Jump to content

Afsonai ƣaroniq

Az wikishia

Afsonai ƣaroniq (forsī: افسانه غرانیق) dostonest, ki dar on iddao şuda Pajombari Islom (s) hangomi talovati surai Naçm, tahti ta'siri Şajton du iborati ƣajriqur'oniro bajni ojoti in sura xonda va tasavvur şuda, ki in du niz, ojoti vahj ast. Ammo Çabrail Pajƣambarro az in ittifoq ogoh soxtaast. In doston iddao mekunad ki in masa'la hududi du moh pas az hiçrati musulmonon ba Habaşa rūj dodaast.

Te'dode az kitobhoi ta'rixī va tafsiriji ahli sunnat, az çumla Sirai Ibni Ishoq, at-Tabaqot-ul-kubro va Tafsiri Tabarī ba zikri rivojoti marbut ba moçaroi ƣaroniq pardoxtaand; dar muqobil, bisjore az olimoni ahli sunnat va şia bo istidlolhoe, vuqu'i moçaroi ƣaroniqro zeri suol burdaand. Muhammadhodiji Ma'rifat az mufassironi şia, sanadi rivojoti ƣaroniqro xadşador medonad; ciroki ba bovari ū, heç kadom az rovijoni aslī, Pajƣambar (s)-ro darak nakarda va az sahoba nabudaand.

Ibni Hajjoni Andalusī, ta'sirpaziriji Pajƣambar az havoi nafas va ilqooti şajtoniro rad karda va tasreh karda moçaroi mazkur dar manobei hadisiji mu'tabari ahli sunnat zikr naşudaast. Hamcunin Faxri Rozī, mutakallim va mufassiri ahli sunnat, moçaroi ƣaroniqro rivojate muta'alliq ba mufassironi zohirgaroi Qur'on xonda va mu'taqid ast dar barobari in gurūh, ahli tahqiq bo istinod ba Qur'on, sunnat va aql, onro ça'lī va botil medonand.

Barxe az mustaşriqon, bo takja bar naqli moçaroi ƣaroniq dar manobei islomī, az imkoni daxolati şajton dar vahj suxan guftaand. Hamcunin in mavzu' dar kitobi Ojoti şajtonī, naviştai Salmoni Ruşdī mavridi istinod qaror giriftaast.

Xulosai doston

Binobar on ci Sajid Ça'fari Murtazo Omilī dar borai afsonai ƣaroniq dar kitobi as-Sahihu min sirat-in-nabij-il-a'zam şarh dodaast, manobe'e, az çumla tafsiri ad-Durr-ul-mansur,[1] as-Sirat-ul-halabija,[2] Tafsiri Tabarī[3] va Fath-ul-borī,[4] az manobei tafsiriji ahli sunnat, rivojote dar in bora zikr kardaand ki bar in asos, Pajƣambar hududi du moh pas az hiçrati musulmonon ba Habaşa dar çam'i muşrikon bud ki surai Naçm bar vaj nozil şud. Hazrati Muhammad (s) in suraro tilovat kard to ba ojati nūzdahum va bistum rasid (أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّىٰ وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَىٰ) va dar in hangom tahti ta'siri şajton qaror girift va gumon kard ki in iborati maşhur dar mijoni muşrikon va mavridi qabuli onho niz çuzvi surai Naçm ast: «تِلْکَ الْغَرانیقُ الْعُلی وَإنّ شَفاعَتَهُنَّ لَتُرْتَجی; onho (buthoi Lotu Uzzo va Manot) parandagoni zeboi balandmaqomejand va az onho umedi şafoat meravad».[5]

Bar in asos hazrati Muhammad (s) iboroti mazkurro niz ba gumoni vahj bar zabon ovarad, ammo şabhangom ki Çabrail nazd Pajƣambar (s) raftu vaj surai Naçmro qiroat kard va du çumlai mazburro ham zikr kard, Çabrail iboroti «تِلْکَ الْغَرانیقُ الْعُلی وَإنّ شَفاعَتَهُنَّ لَتُرْتَجی»-ro inkor kardu Pajƣambar (s) guft: «cize ba Xudo nisbat dodam ki nafarmudaast?» Pas az in Xudovand ojoti 73 to 75 surai Isroro ba Pajƣambar vahj kard ki tarçumai on cunin ast: «Ū nazdik bud ki turo az on ci ba sūi tu vahj kardaem gumroh kunand to ƣajr az onro bar mo bibandī va sipas turo ba dūstiji xud girand; va agar turo ustuvor namedoştem, qat'ani nazdik bud kame ba sūi ononi majl kunī; dar on surat, hatman turo (azobe) du barobar (dar) zindagī va du barobar (pas az) marg mecşonidem, ongoh dar barobari mo baroi xud jovare namejoftī.»[6]

Afsonai ƣaroniq dar osori musulmonon

Dostoni ƣaroniq dar porae az osori ta'rixī, tafsirī va hadisiji ahli sunnat zikr şudaast; az çumla Sirai ibni Ishoq,[7] avvalin asari musulmonon dar borai sirai Pajƣambar,[8], at-Tabaqot-ul-kubro,[9] hoviji ittiloote dar borai beş az cor hazor roviji hadis to mijonahoi qarni sejumi hiçrī,[10] Ta'rix-ul-Islom,[11] muta'alliq ba qarni haftumi hiçrī,[12] va Tafsiri Tabarī[13] az qadimitarin va çome'tarin tafsirhoi Qur'on ki bar mabnoi ahodisi tafsirī tadvin şudaast.[14] In manobe', moçaroi ƣaroniqro dar xiloli bajoni hiçrati gurūhe az musulmonon ba Habaşa zikr kardaand.[15]

Pas az onon niz afrode cun Alī ibni Ahmadi Vohidī (vaf.468h.q.),[16] Muhammad ibni Umari Zamaxşarī (vaf.538h.q.),[17] Abdulloh ibni Umari Bajzovī (vaf.791h.q.)[18] va Çaloluddini Sujutī (vaf.911h.q.)[19] in dostonro naql kardaand.

Muxolifon

Garci dostoni ƣaroniq dar porae manobei ahli sunnat zikr şudaast, ammo bo in hol, gurūhe az olimoni ahli sunnat va şia ba raddu tardi guzorişhoi mazkur pardoxtaand; az in mijoni Sajid Murtazo dar kitobi Tanzih-ul-anbijo, rivojoti ƣaroniqro za'ifu tardşuda az sūi ashobi hadis xondaast.[20] Barxe az daloili alajhi moçaroi ƣaroniq iboratand az:

  • Erod dar sanadi rivojat: ba guftai Muhammadhodiji Ma'rifat, hec kadom az rivojote ki ba naqli dostoni ƣaroniq pardoxtaand, ba sahobai Pajƣambar namerasand va nazdiktarini rovijon ba davrai Pajƣambar, tobe'on hastand ki hec kadom Pajƣambarro darak nakarda va dar hajni rux dodani moçaroi mazkuri hozir nabudaand.[21] Ma'rifat hamcunin dar borai Ibni Abbos ham ki jake az rovijoni in moçarost, guftaast ki ū dar soli sejum qabl az hiçrat mutavallid şuda va nametavonista xud şohidi moçaro boşad va bar in asos bo farzi pazirişi asli rūjdod, hec kadom az rovijon ba tavri mustaqim şohidi on nabudaand.[22]

Barxe az mufassironi musulmon ki ba naqdu raddi moçaroi ƣaroniq pardoxtaand, iboratand az:

  • Ibni Hajjoni Andalusī bo takja bar ojote az Qur'oni Karim, az çumla ojoti 1 - 4 surai Naçm va ojati 15 surai Junus, ta'sirpaziriji Pajƣambar az havoi nafasu ilqooti şajtoniro rad kardaast.[23] Vaj hamcunin bo işora ba nazari Ahmad ibni Husajn Bajhaqī, muhaddisi şofe'iji qarni pançumi hiçrī, rovijoni moçaroi ƣaroniqro radşuda xonda va ta'kid kardaast ki moçaroi mazkur dar kitobhoi mu'tabari hadisiji ahli sunnat - ki bo unvoni sihoh şinoxta meşavand - va manobei rivoiji mutaqaddim zikr naşudaast.[24]
  • Abulfutuhi Rozī, mufassir va muhaddisi şia dar qarni şaşum, dar tafsiri Ravz-ul-çinon, moçaroi ƣaroniqro az çihoti bisjore botil donistaast. Vaj dar borai iborati «فینسخ الله ما یلقی الشیطان» (ja'ne Xudovand onciro şajton ilqo mekunad mahv va nobud mesozad) ki ba bovari gurūhe az mufassiron, ba ma'noi ta'sirpaziriji Pajƣambar az şajtoni donista şuda, nukotero mabnī bar iştiboh budani in talaqqī bajon kardaast;[25] az çumla in ki jake az odoti muşrikon on bud ki dar hangomi qiroati vahj az sūi Pajƣambar, şe'r mexondand to Pajƣambarro ba iştiboh andozand va in baxş az ojat bad-in ma'nost ki Xudovand mone' az ta'siri vasvasahoi şajtonī onon meşavad, jo on ki kase az muşrikon on iboratro dar hini qiroati Qur'on tavassuti Pajƣambar bar zabon çorī karda va iddae gumon kardaand on iborat niz az Pajƣambar budaast.[26] Az manzari digar, Abulfutuhi Rozī hamcunin az Hasani Basrī naql kardaast ki bajon «تلک الغرانیق العلی منها الشفاعة ترتجی» az sūi Pajƣambar, na ba ma'noi ta'jid, balki az rūj ta'na ba muşrikon budaast.[27]
  • Faxri Rozī, mutakallim va mufassiri ahli sunnat, moçaroi ƣaroniqro rivojati mufassironi zohirgaro xonda va afzudaast, ki dar barobari in gurūh, ahli tahqiq bo istinod ba Qur'on, sunnat va aql, ba raddi moçaro pardoxtaand va onro ça'lī va botil medonand.[28] Vaj ilova bar zikri haft ojat az Qur'oni Karim dar borai pokī va tahorati Pajƣambar, ba Sahehi Buxorī işora kardaast ki garci dar on qiroati surai Naçm tavassuti Pajƣambar, va niz saçdai musulmononu muşrikonu insu çin omadaast, ammo heç işorae ba rivojati ƣaroniq naşudaast.[29] Faxri Rozī sipas bo bajoni in ki hamai taloşi Pajƣambar nafji butho buda, qoilon ba tamçidi Pajƣambar az buthoro kofar xondaast.[30]

Pajomadho

Ba'ze az mustaşriqon, bo takja bar naqli moçaroi ƣaroniq dar barxe manobei islomī, az imkoni daxolati şajton dar vahj suxan guftaand.[31] Jusuf Durratulhaddod (1913 - 1970) navisanda va usqufi masehiji lubnonī, hamcunin bo takja bar ojati 98 surai Nahl ki az Pajƣambar xostaast dar hangomi qiroati Qur'on, az şarri vasvasai şajton ba Xudo panoh barad, bar on şudaast ki şajton daxolathoe dar çarajoni vahj doştaast.[32]

Cunonki Murtazo Kariminijo, qur'onpaƶūhi muosir guzoriş kardaast, barxe mustaşriqon, az çumla Artur Çefrī, Montgomeri Vatt va Çozef Horovits, mazmuni rivojoti moçaroi ƣaroniqro paziruftaand.[33] Moçaroi ƣaroniq hamcunin dastmojai baxşe az romani Ojoti şajtonī, naviştai Salmoni Ruşdī qaror girift[34] va Imom Xumajnī, navisanda va noşironi ogoh az muhtavoi onro mahkum ba e'dom xond.[35]

Manobei mutoliotī

Maqoloti bisjore bo hadafi bajoni işkolot va raddi afsonai ƣaroniq navişta şudaast; az çumla:

Ezoh

  1. ↑ Sujutī, ad-Durr-ul-mansur, 1404h.q., ç.4, sah.194 va 366 - 368
  2. ↑ Halabī, as-Sirat-ul-halabija, Bejrut, ç.1, sah.325 - 326
  3. ↑ Tabarī, Çome'-ul-bajon, 1412h.q., ç.17, sah.131 - 134
  4. ↑ Ibni Haçari Asqalonī, Fath-ul-borī, 1379h.q., ç.8, sah.439 - 440
  5. ↑ Omilī, as-Sahihu min sirat-in-nabij-il-a'zam, 1415h.q., ç.3, sah.137 - 138
  6. ↑ Omilī, as-Sahihu min sirat-in-nabij-il-a'zam, 1415h.q., ç.3, sah.137 - 138
  7. ↑ Ibni Ishoq, Sirai Ibni Ishoq, 1424h.q., sah.217 - 218
  8. ↑ Tavakkuliji Turuqī, «Ibni Ishoq: muallifi avvalin sirai Pajƣambar», Kajhoni farhangī, sah.53
  9. ↑ Ibni Sa'd, at-Tabaqot-ul-kubro, 1410h.q., ç.1, sah.160 - 161
  10. ↑ «الطبقات الکبری», sajti daftari Ojatulloh Makorimi Şerozī
  11. ↑ Zahabī, Ta'rix-ul-Islom, 1409h.q., ç.1, sah.186 - 187
  12. ↑ Zahabī, Ta'rix-ul-Islom, 1409h.q., ç.1, Muqaddamai tahqiq, sah.Alif
  13. ↑ Tabarī, Çome'-ul-bajon, 1412h.q., ç.17, sah.131
  14. ↑ Xurramşohī, «Sahmi eronijon dar tafsiri Qur'on», sah.5
  15. ↑ Ibni Ishoq, Sirai Ibni Ishoq, 1424h.q., sah.217 - 218; Ibni Sa'd, at-Tabaqot-ul-kubro, 1410h.q., ç.1, sah.160 - 161; Zahabī, Ta'rix-ul-Islom, [1406h.q.], ç.1, sah.186 - 187; Tabarī, Çome'-ul-bajon, 1412h.q., ç.17, sah.131
  16. ↑ Vohidī, Asbobu nuzul-il-Qur'on, 1411h.q., sah.320
  17. ↑ Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.3, sah.164
  18. ↑ Bajzovī, Anvor-ut-tanzil, 1416h.q., ç.4, sah.75
  19. ↑ Sujutī, ad-Durr-ul-mansur, 1404h.q., ç.4, sah.366
  20. ↑ Alamalhudo, Tanzih-ul-anbijo, aş-Şarif-ur-Razī, sah.107
  21. ↑ Ma'rifat, at-Tamhid, 1386h.ş., ç.1, sah.121
  22. ↑ Ma'rifat, at-Tamhid, 1386h.ş., ç.1, sah.121
  23. ↑ Abuhajjon, al-Bahr-ul-muhiti fi-t-tafsir, 1420h.q., ç.7, sah.526
  24. ↑ Abuhajjon, al-Bahr-ul-muhiti fi-t-tafsir, 1420h.q., ç.7, sah.526
  25. ↑ Nig.: Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinon, 1371h.ş., ç.13, sah.345 - 349
  26. ↑ Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinon, 1371h.ş., ç.13, sah.346
  27. ↑ Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinon, 1371h.ş., ç.13, sah.347
  28. ↑ Faxri Rozī, Tafsiri kabir, 1411h.q., ç.23, sah.237
  29. ↑ Faxri Rozī, Tafsiri kabir, 1411h.q., ç.23, sah.237
  30. ↑ Faxri Rozī, Tafsiri kabir, 1411h.q., ç.23, sah.237
  31. ↑ Kongressi buzurgdoşti Ojatulloh Ma'rifat, Ma'rifati qur'onī, 1387h.ş., ç.5, sah.236
  32. ↑ Kongressi buzurgdoşti Ojatulloh Ma'rifat, Ma'rifati qur'onī, 1387h.ş., ç.5, sah.236
  33. ↑ Kariminijo, «Sajre içmolī dar siranigoriji Pajƣambari Islom dar Ƣarb», sah.24
  34. ↑ Subhonī, «Navisandagon irtiboti xudro bo ulamoi havza hifz kunand», sah.27; «Tahoçumi şajtonī: naqde bar Ojathoi şajtonī (1)», sah.35
  35. ↑ Imom Xumajnī, Sahifai Imom, 1389h.ş., ç.21, sah.262
  36. ↑ نقد توطئه آیات شیطانی», sajti Kitobxonai millī
  37. ↑ نقد توطئه آیات شیطانی», sajti Kitobxonai millī

Sarcaşma

  • «تهاجم شیطانی: نقدی بر آیه‌های شیطانی (۱)», dar maçallai Ruşdi omūzişi Qur'on, №8, bahori 1384h.ş.
  • «الطبقات الکبری», sajti Ojatulloh Makorimi Şerozī, sanai darçi matlab: 11 urdibihişti 1400h.ş., sanai bozdid: 11 urdibihişti 1400h.ş.
  • Abulfutuhi Rozī, Husajn ibni Alī, Ravz-ul-çinoni va ravh-ul-çanoni fi tafsir-il-Qur'on, ba kūşişu tashehi Muhammadça'fari Johaqqī va Muhammadmahdiji Noseh, Maşhad, Ostoni qudsi razavī, 1371h.ş.
  • Abuhajjon, Muhammad ibni Jusuf, al-Bahr-ul-muhiti fi-t-tafsir, Bejrut, Dor-ul-fikr, 1420h.q.
  • Alamalhudo, Alī ibni Husajn, Tanzih-ul-anbijo, Qum, aş-Şarif-ur-Razī, be to.
  • Bajzovī, Abdulloh ibni Umar, Anvor-ut-tanzilu asrori at-Ta'vil, Bejrut, naşri Dor-ul-fikr, 1416h.q.
  • Vohidī, Alī ibni Ahmad, Asbobu nuzul-il-Qur'on, Bejrut, naşri Dor-ul-kutub-il-ilmija, 1411h.q.
  • Zamaxşarī, Mahmud ibni Umar, al-Kaşşofu an haqoiqi ƣavomiz-it-tanzil, naşri Dor-ul-kutub-il-arabī, 1407h.q.
  • Zahabī, Muhammad ibni Ahmad, Ta'rix-ul-Islomi va vafajot-il-maşohir-il-a'lom, Bejrut, Dor-ul-kutub-il-arabī, 1422h.q.
  • Zahabī, Muhammad ibni Ahmad, Ta'rix-ul-Islomi va vafajot-il-maşohir-il-a'lom, tahqiqi Umar Abdusalom Tadammurī, Bejrut, Dor-ul-kitob-il-arabī, 1409h.q./1989m.
  • Ibni Ishoq, Muhammad, Sirai Ibni Ishoq: as-Sirat-un-nabavijjati li Ibni Ishoq, tahqiqi Ahmad Farid al-Mazidī, Bejrut, Dor-ul-kutub-il-ilmija, 1424h.q./2004m.
  • Ibni Sa'd, Muhammad, at-Tabaqot-ul-kubro, tahqiqi Muhammad Abdulqodir Ato, Bejrut, Dor-ul-kutub-il-ilmija, 1410h.q./1990m.
  • Ibni Haçari Asqalonī, Ahmad ibni Alī, Fath-ul-borī bişarhi Sahih-il-Buxorī, tashehi Muhammad Fuod Abdulboqī va Muhibbuddin al-Xatib va ta'liqai Abdulaziz ibni Abdulloh ben Boz, Bejrut, Dor-ul-ma'rifa, 1379h.q.
  • Imom Xumajnī, Sajid Rūhulloh, Sahifai Imom: Maçmuai osori Imom Xumajnī, Tehron, Muassisai tanzim va naşri osori Imom Xumajnī, copi pançum, 1389h.ş.
  • Kariminijo, Murtazo, «Sajre içmolī dar siranigoriji Pajƣambari Islom dar Ƣarb», dar kitobi Sirapaƶūhī dar ƣarb: guzidai mutun va manobe', Tehron, Maçma'i çahoniji taqribi mazohibi islomī, 1386h.ş.
  • Kongressi buzurgdoşti Ojatulloh Ma'rifat, Ma'rifati qur'onī, Tehron, Paƶūhişgohi farhangu andeşai islomī, zeri nazari gurūhi qur'onpaƶūhī Paƶūhişgohi farhangu andeşai islomī, ba kūşişi Alī Nasirī, 1387h.ş.
  • Ma'rifat, Muhammadhodī, at-Tamhidu fi ulum-il-Qur'on, Qum, Muassisai farhangī-intişorotiji at-Tamhid, 1386h.ş.
  • Omilī, Sajid Ça'fari Murtazo, as-Sahihu min sirat-in-nabij-il-a'zam, Bejrut, Dor-ul-hodī, 1415h.q./1995m.
  • Subhonī, Ça'far, «Navisandagon irtiboti xudro bo ulamoi havza hifz kunand: nomai hazrati Ojatulloh Subhonī ba doktor Surūş», dar mutoli'oti qur'oniji Nomai çome'a, №15, ozari 1384h.ş.
  • Sujutī, Abdurrahmon ibni Abibakr, ad-Durr-ul-mansuri fi-t-tafsiri bi-l-ma'sur, Qum, Manşurotu maktabati Ojatillah-il-uzmo al-Mar'aşī an-Naçafī, 1404h.q.
  • Tabarī, Muhammad ibni Çarir, Çome'-ul-bajoni fi tafsir-il-Qur'on: Tafsir-ut-Tabarī, Bejrut, Dor-ul-ma'rifa, 1412h.q./1992m.
  • Tavakkuliji Turuqī, Abdulhusajn, ابن‌اسحاق: مؤلف اولین سیره پیامبر, Kajhoni farhangī, №290 - 291, bahman va isfandi 1389h.ş.
  • Faxri Rozī, Muhammad ibni Umar, Tafsiri kabir (Mafotih-ul-ƣajb), Bejrut, naşri Dor-ul-kutub-il-ilmija, 1411h.q.
  • Xurramşohī, Bahouddin, «Sahmi eronijon dar tafsiri Qur'on», Maçmu'ai maqoloti Kongressi Şajxi Mufid, №37.
  • Halabī, Alī ibni Ibrohim, as-Sirat-ul-halabija: inson-ul-'ujuni fi sirat-il-amin-il-ma'mun, bo hoşijai Sajid Ahmad Zajnī Duhlon, Bejrut, al-Maktabat-ul-islomija, be to.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Афсонаи_ғарониқ&oldid=25477"