Qijomi Xurosonī
Qijomi Xurosonī (forsī: قیام خراسانی) az nişonahoi zuhur ast va ba qijomi şaxse az aholiji Xuroson işora dorad ki hamzamon bo xuruçi Sufjonī va qijomi Jamonī rux medihad. Barxe az paƶūhişgaron vajro sohibi parcamhoi sijoh donistaand ki sipohi ū ba farmondihiji Şuajb ibni Soleh, Sufjoniro şikast medihad.
Albata dar borai harakati parcamhoi sijoh, mijoni paƶūhişgaroni mahdavijat ixtilofi nazar ast. Barxe manzur az parcamhoi sijohro parcami Abumuslimi Xurosonī medonand ki bar ziddi hukumati Banī Umija qijom kard va barxe digar bar in bovarand ki in parcamho işora ba qijome dorand ki qabl az zuhuri Imom Mahdī (aç) rux medihad.
Sajidi Xurosonī
Dar rivojot aloimi zuhur, az qijomi farde xurosonī ba unvoni nişonai zuhuri jod şudaast.[1] Unvoni “xurosonī” az rivojoti marbut ba Xuroson, maşriqi zamin va marde ki hamrohi ahli Xuroson qijom mekunad girifta şudaast.[2]
Dar rivojoti mazkur, xususijoti xurosonī az çumla sajid budanaş najomadaast.[3] Bo in hol ba gufta Aliji Kūronī dar kitobi Asr-uz-zuhur, dar manobei ahli sunnat[4] va niz manobei mutaaxxiri şia, xurosonī az nasli Imom Hasan (a) jo Imom Husajn (a) donista va bo unvoni xurosoniji hoşimī az ū jod şudaast.[5] Az in rū, az xurosonī bo unvoni Sajidi Xurosonī ham jod meşavad.[6] Hamcunin dar in manobe', xususijoti dajgare az ū, monandi in ki dar gunai rost va dasti rostaş xole vuçud dorad niz bajon şudaast.[7]
Nişonai zuhur budan
Qijomi Xurosonī dar kanori sajhai osmonī, qatli Nafsi Zakija, xuruçi Sufjonī va xasfi Bajdo az nişonahoi zuhuri Mahdiji mav'ud (aç) muarrifī şudaast.[8] Bar asosi rivojate ki ba Imomi Sodiq (a) nisbat doda şuda, Xurosonī, Sufjonī va Jamonī har se dar jak sol, jak moh va jak rūz ba surati hamzamon, qijom mekunand.[9] Dar rivojot omadaast, ki qijomi Xurosonī az maşriq (qismathoi şarqiji sarzaminhoi islomī) oƣoz meşavad va ba sūi Iroq peş meravad.[10] Dar Donişnomai Imom Mahdī, dar sanadi in du rivojati tardid şudaast.[11]
Parcamhoi sijoh va Sajid xurosonī
- Maqolai aslī: Parcamhoi sijoh
Harakati parcamhoi sijoh ba qijomi gurūhe bo parcami sijoh dar maşriqzamin işora dorad, ki dar barxe rivojot az aloimi zuhur donista şudaast.[12] Binobar şumore az rivojot, in parcamho az oni çavone az Banī Hoşim dar Xuroson ast, ki ba hangomi xuruç, Şuajb ibni Soleh hamrohi ūst.[13] Barxe az paƶūhişgaroni şia manzur az parcamhoi sijohro qijomi Abumuslimi Xurosonī medonand, ki bar ziddi hukumati Banī Umija rūj dod va ba şaklgiriji hukumati Banī Abbos ançomid.[14] Barxe digar bar in bovarand, ki in parcamho işora ba qijome dorand, ki qabl az zuhuri Imom Mahdī (aç) rux medihad.[15]
Navisandai kitobi Asr-uz-zuhur Sajidi xurosoniro sohibi parcamhoi sijoh donistaast, ki farmondehiji sipohi ūro Şuajb ibni Soleh bar ūhda dorad va bajni sipohi ū va Sufjonī nabarde dar megirad va Sufjonī şikast mexūrd.[16] Ū bo Imom Mahdī (aç) baj'at mekunad.[17]
Ba in suxan erod giriftaand, ki dar kitobi Asr-uz-zuhur baroi isboti in matlab, ba ahodise az Kitob-ul-fitna, naviştai Ibni Hammod istinod şudaast, ki dar onho nome az xurosonī nest. Hamcunin Kitob-ul-fitna nazdi şia e'tibor nadorad; ciroki bisjore az ahodisi on, az ma'sum sodir naşudaast.[18]
Çustorhoi vobasta
Ezoh
- ↑ Nu'monī, al-Ƣajbat, 1397h.q., sah.290
- ↑ Kūronī, Asr-uz-zuhur, 1408h.q., sah.243; Muhammadiji Rajşahrī va digaron, Donişnomai Imom Mahdī, ç.7, 1393h.ş., sah.447
- ↑ Kūronī, Asr-uz-zuhur, 1408h.q., sah.242
- ↑ Baroi namuna nig.: Ibni Hammod, Kitob-ul-fitna, dor-ul-kutubi al'lmiahi manşūroti Mahmadaliji bizўn, sah.214
- ↑ Kūronī, Asr-uz-zuhur, 1408h.q., sah.242
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Kūronī, Asr-uz-zuhur, 1408h.q., sah.234, 205, 147
- ↑ Kūronī, Asr-uz-zuhur, 1408h.q., sah.242
- ↑ Nu'monī, al-Ƣajbat, 1397h.q., sah.290
- ↑ Nu'monī, al-Ƣajbat, 1397h.q., sah.255 - 256; Tūsī, al-Ƣajbat, 1411h.q., sah.446 - 447
- ↑ Nu'monī, al-Ƣajbat, 1397h.q., sah.256 - 255
- ↑ Nig.: Muhammadiji Rajşahrī va digaron, Donişnomai Imom Mahdī, ç.7, 1393h.ş., sah.445 - 447
- ↑ Baroi namuna, nig.: Nu'monī, al-Ƣajbat, 1397h.q., sah.251
- ↑ Ibni Hammod, Kitob-ul-fitna, Dor-ul-kutub-il-ilmijja, Manşurotu Muhammadalī Bajzun, sah.214 va 216; Ibni Tovus, at-Taşrifu bi-l-minan, 1416h.q., sah.120
- ↑ Nig.: Muhammadiji Rajşahrī va digaron, Donişnomai Imom Mahdī, ç.6, 1393h.ş., sah.64, 65; Sadr, Ta'rix-ul-ƣajbat-il-kubro, 1412h.q., sah.453
- ↑ Nig.: Kūronī, Asr-uz-zuhur, 1408h.q., sah.242 va 243
- ↑ Kūronī, Asr-uz-zuhur, 1408h.q., sah.242
- ↑ Kūronī, Asr-uz-zuhur, 1408h.q., sah.137
- ↑ Muhammadiji Rajşahrī va digaron, Donişnomai Imom Mahdī, ç.7, 1393h.ş., sah.448
Sarcaşma
- Ibni Tovus, Alī ibni Mūso, at-Taşrifu bi-l-minani fi-t-ta'rifi bi-l-fitan, Qum, muassisai Sohib-ul-amr, copi avval, 1416h.q.
- Ibni Hammod, Naim, Kitob-ul-fitna, tashehi Maçdī ibni Mansuri Şurī, Bejrut, Dor-ul-kutub-il-ilmijja, Manşurotu Muhammadalī Bajzun, be to.
- Kūronī, Alī, Asr-uz-zuhur, Markaz-un-naşri maktab-ul-a'lom-il-islomī, copi avval, 1408h.q.
- Muhammadiji Rajşahrī, Muhammad, Donişnomai Imom Mahdī (aç), Qum, Dor-ul-hadis, 1393h.ş.
- Nu'monī, Muhammad ibni Ibrohim, al-Ƣajbat, tahqiqi Aliakbari Ƣafforī, Tehron, naşri Saduq, copi avval, 1397h.q.
- Sadr, Sajid Muhammad, Ta'rix-ul-ƣajbat-il-kubro, Bejrut, Dor-ut-ta'orifu li-l-matbuot, 1412h.q.
- Şajxi Tūsī, Muhammad ibni Hasan, al-Ƣajbat, tahqiq, Tehronī Ibodulloh, Noseh, Alī Ahmad, Qum, Dor-ul-maorif-il-islomijja, copi avval, 1411h.q.