Тасхири сафорати Амрико дар Теҳрон
| Номҳои дигар | Тасхири лонаи ҷосусӣ • Забти лонаи ҷосусӣ • Инқилоби дувум |
|---|---|
| Шарҳи моҷаро | Забт кардани сафорати ИМА дар Теҳрон аз ҷониби донишҷӯёни пайрави хатти Имом |
| Замон | 13 обон соли 1358ҳ.ш./4 ноябри 1979м |
| Давра | Ҷумҳурии исломии Эрон |
| Макон | Сафорати ИМА дар Теҳрон |
| Сабаб | Иқомати шоҳи барканоршудаи Эрон дар Амрико |
| Ҳадаф | Бозгардондани шоҳ ба Эрон • Боздорандагии Амрико аз анҷоми кудато |
| Омилҳо | Донишҷӯёни пайрави хатти Имом |
| Натиҷа | Қатъи робитаҳои дипломатии Амрико ва Эрон • Қатъи содироти нафти Эрон ба ИМА |
| Талафот | Надошт |
| Вокунишҳо | Истеъфои дастаҷамъии Давлати муваққати Эрон • Масдуд кардани ҳисобҳои асъорӣ дар бонкҳои амрикоӣ |
Тасхири сафорати Амрико дар Теҳрон (форсӣ: تسخیر سفارت آمریکا در تهران), маъруф ба тасхири лонаи ҷосусӣ, ишора ба забт шудани сафорати ИМА дар Эрон аз ҷониби донишҷӯёни пайрави хатти Имом дар 13 обони соли 1358ҳ.ш./4 ноябри 1979м аст, ки дар эътироз ба пазириши Муҳаммадризо Паҳлавӣ (шоҳи барканоршудаи Эрон) аз ҷониби ИМА сурат гирифт. Имом Хумайнӣ, раҳбари онвақтаи Эрон, ин амалро “Инқилоби дувум” номид ва Амрикоро Шайтони бузург хонд, сафорати он кишварро “лонаи ҷосусӣ” ном гузошт.
Ин рӯйдод паёмадҳое дошт, аз ҷумла истеъфои дастаҷамъии давлати муваққати Эрон, қатъи робитаҳои дипломатии Эрон ва ИМА ва мусодираи дороиҳои Эрон аз ҷониби Амрико.
Пас аз нокомии амалиёти низомии ИМА дар Табас (1980), билохира гаравгонҳо пас аз 444 рӯз бо миёнаравии Алҷазоир ва тасвиби Маҷлиси шӯрои исломӣ озод карда шуданд.
Солрӯзи ин рӯйдод (13 обон/4 ноябр) дар Эрон ҳамчун Рӯзи миллии мубориза бо истикбори ҷаҳонӣ гиромӣ дошта мешавад.
Аҳамият ва ҷойгоҳ
Забти сафорати ИМА дар Теҳрон дар 4 ноябри 1979, маъруф ба "Тасхири лонаи ҷосусӣ",[1] ба боварии бархе, яке аз нуқтаҳои муҳими таърихии Инқилоби исломии Эрон шумурда мешавад.[2] Гурӯҳе бар ин назаранд, ки ин рӯйдод бинобар нақши калидияш дар қатъи нуфузи империализм[Ёддошт 1] дар Эрон, ҷойгоҳи муҳиме дар таърихи Инқилоби исломӣ дорад.[3]
Имом Хумайнӣ ин иқдоми донишҷӯёнро "Инқилоби дувум" номид ва онро қадаме болотар аз инқилоби исломӣ донист.[4] Ба гуфтаи раҳбарони Эрон, ин рӯйдод сабаби шикасти шаҳомати Америка[5] ва хунсо кардани тавтеаҳои душман алайҳи Эрон шуд.[6] Ҳамчунин, паёмадҳои дигаре низ дар пай дошт, аз ҷумла қатъи робитаҳои дипломатӣ ва мусодираи дороиҳои Эрон.
Франсис Энтони Бойл — муҳаққиқ ва устоди илмҳои сиёсӣ дар Донишгоҳи Иллинойси Америка — ин амалро бар асоси моддаи 51-уми Оинномаи Созмони Милали Муттаҳид, ҳаққи машруи дифои Эрон дар муқобили таҳдидҳои Америка медонад. Вай ҳамчунин ин ҳаракати донишҷӯёнро пешгирӣ аз таҷовуз ва монеъ шудан аз кудатои дигари Америка ҳисоб мекунад.[7]
Ин рӯз (13 обон/4 ноябр) дар тақвими Эрон ҳамчун Рӯзи мубориза бо истикбори ҷаҳонӣ гиромӣ дошта мешавад ва ҳамасола бо роҳпаймоиҳои мардумӣ ҳамроҳӣ мешавад.[8]
«Имрӯз рӯзе нест, ки мо нишаста ва тамошо кунем… имрӯз хиёнатҳо пинҳонӣ аст… маҳз дар ҳамин сафоратхонаҳо аст, ки тарҳрезӣ мешавад, ки муҳимтаринаш моли Шайтони бузург аст — яъне Америка. Ва намешавад нишасту иҷозат дод, ки онҳо тавтеаи худро анҷом диҳанд… онҳо фикр накунанд, ки мо низ ба тамошо нишастаем ва ҳар ғалате ки хоҳанд мекунанд. Не, ин тавр нест. Масъала боз ҳам инқилоб аст. Як инқилоби бузургтар аз Инқилоби аввал хоҳад шуд.»[9]
Заминаи шаклгирӣ
Паноҳандагии Муҳаммадризо Паҳлавӣ ба Амрико дар 22 октябри соли 1979 яке аз омилҳои асосии забти сафорати Амрико дар Теҳрон аз ҷониби донишҷӯён номида шудааст.[10] Имом Хумайнӣ дар 9 ва 12 обонмоҳ дар эътироз ба паноҳ додани Америка ба Муҳаммадризошоҳ аз донишҷӯён, донишомӯзон ва толибилмони улуми динӣ хоста буд, ки бо қудрат мубориза бо Амрикоро идома диҳанд.[11] Ба гуфтаи Ҳамид Ансорӣ, муовини онвақтаи Муассисаи танзим ва нашри осори Имом Хумайнӣ, суханони Имом Хумайнӣ сабаб шуд, ки ҷамъиятҳои исломӣ эҳсос кунанд бояд иқдоме анҷом диҳанд, то инқилоб ва кишвар аз бесарусомонӣ ва ҷудоихоҳӣ наҷот ёбад.[12]
Табдил ёфтани сафорати Амрико ба маркази ҷосусӣ,[13] иртибот ва ҳимоят аз гурӯҳҳои зиддиинқилобӣ, барандоз ва террорист,[14] талоши сафорат барои ҷалби сиёсатмадорони эронӣ,[15] тасвиби қатънома дар Сенати Амрико зидди эъдомҳои аввали Инқилоби Эрон,[16] ҳимоят аз паёми Имом Хумайнӣ дар 7 обони 1358ҳ.ш. ва эътироз ба созишномаҳои истеъморӣ миёни Эрон ва Амрико[17] ва посух ба кудатои 28 мурдоди 1332ҳ.ш. дар Эрон[18] аз дигар омилҳои забти сафорати Амрико дар Теҳрон дониста мешаванд.
Шарҳи воқеа

Дар рӯзи 13 обони соли 1358ҳ.ш./4 ноябри 1979м гурӯҳе аз донишҷӯёни донишгоҳҳои Теҳрон дар кӯчаи Оятуллоҳ Толиқонӣ ба сӯи Донишгоҳи Теҳрон ҳаракат доштанд. Ҳангоме ки ба даромадгоҳи сафорати Америка расиданд, чанде аз онҳо бо кушодани занҷири даромад ва гузаштан аз девор, вориди ҳудуди сафорат шуданд[19] ва бо муқовимати сесоатаи посдорони амрикоӣ ва партоби гази ашковар аз сӯи онҳо рӯ ба рӯ гаштанд.[20]
Донишҷӯён бо пахши баёнияҳо тавассути баландгӯяк, тасарруфи комили бинои асосиро эълон карданд.[21] Пеш аз ин ҳодиса, бахше аз санадҳои сафорат тавассути амрикоиҳо бо рехтан нобуд шуда буданд.[22] Дар ҷараёни ин рӯйдод, 72 амрикоӣ ҳамчун гаравгон гирифта шуданд, ва се нафари дигар, ки барои музокира ба Вазорати умури хориҷӣ рафта буданд, низ ба ихтиёри донишҷӯён дода шуданд.[23] Донишҷӯён худро Донишҷӯёни пайрави хатти Имом номиданд ва иқдоми худро эътироз ба сиёсатҳои Америка ва ҳимоят аз мавзеъгириҳои Имом Хумайнӣ унвон карданд.[24]
Пас аз тасарруф, сафорат нахуст таҳти назорати Сипоҳи посдорон қарор гирифт, ва сипас ба Бунёди Қуръон ва Итрати Паёмбар вогузор шуд. Имрӯз ин макон ҳамчун Маркази фарҳангии донишҷӯии 13 обон дар ихтиёри созмони Басиҷи донишҷӯӣ қарор дорад.[25]
«Аҳмад Оқо байни ду намоз рафт ва аз Имом назари эшонро гирифт. Бозгашт ва гуфт: Имом фармуданд: бачаҳо ҷои хуберо гирифтанд — онро раҳо накунанд.»[26]
Вокунишҳо
Истеъфои давлати муваққат
Пас аз забти сафорат, давлати муваққати Эрон таҳти сарварии Маҳдии Бозаргон ба таври дастаҷамъӣ истеъфо доданд ва Шӯрои Инқилоб масъулияти идораи кишварро ба ӯҳда гирифт. Дар аввалин иқдом, ин Шӯро содироти нафт ба Америкаро қатъ намуд.[27]
Қатъи робитаҳои дипломатии Эрон ва Америка
Америка низ дар оғоз 150 донишҷӯйи эрониро боздошт намуд[28] ва ихроҷи 9000 шаҳрванди эрониро дар дастури кор қарор дод.[29] Дар иқдоми баъдӣ, захираҳои асъории Эронро дар бонкҳои худ дар саросари ҷаҳон масдуд кард[30] ва робитаҳои дипломатии худро бо Эрон қатъ намуд.[31] Америка Эронро дар Додгоҳи байналмилалии Ҳейг, Шӯрои амнияти Созмони милали Муттаҳид ва ҳатто дар Созмони Конфронси кишварҳои исломӣ маҳкум кард.[32]
Рад кардани дархости музокира аз ҷониби Имом Хумайнӣ
Имом Хумайнӣ пас аз забти сафорат аз ҷониби донишҷӯён, Амрикоро Шайтони бузург ва сафорати он кишварро “лонаи ҷосусӣ” номид.[33] Ҳамчунин ду мансабдори воломақоми амрикоиро, ки барои музокира омада буданд, ба ҳузур қабул накард.[34]
Ба дунболи он, Америка шахсиятҳои зиёдеро, аз ҷумла Курт Валдҳайм — дабири кулли онвақтаи Созмони Милали Муттаҳид, ки ба Теҳрон омада буд[35] ва поп Ҷон Пол II, раҳбари католикҳои ҷаҳон, ҳамчун миёнарав барои раҳоии гаравгонҳо пешниҳод кард, ки Имом Хумайнӣ ҳам дархости мулоқот бо дабири кул ва ҳам пешниҳоди беқайду шарти попро напазируфт.[36]
Дар урдибиҳишти соли 1359ҳ.ш., Америка барои раҳоии гаравгонҳо ба амалиёти низомӣ дар биёбони Табас даст зад, ки бо шикасти комил рӯ ба рӯ шуд.[37]
Озод кардани гаравгонҳо
Пас аз 444 рӯз, масъулони давлат бо иҷозати Имом Хумайнӣ ва дар пайи тасмими Маҷлиси шӯрои исломии Эрон, бо миёнаравии давлати Алҷазоир бо мақомҳои амрикоӣ мулоқот карданд ва созишномаи Алҷазоирро бастанд. Гаравгонҳо озод гардиданд. Ҷониби Эрон панҷ шарт пешниҳод кард, ки бо марги шоҳ дар 27 июли 1980, шарти бозгардонии ӯ лағв гардид. Чор шарти дигар иборат буданд аз: озод кардани тамоми сармояҳои Эрон, лағви даъвоҳои Америка алайҳи Эрон, кафолати дахолат накардан ба умури сиёсӣ ва низомии Эрон аз тарафи Америка ва бозгардондани амволи миллии дуздидашуда аз сӯи шоҳ.[38]
«Маркази тавтеа ва ҷосусӣ ба номи "Сафорати Америка" ва афроде, ки дар он бар зидди ҳаракати исломии мо тавтеа мекарданд, аз эҳтироми сиёсӣ ва байналмилалӣ бархӯрдор нестанд... Миллати Эрон ба по хестааст, то нагузорад ин лонаи ҷосусӣ дар Эрон амалҳои нангини худро идома диҳанд.»[39]
Такнигорӣ
Китобҳои зиёде дар бораи рӯйдоди забти сафорати Америка навишта шудаанд, аз ҷумла:
- «Инқилоби дувум» — асари Аҳмадризо Шоҳалӣ, ки дар чаҳор фасл ба фазои Инқилоби исломии Эрон, сабабҳои забти сафорат, таърихи он ва баррасии паёмадҳои тасарруфи сафорати Америка дар обони 1358ҳ.ш. мепардозад. Ин китоб тавассути Маркази асноди Инқилоби исломӣ дар 2000 нусха мунташир шудааст.[40]
- «Равобити Эрон ва Амрико аз пирӯзии Инқилоби исломӣ то тасхири лонаи ҷосусӣ» — асари Ҳасани Худовердӣ, ки тавассути Маркази асноди Инқилоби исломӣ дар 260 саҳифа нашр ёфтааст. Дар ин китоб хусусиятҳои давлати муваққат, фаъолияти сафорати Америка дар Теҳрон ва тарзи забти он аз ҷониби донишҷӯёни пайрави хатти Имом баррасӣ мешаванд.[41]
- «Муруре ба иқдоми инқилобии ҷараёни донишҷӯӣ дар тасхири лонаи ҷосусӣ» — асари Ваҳиди Ҳусайнзода ва Алӣ Ҷаъфарии Ҳаристонӣ. Ин китоб ба тавзеҳи паҳлӯҳои гуногуни ин ҳодиса, заминаҳои падид омадани он ва таъсири дохилӣ ва байналмилалии рӯйдод мепардозад. Созмони Басиҷи донишҷӯии Донишгоҳи Имоми Содиқ (а) дар соли 1395ҳ.ш./2016 ин китобро дар 126 саҳифа чоп намудааст.[42]
Нигорхона
-
Ҳузури Сайид Аҳмади Хумайнӣ, намояндаи Имом Хумайнӣ, миёни донишҷӯёни хатти Имом
-
Ҳузури Сайид Алӣ Ҳусайнии Хоманаӣ, узви Шӯрои Инқилоби исломии Эрон, дар сафорати Америка
-
Донишҷӯёни хатти Имом бо ҳамроҳии Мӯсавии Хӯйиниҳо — намоянда ва сухангӯи донишҷӯён
-
Эълонномаи донишҷӯёни хатти Имом дар бораи забти сафорати Америка
-
Санадҳое, ки аз ҷониби аъзои сафорати тасарруфшудаи Америка нобуд карда шуданд
-
Боздиди Ҷомеаи рӯҳонияти мубориз аз тасарруфи сафорати Америка
-
Саҳифаи аввали рӯзномаи Кайҳон — чопи 30 обони 1358 ҳ.ш
Эзоҳ
- ↑ Ҳошимпури Яздонпараст, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико; илал ва заминаҳо», саҳ.413.
- ↑ Рӯҳонӣ Муқаддам, «بازخوانی ۶ روایت کمتر شنیده شده از تسخیر لانه جاسوسی», сомонаи хабаргузории Шабистон.
- ↑ Шоҳалӣ, «Инқилоби дуввум — баррасии воқеаи тасхири лонаи ҷосусӣ», саҳ.72.
- ↑ «چرا حضرت امام خمینی(ره) قاطعانه از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا حمایت کردند؟», сомонаи Маркази асноди Инқилоби исломӣ.
- ↑ Шоҳалӣ, «Инқилоби дуввум — баррасии воқеаи тасхири лонаи ҷосусӣ», саҳ.76.
- ↑ «بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان», сомонаи Дафтари ҳифз ва нашри осори Оятуллоҳ Хоманаӣ.
- ↑ Ширудӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико: илал, раванд ва паёмадҳо», саҳ.127–128.
- ↑ Ба унвони намуна ниг.: «حضور معنادار مردم ایران در راهپیمایی ۱۳ آبان/ خط و نشان راهپیمایان برای "آمریکا و اغتشاشگران" + فیلم», сомонаи хабаргузории Тасним.
- ↑ Ниг.: Хумайнӣ, "Саҳифаи Имом Хумайнӣ", 1389ҳ.ш., ҷ.10, саҳ.493.
- ↑ Аминободӣ, «Асноди лонаи ҷосусӣ фитнагаронро расво мекунад: бепарда бо таърих / шаҳривар ва меҳри 1358», саҳ.63; «Ба муносибати бузургдошти солрӯзи ишғоли лонаи ҷосусӣ (таҳлиле кӯтоҳ бар вақоеи сенздаҳуми обонмоҳ)», дар маҷаллаи Тарбият, саҳ.20; гурӯҳе аз муҳаққиқон, «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینهها و پیامدها», портали Имом Хумайнӣ.
- ↑ «Ҳамгом бо пирӯзии бузургтар; 13 обон – Тасхири лонаи ҷосусии Амрико», дар маҷаллаи Посдори Ислом, саҳ.11; Ҳошимпури Яздонпараст, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико – илал ва заминаҳо», саҳ.416; Ширудӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико – илал, раванд ва паёмадҳо», саҳ.125–127.
- ↑ Шоҳалӣ, «Инқилоби дувум — баррасии воқеаи тасхири лонаи ҷосусӣ», саҳ.72.
- ↑ Ширудӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико: илал, раванд ва паёмадҳо», саҳ.123.
- ↑ Самадифард, «Моҷарои лонаи ҷосусӣ ва намунаҳои ошкори душмании истикбор», саҳ.92; Фавзии Туйсирконӣ, «Ҷумҳурии исломии Эрон ва ҷунбишҳои исломгаро», 1400ҳ.ш., саҳ.169; Навозанӣ, «Баҳои шарорат — заминаҳо ва паёмадҳои ишғоли сафорати Амрико дар Теҳрон», саҳ.30–31.
- ↑ Фавзии Туйсирконӣ, саҳ.169; Навозанӣ, «Баҳои шарорат — заминаҳо ва паёмадҳои ишғоли сафорати Амрико дар Теҳрон», саҳ.29; Ширудӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико: илал, раванд ва паёмадҳо», саҳ.124.
- ↑ Ширудӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико: илал, раванд ва паёмадҳо», саҳ.125; Навозанӣ, «Баҳои шарорат — заминаҳо ва паёмадҳои ишғоли сафорати Амрико дар Теҳрон», саҳ.31.
- ↑ «Ҳамгом бо пирӯзии бузургтар; 13 обон – Тасхири лонаи ҷосусии Амрико», дар маҷаллаи Посдори Ислом, саҳ.11; Ширудӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико: илал, раванд ва паёмадҳо», саҳ.125; Шоҳалӣ, «Инқилоби дувум — баррасии воқеаи тасхири лонаи ҷосусӣ», саҳ.146.
- ↑ Навозанӣ, «Баҳои шарорат — заминаҳо ва паёмадҳои ишғоли сафорати Амрико дар Теҳрон», саҳ.33.
- ↑ Навозанӣ, «Баҳои шарорат — заминаҳо ва паёмадҳои ишғоли сафорати Амрико дар Теҳрон», саҳ.33.
- ↑ Ширудӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико: илал, раванд ва паёмадҳо», саҳ.128.
- ↑ Навозанӣ, «Баҳои шарорат — заминаҳо ва паёмадҳои ишғоли сафорати Амрико дар Теҳрон», саҳ.33.
- ↑ Ҳайдарӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Америка ва сафари комиссияи таҳқиқи созмони милал ба Эрон», саҳ.352.
- ↑ Ширудӣ, Муртазо, «Таҳлили ҷомеашинохтӣ аз ҷунбиши донишҷӯии Эрон», саҳ.158; Ширудӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико: илал, раванд ва паёмадҳо», саҳ.129.
- ↑ Ширудӣ, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико: илал, раванд ва паёмадҳо», саҳ.130.
- ↑ «چرا آمریکا تختجمشید را برای سفارتخانه خود انتخاب کرد؟», сомонаи хабаргузории давлатии Эрон (ИРНА).
- ↑ Ниг.: Беҳиштипур, Ҳусайн, «Нақши Имом Хумайнӣ дар мудирияти буҳрони гаравгонгирӣ дар лонаи ҷосусии Амрико», дар маҷаллаи Мутолиоти таърихӣ, №30, тирамоҳи 1389ҳ.ш., саҳ.17.
- ↑ Аминободӣ, «Асноди лонаи ҷосусӣ фитнагаронро расво мекунад: бепарда бо таърих / шаҳривар ва меҳри 1358», саҳ.63.
- ↑ «Ҳамгом бо пирӯзии бузургтар; 13 обон – Тасхири лонаи ҷосусии Амрико», дар маҷаллаи Посдори Ислом, саҳ.11.
- ↑ Гурӯҳе аз муҳаққиқон, «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینهها و پیامدها», портали Имом Хумайнӣ.
- ↑ Аминободӣ, саҳ.63; «Ба муносибати бузургдошти солрӯзи ишғоли лонаи ҷосусӣ (таҳлиле кӯтоҳ бар вақоеи сенздаҳуми обонмоҳ)», дар маҷаллаи Тарбият, саҳ.20.
- ↑ Самадифард, «Моҷарои лонаи ҷосусӣ ва намунаҳои ошкори душмании истикбор», саҳ.92.
- ↑ «اقدامات سیاسی آمریکا بعد از تسخیر سفارت آمریکا», сомонаи Маркази Асноди Инқилоби исломӣ.
- ↑ Шоҳалӣ, «Таъсири рӯйдоди забти лонаи ҷосусии Америка бар ҷараёнҳои сиёсӣ дар дохили кишвар», саҳ.145.
- ↑ «Ҳамгом бо пирӯзии бузургтар; 13 обон – Тасхири лонаи ҷосусии Амрико», маҷаллаи Посдори Ислом, саҳ.11.
- ↑ Гурӯҳе аз муҳаққиқон, «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینهها و پیامدها», портали Имом Хумайнӣ.
- ↑ Гурӯҳе аз муҳаққиқон, «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینهها و پیامدها», портали Имом Хумайнӣ; «Ҳамгом бо пирӯзии бузургтар; 13 обон – Тасхири лонаи ҷосусии Амрико», маҷаллаи Посдори Ислом, саҳ.11.
- ↑ Гурӯҳе аз муҳаққиқон, «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینهها و پیامدها», портали Имом Хумайнӣ
- ↑ Шоҳалӣ, «Инқилоби дувум — баррасии воқеаи тасхири лонаи ҷосусӣ», саҳ.76.
- ↑ Ниг.: Хумайнӣ, Саҳифаи Имом Хумайнӣ, 1389ҳ.ш., ҷ.11, саҳ.54.
- ↑ «معرفی کتابهایی با موضوع تسخیر لانه جاسوسی+عکس», пойгоҳи хабарӣ-таҳлилии Машриқ.
- ↑ «چه کتابهایی درباره تسخیر لانه جاسوسی آمریکا بخوانیم؟», сайти хабаргузории Китоби Эрон (ИБНА).
- ↑ «معرفی کتابهایی با موضوع تسخیر لانه جاسوسی+عکس», пойгоҳи хабарӣ-таҳлилии Машриқ.
Ёддошт
- ↑ Империализм — вожаест, ки гоҳе ба маънии нуфузи иқтисодӣ ва ношоисти кишварҳо бар кишварҳои дигар ва гоҳе ба маънии истеъмори нав оварда мешавад. Дар маънии дуюм, кишварҳои ғарбӣ ба раҳбарии Америка кӯшиш мекунанд, то бар ҷаҳон тасаллути худро таҳмил намоянд. (Фаррухӣ, Майсам, «Ковише назарӣ перомуни падидаи ҷаҳонӣ шудан ва империализми фарҳангӣ-расонаӣ: яксонсозӣ ва ҳамгунии фарҳангӣ», дар нашрияи Мутолиоти расонаӣ, №29, тобистони 1394ҳ.ш., саҳ.14.)
Сарчашма
- «چرا حضرت امام خمینی(ره) قاطعانه از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا حمایت کردند؟», сайти Маркази Асноди Инқилоби исломӣ, нашр: 12 обони 1400ҳ.ш., боздид: 20 хурдоди 1402ҳ.ш.
- «اقدامات سیاسی آمریکا بعد از تسخیر سفارت آمریکا», сомонаи Маркази Асноди Инқилоби исломӣ, санаи нашр: 16 обони 1394ҳ.ш., санаи боздид: 17 тири 1402ҳ.ш.
- «چرا آمریکا تختجمشید را برای سفارتخانه خود انتخاب کرد؟», сомонаи хабаргузории давлатии Эрон (ИРНА), нашр: 13 обони 1392ҳ.ш., боздид: 25 тири 1402ҳ.ш.
- «بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان», сайти Дафтари ҳифз ва нашри осори Оятуллоҳ Хоманаӣ, нашр: 12 обони 1395ҳ.ш., боздид: 16 хурдоди 1402ҳ.ш.
- «حضور معنادار مردم ایران در راهپیمایی ۱۳ آبان/ خط و نشان راهپیمایان برای "آمریکا و اغتشاشگران" + فیلم», сайти хабаргузории Тасним, нашр: 13 обони 1401ҳ.ш., боздид: 21 тири 1402ҳ.ш.
- «چه کتابهایی درباره تسخیر لانه جاسوسی آمریکا بخوانیم؟», сомонаи хабаргузории Китоби Эрон (ИБНА), нашр: 13 обони 1398ҳ.ш., боздид: 24 тири 1402ҳ.ш.
- «معرفی کتابهایی با موضوع تسخیر لانه جاسوسی+عکس», пойгоҳи хабарӣ-таҳлилии Машриқ, нашр: 14 обони 1396ҳ.ш., боздид: 24 тири 1402ҳ.ш.
- «Ба муносибати бузургдошти солрӯзи ишғоли лонаи ҷосусӣ (таҳлиле кӯтоҳ бар вақоеи сенздаҳуми обонмоҳ)», дар маҷаллаи Тарбият, №4, обони 1368ҳ.ш.
- «Ҳамгом бо пирӯзии бузургтар; 13 обон – Тасхири лонаи ҷосусии Амрико», маҷаллаи Посдори Ислом, №107, обони 1369ҳ.ш.
- Аминободӣ, Сайид Рӯҳуллоҳ, «Асноди лонаи ҷосусӣ фитнагаронро расво мекунад: бепарда бо таърих / шаҳривар ва меҳри 1358», дар маҷаллаи Посдори Ислом, №383, обон ва озари 1392ҳ.ш.
- Беҳиштипур, Ҳусайн, «Нақши Имом Хумайнӣ дар мудирияти буҳрони гаравгонгирӣ дар лонаи ҷосусии Амрико», дар маҷаллаи Мутолиоти таърихӣ, №30, тирамоҳи 1389ҳ.ш.
- Гурӯҳе аз муҳаққиқон, «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینهها و پیامدها», портали Имом Хумайнӣ, нашр: 10 обони 1396ҳ.ш., боздид: 17 тири 1402ҳ.ш.
- Масъудӣ, Умед, «Бӯҳрон дар Қасри Сафед», маҷаллаи Ҳузур, №2, обони 1370ҳ.ш.
- Навозанӣ, Баҳром, «Баҳои шарорат — заминаҳо ва паёмадҳои ишғоли сафорати Амрико дар Теҳрон», маҷаллаи Замона, №14, обони 1382ҳ.ш.
- Рӯҳонӣ Муқаддам, Зайнаб, «بازخوانی ۶ روایت کمتر شنیده شده از تسخیر لانه جاسوسی», сайти хабаргузории Шабистон, нашр: 12 обони 1401ҳ.ш., боздид: 16 хурдоди 1402ҳ.ш.
- Самадифард, Алии Ризо, «Моҷарои лонаи ҷосусӣ ва намунаҳои ошкори душмании истикбор», маҷаллаи Мубаллиғон, №245, обон ва озари 1398ҳ.ш.
- Фавзии Туйсирконӣ, Яҳё, Ҷумҳурии исломии Эрон ва ҷунбишҳои исломгаро, Теҳрон, Пажӯҳишгоҳи илмҳои инсонӣ ва омӯзишҳои фарҳангӣ, 1400ҳ.ш.
- Фаррухӣ, Майсам, «Ковише назарӣ перомуни падидаи ҷаҳонӣ шудан ва империализми фарҳангӣ-расонаӣ: яксонсозӣ ва ҳамгунии фарҳангӣ», маҷаллаи Мутолиоти расонаӣ, №29, тобистони 1394ҳ.ш.
- Ширудӣ, Муртазо, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико: илал, раванд ва паёмадҳо», маҷаллаи Паём, №85, тирамоҳи 1386ҳ.ш.
- Ширудӣ, Муртазо, «Таҳлили ҷомеашиносӣ аз ҳаракати донишҷӯии Эрон», маҷаллаи Ҳисун, №21, тирамоҳи 1388ҳ.ш.
- Шоҳалӣ, Аҳмадризо, «Инқилоби дуввум — баррасии воқеаи тасхири лонаи ҷосусӣ», дар маҷаллаи Замона, №38, обони 1384ҳ.ш.
- Шоҳалӣ, Аҳмадризо, «Таъсири рӯйдоди забти лонаи ҷосусии Америка бар ҷараёнҳои сиёсӣ дар дохили кишвар», маҷаллаи Мутолиоти сиёсӣ дар ҷаҳони Ислом, №4, тирамоҳи 1391ҳ.ш.
- Ҳайдарӣ, Асғар, «Тасхири лонаи ҷосусии Америка ва сафари комиссияи таҳқиқи созмони милал ба Эрон», дар маҷаллаи Понздаҳи хурдод, №18, зимистони 1387ҳ.ш.
- Ҳантингтон, Самуэл, «Империяи Америка танҳо як афсона аст», тарҷумаи Муҷтабо Амирии Ваҳид, маҷаллаи Иттилооти сиёсӣ-иқтисодӣ, №211 ва 212, фарвардин ва урдибиҳишти 1384ҳ.ш.
- Ҳошимпури Яздонпараст, Сайид Муҳаммад, «Тасхири лонаи ҷосусии Амрико – илал ва заминаҳо», маҷаллаи Понздаҳи хурдод, №17, тирамоҳи 1387ҳ.ш.