaqf va umuri xajrija dar kişvari Iroq, Tehron, şirkati cop va intişoroti Sozmoni avqof va umuri xajrija, copi avval, 1396h.ş.
  • Sozmoni avqof va umuri xajrija; daftari navsozī va tahavvuli muovinati tavsea va puştibonī, Oşnoī bo nizomi mudirijati vaqf va umuri xajrija dar kişvari Arabistoni Sa'udī, Tehron, şirkati cop va intişoroti Sozmoni avqof va umuri xajrija, copi avval, 1396h.ş.
  • Sozmoni avqof va umuri xajrija; daftari navsozī va tahavvuli muovinati tavseavu puştibonī, Oşnoī bo nizomi mudirijati vaqf va umuri xajrija dar kişvari Kuvajt, Tehron, şirkati cop va intişoroti Sozmoni avqof va umuri xajrija, copi avval, 1396h.ş.
  • Sozmoni avqof va umuri xajrija; daftari navsozī va tahavvuli muovinati tavseavu puştibonī, Oşnoī bo nizomi mudirijati vaqf va umuri xajrija dar kişvari Misr, Tehron, şirkati cop va intişoroti Sozmoni avqof va umuri xajrija, copi avval, 1396h.ş.
  • Subhonī, Ça'far, Ahkom-ul-vaqf fi-ş-şari'at-il-islomijat-il-ƣarro', Qum, muassisai Imom Sodiq, copi avval, 1438h.q.
  • Salimifar, Mustafo, Nigohe ba vaqf va osori iqtisodī - içtimoiji on, Maşhad, bunjodi paƶūhişhoi ostoni qudsi Razavī, copi avval, 1370h.ş.
  • Saduq, Muhammad ibni Alī, Man lo jahzuruhu-l-faqih, tahqiq va tashehi Aliakbari Ƣafforī, Qum, daftari intişoroti islomiji vobasta ba çome'ai mudarrisini havzai ilmijai Qum, copi duvum, 1413h.q.
  • Tole'ī, Abdulhusajn, “Muarrifī va naqdi “ma'xazşinosiji vaqf”“, dar naqdi kitobi itilo'rasonī va irtibotot, şumorai 9, 1395h.ş.
  • Tabotaboiji Jazdī, Sajidmuhammadkozim, Takmilat-ul-urvat-il-vusqo, kitobfurūşiji Dovarī.
  • Alloma Hillī, Hasan ibni Jusuf, Tahrir-ul-ahkom-iş-şari'at ala mazhab-il-imomija, tahqiq va tashehi Ibrohimi Bahodurī, Qum, muassisai Imom Sodiq, copi avval, 1420h.q.
  • Fozili Miqdod, Miqdod ibni Abdulloh, Kanz-ul-irfon fi fiqh-il-Qur'on, Tehron, maktabatul-Murtazavija.
  • Qahaf, Munzar, al-Vaqf-ul-islomī; tatavvuruh, idoratuh, tanmijatuh, Dimişq, Dorulfikr, copi avval, 1421h.q./2000m.
  • Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, tahqiq va tashehi Aliakbari Ƣafforī, Tehron, Dorulkutubil-islomija, copi cahorum, 1407h.q.
  • Muhaqqiqi Hillī, Ça'far ibni Hasan, Şaroe'-ul-Islom fi masoil-il-haloli va-l-harom, tahqiq va tashehi Abdulhusajn Muhammadalī Baqqol, Qum, Ismoilijon, copi duvum, 1408h.q.
  • Mişkinī, Mirzoalī, Mustalahot-ul-fiqh, Qum, Alhodī, 1428h.q.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Вақф&oldid=31008"