Jump to content

Ilo

Az wikishia

In maqola dar borai ma'no va hukmi «ilo» ast. Baroi oşnoī bo ojate bo hamin nom, madxali ojati Iloro bubined.

Ilo (forsī: ایلاء) jake az sunnathoi davrai çohilī buda, ba ma'noi savgandi mard baroi tark kardani ravobiti zanoşūī bo hamsaraş ast, ki dar Islom harom buda va baroi on kaffora muqarrar şudaast. Agar in tavr şavad, zan metavonad ba hokimi şar' jo dodgoh şikojat kunad. Hokim ba mard cahor moh muhlat medihad, ki bo zan nazdikī kunad, vagarna ūro maçbur mekunad, ki zanro taloq dihad. Daleli faqehon dar ahkomi ilo, ojathoi 226 va 227 surai Baqara ast. Doimī budani izdivoç va qasam xūrdan baroi xuddorī az aloqai çinsī haddiaqal baroi cahor moh, jake az şarthoi içroi ilo ast.

Ta'rif va çojgoh

Ilo qasam xūrdani mard ast bar in ki bo hamsaraş aloqai çinsī nadoşta boşad.[1] Ilo dar Islom harom ast va faqehoni musulmon, ahkom va şaroiti xosse baroi tahaqquqi on va niz ahkomi ba'd az on bajon kardaand.[2] Mustanadi baxşe az in ahkomro ojoti 226 va 227 surai Baqara donistaand.[3] Ilo dar manobei fiqhī doroi bobi çudogonae ast.[4]

Peşina

Maqolai aslī: Ojati Ilo

Az ilo ba unvoni nav'e taloq dar farhangi çohilijat jod meşavad.[5] Dar davroni çohilijat, agar marde az hamsari xud mutanaffir bud, qasam mexūrd, ki bo ū hambistar nagardad[6] va to cand sol[7] jo to oxiri umr, na bo zan hambistar meşud va na ūro taloq medod.[8] Hadaf az in kor, ozori zan,[9] sargardoniji ū[10] va peşgirī az izdivoçi muçaddadi ū[11] bajon şudaast. Cunonki dar Tafsiri Namuna omadaast, Xudo dar ojati 226 surai Baqara, bo in sunnat muboriza karda va rohhoi kuşodani in savgandro bajon[12] va ba foidai zanon va ehjoi huquqaşon hukm kardaast.[13]

Ahkomi fiqhī

Ilo, amali harom şumorida şuda va illati on, harom budani tarki aloqai çinsī bo hamsar beş az cahor moh bajon şudaast.[14] Barxe niz in hukmro az ojati 226 surai Baqara «فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ» bardoşt namudaand.[15]

Ruknho va şaroiti tahaqquqi ilo

Baroi ilo se rukn şumoridaand: ilokunanda (şavhar), iloşuda (zan) va siƣai ilo ki bo har lafz va har zabone, ki sarohat dar mafhumi on doşta boşad, saheh ast.[16] Şaroite niz baroi tahaqquqi ilo bajon şudaast, ki cunonci jake az onho vuçud nadoşta boşad, ilo tahaqquq namejobad. In şaroit iboratand az:

  • Ilokunanda oqil, boliƣ va doroi qasdu ixtijor boşad.
  • Qasam ba jake az nomhoi Xudovand boşad.
  • Qasam bar tarki aloqai çinsī va duxul dar voƶan boşad.
  • Muddati tarki aloqai çinsī kamtar az cahor moh naboşad.
  • Peş az ilo bajni mardu zani irtiboti zanoşūī surat girifta boşad.
  • Angezai ilokunanda az ilo, ozori hamsaraş boşad.
  • Hamsar doimī boşad.[17]

Ahkomi ba'd az ilo

Faqehon mu'taqidand, agar marde ilo kard, zan metavonad ba hokimi şar' şikojat kunad. Hokim cahor moh ba mard muhlat medihad, to ba zan ruçū' kunad va ba'd az aloqai çinsī, kafforai şikastani qasam dihad.[18] Agar mard dar in muddat iqdome nakard, hokim vajro mijoni bozgaşt va taloqi hamsaraş muxajjar mekunad va agar az har du kor xuddorī namud, bo zindonī kardan va saxt giriftan dar taƣzija, vajro bar intixobi jake az in du roh maçbur mesozad.[19] Barxe fuqaho mu'taqidand, dar in surat, hokim metavonad zanro taloq dihad.[20]

Çustorhoi vobasta

Ezoh

  1. Sa'dī, al-Qomus-ul-fiqhī, 1408h.q., sah.23.
  2. Çazirī va digaron, al-Fiqh ala-l-mazohib-il-arba'a, 1419h.q., ç.4, sah.548 - 574.
  3. Alipur, “Ilo”, sah.184.
  4. Baroi namuna nigoh kuned: Tusī, al-Xilof, 1407h.q., ç.4, sah.507; Qutbiddini Rovandī, Fiqh-ul-Qur'on, 1405h.q., ç.2, sah.200; Ibni Zuhra, Unjat-un-nuzu', 1417h.q., sah.363.
  5. Faxri Rozī, at-Tafsir-ul-kabir, 1420h.q., ç.6, sah.429; Ibni Arabī, Ahkom-ul-Qur'on, 1408h.q., ç.1, 177; Sa'labī, al-Kaşfu va-l-bajon, 1422h.q., ç.2, sah.168; Abulfutuh Rozī, Ravz-ul-çinon, 1408h.q., ç.3, sah.254.
  6. Fajzi Koşonī, Tafsir-us-sofī, 1415h.q., ç.1, sah.255; Ça'farī, Tafsiri Kavsar, 1376h.ş., ç.1, sah.531; Faxri Rozī, at-Tafsir-ul-kabir, 1420h.q., ç.6, sah.429; Bajzovī, Anvor-ut-tanzil va asror-ut-ta'vil, 1418h.q., ç.1, sah.140; Tusī, at-Tibjon, Bejrut, ç.2, sah.232; Muƣnija, at-Tafsir-ul-koşif, 1424h.q., ç.1, sah.339.
  7. Ibni Arabī, Ahkom-ul-Qur'on, 1408h.q., ç.1, sah.177.
  8. Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.1, sah.269.
  9. Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.1, sah.269.
  10. Tusī, at-Tibjon, Bejrut, sah.108.
  11. Abuhajon, al-Bahr-ul-muhit, 1420h.q., ç.2, sah.445; Tusī, at-Tibjon, Bejrut, sah.108; Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.2, sah.149.
  12. Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.2, sah.149.
  13. Tabaronī, at-Tafsir-ul-kabir, 2008m., ç.1, sah.398; Faxri Rozī, at-Tafsir-ul-kabir, 1420h.q., ç.6, sah.429; Ça'farī, Tafsiri Kavsar, 1376h.ş., ç.1, sah.532.
  14. Şahidi Sonī, Masolik-ul-afhom, 1413h.q., ç.10, sah.138; Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1404h.q., ç.29, sah.115.
  15. Alipur, “Ilo”, sah.184.
  16. Muassisai Doiratulmaorifi fiqhi islomī, farhangi fiqhi forsī, 1387h.ş., ç.1, sah.748 - 749.
  17. Mişkinī, Mustalahot-ul-fiqh, 1392h.ş., sah.98.
  18. Fozili Miqdod, Kanz-ul-irfon, 1425h.q., ç.2, sah.292.
  19. Fozili Miqdod, Kanz-ul-irfon, 1425h.q., ç.2, sah.292; imom Xumajnī, Tahrir-ul-vasila, muassisai Dorul'ilm, ç.2, sah.357.
  20. Tusī, al-Xilof, 1407h.q., ç.4, sah.515.

Sarcaşma

  • Abulfutuh Rozī, Husajn ibni Alī, Ravz-ul-çinon va ruh-ul-çanon fi tafsir-il-Qur'on, Maşhad, Ostoni Qudsi Razavī, 1408h.q.
  • Abuhajon, Muhammad ibni Jusuf, al-Bahr-ul-muhit fi-t-tafsir, Bejrut, Dorulfikr, 1420h.q.
  • Alipur, Husajn, “Ilo”, dar Doiratulmaorifi Qur'oni Karim, markazi farhang va maorifi Qur'on, Qum, Bustoni kitob, copi sejum, 1383h.ş.
  • Bajzovī, Abdulloh ibni Umar, Anvor-ut-tanzil va asror-ut-ta'vil, Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, 1418h.q.
  • Zamaxşarī, Mahmud ibni Umar, al-Kaşşof an haqoiqi ƣavomiz-it-tanzil va ujun-il-aqovil fi vuçuh-it-ta'vil, Bejrut, Dorulkitobil'arabī, copi sejum, 1407h.q.
  • Ibni Arabī, Muhammad ibni Abdulloh, Ahkom-ul-Qur'on, Bejrut, Dorulçil, 1408h.q.
  • Ibni Zuhrai Halabī, Hamza ibni Alī, Unjat-un-nuzu' ila ilm-il-usuli va-l-furu', muassisai Imom Sodiq alajhissalom, Qum, copi avval, 1417h.q.
  • Ibni Manzur, Muhammad ibni Mukarram, Lison-ul-arab, Bejrut, Dorulfikr liltabo'ati vannaşri vattavzi', copi sejum, 1414h.q.
  • Imom Xumajnī, Sajidruhulloh, Tahrir-ul-vasila, Qum, Dorul'ilm, copi avval, be to.
  • Qutbiddini Rovandī, Said ibni Abdulloh, Fiqh-ul-Qur'on, tashehi Sajid Ahmad Husajnī, kitobxonai Ojatulloh Mar'aşiji Naçafī, Qum, copi duvum, 1405h.q.
  • Makorimi Şerozī, Nosir, Tafsiri Namuna, Tehron, Dorulkutubil-islomija, copi dahum, 1371h.ş.
  • Mişkiniji Ardabilī, Alī, Mustalahot-ul-fiqh, Qum, Dorul-hadis, 1392h.ş.
  • Muassisai Doiratulmaorifi fiqhi islomī, farhangi fiqh, Qum, muassisai Doiratulmaorifi fiqhi islomī, 1387h.ş.
  • Muƣnija, Muhammadçavod, at-Tafsir-ul-koşif, Qum, Dorulkitobil-islomī, 1424h.q.
  • Naçafī, Muhammadhasan, Çavohir-ul-kalom fi şarhi şaroi'-il-Islom, tashehi Abbosi Quconī va Aliji Oxundī, Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, copi haftum, 1404h.q.
  • Sa'dī, Abuçajb, al-Qomus-ul-fiqh luƣatan va istilohan, Dimişq, Dorulfikr, copi duvum, 1408h.q.
  • Sa'labī, Ahmad ibni Muhammad, al-Kaşfu va-l-bajon il-ma'ruf tafsir-us-Sa'labī, Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, 1422h.q.
  • Tabaronī, Sulajmon ibni Ahmad, at-Tafsir-ul-kabir; Tafsir-ul-Qur'on-il-Azim, Arbadi Urdun, Dorulkitobil-saqofī, 2008m.
  • Tusī, Muhammad ibni Hasan, al-Xilof, tashehi Aliji Xurosonī va Sajidçavodi Şahristonī va Mahdī Toho Naçaf va Muçtabo Iroqī, Daftari intişoroti islomī, Qum, copi avval, 1407h.q.
  • Tusī, Muhammad ibni Hasan, at-Tibjon fi tafsir-il-Qur'on, Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, be to.
  • Fajzi Koşonī, Muhammad ibni Şoh Murtazo, Tafsir-us-sofī, Tehron, maktabatul-Sadr, copi duvum, 1415h.q.
  • Faxri Rozī, Muhammad ibni Umar, at-Tafsir-ul-kabir (Mafotih-ul-ƣajb), Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, copi sejum, 1420h.q.
  • Fozili Miqdod, Miqdod ibni Abdulloh, Kanz-ul-irfon fi fiqh-il-Qur'on, Qum, intişoroti Murtazavī, copi avval, 1425h.q.
  • Çazirī, Abdurrahmon va digaron, al-Fiqh ala-l-mazohib-il-arba'a va mazhabi Ahli-l-Bajt (a), Bejrut, Dorulsaqalajn, copi avval, 1419h.q.
  • Ça'farī, Ja'qub, Ça'farī, Tafsiri Kavsar, 1376h.ş., Qum, muassisai intişoroti Hiçrat, 1376h.ş.
  • Çurçonī, Abdulqohir ibni Abdurrahmon, Darç-ul-durar fi tafsir-il-Qur'on-il-Azim, Ammoni Urdun, Dorulfikr, 1430h.q.
  • Şahidi Sonī, Zajniddin ibni Alī, Masolik-ul-afhom ila tanqihi şaroi'-il-Islom, Qum, muassisai alma'oriful-islomija, copi avval, 1413h.q.