Оятҳои Таҳаддӣ

Ин мақола дар бораи оятҳои Таҳаддӣ аст. Барои ошноӣ бо мафҳуми таҳаддӣ мадхали Таҳаддиро бубинед.

Оятҳои Таҳаддӣ
Маълумот дар бораи оят
Номи оят	Оятҳои Таҳаддӣ
Воқеъ дар сураи	Тур (34) • Қасас (49) • Исро (88) • Ҳуд (13) • Юнус (38) • Бақара (23)
Ҷузъ	1, 11, 12, 15, 20, 27
Мавзуъ	Эъҷози Қуръон
Дар бораи	Таҳаддӣ

Оятҳои Таҳаддӣ (арабӣ: آيات التحدي) шаш ояти Қуръон аст, ки мункирони Пайғамбари Исломро даъват мекунад, ки барои Қуръон ё бахше аз он ҳамонанде биёранд. Баъзе аз оятҳои Таҳаддӣ ба ҳамаи Қуръон, баъзе ба даҳ сура ва баъзеи дигар ба як сура таҳаддӣ кардаанд.

Ба эътиқоди баъзе муфассирон, таҳаддӣ ба Қуръон ба таври марҳалаӣ ва аз душвор ба осон анҷом шудааст; яъне аз таҳаддӣ ба тамоми Қуръон оғоз шуда, бо таҳаддӣ ба як сура поён ёфтааст, аммо иддае бар ин боваранд, ки тартиби нозил шудани оёти Қуръон, бар хилофи ин марҳалабандӣ аст.

Мафҳумшиносии таҳаддӣ ба Қуръон

Мақолаи аслӣ: Таҳаддӣ

Таҳаддӣ ҳамовард хостан ва ба мубориза талабидани рақиб барои ошкор шудани нотавонии ӯст. Таҳаддӣ, як истилоҳе дар улуми қуръонӣ ва каломи исломӣ ва аз шароити муъҷиза аст, ки бар асоси он, пайғамбарон мункирони набувваташонро ба мубориза металабанд, то монанде барои муъҷизоташ биоваранд.

Дар Қуръон барои исботи муъҷиза будани Қуръон ва набуввати Пайғамбар (с), мункирон ба мубориза даъват шудаанд ва аз онҳо хоста шудааст, ки агар Қуръонро аз ҷониби Худо намедонанд, ҳамонанде барои он биоваранд, ки ба он таҳаддӣ ба Қуръон гуфта мешавад.

Ақсоми таҳаддӣ дар Қуръон

Қуръон дар шаш оят ба таҳаддӣ даъват кардааст, ки ба онҳо оёти Таҳаддӣ мегӯянд. Ин оёт се даста ҳастанд: дар се оят ба кулли Қуръон, дар як оят ба даҳ сура ва дар ду оят ҳам ба як сура таҳаддӣ шудааст, ба ин шарҳ:

Таҳаддӣ ба кулли Қуръон

Дар се оят аз оёти Қуръони Карим, ба таҳаддӣ ба ҳамаи Қуръон даъват шудааст:

• Ояти 34 сураи Тур:

“ فَلْيَأْتُوا بِحَدِيثٍ مِثْلِهِ إِنْ كَانُوا صَادِقِينَ

Пас, агар (мухолифони Пайғамбар ва кофирон) рост мегӯянд, сухане монанди он биоваранд.

”

• Ояти 49 сураи Қасас:

“ قُلْ فَأْتُوا بِكِتَابٍ مِّنْ عِندِ اللهِ هُوَ أَهْدَىٰ مِنْهُمَا أَتَّبِعْهُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

Бигӯ: «пас агар (шумо мухолифону кофирон) рост мегӯед, китобе аз ҷониби Худо биоваред, ки аз ин ду ҳидояткунандатар бошад, то пайравияш кунам.

”

• Ояти 88 сураи Исро:

“ قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی أَنْ یأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهیراً

Бигӯ: «агар инсу ҷин гирд оянд, то назири ин Қуръонро биоваранд, монанди онро нахоҳанд овард, ҳарчанд бархе аз онҳо пуштибони бархеи [дигар] бошанд.

”

Таҳаддӣ ба даҳ сура

Дар ояти 13 сураи Ҳуд, кофирон даъват шудаанд, ки агар метавонанд даҳ сура монанди сураҳои Қуръон биоваранд:

“ أَمْ یقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَیاتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ

Ё мегӯянд, ин[Қуръон]-ро ба дурӯғ сохтааст. Бигӯ: агар рост мегӯед, даҳ сураи барсохташуда монанди он биоваред ва ғайр аз Худо ҳар касеро метавонед, фаро хонед.

”

Таҳаддӣ ба як сура

Дар ду оя аз Қуръон ба таҳаддӣ ба як сура даъват шудааст:

• Ояти 38 сураи Юнус:

“ أَمْ یقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ الله إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ

Ё мегӯянд: «онро ба дурӯғ сохтааст» бигӯ: «агар рост мегӯед, сурае монанди он биоваред, ва ҳаркасеро ҷуз Худо метавонед, фарохонед.

”

• Ояти 23 сураи Бақара:

“ وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُم مِّن دُونِ اللهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

Ва агар дар он чи бар бандаи худ нозил кардаем, шак доред, пас агар рост мегӯед, сурае монанди он биоваред ва гувоҳони худро, ғайри Худо, фарохонед.

”

Ба гуфтаи Абдуллоҳ Ҷаводии Омулӣ - муфассири Қуръон, далели ин ки Қуръон ба як оят таҳаддӣ накарда ин аст, ки шуморе аз оёти Қуръон ҳуруф муқаттаа ҳастанд ки аз як, ду ва ё чанд ҳарф ташкил шудаанд монанди "مُدْهامَّتانِ” ва «ص». Дар ин сурат таҳадии мавриди назари Қуръон ки исботи эъҷоз ва ҳаққонияти Қуръон аст собит намешуд.

Тартиби нузул

Бархе аз муфассирон бар ин боваранд, ки нузули оёти Таҳаддӣ, бар асоси сайре муназзам буда ва ҳамовардталабии Қуръон аз душвор ба осон воқеъ шудааст; ба ин шакл, ки аввал, Худованд мункирони Қуръонро ба овардани ҳамонанде барои кулли Қуръон даъват кард, вале онон натавонистанд. Сипас аз онон хост, ки агар метавонанд даҳ сура, монанди сураҳои Қуръон биоваранд, вале боз ҳам натавонистанд, он гоҳ дар марҳалаи сеюм, аз онон даъват кард, ки як сура ҳамонанди Қуръон биоваранд.

Дар муқобили ин дидгоҳ, бархе аз пажӯҳишгарон мегӯянд: тартиби нузули Қуръон ва ривоёти нақлшуда дар ин замина нишон медиҳад, ки оёти Таҳаддӣ, сайри нузули муназзаме надоштааст ва ба таври пароканда ва дар муносибатҳои мухталиф нозил шудааст.