Jump to content

Amr ibni Abdivad

Az wikishia
Amr ibni Abdivad
Nasabtirai Banī Omir ibni Luī - Qurajş
Şahri vafotMadina - dar çangi Xandaq
DigarHuzur dar çangi Badr binobar rivojate
Şinoxtaşuda baroiKuşta şudan ba dasti Imom Alī (a)


Amr ibni Abdivad (arabī: عَمرو بن عَبدِوَدّ) jo Amr ibni Abdivud (arabī: عَمرو بن عَبدِوُدّ) (kuşta şuda dar soli 5h.q.) az bartarin çangçūjoni Qurajş, ki dar çangi Xandaq ba dasti Imom Alī (a) kuşta şud. Binobar barxe rivojot, Pajƣambar (s) zarbai Alī ibni Abutolib (a) bar Amr ibni Abdivadro dar in çang, bartar az ibodati hamai çinijon va insonho donistaast. Ibni Tajmijja - olimi ahli sunnat va pojaguzori salafija, vuçudi Amr ibni Abdivadro rad kardaast. Barxe muhaqqiqon, angezai Ibni Tajmijjaro inkori fazoili Imom Alī (a) donistaand.

Bar asosi rivojate az kitobi Manoqibu Oli Abitolib, naviştai Ibni Şahroşub, Imom Alī (a) dar xiloli çangidan bo Amr ibni Abdivad, pas az on ki Amr, obi dahon bar cehraaş andoxt, cand lahza az çangidan dast kaşid, to xaşmi xudro furū nişond, va sipas Amrro kuşt.

Kuşta şudan dar çangi Xandaq

Dar borai tavallud va zindagiji Amr ibni Abdivad, ittiloote dar manobei ta'rixī va rivoī vuçud nadorad, çuz in ki ū az tirai Banī Omir ibni Luī az Qurajş budaast.[1] Vaj cunonki dar manobei şiaju sunnī omadaast, dar çangi Ahzob (xandaq), soli pançumi hiçriji qamarī, hamroh bo Ikrima ibni Abiçahl, Hubajra ibni Abivahb, Navfal ibni Abdulloh ibni Muƣajra va Ziror ibni Xattob, az xandaqe ki musulmonon kanda budand, bazūr guzaşt.[2] Amr ibni Abdivad, ki sejumin çangçūi Qurajş,[3] va barobar bo hazor çangçū donista meşud,[4] muboriz metalabidu musulmononro tahqir kardu guft: ovozam girift az bas farjodi muboriztalabī dar mijonaton sar dodam.[5] [Joddoşt 1] Binobar naqli manobe', Alī ibni Abutolib, pas az har bor muboriztalabiji Amr ibni Abdivad, barxost to bo ū biçangad, ammo ba farmoni Pajƣambar, menişast, to on ki Pajƣambar ba Imom Alī (a) içozai muboriza dod va sallai xudro bar sari ū bast va şamşeraşro ba vaj dod, to bo Amr biçangad.[6]

Zarbai Imom Alī (a)

Imom Alī (a), avval Amr ibni Abdivadro da'vat kard, to ba jagonagiji Xudo va risolat şahodat dihad va pas az on ki qabul nakard, az ū xost ki az hamon rohe, ki omadaast, bargardad va vaqte qabul nakard, ba ū guft az asp farojadu muboriza kunad va ū paziruft va hatto bar asosi naqli Ibni Abilhadid, aspi xudro paj kard[7] va jo in ki zaxme ba rūi aspaş zadu asp gurext.[8]

Binobar naqli Çobir ibni Abdullohi Ansorī, ki hamrohi Imom Alī (a) budaast, çang bajni Alī ibni Abutolib va Amr ibni Abdivad bolo girift, to on ki sadoi takbiri Alī (a) baland şudu musulmonon fahmidand, Amr ibni Abdivad kuşta şudaast.[9] Çobir ibni Abdulloh, ki şohidi in sahna budaast, gurextani digar muşrikon ba'd az kuşta şudani Amr ba kuşta şudani Çolut ba dasti Dovud va şikasti laşkari Çolut taşbih kardaast.[10] [Joddoşt 2] Bar asosi manobei ta'rixī, ilova bar Amr ibni Abdivad, pisaraş Hisl niz ba dasti Imom Alī (a) kuşta şud.[11] Dar barxe guzorişho omadaast, ki Imom Alī (a) ba'd az kuştani Amr ibni Abdivad sari ūro dar barobari Rasuli Xudo (s) guzoşt dar in hangom Abubakr va Umar barxostand va rūi Alī (a)-ro būsidand va Pajƣambar (s) ki xuşholī dar simojaş oşkor bud, farmud: in pirūzī (voqeī) ast jo farmud: in avvalin pirūzī ast va şavkatu hajbati muşrikon az mijon raft va az imrūz ba ba'd onho digar bo mo nameçangand va in mo hastem, ki bo onho meçangem.[12]

Binobar on ci dar kitobi Manoqibu Oli Abitolib, naviştai Ibni Şahroşubi Mozandaronī (vaf.588h.q.) ba naql az Imom Alī (a) omadaast, Amr ibni Abdivad dar mobajni muboriza bo Imom Alī (a), bar cehrai ū obi dahon andoxt va Alī ibni Abutolib baroi parhez az on ki kuştani Amr ibni Abdivad, az rūi xaşm boşad, cand lahza ūro raho mekunadu ba'd az furu nişondani xaşmi xud, Amrro faqat ba xotiri Xudo ba qatl rasond.[13] Dar şe'ri Mavlavī (vaf.672h.q.) ki bo in bajt şurū' meşavad: «Az Alī omūz ixlosi amal/ Şeri haqro don munazzah az daƣal», rivojati mazkur bajon şudaast.[14]

Az Alī omūz ixlosi amal,
Şeri Haqro don mutahhar az daƣal.
Dar ƣazo bar pahlavonī dast joft,
Zud şamşere barovardu şitoft.
Ū xadu andoxt dar rūi Alī,
Iftixori har nabiju har valī.
On xadu zad bar ruxe ki rūi moh,
Saçda orad peşi ū dar saçdagoh.
Dar zamon andoxt şamşer on Alī,
Kard ū andar ƣazoaş kohilī.
Gaşt hajron on muboriz z-in amal,
V-az namudan(i) afvu rahmat bemahal.
Guft bar man teƣi tez afroştī,
Az cī afkandī, maro bigzoştī?
On cī didī? Behtar az pajkori man,
To şudī tu sust dar işkori man?
On cī didī? Ki cunin xaşmat nişast,
To cunon barqe namudu boz çast?
Guft: man teƣ az paji Haq mezanam,
Bandai Haqqam, na ma'muri tanam.
Şeri Haqqam, nestam şeri havo,
Fe'li man bar dini man boşad guvo.[15]

Dar manobei rivoī, az Pajƣambar (s) naql şudaast, ki zarbai Alī (a) bar Amr ibni Abdivad dar çangi Xandaq, bartar az ibodati çinnu ins ast.[16] Dar barxe rivojot dar manobei ahli sunnat az Pajƣambar (s) ast, ki ba'd az zarbate, ki Imom Alī (a) ba Amr zad ba ū farmud: ej Alī muƶda bod bar tu, ki zarbati imrūzi tu bar a'moli ummati man bartarī va ruçhon dorad.[17] Va dar digar rivojat Hokimi Nişoburī, dar al-Mustadrak ala-s-sahehajn, az Pajƣambar (s) naql kardaast, ki zarbati Alī (a) bo fazilattar az a'moli ummati man to rūzi qijomat ast.[18]

Imom Alī (a) pas az kuştani Amr ibni Abdivad az lavozimi şaxsiji ū cizero barnadoşt. Vaqte az ū pursidand, ki caro cunin nakardī va zerehi ūro ki namuna dar arab nadoşt, barnadoştī? Farmud: manam şarm kardam, ki ziştihoi badani pisaramakamro namojon sozam! «إنّي استحيتُ أن أكشِفَ عن سوأة ابن عمّي»[19] [Joddoşt 3] Xohari Amr niz pas az ogoh şudan az in moçaro guft: hargiz taassuf namexūram, ki barodaram kuşta şud; zero ba dasti şaxsi karime kuşta şudaast va agar ƣajr az on bud, to çon doştam, aşk merextam.[20]

Şubha kardan dar asli vuçudi Amr

Ibni Tajmijja - olimi ahli sunnat va pojaguzori salafija dar vuçudi Amr ibni Abdivad şak vorid kardaast.[21] Ba aqidai ū, dar heç kadom az ƣazvahoi Badr va Uhud va hamcunin dar ƣazvahoi digar va sarijaho, asare az nomi Amr ibni Abdivad nest va on ci dar borai ū dar çangi Xandaq naql şudaast, dar heç kadom az sahehajn; ja'ne Saheh Muslim va Sahehi Buxorī, najomadaast.[22] Bo in hol, huzuri Amr ibni Abdivad dar ƣazvai Xandaq, dar manobei ta'rixie monandi Ta'rixi Tabarī[23] va Ta'rix-ul-Islomi Zahabī[24] zikr şudaast va Hokimi Nişoburī - olimi ahli sunnat, dar kitobi al-Mustadrak ala-s-sahehajn, rivojate hokī az huzuri Amr ibni Abdivad dar ƣazvai Badr va maçrūh şudani ū naql kardaast.[25] Hamcunin dar manobei ta'rixī şe'rhoe az Hasson ibni Sobit - sahobai Pajƣambar, dar borai iftixor kardan ba qatli Amr ba dasti Imom Alī,[26] va niz aş'ore dar sūgi ū az Musofe' ibni Abdumanof,[27] Hubajra ibni Abivahb[28] az hamrohoni Amr ibni Abdivad, ki az xandaq guzaşta bud,[29] va xohari Amr[30] naql şudaast.

Barxe paƶuhişgaron in şak vorid kardani Ibni Tajmijjaro ba xotiri angezai ū baroi inkori fazoili Imom Alī (a) donistaand.[31]

Ezoh

  1. ↑ Baroi namuna nig.: Ibni Hişom, Sirat-un-Nabī, 1383h.q., ç.3, sah.732; Ibni Asokir, Ta'rixu madinati Dimişq, 1415h.q., ç.42, sah.78; Ibni Asir, al-Komilu fi-t-ta'rix, 1385h.q., ç.2, sah.181.
  2. ↑ Tabarī, Ta'rix-ut-Tabarī, 1387h.q., ç.2, sah.573 - 574; Şajxi Mufid, al-Irşod, 1413h.q., ç.1, sah.100.
  3. ↑ Hokimi Nişoburī, al-Mustadrak, 1411h.q., ç.3, sah.34, hadisi 4329.
  4. ↑ Ibni Şahroşub, Manoqibu oli Abutolib, 1375h.q., ç.2, sah.324.
  5. ↑ Şajxi Mufid, al-Irşod, 1413h.q., ç.1, sah.100.
  6. ↑ Şajxi Mufid, al-Irşod, 1413h.q., ç.1, sah.100.
  7. ↑ Ibni Abilhadid, Şarhi Nahç-ul-baloƣa, 1404h.q., ç.19, sah.64.
  8. ↑ Şajxi Mufid, al-Irşod, 1413h.q., ç.1, sah.100 va 101.
  9. ↑ Şajxi Mufid, al-Irşod, 1413h.q., ç.1, sah.102.
  10. ↑ Şajxi Mufid, al-Irşod, 1413h.q., ç.1, sah.102.
  11. ↑ Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, 1407h.q., ç.4, sah.116; Omilī, as-Saheh min sirat-in-Nabi-il-A'zam, 1426h.q., ç.11, sah.160.
  12. ↑ Ibni Abilhadid, Şarhi Nahç-ul-baloƣa, 1404h.q., ç.19, sah.62.
  13. ↑ Ibni Şahroşub, Manoqibu oli Abutolib, 1375h.q., ç.1, sah.381.
  14. ↑ Humoī, Mavlavinoma, 1385h.ş., ç.1, sah.52 - 54.
  15. ↑ Mavlavī, Masnaviji ma'navī, 2013, sah.238-242
  16. ↑ Alloma Hillī, Nahç-ul-haq, 1982, sah.234.
  17. ↑ Qunduzī, Janobi'-ul-mavaddat, 1422h.q., ç.1, sah.284.
  18. ↑ Hokimi Nişoburī, al-Mustadrak, 1411h.q., ç.3, sah.34.
  19. ↑ Mufid, al-Irşod, 1413h.q., ç.1, sah.104.
  20. ↑ Subhonī, Furūƣi abadijat, 1385h.ş., ç.1, sah.628.
  21. ↑ Ibni Tajmijja, Minhoç-us-sunnat-in-nabavijja, 1406h.q., ç.8, sah.105 - 110.
  22. ↑ Ibni Tajmijja, Minhoç-us-sunnat-in-nabavijja, 1406h.q., ç.8, sah.109.
  23. ↑ Tabarī, Ta'rix-ut-Tabarī, 1387h.q., ç.2, sah.573.
  24. ↑ Zahabī, Ta'rix-ul-Islom, 1410h.q., ç.2, sah.290.
  25. ↑ Hokimi Nişoburī, al-Mustadrak, 1411h.q., ç.3, sah.34, hadisi 4329.
  26. ↑ Ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavijja, Dorul-ma'rifat, sah.268 - 269.
  27. ↑ Ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavijja, Dorul-ma'rifat, ç.2, sah.266 - 267.
  28. ↑ Ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavijja, Dorul-ma'rifat, ç.2, sah.267 - 268.
  29. ↑ Tabarī, Ta'rix-ut-Tabarī, 1387h.q., ç.2, sah.573 - 574.
  30. ↑ Şajxi Mufid, al-Irşod, 1413h.q., ç.1, sah.106 - 109.
  31. ↑ Çam'e az navisandagon, Imom Alī (a), Sozmoni haçç va zijorat, ç.2, sah.148.

Joddoşt

  1. ↑ Nerūmandī va muborizatalabiji hamroh bo çasorati Amr ibni Abdivad dar hadde ki bud heç jak az musulmonon dovtalabi hamovardī bo ū nabud. Dar ta'rix omadaast, ki hangomi muborizatalabiji Amr, sukut bar çabhai musulmonon hokim şuda bud. (Alloma Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1403h.q., ç.39, sah.4). Şamşeri Amr ibni Abdivad niz ba şu'lae az otaş taşbih şudaast, ki kinoja az barroq budan va barandagiji favqulodai on ast. (Hokimi Nişoburī, al-Mustadrak, 1411h.q., ç.3, sah.34).
  2. ↑ فَهَزَمُوهُمْ بِاِذْنِ أللّهِ وَقَتَلَ دَاوُدُ جَالُوتَ, surai Baqara, ojati 251.
  3. ↑ Bar asosi fiqhi islomī har kase dar çang bo şaroite metavonad lavozimi razmiji tarafi muqobilro ki kuşta ast ba unvoni ƣanimat bardorad monandi zerehu şamşer va ƣajra, unvoni in qonuni fiqhī cunin ast: (من قتل قتیلاً فله سَلَبه) Muassisai doirat-ul-maorifi al-Fiqh-ul-islomī, Farhangi fiqhi forsī, ç.4, sah.520.

Sarcaşma

  • Alloma Maçlisī, Muhammadboqir, Bihor-ul-anvor, tasheh: çam'e az muhaqqiqon, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, copi duvum, 1403h.q.
  • Alloma Hillī, Hasan ibni Jusuf, Nahç-ul-haq va kaşf-us-sidq, bo ta'liqai Faraçulloh Hasanī va muqaddimai Sajidrizo Sadr, Bejrut, Dorul-kitobil-lubnonī, 1982m.
  • Zahabī, Muhammad ibni Ahmad, Ta'rix-ul-Islom va vafajot-ul-maşohiri va-l-a'lom, tahqiqi Umar Abdusalom Tadmurī, Bejrut, Dorul-kitobil-arabī, 1410h.q./1990m.
  • Ibni Abilhadid, Abdulhamid ibni Hibatulloh, Şarhi Nahç-ul-baloƣa, tashehi Ibrohim Muhammad Abulfazl, Qum, Maktabat Ojatulloh al-Mar'aşī al-Naçafī, copi avval, 1404h.q.
  • Ibni Asir, Alī ibni Muhammad, al-Komilu fi-t-ta'rix, Bejrut, Dorusodir va Doru Bejrut, 1385h.q./1965m.
  • Ibni Asokir, Alī ibni Hasan, Ta'rixu madinati Dimişq, Bejrut, Dorul-fikr, 1415h.q./1995m.
  • Ibni Tajmijja, Ahmad ibni Abdulhalim, Minhoç-us-sunnat-in-nabavijja fi naqzi kalom-iş-şi'at-il-qadarijja, tahqiqi Muhammad Raşod Solim, [Rijoz], Çome'atul-imom Muhammad ibni Sa'ud al-islomijja, 1406h.q./1986m.
  • Ibni Hişom, Abdulmalik, as-Sirat-un-nabavijja, tahqiqi Mustafo as-Saqqo va Ibrohim al-Abjorī va Abdulhafiz Şalbī, Bejrut, Dorul-ma'rifat, be to.
  • Ibni Hişom, Abdulmalik, Sirat-un-Nabī, tahqiqi Muhammad Muhjiddin Abdulhamid, Qohira, Maktabu Muhammadalī Sabih, 1383h.q./1963m.
  • Ibni Şahroşub, Muhammad ibni Alī, Manoqibu oli Abutolib, Naçaf, al-Matba'atul-Hajdarijja, 1375h.q./1956m.
  • Qunduzī, Sulajmon ibni Ibrohim, Janobi'-ul-mavaddat, tahqiqi Alī Aşraf, Qum, Dorul-usva lit-tabo'ati val-naşr, 1422h.q.
  • Mavlono, Çaloliddin Muhammadi Balxī, Masnaviji ma'navī: Daftari avval va duvum, Duşanbe, Adib, 2013
  • Omilī, Ça'far Murtazo, as-Saheh min sirat-in-Nabi-il-A'zam, Qum, muassisai ilmī farhangiji Dorul-hadis, 1426h.q./1385h.ş.
  • Tabarī, Muhammad ibni Çarir, Ta'rix-ut-Tabarī: ta'rix-ur-rusli va-l-muluk: vaslai Ta'rix-ut-Tabarī, Bejrut, Dorul-turos, 1387h.q.
  • Hokimi Nişoburī, Muhammad ibni Abdulloh, al-Mustadrak ala-s-sahehajn, tahqiqi Mustafo Abdulqodir Ato, Bejrut, Dorul-kutubil-ilmijja, 1411h.q./1990m.
  • Humoī, Çaloliddin, Mavlavinoma: Mavlavī cī megūjad?, Tehron, Humo, 1385h.ş.
  • Çam'e az navisandagon, Imom Alī (a), Qum, Sozmoni haç va zijorat, be to.
  • Şajxi Mufid, Muhammad ibni Muhammad, al-Irşod fi ma'rifati huçaçilloh ala-l-ibod, tahqiqi muassisai Olulbajt alajhimus-salom li ehjoil-turos, Qum, al-Mu'tamarul-olamī li alfijatiş-Şajxil-Mufid, 1413h.q.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Амр_ибни_Абдивад&oldid=28574"