Jump to content

Dumatulçandal

Az wikishia
Dumatulçandal
Mavqeijati çuƣrofijoī
Mavqeijati çuƣrofijoī
KişvarArabistoni Saudī
VilojatÇavf
Çam'ijat49646 (2010)
Hodisahoi muhimƢazvai Dumatulçandal va moçaroi hakamijat
Makonhoi ta'rixīQal'ai Morid


Dumatulçandal (forsī: دومة الجندل) mahalli vuqui ƣazvai Dumatulçandal dar soli pançumi hiçrī budaast. In şahr dar sadri Islom çuz'e az Şom bud. Sarijai Abdurrahmon ibni Avf dar soli şaşumi hiçrī baroi da'vati mardum ba Islom va sarijai Xolid ibni Valid dar soli nuhumi hiçrī, ki ba qarordodi Akidar ibni Abdulmalik, hokimi Dumatulçandal bo Pajƣambari Islom va ta'ini çizja ovarda rasonid, az digar voqeahoest, ki dar in şahr rux dodaast. Ba'ze manba'hoi ta'rixī, Dumatulçandalro mahalli vuqu'i hakamijat dar çangi Siffin donistaand.

Dumatulçandal imrūz dar şimolu ƣarbi Arabistoni Saudī voqe' şuda va dar sadkilometriji marzi Urdun ast. Duma' farzandi Ismoil (a), bunjonguzori in şahr muarrifī şudaast, ki dar avval qal'ae sangī dar makoni in şahr bunjod kardaast.

Mavqei çuƣrofī

Qal'ai Morid az binohoi ta'rixiji Dumatulçandal
Ta'rixi sadri Islom
Şaxsijatho
Pajƣambari Islom (s) • Abutolib • Hazrati Xadiça (s) • Hazrati Alī (a) • Hazrati Fotima (s) • Hamza ibni Abdulmuttalib • Salmoni Forsī • Abuzari Ƣiforī • Miqdod ibni Amr • Ça'far ibni Abitolib • Biloli Habaşī • Abubakr • Umar ibni Xattob • Usmon ibni Affon • Sahoba
Çangho
Ƣazvaho و Sarijaho
Çangi Badr • Çangi Uhud• Ƣazvai Banī Nazir • Ƣazvai Xandaq • Ƣazvai Banī Qurajza • Sulhi Hudajbija • Ƣazvai Xajbar • Fathi Makka • Ƣazvai Tabuk • Digar ƣazvaho • Sarijaho
Şahrho va makonho
Makka• Şi'bi Abitolib • Madina• Toif • Masçidi Qubo • Masçid-un-nabī • Saqifai Banī Soida • Xajbar • Qabristoni Baqi' • Fadak
Hodisaho
Be'sat • Hiçrat ba Habaşa • Lajlat-ul-mabit • Hiçrat ba Madina • Sulhi Hudajbija • Haççat-ul-vido' • Voqeai Ƣadir • Saqifa • Sipohi Usoma
Mafhumhoi vobasta
Islom• Ansor • Muhoçirin • Taşajjju' • Haç • Qurajş • Banī Hoşim • Banī Umajja • Çohilijat

Dumatulçandal dar sadri Islom, şahre dar nazdikiji Tabuk[1] va dar fosilai bajni Madina va Dimişq voqe' şuda bud[2] va tobe'i Şom budaast.[3] In şahr imrūz dar şimolu ƣarbi Arabistoni Saudī ast va sad kilometr bo marzi kişvari Urdun fosila dorad.[4]

Nomguzorī va ta'rix

Ba guftai "Mu'çamulbuldon", nomi Duma az nomi "Duma'" farzandi Ismoil (a) girifta şudaast, ki dar in şahr qal'ae bunjod kardaast.[5] Çandal ba ma'noi sang va haçm ast va Dumatulçandal ba ma'noi qal'aest, ki Duma' az sang bunjod kardaast.[6] Jaquti Hamavī az qal'ai Morid dar Dumatulçandal jod kardaast[7], ki az osori ta'rixiji in şahr ba şumor meravad.[8]

Gufta meşavad, ki in mintaqa baroi on ki bo Dumatulhira iştiboh naşavad, Dumatulçandal nomguzorī şudaast. Akidar ibni Abdulmalik hokimi on ço dar Dumatulhira iqomat doşt, rūze hangomi şikor bo xarobahoi şahre rūbarū şud, ki az sang bunjod şuda bud, onro bozsozī kard va Dumatulçandal nomid.[9]

Dumatulçandalro Çavf ba ma'noi zamini past jo Çavfi Oli Amr niz nomidaand. Oli Amr mansub ba Banū Amr az qabilai Taj ast, ki dar qarni corumi hiçrī dar on ço sokin budaand.[10]

Voqeahoi ta'rixī

Dumatulçandal va mintaqahoi atrofi on dar zamoni zuhuri Islom, maskani Banū Kanona az qabilai Kalb budaast.[11] Hokimi mintaqa, Akidar ibni Abdulmalik Kindiji nasronī[12] va zeri farmoni podşohi Rum qaror doşt.[13] Buti "Vadd" az buthoi maşhuri çahoni arab dar in mintaqa çojgir bud.[14]

Dar mintaqai Dumatulçandal, voqeahoe rux dodand, ki boisi on şud, ki dar manba'hoi ta'rixi Islom az on bisjor jod şavad, ba'ze az in voqeaho inhojand:

Ƣazvi Dumatulçandal

Dar 25 rabi'ulavvali soli pançumi hiçrī Pajƣambar (s) bo hazor nafar az musalmonon ba sūi mintaqai Dumatulçandal roh andoxt;[15] zero ba ū xabar rasida bud, ki aholiji Dumatulçandal dar guzargohi toçiron kamin karda va baroi toçironi Madina mozahimat eçod mekunand va hamcunin qasd dorand, ki ba Madina nazdik şavand.[16] Vaqte ki laşkari Islom ba mintaqai Dumatulçandal rasid, onho bo ittilo' az huzuri laşkari Islom parokanda şudand, Pajƣambar (s) afrodero ba atrofi on ço firistod, ammo kasero najoftand, çuz Muhammad ibni Muslima şaxsero nazdi Pajƣambar (s) ovard va ū Islomro qabul kard. Musalmonon dar 20 rabiussonī ba Madina bargaştand, be on ki çange dar Dumatulçandal rux dihad.[17]

Az on ço ki Dumatulçandal zeri saltanati Rum bud, ƣazvai Dumatulçandal, avvalin barxurdi musalmonon bo rumijon donista şudaast.[18] Hamcunin dar borai hadafhoi in ƣazva guftaand, ki Pajƣambar (s) qasd doşt, ki ba marzhoi Şom biravad, zero raftani ū ba marzhoi Şom boisi tarsi qajsari Rum meşud.[19]

Sarijai Abdurrahmon ibni Avf

Pajƣambari Islom (s) dar şa'boni soli şaşumi hiçrī, Abdurrahmon ibni Avfro ba Dumatulçandal firistod va az ū xohiş kard, ki mardumi mintaqaro ba Islom da'vat kunad.[20] Hodisa bo Islom ovardani Asbaƣ ibni Amri Kalbī, ki az buzurgoni mintaqa bud va izdivoçi Abdurrahmon bo duxtari ū xotima joft.[21]

Sarijai Xolid ibni Valid

Dar soli nuhumi hiçrī hazrati Muhammad (s) Xolid ibni Validro az Tabuk ba Dumatulçandal firistod[22] va Xolid, Akidar ibni Abdulmalik, hokimi Dumatulçandalro muhosira kard va ba Madina burd.[23] Ba guftai manba'hoi ta'rixī, Pajƣambar (s) bo ū qarordod navişt va baroi ū çizja ta'in kard.[24] Harcand ba'ze manba'ho az Islom ovardani ū xabar dodaand,[25] ammo manba'hoi digar in naqlro saheh nadonistaand.[26] Har du gurūhi manba'ho bar on ast, ki Akidar pas az vafoti Pajƣambar (s) az pardoxti zakot jo çizja sarpecī kard va dar soli duvozdahumi hiçrī, Abūbakr ibni Abūquhofa, Xolidro baroi sarkūb kardani ū firistod va ūro kuşt.[27]

Hakamijat dar çangi Siffin

Ba guftai ba'ze manba'hoi ta'rixī, hodisai hakamijat dar çangi Siffin, ki Abūmusoi Aş'arī va Amr ibni Os az sūi laşkari Imom Alī (a) va Muovija ibni Abūsufjon ma'mur ba muzokiro va hukm kardan ba naf'i jake az tarafho şudand, dar mintaqai Dumatulçandal rux dodaast.[28]

Ezoh

  1. ↑ Omilī, As-Sahihu min sirat-in-nabij-il-a'zam, Dor-ul-hadis, ç.10, sah.105
  2. ↑ Joquti Hamavī, Mu'çam-ul-buldon, 1995 m., ç.2, sah.487
  3. ↑ Askarī, Jaksadu pançoh sahobiji soxtagī, 1387 h.ş., sah.281
  4. ↑ Lohutī, «Çavf», ç.11, sah.373
  5. ↑ Joquti Hamavī, Mu'çam-ul-buldon, 1995 m., ç.2, sah.487
  6. ↑ Joquti Hamavī, Mu'çam-ul-buldon, 1995 m., ç.2, sah.488
  7. ↑ Joquti Hamavī, Mu'çam-ul-buldon, 1995 m., ç.2, sah.488
  8. ↑ «قلعة مارد», Sajti Sauditurism
  9. ↑ Joquti Hamavī, Mu'çam-ul-buldon, 1995 m., ç.2, sah.487
  10. ↑ Lohutī, «Çavf», ç.11, sah.373
  11. ↑ Joquti Hamavī, Mu'çam-ul-buldon, 1995 m., ç.2, sah.487
  12. ↑ Ibni Asir, Usud-ul-ƣoba, 1409 h.q., ç.1, sah.135
  13. ↑ Mas'udī, at-Tanbehu va-l-işrof, Dor-us-sovī, sah.215
  14. ↑ Olusī, Buluƣ-ul-arob, Dor-ul-kutub-il-ilmija, ç.2, sah.213-214
  15. ↑ Voqidī, Al-Maƣozī, 1409 h.q., ç.1, sah.403; Maqrizī, Imtio'-ul-asmo', 1420 h.q., ç.8, sah.367
  16. ↑ Voqidī, Al-Maƣozī, 1409 h.q., ç.1, sah.403; Maqdisī, Al-bad' va-t-ta'rix, Qohira, ç.4, sah.92
  17. ↑ Voqidī, Al-Maƣozī, 1409 h.q., ç.1, sah.402
  18. ↑ Maqdisī, Al-bad'u va-t-ta'rix, Qohira, ç.4, sah.214; Mas'udī, at-Tanbehu va-l-işrof, Dor-us-sovī, sah.214
  19. ↑ Voqidī, Al-Maƣozī, 1409 h.q., ç.1, sah.403
  20. ↑ Voqidī, Al-Maƣozī, 1409 h.q., ç.1, sah.560-562; Balozurī, Ansob-ul-aşrof, 1959 m., ç.1, sah.378
  21. ↑ Voqidī, Al-Maƣozī, 1409 h.q., ç.1, sah.560-562; Balozurī, Ansob-ul-aşrof, 1959 m., ç.1, sah.378
  22. ↑ Balozurī, Ansob-ul-aşrof, 1959 m., ç.1, sah.382
  23. ↑ Balozurī, Ansob-ul-aşrof, 1959 m., ç.1, sah.382
  24. ↑ Ibni Abdulbarr, Al-Istiob, 1412 h.q., ç.2, sah.428; Ibni Asir, Usud-ul-ƣoba, 1409 h.q., ç.1, sah.135
  25. ↑ Nig.: Ibni Asir, Usud-ul-ƣoba, 1409 h.q., ç.1, sah.135
  26. ↑ Ibni Haçar, Al-Isoba, 1415 h.q., ç.1, sah.381; Ibni Asir, Usud-ul-ƣoba, 1409 h.q., ç.1, sah.135
  27. ↑ Ibni Asir, Usud-ul-ƣoba, 1409 h.q., ç.1, sah.135; Maqrizī, Imto'-ul-asmo', 1420 h.q., ç.2, sah.13
  28. ↑ Dinvarī, Axbor-ut-tuvol, 1371 h.ş., sah.242; Joquti Hamavī, Mu'çam-ul-buldon, 1995 m., ç.2, sah.489; Mas'udī, at-Tanbehu va-l-işrof, Qohira, sah.256

Sarcaşma

  • «قلعة مارد», somonai Saudija, sanai bozdid: 6 dej 1397h.ş.
  • Joquti Hamavī, Mu'çam-ul-buldon, Bajrut, Dor sohir, capi dujum, 1995 m.
  • Askarī, Sajid Murtazo, Jaksadu pançoh sahobiji soxtagī, tarçumai Ato Muhammad Sardarnijo, Qum, Donişgohi usuli din, 1378h.ş.
  • Balozurī, Ahmad ibni Jahjo, Ansob-ul-aşrof, tahqiqi Muhammad Hamidulloh, Misr, Dor-ul-ma'orif, 1959 m.
  • Voqidī, Muhammad ibni Umar, Al-Maƣozī, tahqiqi Marsden Çons, Bajrut, Muassisatu-l-a'lamī, 1409h.q./1989 m.
  • Dinvarī, Ahmad ibni Dovud, Axbor-ut-tuvol, tarçumai Mahmud Mahdavī Domƣonī, Tehron, Naşri Naj, capi corum, 1371h.ş.
  • Ibni Abdulbarr, Jusuf ibni Abdulloh, Al-Istiobu fī ma'rifat-il-ashob, tahqiqi Alī Muhammad Baçavī, Bajrut, Dor-ul-çajl, 1992 m./1412h.q.
  • Ibni Asir, Alī ibni Muhammad, Usud-ul-ƣobati fī ma'rifat-is-sahoba, Bajrut, Dor-ul-fikr, 1409h.q./1989 m.
  • Ibni Haçar Asqalonī, Ahmad ibni Alī, Al-Isobatu fī tamjiz-is-sahoba, tahqiqi Odil Ahmad Abdulmavçud va Alī Muhammad Mavvud, Bajrut, Dor-ul-kutub ilmija, 1415h.q./1995 m.
  • Lohutī, Behzod, «Çavf», dar Donişnomai çahoni Islom, ç.11.
  • Mas'udī, Alī ibni Husajn, At-Tanbehu va-l-işrof, tashehi Abdulloh Ismoil Sovī, Qohira, Doru-s-Sovī, b.t.
  • Maqdisī, Mutaxhar ibni Tohir, Al-Bad'u va-t-ta'rix, Qohira, Maktabat-us-saqofat-ud-dinija, b.t.
  • Maqrizī, Ahmad ibni Alī, Imto'u-l-asmo' bimoli-n-nabijj min al-ahvol va-l-amvol va-l-hafda va-l-mato', tahqiqi Muhammad Abdulhamid Numjsī, Bajrut, Dor-ul-kutub ilmija, 1420h.q./1999 m.
  • Olusī, Mahmud, Buluƣ-ul-arabi fī ma'rifati ahvol-il-arab, tashehi Muhammad Bahça Asarī, Bajrut, Dor-ul-kutub-il-ilmija, b.t.
  • Omilī, Ça'far Murtazo, As-Sahehu min sirat-in-nabijj-il-a'zam, Qum, Muassisai farhangiji Dor-ul-hadis, b.t.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Думатулҷандал&oldid=30708"