Jump to content

Ibrohim (pajƣambar)

Az wikishia
Ibrohim
Minjoturi partob kardani Ibrohim (a) dar otaş - asari Mahmudi Farşcijon
Minjoturi partob kardani Ibrohim (a) dar otaş - asari Mahmudi Farşcijon
NaqşPajombar
Zodrūzqarni 20 peş az melod
ZodgohBobil
MadfanHabrun
Mahalli zindagīBobil
Laqabho
xeşu tabor
PadarTorux jo Torax
Hamsaron
Farzandon
Tuli umr179 jo 200 sol
Pajƣambaron
‌‌Odam (a) . Nūh (a) . Idris (a) . Hud (a) . Soleh (a) . Ibrohim (a) . Lut (a) . Ismoil (a) . Aljasa' (a) . Zulkifl (a) . Iljos (a) . Junus (a) . Ishoq (a) . Ja'qub (a) . Jusuf (a) . Şuajb (a) . Muso (a) . Horun (a) . Dovud (a) . Sulajmon (a) . Ajjub (a) . Zakarijo (a) . Jahjo (a) . Iso (a) . Muhammad (s)


Hazrati Ibrohim (forsī: حضرت ابراهیم) maşhur ba Ibrohimi xalil, dujumin pajƣambari ulul'azm ast. Ibrohim dar Bajn-un-nahrajn ba pajƣambarī mab'us şud va Namrud, hokimi zamoni xud va mardumi on nohijaro ba oini tavhid da'vat kard. Şumori kame da'vati ūro paziruftand va cun ū az imon ovardani onho ma'jus şud, ba Falastin muhoçirat kard.

Bino bar ojoti Qur'on, qavmi butparasti Ibrohim, ūro ba xotiri on ki buthojaşonro şikasta bud, dar otaş andoxtand, ammo otaş ba farmoni Xudo sard şud va Ibrohim az on solim berun omad.

Ismoil (a) va Ishoq (a) du farzandi Ibrohim va çonişinoni ū hastand. Nasabi qavm Banī Isroil, ki pajƣambaroni zijode az onho zuhur kard va hamcunin hazrati Marjam (a) modari hazrati Iso (a), az tariqi Ishoq ba Ibrohim (a) merasad. Pajƣambari Islom hazrati Muhammadi Mustafo (s) ham ba Ismoil farzandi digari ū nasab mebarad.

Qur'on, binoi xonai Ka'ba va da'vati mardum ba manosiki haçro ba Ibrohim nisbat doda va ūro xalilulloh (dūsti Xudo) muarrifī kardaast. Tibqi ojoti Qur'on, ū pas az imtihon şudan bo baloho, az çumla zabhi farzandaş ba farmoni Xudo, ilova bar nabuvvat ba maqomi imomat ham noil şudaast.

Zindaginoma

Vilodat va vafot

Beştari muhaqqiqon, sadai 20 peş az melodro ta'rixi vilodati Ibrohim (a) donistaand va barxe az onho raqami daqiqtar 1996 qabl az melodro zikr kardaand.[1] Dar kitobi ”Havodis-ul-ajjom” rūzi tavalludi ū, dahumi muharram navişta şudaast.[2] Barxe muvarrixin rūzi avvali zilhaççaro rūzi tavalludi ū donistaand.[3]

Mazori hazrati Ibrohim (a) dar şahri Alxalili Falastin

Dar manobei islomī candin şahr ba unvoni zodgohi Ibrohim (a) zikr şudaast. Ba guftai Ta'rixi Tabarī, barxe Bobul jo Kavso az nohijahoi Savodi Iroqro, ki dar on zamoni Namrud dar onho hukumat mekarda, zodgohi Ibrohim donistaand va barxe digar çoi tavalludi ūro al-Varko' (Uruk), jo Harron bajon karda, guftaand ba'dan padaraş ūro ba Bobul jo Kavso burd.[4] Dar rivojate az Imom Sodiq (a), «Kavso» zodgohi Ibrohim va çoi istiqrori Namrud zikr şudaast.[5] Ibni Batuta, çahongardi qarni şaşumi qamarī, az mahalle ba nomi Buras mibajni Hilla va Baƣdod dar Iroq jod karda, ki guftaand zodgohi Ibrohim budaast.[6]

Ibrohim (a) 179 jo 200 sol umr kard va dar Hibrun- voqe' dar Falastin, ki imrūza Alxalil nomida meşavad, az dunjo raft.[7]

Padari Ibrohim

Dar borai nomi padari Ibrohim ixtilof ast. Dar Ahdi atiq in nom, Turah navişta şudaast,[8] ki dar manobei ta'rixiji musulmonon, Torux,[9] jo Torah[10] zikr şudaast. Dar Qur'on omadaast: «Va hangome ki Ibrohim ba padaraş Ozar guft..» («وَ إِذْ قالَ إِبْراهِیمُ لِأَبِیهِ آزَرَ»).[11] Bar asosi in ojat barxe az muffasironi ahli sunnat Ozarro padari hazrati Ibrohim donistaand,[12] ammo muffasironi şia kalimai «ab»-ro dar in ojat ba ma'noi padar namedonand.[13] Ba guftai onho kalimai «ab» dar arabī, ilova bar padar, dar xususi amak, bobo, sarparast va monandi inho niz ba kor meravad. Alloma Tabotaboī dar al-Mizon megūjad: betardid «Ozar», ki dar in ojat ast padari haqiqiji Ibrohim nest; vale ba vositai barxe az viƶagiho va unvonhoe, ki dar ū vuçud doşta, ba ū padar meguftaast monandi in ki ū amaki Ibrohim bud va az nazari luƣat, padar (ab) bar bobo, amak va padarandar niz gufta meşavad.[14] Ibrohim az Ozar, ki ūro padar mexond; vale padari haqiqiaş nabud, bezorī meçust.[15]

Bar asosi guzorişi manobei ta'rixī, dar sole, ki Ibrohim (a) ba dunjo omad, ba dasturi Namrud har navzodero, ki ba dunjo meomad, sar ba nest mekardand; caroki sitoraşinoson peşbinī karda budand dar in sol kūdake ba dunjo meojad, ki bo dini Namrud va pajravonaş muxolifat karda, buthoro meşikanad. Baroi hamin modari hazrati Ibrohim, az tarsi namrudijon, ūro daruni ƣore dar nazdikiji xonaaş guzoşt va ba'd az ponzdah moh, şabona az ƣor berun ovard.[16]

Izdivoç va farzandon

Hamsari avvali Ibrohim Sora ast va Ibrohim (a) bino ba naqli Tavrot dar Avri Kaldonijon bo ū izdivoç namud.[17] Bar asosi guzorişi Dehxudo dar luƣatnoma اور jo عور jo dar Tavrot Avri Kaldonijon şahru nohijai qadimi Şumer dar çanubi Bobul budaast. In şahr dar çanubi Iroq va az marokizi muhimmi farhangi Şumerī va ba guftai Tavrot mahalli tavalludi Ibrohimi pajƣambar budaast. Nomi in şahri buzurg ki ta'sisaş az zamonhoi bisjor qadim ast dar qarni 4 peş az melod az ta'rix baraftod va pas az on dar zeri xok dafn şud va faromūş gardid va mahallaş dar qarni 19 melodī kaşf şud.[18] Az Tavrot fahmida meşavad, ki Sora xohari notaniji Ibrohim budaast,[19] ammo mutobiq bo rivojoti şia, Sora duxtarxolai Ibrohim va xohari Luti pajƣambar (a) budaast.[20] Tibqi jake az in rivojot, Ibrohim (a) dar Kavso bo ū izdivoç namud va ū sohibi moli farovone bud, ki pas az izdivoçi hazrati Ibrohim bo ū, ba nomi Ibrohim (a) daromad va hazrati Ibrohim onhoro zijodtar namud, ba nahve, ki dar mahalli zisti ū kase ba andozai ū molu sarvat nadoşt.[21]

Ibrohim az Sora farzanddor nameşud, az in rū, Sora, kanizi xud Hoçarro ba ū baxşid va Ibrohim az ū sohibi farzande ba nomi Ismoil şud.[22] Ibrohim pas az cand sol az Sora ham sohibi farzand şud, ki nomi ūro Ishoq guzoştand. Tavalludi Ishoq 5 jo 13 sol ba'd az Ismoil donista şudaast.[23] Bino ba barxe naqlho, hangomi tavalludi Ishoq, Ibrohim (a) beş az 100 sol sinn doşta va Sora 90-sola budaast[24] va tibqi naqli digar Ishoq sī sol ba'd az Ismoil tavallud şud va Ibrohim (a) dar on zamon 120 sol sin doşt.[25]

Guftaand Ibrohim (a) pas az favti Sora bo du zani digar izdivoç kard, ki az jake sohibi 4 pisar va az digare sohibi 7 pisar şud va maçmūi farzandoni ū ba 13 pisar rasid.[26]

Ibrohim (a) dar Qur'on

Dar Qur'on 69 martaba az Ibrohim jod şudaast.[27] Surae ham ba xotiri pardoxtan ba dostoni zindagiji Ibrohim, ba nomi ū nomguzorī şudaast.[28] Qur'on dar xususi Ibrohim az çumla ba nabuvvat va da'vati ū ba tavhid, imomati ū, zabhi farzand, mu'çizai zinda şudani cor paranda pas az murdan va sard şudani otaş pardoxtaast.

Nabuvvat, imomat va xalilullohī

Dar ojote cand az Qur'on, az nabuvvati hazrati Ibrohim va da'vati ū ba tavhid suxan omadaast.[29] Hamcunin dar ojati 35 surai Ahqof az pajƣambaroni ulul'azm nom burda şudaast,[30] ki tibqi rivojot, Ibrohim az çumlai onon va dujumin pajƣambari ulul'azm pas az hazrati Nūh (a) ast.[31] Mutobiq bo ojati 124 surai Baqara, Xudovand hazrati Ibrohim (a)-ro pas az cand imtihon ba maqomi imomat nasb kard. Ba nazari Alloma Tabotaboī maqomi imomat dar in ojat ba ma'noi hidojati botinī ast; maqome, ki rasidan ba on, lozimai barxūrdorī az kamoli vuçudī va maqomi ma'naviji viƶae ast, ki pas az muçohidathoi bisjor ba dast meojad.[32]

Xalilulloh

Maqolai aslī: Xalilulloh (laqab)

Xalilulloh (ba ma'noi dūsti Xudo[33]) laqabi maxsusi hazrati Ibrohim budaast.[34] Maqomi xalilulloh budanro madhe baroi Ibrohim (a) donistaand,[35] ki bolotar az maqomi nubuvvat va risolat niz ast.[36] Dar rivojate az Imom Sodiq (a) omada, ki Xudovand Ibrohimro dar ibtido ba unvoni abd (banda) sipas nabī, ba'd rasul va pas az on ba maqomi dūstī (xalil) bargirift.[37] Dar ojati 125 surai Niso omadaast: «و اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهیمَ خَلیلاً; Va Xudo Ibrohimro ba dūstiji xud barguzid». Dar ibtidoi in ojat tavsija şuda ki az oini Ibrohim pajravī kuned.[38] Sipas baroi in ki digaronro tarƣib ba pajravī az Ibrohim kunad megūjad ki Xudovand vajro ba unvoni dūsti xud barguzidaast.[39]

Ibrohim - padari pajƣambaron

Tibqi Qur'on, Ibrohim padarbuzurgi şumore az pajƣambaroni ba'd az xud ast.[40] Farzandi ū Ishoq padarkaloni Banī Isroil ast, ki az nasli ū pajƣambarone az çumla Ja'qub, Jusuf, Dovud, Sulajmon, Ajjub, Muso, Horun va digar pajƣambaroni Banī Isroil ba vuçud omadand.[41]

Hamcunin nasabi hazrati Iso (a) az tariqi modaraş Marjam (a) ba hazrati Ja'qub farzandi Ishoq merasad.[42] Binobar rivojoti islomī, nasabi hazrati Muhammad (s) ba Ismoil pisari digari Ibrohim (a) merasad.[43] Ba hamin xotir ūro «abulanbijo», ja'ne padari pajƣambaron, laqab dodaand.[44]

Mu'çizaho

Tibqi ojoti Qur'on, sard şudani otaş va zinda şudani cor paranda az mu'çizoti hazrati Ibrohim (a) budaand:

  • Sard şudani otaş: tibqi ojoti 57 to 70 surai Anbijo, hazrati Ibrohim, pas az on ki did qavmaş az parastişi butho dastbardor nestand, buthoro şikast va in korro ba buti buzurg nisbat dodu guft: agar but suxan megūjad, az ū bipursed! Butparaston dar muqobili istidloli ū notavon mondand, ammo az e'tiqodi xud dast nabardoşta, ūro ba sababi şikastani butho dar otaş andoxtand, ammo otaş ba farmoni Ilohī bar ū sard şud.[45]
  • Zinda şudani cahor paranda: bino ba ojati 260 surai Baqara, Xudovand dar posux ba darxosti hazrati Ibrohim (a) baroi didani zinda şudani murdagon, ūro ma'mur namud, ki cor parandaro zabh, va bo ham maxlut karda, bar boloi cand kūh qaror dihad. Ū in korro ançom doda, sipas parandagonro faroxond. Onho zinda şuda, ba sūi ū omadand.

Hiçrat

Dar ojati 71 surai Anbijo roçe' ba hazrati Ibrohim (a) omadaast: «Mo ūro hamrohi Lut ba sarzamine burdem, ki dar on baroi çahonijon barakat nihodaem!». Barxe kitobhoi tafsirī sarzamini mavridi işora dar in ojatro Şom,[46] jo Falastin va Bajtulmuqaddas[47] guftaand. Dar rivojati Imom Sodiq (a) niz Bajtulmuqaddas ba unvoni maqsadi hiçrati Ibrohim (a) muarrifī şudaast.[48]

Binoi Ka'ba

Dar ojati 127 surai Baqara omadaast, ki hazrati Ibrohim bo joriji farzandaş Ismoil, Ka'baro bino kard va bo farmoni Xudo mardumro ba manosiki haç da'vat kard.[49] Mutobiqi barxe rivojot, Ka'ba avvalin bor tavassuti hazrati Odam (a) soxta şud va hazrati Ibrohim (a) onro bozsozī kard.[50]

Zabhi farzand

Naviştori aslī: Zabehulloh

Jake az imtihonhoi Ilohii hazrati Ibrohim (a) ma'mur şudani ū ba zabhi farzandaş bud. Tibqi guzorişi Qur'on, Ibrohim dar xob did, ki farzandaşro zabh mekunad. In mavzū'ro bo pisaraş dar mijon guzoşt, farzandaş az ū xost, ki ba farmoni Xudo amal kunad, ammo hangome, ki Ibrohim, farzandaşro dar qurbongoh xobond, to zabh kunad, nido omad: «Ej Ibrohim, xobatro tahaqquq dodī. Ba rostī, mo nekūkoronro in guna podoş medihem [ki nijati poku xolisaşonro ba çoi amal mepazirem]. Ba jaqin in imtihoni ravşan bud va mo farzandatro dar ivazi qurboniji azime [az zabh şudan] naçot dodem!».[51]

Qur'on, nomi farzandi Ibrohimro, ki ba zabhi ū ma'mur şud, naovardaast. Dar borai on, ham mijoni şiajon va ham mijoni ahli sunnat, ixtilofi nazar vuçud dorad. Barxe megūjand Ismoil buda va barxe digar onro Ishoq medonand.[52] Şajxi Tusī mu'taqid ast az rivojoti şia barmeojad, ki Ismoil budaast.[53] Mullosolehi Mozandaronī dar Şarhi Furui kofī in nazarro didgohi maşhur bajni ulamoi şia donistaast.[54] Dar zijorati ƣufajla‏ (zijorati maxsusi Imom Husajn (a) dar nimai Raçab) niz omadaast:... Salom bar tu, ej vorisi Ismoili zabehulloh!»[55]

Ibrohim (a) dar Ahdajn

Dar Ahdi atiq (kitobi muqaddasi ahli kitob), avval az hazrati Ibrohim bo nomi Abrom jod şudaast,[56] ammo dar bobi 17 omadaast: «Ammo inak ahdi Man bo tu ast va tu padari ummathoi bisjore xohī bud va nomi tu ba'd az in Abrom xonda naşavad, balki nomi tu Ibrohim xohad bud; zero ki turo padari ummathoi bisjor gardonidam!»[57]

Binobar rivojati Ahdi atiq, Ibrohim ba qaboili oromie, ki az Çazirat-ul-arab ba karonahoi Furoti şimoli Surija kūc karda budand, nasab mebarad.[58] Tibqi bobi 11 «Sifri pajdoiş», Torah, padari Ibrohim, hamrohi Ibrohim, Sora va Lut az Urkaldonijon ba tarafi Kan'on safar kard va cun ba Harron rasid, dar on ço tavaqquf kard va hamon ço murd.[59] Barxe az in matlab natiça giriftaand, ki zodgohi Ibrohimi Avrai Kaldonijon budaast, bo in hama dar ibtidoi bobi 12 Harron, zodgohi Ibrohim va sarzamini padariji ū muarrifī şudaast.[60]

Tibqi Tavrot, Ibrohim to 75-solagī dar Harron mond va ba'd az on ba amri Xudovand az Harron ba Kan'on raft va hamsaraş Sora, barodarzodaaş Lut va barxe az mardumi Harronro niz bo xud burd va dar on ço dar şarqi Bajt'il codar zadand va çoe baroi zabh bino kardand.[61] Pas az on ba xotiri vuqui qahtī nocor ba Misr kūc kardand,[62] ammo pas az cande az Misr ba Bajti Il bozgaştand[63] va ba'dan ba Hibrun (Alxalil) kūc karda, dar on ço sokin şudand.[64]

Dar Tavrot omadaast, ki Ibrohim hangomi vurud ba Misr, hamsari xud Soraro ba unvoni xohari xud muarrifī kard, to xudro az osebi misrijon ba tamai dastjobī ba hamsaraş dur nigah dorad. Dar natiça, Fir'avni Misr, ki maftuni zeboiji ū şuda bud, ūro bemone'e ba hamsarī girift va ba xotiri ū ba Ibrohim nekī namud. Ammo Xudovand, Fir'avn va ahli xonai ūro ba xotiri on ba balohoi saxte mubtalo namud.[65] Alloma Tabotaboī in baxş az dostoni Ibrohim dar Tavrotro bo istinod ba munosib nabudani on bo maqomi nabuvvat va rūhi taqvo, bo taoruzoti digari Tavrot dar dostoni Ibrohim (a), dalele bar tahrifi Tavrot medonad.[66]

Ahdi atiq, Ishoq (a)-ro farzandi zabehi Ibrohim muarrifī namudaast.[67] Dar mavoride ham zabeh tanho farzandi Ibrohim donista şudaast.[68] Hamcunin dar Tavrot omadaast, ki Xudovand dar Kan'on bo hazrati Ibrohim ahd bast, ki az Nil to Furotro ba farzandoni ū, ki az nasli Ishoq ba vuçud meojand, ato kunad.[69]

Dar Ahdi çadid niz az Ibrohim dar 72 mavze' jod şuda va nasabi Isoi Maseh (a) az tariqi Ishoq (a) bo 39 vosita (Matto, 1: 1 - 7) jo 54 vosita (Luqo, 3: 24 - 25) ba ū pajvand şudaast. Imoni Ibrohim (a) dar Ahdi çadid ba unvoni olitarin imon jod şudaast; zero ƣaribona dar Falastin - ki sarzamini ū nabud - ba farmoni Xudo zist va farzandi xudro ba qurbongoh burd.[70]

Simoi hazrati Ibrohim dar irfoni islomī

Az manzari bisjore az orifoni islomī, hazrati Ibrohim (a), solikest, ki dar sajri botinī va bo guzar az maqomoti sulukī ba bolotarin marotibi kamolī dast joftaast. Abdukarimi Quşajrī, orifu mufassiri qarni corumu pançumi hiçrī, ru'jati malakut tavassuti on hazratro çazbae qabl az suluk donista[71] va Raşiduddin Mejbudī mu'taqid ast, ki in çazba, ūro nisbat ba hamai taçallijot va mazohiri Haq, şefta soxt; ammo bo rūjati besubot budani in mazohir, darjoft ki onho nametavonand mutaalliqi işqi mutlaq boşand.[72]

Az nazari orifon farozhoi dostoni hazrati Ibrohim dar Qur'oni Karim, naziri sard şudani otaş, zabhi Ismoil, udul az açromi samovī, darxosti ehjoi amvot va kuştani murƣon va… pur az işoroti irfonī va ta'viloti botinī ast.[73] Ba unvoni namuna, dar dostoni udul az sitora, moh, oftob va tavvaçuh ba sohati Haq, tavassuti hazrati Ibrohim (a), Quşajrī, sitoraro ba nuri kamfurūƣi aql, mohro ba ilm va furū'oti ahkomi Ilohī va xurşedro ba irfon ta'bir kardaast.[74] Abdurrazoqi Koşonī in sero iborat az se martabai nafsī, qalbī va rūhī donista ki hazrataş bo kasbi ma'rifat dar zavoli in marotib, ba maqomi vahdat noil meşavad.[75] Şabistarī dar in xusūs mesarojad:

Sitora bo mahu xurşedi akbar,

Buvad hissu xajolu aqli anvar.[76]

Ba ta'biri Ibni Arabī, murod az sitora, moh, xurşed ki Ibrohim rububijati onhoro nafj mekunad, (na açsomi onho) ki çanbai rūhonī va nuriji onhost.[77]

Taknigorī

Kitobi «Qahramoni tavhid», şarh va tafsiri ojoti marbut ba hazrati Ibrohim (a) naviştai Nosir Makorimi Şerozī az intişoroti Madrasai Imom Alī ibni Abūtolib (a), zindagī, andeşa va amalkardi eşonro dar 224 sahifa tavzeh dodaast.[78]

Çustorhoi vobasta

Ezoh

  1. ↑ Saççodī, «Ibrohimi xalil (a)», sah.499
  2. ↑ Mar'aşiji Naçafī, Havodis-ul-ajjom, sah.46 (nusxai elektronī)
  3. ↑ Nig.: Mar'aşiji Naçafī, Havodis-ul-ajjom, sah.46 (nusxai elektronī)
  4. ↑ Tabarī, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, 1967 m, ç.1, sah.233
  5. ↑ Qutbi Rovandī, Qasas-ul-anbijo, Ostoni qudsi razavī, ç.1, sah.298
  6. ↑ Ibni Batuta, sah.101
  7. ↑ Tabarī, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, 1967, ç.1, sah.312; Ibni Kasir, al-Bidojatu va-e-nihoja, ç.1, sah.174
  8. ↑ Pajdoiş, 11: 24, matni ibrī; Qas: tarçumai forsī ki Torah omada
  9. ↑ Tabarī, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, 1967 m, ç.1, sah.233
  10. ↑ Ibni Kasir, al-Bidojatu va-e-nihoja, 1986, ç.1, sah.142; Ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavija, Dor-ul-ma'rifat, ç.1, sah.2
  11. ↑ Surai An'om, ojati 74
  12. ↑ Faxri Rozī, Mafotih-ul-ƣajb, 1420h.q., ç.13, sah.31
  13. ↑ Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinoni va ravh-ul-çanoni fi tafsir-il-Qur'on, 1408h.q., ç.7, sah.340 va 341; Makorimi Şerozī, Tafsiri namuna, 1374h.ş., ç.5, sah.303
  14. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.7, sah.165
  15. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, Manşuroti Ismoilijon, ç.7, sah.217
  16. ↑ Tabarī, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, 1967 m, ç.1, sah.234
  17. ↑ Pajdoiş, 11: 29
  18. ↑ Dehxudo, Luƣatnoma, zajli اور
  19. ↑ Pajdoiş, 20: 12
  20. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.7, sah.229; Ajjoşī, Tafsiri Ajjoşī, 1380h.q., ç.2, sah.254
  21. ↑ Kulajnī, Kofī, 1407h.q., ç.8, sah.370; Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.7, sah.229
  22. ↑ Ibni Asir, al-Komil, 1385h.q., ç.1, sah.101
  23. ↑ Mas'udī, Isbot-ul-vasija, 1384h.ş., sah.41 - 42
  24. ↑ Mas'udī, Isbot-ul-vasija, 1384h.ş., sah.46
  25. ↑ Ibni Sa'd, at-Tabaqot-ul-kubro, 1410h.q., ç.1, sah.41
  26. ↑ Ibni Sa'd, at-Tabaqot-ul-kubro, 1410h.q., ç.1, sah.41
  27. ↑ Firūzmehr, «Muqoisai qissai Ibrohim alajhissalom dar Qur'on va Tavrot», sah.88
  28. ↑ Xurramşohī, Donişnomai Qur'on va qur'onpaƶūhī, 1377h.ş., ç.2, sah.1240
  29. ↑ Surai Marjam, ojathoi 41 - 48 - surai Anbijo, ojati 51 - 57 - surai Şu'aro, ojati 69to82 - surai Soffot, ojati 83 to 100 - surai Zuxruf, ojati 26 va 27 - surai Mumtahana, ojati 4 - surai Ankabut, ojati 16 to 25
  30. ↑ Surai Marjam, ojathoi 41 - 48 - surai Anbijo, ojati 51 - 57 - surai Şu'aro, ojati 69to82 - surai Soffot, ojati 83 to 100 - surai Zuxruf, ojati 26 va 27 - surai Mumtahana, ojati 4 - surai Ankabut, ojati 16 to 25
  31. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, ç.18, sah.218
  32. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1393h.q., ç.1, sah.272
  33. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri namuna, 1374h.ş., ç.4, sah.145
  34. ↑ Muƣnija, Tafsir-ul-koşif, 1424h.q., ç.2, sah.448
  35. ↑ Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinoni va ravh-ul-çanoni fi tafsir-il-Qur'on, 1408h.q., ç.6, sah.129
  36. ↑ Muƣnija, Tafsir-ul-koşif, 1424h.q., ç.2, sah.448
  37. ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.1, sah.175
  38. ↑ Husajniji Şerozī, Tabjin-ul-Qur'on, 1423h.q., sah.109
  39. ↑ Ibni Kasiri Dimişqī, Tafsir-ul-Qur'on-il-azim, 1419h.q., ç.2, sah.374
  40. ↑ Surai Ankabut, ojati 27
  41. ↑ Surai An'om, ojati 84
  42. ↑ Muƣnija, Tafsir-ul-koşif, 1424h.q., ç.1, sah.208
  43. ↑ Ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavija, Dor-ul-ma'rifat, ç.1, sah.2; Ibni Abdurabbah, al-Aqd-ul-farid, 1402h.q., ç.5, sah.89
  44. ↑ Sajidi Qutb, Fi zilol-il-Qur'on, 1425h.q., ç.5, sah.2997
  45. ↑ Surai Anbijo, ojati 57 to 70
  46. ↑ Mahallī va Sujutī, Tafsir-ul-çalolajn, 1416h.q., sah.402; Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinon, 1408h.q., ç.15, sah.200
  47. ↑ Koşonī, Tafsir minhoç-us-sodiqin, 1336h.ş., ç.6, sah.8
  48. ↑ Qutbi Rovandī, Qasas-ul-anbijo, Ostoni qudsi razavī, ç.1, sah.298
  49. ↑ Surai Haç, ojati 27
  50. ↑ Fajzi Koşonī, Tafsir-us-sofī, 1415h.q., ç.1, sah.189 va 190
  51. ↑ Surai Soffot, ojati 101 to 108
  52. ↑ Nig.: Qurtubī, al-Çome'u liahuom-il-Qur'on, 1364h.ş., ç.16, sah.100; buhronī, albrhoni fiji tafsiri alqur'on, ç.4, sah.616 to 622
  53. ↑ Tūsī, at-Tibjon, Doru ehjo-it-turos-il-arabī, ç.8, sah.518
  54. ↑ Mozandaronī, Şarhu furu'-il-Kofī, 1429h.q., ç.4, sah.402
  55. ↑ Assalomu alajka jo vorisa Ismoila zabihulloh. Muhammadiji Rajşahrī, Donişnomai Imom Husajn (a), ç.‏12, sah.127
  56. ↑ Pajdoiş, 11: 26
  57. ↑ Pajdoiş, 17: 4 va 5, tarçumai Fozilxoni Hamadonī (Grussi)
  58. ↑ Savsa, al-Arabu va-l-jahudu fi-t-ta'rix, 1972 , sah.252
  59. ↑ Pajdoiş, 11: 31 va 32
  60. ↑ Pajdoiş, 12: 1 - 4
  61. ↑ Pajdoiş, 12: 1 - 8
  62. ↑ Pajdoiş, 12: 10
  63. ↑ Pajdoiş, 13: 1 - 4
  64. ↑ Pajdoiş, 13: 18
  65. ↑ Pajdoiş, 12: 11 - 19
  66. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.7, sah.225 va 226
  67. ↑ Pajdoiş, 22: 1 - 14
  68. ↑ Takvin, 22: 2
  69. ↑ Pajdoiş, 15: 18
  70. ↑ Saççodī, «Ibrohimi xalil (a)», sah.506
  71. ↑ Quşajrī, Latoif-ul-işorot, 1981 m, ç.1, sah.484
  72. ↑ Mejbudī, Kaşf-ul-asror, 1371h.ş., ç.1, sah.351
  73. ↑ Nig.: Nuzhat, «Tahavvuli şaxsijat dar nigarişi ta'viliji tafosiri irfonī bo ta'kid bar qissai hazrati Ibrohim», zimistoni 1399h.ş., sah.13–41; Kirmonī, «Hazrati Ibrohim (a) dar irfoni islomī», 1399h.ş., sah.1–18
  74. ↑ Quşajrī, Latoif-ul-işorot, 1981h.ş., ç.1, sah.485
  75. ↑ Koşonī, Şarhi Fusus-ul-hikam, 1422h.ş., ç.1, sah.206
  76. ↑ Şabistarī, Gulşani roz, 1382h.ş., sah.27
  77. ↑ Ibni Arabī, Maçmu'ai rasoil ibni Arabī, 1367h.ş., ç.2, sah.412
  78. ↑ قهرمان توحید: شرح و تفسیر آیات مربوط به حضرت ابراهیم علیه السلام, potuqi Kitobi fardo

Sarcaşma

  • Qur'oni Karim .
  • Abulfutuhi Rozī, Husajn ibni Alī, rўzi alçanonu rūhi alçanon, Maşhad, ostoni qudsi razavī, 1408h.q.
  • Azraqī, Abdulloh ibni Ahmad, axbori Makka, Makkai mukarrama, Dor-us-saqofa, 1403h.q.
  • Ajjoşī, Muhammad ibni Mas'ud, Tafsiri Ajjoşī, Tehron, islomija, 1380h.q.
  • Ibni Abdurabbah, Ahmad, al-Aqd-ul-farid, ba kūşişi Ahmadi amin va digaron, Bejrut, 1402h.q./1982m .
  • Ibni Arabī, mhiji addin, Maçmu'ai rasoil ibni Arabī, Bejrut, Doru ehjo-it-turos-il-arabī, 1367h.ş.
  • Ibni Asir, Alī ibni Muhammad, al-Komilu fi-t-ta'rix, Bejrut, Doru sodir, Bejrut, 1385h.q.
  • Ibni Kasiri Dimişqī, Ismoil ibni Amr, Tafsir-ul-Qur'on-il-azim, tahqiqi Muhammadhusajn Şamsiddin, Bejrut, Dor-ul-kutub-il-ilmija, Mahmadalī Bajzun, copi avval, 1419h.q.
  • Ibni Kasiri Dimişqī, Ismoil ibni umr, al-Bidojatu va-e-nihoja, Bejrut, dori alFkr, 1407h.q./ 1986m .
  • Ibni Sa'd, Muhammad ibni sa'd, at-Tabaqot-ul-kubro, tahqiqi Muhammadi abdi alqodri ato, Bejrut, Dor-ul-kutub-il-ilmija, copi avval, 1410h.q./1990m .
  • Ibni Hişom, Abdulmalik, as-Sirat-un-nabavija, tahqiqi Mustafo as-Saqo, Bejrut, Dor-ul-ma'rifat, be to .
  • Kirmonī, Alirizo «Hazrati Ibrohim (a) dar irfoni islomī», Paƶūhişhoi irfonī, №5, bahoru tobistoni 1399h.ş.
  • Kitobi muqaddas .
  • Koşonī, Abdurrazoq, Şarhi fusus-ul-hikam, Qum, intişoroti Bedor, 1422h.ş.
  • Koşonī, Mullofathulloh, Tafsir minhoç-us-sodiqin, Tehron, Kitobfurūşiji Muhammadhasani Ilmī, copi sejum, 1336h.ş.
  • Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, muhaqqiqu musahheh Alakbari Ƣafforī, Muhammadi Oxundī, Tehron, Dor-ul-kutub-il-islomija, copi cahorum, 1407h.q.
  • Makorimi Şerozī, Nosir, Tafsiri namuna, Tehron, Dor-ul-kutub-il-islomija, 1374h.ş.
  • Mar'aşiji Naçafī, Sajid Mahdī, Havodis-ul-ajjom: gohşumori ta'rixi şi'a, tarçumai Alī Atoiji Isfahonī (nusxai elektroniji muntaşirşuda tavassuti Muassisai farhangī-islomiji şabakai al-Imomajn-il-hasanajn (a)) .
  • Mas'udī, Alī ibni Husajn, Isbot-ul-vasijati li-l-imom Alī ibni Abitolib, Qum, Ansorijon, 1384h.ş.
  • Mahallī, Çaloliddin va Çaloliddini Sujutī, Tafsir-ul-çalolajn, Bejrut, Muassisat-un-nuri li-l-matbu'ot, 1416h.q.
  • Mejbudī, Abulfazl Raşiduddin, Kaşf-ul-asrori va iddat-ul-abror, Tehron, intişoroti Amiri Kabir, 1371h.ş.
  • Mozandaronī, Muhammadhodī ibni Muhammadsoleh, Şarhu furu'-il-Kofī, muhaqqiqu musahheh: Muhammadçavodi Mahmudī va Muhammadhusajni Dirojatī, Qum, Dor-ul-hadisi li-t-tabo'ati va-n-naşr, copi avval, 1429h.q.
  • Muƣnija, Muhammadçavod, Tafsir-ul-koşif, Tehron, Dor-ul-kutub-il-isloija, 1424h.q.
  • Muhammadiji Rajşahrī, Muhammad, Donişnomai Imom Husajn (a) bar pojai Qur'on, hadisu ta'rix, 14 çild, intişoroti Muassisai ilmī-farhangiji Dor-ul-hadis, Qum, copi duvum, 1388h.ş.
  • Nişoburī, Nizomiddin, Tafsiri ƣaroib-ul-Qur'on, hoşijai tafsiri Tabarī, Bejrut, Doru ehjo-it-turos-il-arabī.
  • Nuzhat, Bahman, «Tahavvuli şaxsijat dar nigarişi ta'viliji tafosiri irfonī bo ta'kid bar qissai hazrati Ibrohim», Irfonijot dar adabi forsī, soli jozdahum, №45, zimistoni 1399h.ş.
  • Saduq, Muhammad ibni Alī, Ilal-uş-şaroe', Qum, Kitobfurūşiji Dovarī, 1385h.ş./1966m .
  • Sajidi Qutb, Fi zilol-il-Qur'on, Bejrut, Dor-uş-şuruq, copi 35, 1425h.q.
  • Saççodī, Sodiq, «Ibrohimi xalil (a)», dar Doiratulmaorifi buzurgi islomī, ç.2, sah.497 to 506 .
  • Tabarsī, Fazl ibni Hasan, Maçma'-ul-bajoni fi tafsir-il-Qur'on, Muqaddamai Muhammadçavodi baloƣī, Tehron, intişoroti Nosiri Xusrav, 1372h.ş.
  • Tabarī, Muhammad ibni Çarir, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, Bejrut, Dor-ut-turos, 1967m .
  • Tabotaboī, Sajid Muhammadhusajn, al-Mizoni fi tafsir-il-Qur'on, Qum, intişoroti islomiji Çome'ai mudarrisini havzai ilmija, pançum, 1417h.q.
  • Tohirī, Muhammadhusajn, «Ibrohim (a) va xonadonaş dar Tavrot va Qur'on», dar faslnomai Ma'rifati adjon, №1, zimistoni 1388h.ş.
  • Tūsī, Muhammad ibni Hasan, at-Tibjonu fi tafsir-il-Qur'on, Bejrut, Doru ehjo-it-turos-il-arabī .
  • Fajzi Koşonī, Mullomuhsin, Tafsir-us-sofī, Tehron, intişoroti Sadr, 1415h.q.
  • Faxri Rozī, Muhammad ibni Umar, Mafotih-ul-ƣajb, Bejrut, Doru ehjo-it-turos-il-arabī, copi sejum, 1420h.q.
  • Firūzmehr, Muhammadmahdī, «Muqoisai qissai Ibrohim alajhissalom dar Qur'on va Tavrot», Miqoti haç, zimistoni 1381h.ş., №42 .
  • Şabistarī Şajx Mahmud, Gulşani roz, Kirmon, intişoroti xadamoti farhangiji Kirmon, 1382h.ş.
  • Qutbi Rovandī, Said ibni Hibatulloh, Qasas-ul-anbijo, Maşhad, Ostoni qudsi razavī .
  • Quşajrī, Abdukarim, Latoif-ul-işorot, Masraf-ul-hajat-ul-misrijat-il-ommati li-l-kutub, 1981m .
  • Husajniji Şerozī, Sajid Muhammad, Tabjin-ul-Qur'on, Bejrut, Dor-ul-ulum, copi duvum, 1423h.q.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Иброҳим_(пайғамбар)&oldid=26059"