In maqola dar borai Molik ibni Nuvajra ast. Baroi oşnoī bo voqeai kuşta şudani ū maqolai Qatli Molik ibni Nuvajraro bubined.


Molik ibni Nuvajra (arabī:مالک بن نُوَیْره) (kuştaşuda: 11h.q.) az ashobi Rasuli Xudo (s) bud, ki ba sababi kaçraviji axloqiji Xolid ibni Valid kuşta şud. Hodisai qatli Molik dar çanghoi Ridda jake az mas'alahoi colişiji kalomī, nazdi şia va sunnī ast. Şiajon bo işora ba kuşta şudani bedaleli Molik, nazarijai "adolati sahoba"-ro naqd kardaand. Umar ibni Xattob, Xolid ibni Validro ba çurmi kuştani Molik, sazovori qisos va ba çurmi hamxoba şudan bo hamsari ū, sazovori sangsor medonist. Ammo Abubakr Xolidro dar içtihodi xud ma'zur donist.

Molik ibni Nuvajra
Nomi komilMolik ibni Nuvajra ibni Çamrai Tamimī
NasabBanī Tamim
Sanai şahodatSoli 11h.q.
XeşovandonMutammim ibni Nuvajra (barodar)
SijosīBaj'at nakardan bo Abubakr
Az ëroniPajƣambar (s)
Şinoxtaşuda baroiKuşta şudan ba xotiri e'tiroz ba xilofati Abubakr va napardoxtani zakot ba dastgohi hukumati ū

Dar rivojate az Fazl ibni Şozon, Pajƣambar (s) Molik ibni Nuvajraro ahli bihişt muarrifī karda, ūro ba xilofati Imom Alī (a) rahnamun soxt. Ba hamin dalel, hangome, ki Molik ibni Nuvajra ba'd az vafoti Pajƣambar (s) ba Madina omad, ba Abubakr e'tiroz kard, ki caro tibqi guftai Pajƣambar (s), xilofatro ba Imom Alī (a) nasuporidaast. Ba guftai muhaqqiqoni şia, Molik az on sabab, ki xilofati Abubakrro şar'ī namedonist, az dodani zakot ba hukumat xuddorī mekard, ki hamin amr sababi kuşta şudani ū şud.

Barxe navisandagoni ahli sunnat baroi safed kardani raftori Xolid ibni Valid, Molikro murtad donistaand. Ammo şiajon va barxe sunnimazhabon bo istidlolhoe monandi: şahodat dodani şumore az sahobagon bar Islomi ū va pardoxti dijai ū az çonibi Abubakr, murtad budani Molikro rad kardaand.

Muarrifī va çojgoh

Molik ibni Nuvajra ibni Çamrai Tamimī, az sahobai Rasuli Xudo (s) va az aşrofu buzurgon dar davroni çohilijat va Islom bud.[1] Molik şoir bud va devoni şe'r doşt.[2] Ū nazdi Pajƣambar (s) rafta, musulmon şud.[3] Pajƣambar ūro namojandai xud dar qabilaaş kard, to zakotro az onon bigirad.[4]

Ba guftai Şajx Abbosi Qumī - muhaddisi şia dar qarni cahordahumi qamarī, Molik ibni Nuvajra ba sababi muhabbate, ki ba Ahli Bajt (a) doşt, kuşta şud.[5] Mutobiqi rivojate, ki Fazl ibni Şozon naql kardaast, Pajƣambar (s) Molik ibni Nuvajraro az ahli bihişt muarrifī kardaast.[6] In rūjdod hangome rux dod, ki Molik az Pajƣambar (s) xost haqiqati imonro ba ū biomuzad va Pajƣambar (s) barxe az ahkomi şar'iro ba ū omuxtu vajro ba xilofati Imom Alī (a) rahnamun soxt.[7] Mutobiqi naqli Ibni Şozon, ba'd az vafoti Pajƣambar (s) Molik ibni Nuvajra ba Madina omad va bo ogoh şudani xilofati Abubakr, ba vaj e'tiroz kard, ki caro tibqi guftai Pajƣambar (s), xilofatro ba Imom Alī (a) voguzor nakardaast.[8] Dar paji in e'tiroz, ba dasturi Abubakr, Qunfuz va Xolid ibni Valid, Molikro az masçid berun kardand.[9]

Moçaroi qatli Molik ibni Nuvajra, az masoili colişiji kalomī nazdi fariqajn ast.[10] Kuşta şudani Molik ba dasti Xolid ibni Valid va hamxoba şudanaş bo hamsari Molik, az çançolitarin ittifoqoti marbut ba çanghoi Ridda xonda şudaast.[11] Muhaqqiqoni şia bo istinod ba in voqeai ta'rixī, nazarijai ahli tasannun dar borai adolati sahobaro naqd karda, mu'taqidand, in nazarija dar tavçeh(safed kardan)-i barxe raftori noşoisti sahoba matrah şudaast.[12] Ba guftai Maqdisī - ta'rixnigori qarni cahorumi qamarī, ba'd az mas'alai imomat, ixtilofi musulmonho dar çanghoi Ridda zohir şud; garci Abubakr mu'taqid bud, bojad bo ahli ridda çangid, ammo musulmonon bo ū muxolifat kardand.[13]

Kuştani Molik dar çanghoi Ridda

Maqolai aslī: Qatli Molik ibni Nuvajra

Ba guftai Alloma Aminī[14] va Rasul Ça'farijon,[15] - ta'rixpaƶūhoni şia, biduni heç şakku şubhae Molik ibni Nuvajra ba daleli inhirofi axloqiji Xolid ibni Valid kuşta şud. Molik az pardoxti zakot ba hukumati Abubakr xuddorī va onro dar bajni qavmi xud taqsim mekard.[16] Ba guftai Sajid Abdulhusajn Şarafiddin - navisandai kitobi an-Nassu va-l-içtihod, Molik ba in xotir, ki dar maşru'ijati xilofati Abubakr va saheh budani pardoxti zakot ba ū şakku şubha doşt, az dodani zakot ba ū xuddorī mekard.[17]

Xolid ibni Valid ba dasturi Abubakr baroi muqobila bo irtidodi Moliku qabilaaş sūi onon dar mintaqai Butoh raft.[18] Abubakr dastur doda bud, peş az oƣozi çang pojbandiji onon ba namoz barrasī şavad, to az in roh az irtidodi onon mutmain şavand.[19] Molik ki az harakati Xolid ba samti xud boxabar şuda bud, baroi nişon dodani husni nijati xud va baroi peşgirī az in tavahhum, ki onon laşkarero omoda soxtaand, içtimoi afrodi qabilai xudro parokanda soxt, to gumon nakunand onho oroişi çangī giriftaand.[20] Barxe az ansor, ki pojbandiji Molik va qabilai ū ba namozro didand, ba muxolifat bo Xolid ibni Valid pardoxtand, vale Xolid tavaççūhe ba onho nakard.[21]

Molik baroi isboti murtad nabudanaşon hamroh bo hamsaraş - Ummutamim, nazdi Xolid hozir şud, vale Xolid bo didani hamsari ū ki zani zeboe bud, Molikro kuşt va hamon şab bo hamsari Molik, ki dar iddai vafoti şavharaş bud, hamxoba şud.[22] Ba guzorişi Ja'qubī - ta'rixnigori qarni sejum, Xolid bo didan Ummutamim bo bajoni in çumla ki «ba Xudo qasam, on ci dar ixtijor dorī, çuz bo kuştani tu ba dast nameovaram» Molikro kuşt.[23] Mutobiqi guzorişi Voqidī - muarrixi sadai duvumi hiçrī, Xolid az muddatho qabl dar andeşai Ummutamim bud va Molik illati kuşta şudanaşro zeboiji hamsaraş unvon karda bud.[24] Vafoti ūro az havodisi soli 11 qamarī guzoriş kardaand.[25]

E'tirozi sahoba ba kuştani Molik

Korhoi xilofi şar'i Xolid, e'tirozi barxe sahoba, hamcun Abuqutodai Ansorī va Abdulloh ibni Umarro barangext.[26] Ba'd az on ki guzorişi laşkari Xolid ba Madina rasid, Umar ibni Xattob dar borai korhoi xilofi şar'i Xolid bo Abubakr ba guftugū pardoxtu az ū xost, Xolidro az farmondehī barkanor kunad.[27] Umar ibni Xattob sazoi Xolid ibni Validro ba çurmi kuştani Molik, qisos va ba çurmi hamxoba şudan bo zani ū, sazovori sangsor medonist.[28] Ammo Abubakr bo raddi darxosti Umar, Xolidro dar içtihodi xatoi xud ma'zur donist.[29]

Ba'd az on ki Mutammim ibni Nuvajra - barodari Molik, ba xunxohiji barodaraş nazdi Abubakr raft, Abubakr dastur dod, dijai Molik az bajtulmol pardoxta şavad.[30] Hamcunin ū ba Xolid dastur dod, az hamsari Molik çudo şavad, vale Xolid hec goh in dasturi Abubakrro ançom nadod.[31] Ba guftai Muhamad Husajn Hajkal - ta'rixpaƶūhi misrī, az on ço ki Abubakr dar hukumati xud ba Xolid nijoz doşt, pajvasta ūro ba kor megirift,[32] ammo Umar xatoi ūro az jod naburd va ba hamin illat bud, ki ba'd az favti Abubakr va xalifa şudani xud, Xolidro az farmondehiji sipoh azl kard.[33]

Murtad jo musalmon budani Molik

Şiajon va barxe az ahli tasannun bar musulmon budani Molik dalelhoero zikr kardaand, ki barxe az onho cunin ast:

  • Iqrori Molik va joronaş ba Islom va iqomai namoz;
  • Guvohī dodani te'dode az sahoba bar Islomi onon;
  • Pardoxtani dija az sūi Abubakr;
  • Dasturi Abubakr bar çudoiji Xolid az hamsari Molik.[34]

Bo in hol, ahli tasannun dar musulmon budani ū nazari jaksone nadorand va ba'ze ūro murtad donistaand.[35] Muhammad Husajn Hajkal bo tavçehi raftori Xolid bar in bovar ast, ki agarci hambistar şudan dar iddai zan, mutobiqi şar' nest, vale nabojad in hukmro dar afrodi nobiƣae cun Xolid çorī donist, ki ba hokimijat kumak mekard.[36] Hamcunin ba bovari ū, kuştani Molik va hambistar şudani ū bo hamsari Molikro dar muqobili xadamoti bisjori ū ba hukumat, jak mas'alai nocize ast.[37]

Alloma Aminī[38] va Şarafiddin,[39] ba'd az naqli voqeai marbut ba Moliku Xolid, tavçehoti ahli tasannun baroi difo' az Xolidro naqd kardaand. Abbos Mahmud Aqqod - navisandai misrī, mu'taqid ast, agarci rivojathoi naqlşuda dar mavridi qatli Molik muxtalif ast, ammo qat'an qatli Molik amre voçib va ravşan nabud va ej koş, in voqea dar safahoti zindagoniji Xolid vuçud namedoşt.[40]

Ezoh

  1. Ibni Asir, Usd-ul-ƣoba, 1409h.q., ç.4, sah.276.
  2. Oqobuzurgi Tehronī, az-Zari'a, 1403h.q., ç.9, sah.264.
  3. Zahabī, Ta'rix-ul-Islom, 1413h.q., ç.3, sah.33.
  4. Ja'qubī, Ta'rix-ul-Ja'qubī, Dorusodir, ç.2, sah.122.
  5. Qumī, Muntaha-l-omol, 1379h.q., ç.1, sah.311.
  6. Ibni Şozon, al-Fazoil, 1363h.ş., sah.75.
  7. Ibni Şozon, al-Fazoil, 1363h.ş., sah.75.
  8. Ibni Şozon, al-Fazoil, 1363h.ş., sah.76.
  9. Ibni Şozon, al-Fazoil, 1363h.ş., sah.76.
  10. Sijomijoni Gurçī, “Ridda, çangho”, sah.695.
  11. Ƣulomī, “Çanghoi irtidod va buhroni çonişiniji pas az Pajombar (s)”, sah.39.
  12. Nekzod, “Adolati sahoba dar tarozuiji naqd”, sah.42 - 44.
  13. Maqdisī, al-Bad'u va-t-ta'rix, Maktabatus-saqofatid-dinijja, ç.5, sah.123.
  14. Aminī, al-Ƣadir, 1416h.q., ç.7, sah.219 - 220.
  15. Ça'farijon, Ta'rixi xulafo, 1394h.ş., sah.38.
  16. Ibni Haçar, al-Isoba, 1415h.q., ç.5, sah.560.
  17. Şarafiddin, an-Nassu va-l-içtihod, 1404.q, sah.118.
  18. Ibni Xaldun, Ta'rixi Ibni Xaldun, 1408h.q., ç.2, sah.495.
  19. Sajidi Murtazo, aş-Şofī fi-l-imomat, 1410h.q., ç.4, sah.163.
  20. Şarafiddin, an-Nassu va-l-içtihod, 1404h.q., sah.118 - 119.
  21. Voqidī, ar-Ridda, 1410h.q., sah.106 - 107.
  22. Ja'qubī, Ta'rix-ul-Ja'qubī, Dorusodir, ç.2, sah.131 - 132.
  23. Ja'qubī, Ta'rix-ul-Ja'qubī, Dorusodir, ç.2, sah.131.
  24. Voqidī, ar-Ridda, 1410h.q., sah.107.
  25. Tabarī, Ta'rix-ut-Tabarī, 1387h.q., ç.3, sah.278.
  26. Maqdisī, al-Bad'u va-t-ta'rix, Maktabatus-saqofatid-dinijja, ç.5, sah.159.
  27. Tabarī, Ta'rix-ut-Tabarī, 1387h.q., ç.3, sah.278 - 279.
  28. Abilfido', Ta'rixi Abilfido', 1417h.q., ç.1, sah.222.
  29. Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, 1407h.q., ç.6, sah.323.
  30. Ibni Asir, Usd-ul-ƣoba, 1409h.q., ç.4, sah.277.
  31. Ibni Haçar, al-Isoba, 1415h.q., ç.2, sah.218.
  32. Hajkal, as-Siddiq Abubakr, Dorul-ma'orif, sah.157.
  33. Hajkal, as-Siddiq Abubakr, Dorul-ma'orif, sah.138.
  34. Nig.: Ibni Asir, Usd-ul-ƣoba, 1409h.q., ç.4, sah.277; Ƣulomī, “Çanghoi irtidod va buhroni çonişiniji pas az Pajombar (s)”, sah.40.
  35. Nig.: Ibni Asir, Usd-ul-ƣoba, 1409h.q., ç.4, sah.277.
  36. Hajkal, as-Siddiq Abubakr, Dorul-ma'orif, sah.140.
  37. Hajkal, as-Siddiq Abubakr, Dorul-ma'orif, sah.141.
  38. Nig.: Aminī, al-Ƣadir, 1416h.q., ç.7, sah.218 - 229.
  39. Nig.: Şarafiddin, an-Nassu va-l-içtihod, 1404.q, sah.116 - 138.
  40. Aqqod, Abqarijatu Xolid, 2005m., sah.80.

Sarcaşma

  • Abilfido', Ismoil ibni Alī, Ta'rixi Abilfido', Bejrut, Dorul-kutubil-ilmijja, 1417h.q.
  • Aqqod, Abbos Mahmud, Abqarijatu Xolid, Qohira, Nahzati Misr, 2005m.
  • Alī Purvahid, Hasan, Molik ibni Nuvajra, Qum, Daleli mo, 1402h.ş.
  • Alī Purvahid, Hasan, Paƶuhişe dar hajoti sijosī va muborizotiji Molik ibni Nuvajra, Qum, Daftari intişoroti islomī, 1395h.ş.
  • Aminī, Abdulhusajn, al-Ƣadir fi-l-kitobi va-s-sunnati va-l-adab, Qum, Markazul-Ƣadir lil-dirosotil-islomija, 1416h.q.
  • Voqidī, Muhammad ibni Umar, ar-Ridda, Bejrut, Dorul-ƣarbil-islomī, 1410h.q.
  • Ƣulomī, Alī, “Çanghoi irtidod va buhroni çonişiniji pas az Pajombar (s)”, dar maçallai Ma'rifat, № 40, farvardini 1380h.ş.
  • Zahabī, Muhammad ibni Ahmad, Ta'rix-ul-Islom va vafajot-ul-maşohiri va-l-a'lom, Bejrut, Dorul-kitobil-arabī, 1413h.q.
  • Ibni Asir, Alī ibni Abilkaram, Usd-ul-ƣoba fi ma'rifat-is-sahoba, Bejrut, Dorul-fikr, 1409h.q.
  • Ibni Kasir, Ismoil ibni Umar, al-Bidoja va-n-nihoja, Bejrut, Dorul-fikr, 1407h.q.
  • Ibni Xaldun, Abdurrahmon ibni Muhammad, Ta'rixi Ibni Xaldun, Bejrut, Dorul-fikr, 1408h.q.
  • Ibni Haçari Asqalonī, Ahmad ibni Alī, al-Isoba fi tamjiz-is-sahoba, Bejrut, Dorul-kutubil-ilmijja, 1415h.q.
  • Ibni Şozon, Fazl, al-Fazoil, Qum, Razī, 1363h.ş.
  • Qumī, Abbos, Muntaha-l-omol, Qum, Daleli mo, 1379h.q.
  • Labbof, Alī, Moçaroi qatli Molik ibni Nuvajra, Tehron, Munir, 1391h.ş.
  • Maqdisī, Mutahhar ibni Tohir, al-Bad'u va-t-ta'rix, Bejrut, Port Said, Maktabatus-saqofatid-dinijja, be to.
  • Nekzod, Abbos, “Adolati sahoba dar tarozuiji naqd”, dar maçallai Ravoqi andeşa, № 28, farvardini 1383h.ş.
  • Oqobuzurgi Tehronī, Muhammadhasan, az-Zari'a ilo tasonif-iş-şi'a, Bejrut, Dorul-azvo', 1403h.q.
  • Sajidi Murtazo, Alī ibni-l-Husajn, aş-Şofī fi-l-imomat, Tehron, Muassisai as-Sodiq (a), 1410h.q.
  • Sijomijoni Gurçī, Zuhajr, “Ridda, çangho”, dar çildi 24 Doiratulmaorifi buzurgi islomī, Tehron, markazi Doiratulmaorifi buzurgi islomī, 1398h.ş.
  • Tabarī, Muhammad ibni Çarir, Ta'rix-ut-Tabarī, Bejrut, Dorul-turosa, 1387h.q.
  • Hajkal, Muhammad Husajn, as-Siddiq Abubakr, Qohira, Dorul-ma'orif, be to.
  • Ça'farijon, Rasul, Ta'rixi xulafo, Qum, Daleli mo, 1394h.ş.
  • Şarafiddin, Sajid Abdulhusajn, an-Nassu va-l-içtihod, Qum, Abumuçtabo, 1404h.q.
  • Ja'qubī, Ahmad ibni Abija'qub, Ta'rix-ul-Ja'qubī, Bejrut, Dorusodir, be to.