Surai Fil
 Humaza Surai Fil Qurajş  | |
 | |
| Raqami sura | 105 |
|---|---|
| Çuz' | 30 |
| Nuzul | |
| Tartibi nuzul | 19 |
| Makkī/Madanī | Makkī |
| Ittilooti omorī | |
| Te'dodi ojatho | 5 |
| Te'dodi kalimaho | 23 |
| Te'dodi harfho | 97 |
Surai Fil, sadupançumin sura va az surahoi makkii Qur'on, ki dar çuz'i sijum çoj giriftaast. In sura ba in dalel surai Fil nomida şuda, ki ba dostoni ashobi fil mepardozad; kasone, ki ba qasdi vajron kardani Ka'ba az sarzamini xud harakat kardand va Xudovand murƣoni Abobilro ba sūi onon firistod va murƣoni bo boridani kuluxhoi sangī bar sari onon halokaşon kardand. Bino bar nazari barxe az maroçei taqlid, agar kase bixohad surai Filro dar namozhoi farzi javmijja ba'd az surai Hamd bixonad, bino bar ehtijot bojad surai Qurajşro hamrohi on bixonad; zero in du sura dar hukmi jak suraand. Dar fazilati tilovati surai Fil az Imom Sodiq (a) naql şudaast xondani on dar namozhoi farz sabab meşavad dar rūzi qijomat tamomiji mavçudoti olam şahodat dihand, ki ū az namozguzoron budaast; pas Xudovand şahodati ononro mepazirad va dastur medihad ūro voridi bihişt kunand.
Muarrifī
* Nomguzorī
Ba in munosibat in suraro surai Fil menomand, ki dostoni ashobi filro tavsif mekunad. Gohe niz in suraro surai «alam tarakajfa» menomand, ba in xotir, ki bo in iborat oƣoz meşavad.[1]
* Tartib va mahalli nuzul
Surai Fil çuzvi surahoi makkī va dar tartibi nuzul, nuzdahumin surae ast, ki bar Rasululloh (s) nozil şuda ast. In sura dar cinişi kununii Mushaf, sadupançumin sura ast[2] va dar çuz'i 30 Qur'on çoj dorad.
* Te'dodi ojot va digar viƶagiho
Surai Fil 5 ojat, 23 kalima va 97 harf dorad. In sura çuzvi surahoi kūtoh va az surahoi Mufassalot (doroi ojoti kūtohi) Qur'on ast. Surai Fil az surahoe ast, ki hamai ojoti on jakço bar Pajƣambar (s) nozil şudaast.[3]
Muhtavo
Xudovand dar in sura ba dostoni ashobi fil işora mekunad, ki ba qasdi vajron kardani Ka'ba az sarzamini xud harakat kardand va Xudovand bo firistodani parandagoni Abobil ononro halok kard. Parandagon bo boridani kulūxhoi sangī bar sari onon halokaşon kardand, ba gunae ki hamcun bargi çavidaşuda şudand. In voqea dar omulfil, ki hamon soli vilodati hazrati Muhammadi Mustafo (s) ast, rux dodaast.[4]
Şikasti ashobi fil; nişonai qudrati Xudo dar sarkūbi duşmanoni din Matlabi duvum; ojati 3 - 5 Ravişi Xudo dar sarkūbi ashobi fil Matlabi avval; ojati 1 – 2 Notavoniji ashobi fil dar barobari qudrati Xudo Nuktai avval; ojati 3 Istifoda az parandagoni majda Nuktai avval; ojati 1 Nokoromadiji sozu bargi nizomiji ashobi fil Nuktai duvum; ojati 4 Istifoda az sanghoi gilī Nuktai duvum; ojati 2 Beasar şudani naqşaho va tadbirhoi ashobi fil Natiça; ojati 5 Darham şikasta şudani ashobi fil bo qudrati ilohī
Şa'ni nuzul
Dar borai şa'ni nuzuli surai Fil az Imom Saççod (a) naql şudaast: Abutolib ba Pajƣambar (s) guft: ojo tu baroi hamai mardum mab'us şudaī, jo tanho qavmi xudat muxotabi tu hastand? Pajƣambar posux dod: «na, baroi hamai insonho mab'us şudaam, az safedu sijoh, arabu açam; man tamomi kasonero, ki bar qullai kuhhovu darjoho hastand, ba in oin faro mexonam, man tamomi Forsu Rumro da'vat mekunam». In suxani Pajƣambar (s) ba gūşi Qurajş rasid va mūçibi taaççub va hajrati onon şud. Qurajş ba Abutolib guftand: ojo gūş ba suxanoni farzandi barodarat namedihī ki cī megūjad? Ba Xudo savgand! Agar mardumi Forsu Rum in suxanonro bişunavand, moro az sarzaminamon merubojand va sanghoi Ka'baro qit'a-qit'a çudo mekunand. Inço bud, ki Xudovand dar borai in suxani onon, ki mardumi Forsu Rum xonai Ka'baro mutaloşī mekunand, surai Filro nozil kard.[6]
Qiroati surai Fil dar namoz
Bino bar nazari barxe az maroçei taqlid agar kase bixohad surai Filro dar namozhoi farizai rūzona ba'd az Hamd bixonad, bino bar ehtijot bojad in suraro hamrohi surai Qurajş bixonad; caroki in du sura dar hukmi jak suraand.[7]
Fazilat va xavos
Naviştori aslī: Fazoili suvar
Dar fazilati tilovati surai Fil az çumla az Imom Sodiq (a) naql şudaast xondani on dar namozhoi farz sabab meşavad dar rūzi qijomat tamomiji mavçudoti olam şahodat dihand, ki ū az namozguzoron buda ast va nidodihanda dar rūzi qijomat nido medihad, ki dar borai bandai Man ba rostī şahodat doded. Şahodati şumoro dar borai ū paziruftam. Ūro voridi bihişt kuned va ū az kasone ast, ki Xudovand ū va korhojaşro dūst medorad.[8]
Dar barxe az rivojot, baroi xondani surai Fil xavosse bajon şudaast, az çumla rahoī az şarri duşman[9] va mubtalo naşudan ba masxu tūhmat.[10]
Matn va tarçuma
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ
أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ ﴿١﴾ أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ ﴿٢﴾ وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ ﴿٣﴾ تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّيلٍ ﴿٤﴾ فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَّأْكُولٍ ﴿٥﴾
Ba nomi Xudovandi rahmatgari mehrubon
Magar nadidī Parvardigorat bo pildoron cī kard? (1) Ojo najranagaşonro bar bod nadod? (2) va bar sari onho, dasta-dasta parandagoni "abobil" firitod. (3) (ki) bar onon sanghoe az gil (-i saxt) meafkanandand. (4) Va (sarançom, Xudo) onhoro monandi kohi çavidaşuda gardond. (5)
Çustorhoi vobasta
Ezoh
- ↑ Donişnomai Qur'on va qur'onpaƶūhī, 1377ş, ç.2, sah.1268.
- ↑ Ma'rifat, Omuzişi ulumi Qur'on, 1371h.ş., ç.2, sah.166.
- ↑ Donişnomai Qur'on va qur'onpaƶūhī, 1377h.ş., ç.2, sah.1268.
- ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1974m, ç.20, sah.361.
- ↑ Xomagar, Muhammad, Soxtori surahoi Qur'oni Karim, tahijai Muassisai farhangiji Qur'on va itrati Nur-us-saqalajn, Qum, naşri Naşro, ç.1, 1392h.ş.
- ↑ Fattoli Nişoburī, Ravzat-ul-vo'izin va basirat-ul-mutta'izin, 1375h.ş., ç.1, sah.54–55.
- ↑ Banī Hoşimiji Xumajnī, Tavzeh-ul-masoili maroçe', 1392h.ş., ç.1, sah.69, bino bar nazari ojatulloh Xuī, Sistonī, Sofī va Vahidi Xurosonī.
- ↑ Şajxi Saduq, Savob-ul-a'mol va iqob-ul-a'mol, 1382h.ş., sah.126.
- ↑ Hurri Omilī, Vasoil-uş-şi'a, 1414h.q., ç.6, sah.55.
- ↑ Tabarsī, Maçma'-ul-bajon, 1372h.ş., ç.10, sah.820.
Sarcaşma
- Qur'oni Karim, tarçumai Muhammadmahdiji Fulodvand, Tehron, Dor-ul-Qur'on-il-karim, 1418h.q./ 1376h.ş.
- Banī Hoşimiji Xumajnī, Sajidmuhammadhusajn, Tavzeh-ul-masoili maroçe': mutobiq bo fatovoi şonzdah nafar az maroçe'i muazzami taqlid, Qum, Daftari intişoroti islomī, copi avval, 1392h.ş.
- Hurri Omilī, Muhammad ibni Hasan, Vasoil-uş-şi'a, Qum, Ol-ul-bajt, 1414h.q.
- Donişnomai Qur'on va qur'onpaƶūhī, ç.2, ba kūşişi Bahouddini Xurramşohī, Tehron: Dūston - nohid, 1377h.ş.
- Şajxi Saduq, Muhammad ibni Alī, Savob-ul-a'mol va iqob-ul-a'mol, tahqiq: Sodiqi Hasanzoda, Tehron, Armaƣoni tubo, 1382h.ş.
- Tabotaboī, Sajidmuhammadhusajn, al-Mizon fi tafsir-il-Qur'on, Bejrut, Muassisat-ul-a'lamī li-l-matbu'ot, copi duvum, 1974m.
- Tabarsī, Fazl ibni Hasan, Maçma'-ul-bajon fi tafsir-il-Qur'on, ba tashehi Fazlulloh Jazdiji Tabotaboī va Hoşimi Rasulī, Tehron, Nosiri Xisrav, copi sejum, 1372h.ş.
- Fattoli Nişoburī, Muhammad ibni Ahmad, Ravzat-ul-vo'izin va basirat-ul-mutta'izin, Qum, intişoroti Razī, copi avval, 1375h.ş.
- Ma'rifat, Muhammadhodī, Omuzişi ulumi Qur'on, [be ço], Markazi cop va naşri sozmoni tabliƣoti islomī, copi avval, 1371h.ş.