Эйтан Колберг
Номи комил | Эйтан Колберг (ба англисӣ: Etan Kohlberg, ба ибрӣ: איתן קולברג) |
---|---|
Маҳалли зиндагӣ | Исроил |
Мазҳаб | Яҳудӣ |
Санаи таваллуд | 1943 |
Зодгоҳ | Тел-Авив |
Эйтан Колберг (англисӣ: Etan Kohlberg, ибрӣ: איתן קולברג, форсӣ: اِتان کُلْبِرْگ), шиапажӯҳ ва исломшиноси исроилӣ ки осори ӯро нуқтаи атфе дар шиашиносӣ миёни мусташриқони яҳудӣ баршумурдаанд.
Дар миёни исломшиносони исроилӣ Колберг нахустин муҳаққиқе муаррифӣ шуда, ки бар ҳавзаи таърихи ташайюъ тамаркуз кардааст. Колберг соҳиби бартарин курсӣ дар мутолиоти исломӣ дар Исроил аст. Ҷоизаи ҳунар, илму фарҳанги Исроил (EMET) ба хотири саҳми хосси Колберг дар мутолиоти исломӣ, ба вижа дар риштаи мутолиоти шиа, ба ӯ дода шудааст.
Заминаҳои пажӯҳишии Колбергро калом, фиқҳ, таърих ва манобеи шиъӣ, ба вижаи имомия, донистаанд. Шеваи кори Колберг дар мутолиоти шиашиносӣ тамаркуз бар осебшиносии таърихи ташайюъ ва пардохтан ба масоили ҷанҷолӣ ва ҷадалии фирқаҳои исломӣ, махсусани шиа, дониста шудааст. Барои Колберг беш аз 110 асари пажӯҳишӣ дар ҳавзаи шиашиносӣ ва исломпажӯҳӣ муаррифӣ шудааст. Китобхонаи Ибни Товус ва аҳволу осор ӯ (1993м), «Аз имомия то исноашария» (1976м) ва «Ақоид ва фиқҳи шиаи имомия» (1991м) аз ҷумлаи осор ӯ ҳастанд.
Такомули тадриҷии шиа аз ҷумла назариёти шиашиносонаи Колберг аст. Бар ин назария нақдҳое ворид шудааст; аз ҷумла ин ки Колберг дар миёни мутуни ривоӣ, ки барои исботи назари худ ба кор гирифта, даст ба гузиниш зада, дар ҳоле ки ривоёте вуҷуд дорад ки метавонад хилофи назар ӯро исбот кунад.
Ҷойгоҳ
Эйтан Колберг (Etan Kohlberg), шиапажӯҳ ва исломшиноси исроилӣ[1] ва узви академияи улуми инсонии Исроил,[2] ки пас аз Игнотс Гулдзиҳер (ваф.1912м) машҳуртарин мусташриқи яҳудӣ хонда шудааст.[3] Дар миёни исломшиносони исроилӣ, Колберг нахустин муҳаққиқе шумурда шуда ки бар ҳавзаи таърихи ташайюъ тамаркуз карда ва ба таълиф осор ва тарбияти шогирдоне дар ин замина пардохтааст.[4] Осори ӯ нуқтаи атфе дар шиашиносӣ миёни мусташриқони яҳудӣ ва улгуе барои насли баъдии онон баршумурда шудааст.[5] Иллати шӯҳрати Колберг тамаркузаш бар ташайюъ[6] ва тарҷумаву нақди осораш ба забонҳои арабӣ, форсӣ ва туркӣ дониста шудааст.[7]
Назароти Колберг дар бораи шиа дар заминаҳои мухталиф мавриди нақд қарор гирифтааст; аз ҷумла назароти ӯ дар бораи таърихи зиндагии имомон (а)[8] ва бархе ингораҳои фиқҳии шиа.[9] Илова бар нақдҳое ки бар назароти Колберг ворид шуда, нақдҳое ҳам бар шахсияти пажӯҳишии ӯ шудааст; аз ҷумла таассубварзӣ дар бархе назарот, барҷастасозии ихтилофоти миёни мусулмонон, ироаи тасвирии мунфаилона аз андешаи шиа, бархӯрди гузинишӣ бо ривоёт ва илқои тардид дар андешаҳои шиа.[10] Барои намунае аз таассубварзии Колберг, ба исрораш барои исботи баргирифта будани бунёнҳои мазҳабии шиа аз дигар мазоҳибу фирқаҳои исломӣ ишора шудааст.[11]
Колберг соҳиби бартарин курсӣ дар мутолиоти исломӣ дар Исроил аст.[12] Ӯ барои муддати тӯлонӣ ба унвони устоди мумтоз дар донишгоҳи ибрии Уршалим интихоб шудааст.[13] Дар соли 2008м, ба Колберг ҷоиза Ручилд дода шуд; гуфта шуда ки ин ҷоиза ба касе дода мешавад ки бештарин хизматро ба ормонҳои яҳуд кардааст.[14] Ҳамчунин, ҷоизаи ҳунар, илм ва фарҳанги Исроил (EMET) ба хотири саҳми хасси Колберг дар мутолиоти исломӣ, ба вижа дар риштаи мутолиоти шиа, ба ӯ дода шудааст.[15]
Ҷашнномаи бузургдошти Колберг бо унвони самараи чиҳилсолаи пажӯҳиш дар ташайюъи имомӣ дар соли 2009 зери назари Муҳаммадалӣ Амирмуиззӣ - шиапажӯҳи эронӣ ва устоди донишгоҳи Порис ва Мунир Михаил Барашар - шиапажӯҳи исроилӣ ва шогирди Колберг, дар Фаронса ба чоп расидааст.[17]
Заминаҳо ва вижагиҳои пажӯҳишӣ
Заминаҳои пажӯҳишии Колбергро калом, фиқҳ, таърих ва манобеи шиӣ, ба вижа имомия, донистаанд.[18] Аз назари мавзуӣ, осори шиапажӯҳонаи ӯ дар заминаҳои шарҳиҳолнигории машоҳир (аз ҷумла имомони шиа), илми риҷол ва санадшиносӣ, таърихи шиа, мероспажӯҳӣ (муаррифӣ, тасҳеҳ, бозсозӣ ва эътиборсанҷии сарчашмаҳои куҳан) ва фиқҳулҳадис дастабандӣ шудааст.[19]
Шеваи кори Колберг дар мутолиоти шиашиносӣ тамаркуз бар осебшиносии таърихи ташайюъ[20] ва пардохтан ба масоили ҷанҷолии фирқаҳои исломӣ, махсусан шиа, дониста шудааст.[21] Гуфта шуда, ки Колберг бо диққати қобили таваҷҷӯҳе ба усули дин ва фурӯи дин назди шиа, ба хусус бахшҳои марбут ба ҳадиси шиа, пардохтааст.[22] Аз назари муҳаққиқон, дар осори Колберг дар бораи боварҳои аслии шиа, чун имомат ва маҳдавият, баррасиҳои зербиноӣ анҷом шудааст.[23]
Аз вижагиҳои мусбати шахсиятпажӯҳишии Колберг бар мавориде[24] чун густардагии заминаҳои мутолиотӣ, ҷустуҷӯ дар манобеъ ва тасаллут бар онҳо, огоҳӣ аз мабонии мавзуи мавриди пажӯҳиш, огоҳӣ аз ҷараёнҳои таърихӣ ва ироаи назария дар пажӯҳишҳои худ таъкид шудааст. Барои намунае дар бораи ҷустуҷӯ дар манобеъ ва тасаллут бар онҳо ба пажӯҳиши Колберг дар бораи усули арбаамиа ишора шуда,[25] ки 109 аслро бар асоси феҳристи Ибни Надим, китобҳои риҷолии Шайх Тӯсӣ, Риҷоли Наҷҷошӣ ва Маолим-ул-уламо муаррифӣ кардааст.[26]
Назарот ва нақдҳо
Аз ҷумла назароти исломшиносона ва шиапажӯҳонаи Колберг назароти ӯ дар бораи такомули тадриҷии ташайюъ, таҳрифи Қуръон ва тақия аз назар шиа аст, ки бо нақдҳое ҳамроҳ шудаанд.[27]
Такомули тадриҷии ташайюъ
Аз назари Колберг, назарияи имомия дар бораи имомат ба тадриҷ дар қарни нахусти қамарӣ матраҳ шуда ва дар нимаи қарни дувум аз сӯи Ҳишом ибни Ҳакам сурате мунсаҷим ёфтааст.[28] Ин назария то сад сол (замони имоми ёздаҳум) тағйире накард ва дар нимаи қарни чаҳоруми қамарӣ нукоте умда ба он афзуда шуд.[29] Истилоҳи исноашария баъд аз ғайбати суғро барои номидани имомия ба кор рафта ва ин нишонаи инсиҷоми тадриҷии андешаи имомат назди шиа аст.[30]
Бархе ин назари Колбергро нақд кардаанд;[31] аз ҷумла: дар миёни мутуни ривоӣ, ки Колберг барои исботи назари худ истифода карда, ривоёте вуҷуд дорад, ки метавонад хилофи назари ӯро исбот кунад; ин ривоётро Колберг нодида гирифтааст.[32] Наёфтани шавоҳид бар вуҷуди бархе маориф, муҳимтарин далели Колберг барои исботи назар худ буда, ки онро қобили хадша донистаанд; зеро ҳам тамоми мутун ба дасти мо нарасида ва ҳам ба далели шароити сиёсӣ имкони махфикорӣ дар ин замина вуҷуд доштааст.[33] Тавваҷуҳи шиа ба назарияи имомат дар поёни ғайбати суғро, амре табиӣ ва бозтоби вазъияти ҷадиди сиёсӣ ва фарҳангии ҷомеъаи исломӣ бо рӯйи кор омадани Оли Бӯя зикр шуда ва гуфта шуда шартан ба маънои падид омадани ин маориф дар он давра нест.[34]
Таҳрифи Қуръон аз назари шиа
Ба гуфтаи бархе, Колберг муътақид аст ки ҳаддиақал бахши зиёде аз ҷомеъаи шиа дар давраи пеш аз ғайбат муътақид ба таҳриф Қуръон будаанд.[35] Ба назари ӯ, дар давраи пас аз ғайбат, дар ин эътиқод таҷдиди назар шуда ва Шайх Садуқ аввалин олими шиа буда, ки бар адами таҳрифи Қуръон истидлол кардааст.[36] Бар ин назари Колберг, нақдҳое ворид шудааст;[37] аз ҷумла: ривоёти марбут ба таҳрифи Қуръонро ки ба назари Колберг дар манобеи ривоии имомия фаровон аст, умумани сохтагӣ донистаанд ва гуфта шуда теъдоди зиёде аз онҳо аз манобеи аҳли суннат ба манобеи шиа роҳ ёфтаанд.[38] Аз сӯи дигар, матолиби ин ривоёт, бо тавваҷуҳ ба қаринаҳо, дар бораи тафсир, шаъни нузул, ваҳйи ғайрқуръонӣ ва таҳрифи маъноӣ аст, на таҳрифи лафзии оёти Қуръон.[39]
Тақия аз назари шиа
Ба нақл аз бархе муҳаққиқон, Колберг тақияро яке аз омилҳои фарқи имомия аз дигар фирқаҳои исломӣ ва асле бунёдин дар ин мазҳаб ба шумор мебурдааст.[40] Аз назари ӯ, сираи амалии шиаёни асри аъимма (а) дар пойбандӣ ба ин асл мутаориз буда ва иддае мувофиқ ва бархе мухолифи он будаанд.[41] Бархе ин назари Колбергро нақд кардаанд;[42] аз ҷумла: эътиқод ба тақия махсуси имомия нест; тақия асле бар асоси Қуръон ва суннат мавриди эътиқоди мазоҳиби исломӣ шумурда шудааст.[43] Усули дин назди шиа мушаххас аст ва тақия ҷузъи ин усул нест.[44] Тафовути фатвои олимони имомия дар мавзуи тақия дар қуруни мухталиф ношӣ аз тафовути рӯйкарди онон (пазириш ё радди асли тақия) набуда, балки ношӣ аз тафовути вазъияти мукаллаф нисбат ба рухдодҳои мухталиф дар шароити гуногун будааст.[45]
Зиндагӣ
Эйтан Колберг дар соли 1943 дар Тел-Авив таваллуд шуд.[46] Падари ӯ як яҳудии фаъоли саҳюнист буд.[47] Ӯ дар 1968 маълумоти олии худро бо нигориши пажӯҳише дар бораи дидгоҳи аҳли суннат ва шиа ба Абубакр аз донишгоҳи ибрии Уршалим[48] ва дар 1971 дараҷаи илмии доктории худро дар риштаи мутолиоти исломӣ аз Донишгоҳи Оксфорд дарёфт кард.[49] Рисолаи доктории ӯ бо унвони «Нигариши шиаёни имомия ба саҳобаи Паёмбар (с)» зери назари Самуэл Стерн (ваф.1969м), шарқшинос ва Ричард Волзер (ваф.1975м), устод дар фалсафаи исломӣ, ба нигориш даромад.[50] Колберг дар соли 1972м ба тадриси забон ва адабиёти араб дар донишгоҳи ибрии Уршалим пардохт.[51] Ӯ дар соли 1991м ба рутбаи баланди устодӣ расид ва дар соли 2006м бознишаста шуд.[52] Колберг дар донишгоҳҳои Йел ва Принстон дар Амрико ба унвони фурсати мутолиотӣ тадрис кардааст.[53]
Осор
Ба гузориши бархе манобеъ, дар муқаддамаи ҷашнномаи Колберг 110 асар аз ӯ феҳрист шудааст.[54] Ба ҷуз таҳрири илмии бархе маҷмуаҳо, гунаҳои шаклии осори Колберг шомили китобҳо, мақолаҳои чопшуда дар нашриёт, мақолаҳои донишномаӣ ва гузоришу нақди китоб дониста шудааст.[55]
Китобҳо
Китобҳои Колберг иборатанд аз:
- Тасҳеҳи Ҷавомеъу одоб-ус-суфияти ва уюб-ун-нафси ва мудовотиҳо аз Абуабдурраҳмон Сулламии сӯфӣ (1976м),
- Ақоид ва фиқҳи шиаи имомия (1991м)
- Китобхонаи Ибни Товус ва аҳволу осори ӯ (1993м)[56]
- Ваҳй ва таҳриф: Китоб-ул-қироъати Аҳмад ибни Муҳаммад ас-Сайёрӣ (2009м)[57]
Аз миёни китобҳои Колберг Тасҳеҳи Ҷавомеъи одоб-ус-суфияти ва уюб-ун-нафси ва мудовотиҳо ва Китобхонаи Ибни Товус ва аҳволу осори ӯ ба форсӣ тарҷума ва чоп шудааст; китоби аввал дар зимни маҷмуаи осори Абуабдурраҳмони Сулламӣ ба кӯшиши Насруллоҳи Пурҷаводӣ дар соли 1369ҳ.ш.[58] ва китоби дувум тавассути Сайид Алии Қироӣ ва Расули Ҷаъфариён дар соли 1371ҳ.ш.[59]
Мақолаҳои чопшуда дар нашриёт
Мақолаҳои чопшуда дар нашриёти Колберг шомили 44 унвон ҳастанд ки аз назари мавзуӣ гуногун қаламдод шудаанд.[60] Ҳабдаҳ унвон аз ин мақолаҳо дар китоби Ақоид ва фиқҳи шиаи имомия ба чоп расидааст.[61] Бархе аз ин мақолаҳо ба форсӣ тарҷума шудааст.[62]
- «Нукоте чанд дар бораи рӯйкарди имомия ба Қуръон» (1972ҳ.қ.)
- «Аз имомия то исноашария» (1976м)
- «Такомули андешаи ҷиҳод дар ақоиди шиаёни имомӣ» (1976м)
- «Абутуроб» (1978м),
- «Истилоҳи рофиза дар истеъмолоти шиаи имомия» (1979м)
- «Истилоҳи муҳаддис дар шиаёни исноашарӣ» (1979м)
- «Таквини шиа» (1983м)
- «Мусулмонони ғайриимомӣ дар фиқҳи имомия» (1985м)
- «Ҷойгоҳи валадуззино дар ташайюъи имомӣ» (1985м)
- «Бароат дар дидгоҳи шиа» (1986м)
- «Усули арбаамиа» (1987м)
- «Мутуни муқаддаси муътабар назд шиаёни нахустин» (1993м)
- «Тақия дар ақоид ва мазҳаби шиаён» (1995м)
- «Нахустин корбурдҳои истилоҳии исноашария» (2000м)
- «Имомон ва қувои басарӣ» (2003м)
- «Гароишоти тафосири аввалияи имомия ва нақши сайёрӣ дар онҳо» (2007м)[63]
Мақолаҳои донишномаӣ
Мақолаҳое ки дар донишномаҳои мухталиф ба чоп расида ва мавзуи ғолиби онҳо шахсиятҳо ва аҳволу осори онон талаққӣ шудааст:[64]
- Донишномаи Эронико: 24 мақола аз ҷумла мақолаҳои «Ахбория», «Алӣ ибни Абитолиб», «Баҳоуддини Омилӣ», «Биҳор-ул-анвор», «Балоғӣ, Муҳаммадҷавод», «аз-Зариъату ило тасониф-иш-шиъа», «Шар (аз манзари шиа)», «Ҳалабӣ, Абуссалоҳ», «Ровандӣ, Қутбиддини Саид» «Кулайнӣ» ва «Фазл ибни Шозони Нишобурӣ».[65]
- Доират-ул-маорифи Ислом: 19 мақола аз ҷумла мақолаҳои «Муҳаммад ибни Алӣ Зайнулъобидин [ (а) ]», «Мӯсо ал-Козим [ (а) ]», «Раҷъат», «ар-Рофиза», «Шаҳид», «аш-Шаҳид-ус-сонӣ», «Сулаймон ибни Сурад», «Васӣ» ва «Удай ибни Ҳотам».[66]
- Дигар донишномаҳо: 4 мақола шомили мақолаҳои «Ибни Бобавайҳ» ва «ал-Маҷлисӣ» дар Доират-ул-маорифи дин, мақолаи «Қуръон» дар донишномаи Ибрико ва мақолаи «Ҷаъфар ас-Содиқ» дар Доират-ул-маорифи Андешаи исломи сиёсӣ.[67]
Гузориш ва нақди китоб
Охирин бахш аз корҳои Колберг гузориш ва нақди китоб (reviews) дониста шуда, ки шомили 19 мақола аст;[68] аз ҷумла:
- «Ду китоб аз Ношӣ Акбар»
- «Тасаввуф чист?»
- «Мунтахаботе аз назму насри шиа»
- «Ошноӣ бо шиа»
- «Раҳбари одил дар шиа»
- «Ҳидояти Илоҳӣ дар ташайюъи асил, манобеи ботинигарии исломӣ»
- «Нахустин андешаҳои шиъӣ, таъолими Имом Муҳаммади Боқир [ (а) ]»
- «Давраи шаклгирии ташайюъи дувоздаҳимомӣ: ҳадис ба унвон гуфтумоне миёни Қум ва Бағдод»[69]
Эзоҳ
- ↑ Колберг, «Имом ва қувои басарӣ», муқаддамаи мутарҷим, саҳ.113
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.35; Боронӣ ва Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», саҳ.19
- ↑ Боронӣ ва Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», саҳ.24
- ↑ Раҳматӣ, «Мутолиоти исломӣ дар Фаластини ишғолӣ: баррасии китобшинохтӣ», саҳ.305
- ↑ Боронӣ ва Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», саҳ.22
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.36; аронеу Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», саҳ.25
- ↑ Боронӣ ва Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», саҳ.22; Боронӣ ва Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», саҳ.25; Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.95
- ↑ Ранҷбар, «Нақду баррасии мадхали Имом Алӣ ибни ал-Ҳусайн Зайнулъобидин (а)», саҳ.223 - 237; Раззоқии Мӯсавӣ, «Баррасии интиқодии осори ховаршиносон дар бораи Имом Козим (а)», саҳ.127 - 152
- ↑ Каримӣ ва Таботабоинажод, «Таҳлили интиқодии назароти Эйтан Колберг дар мавзуи ҷиҳод аз дидгоҳи имомия», саҳ.87 - 111; Зафарӣ, «Нақди дидгоҳи Колберг дар бораи валади зино бар асоси ҳуқуқи ҷазои имомия», саҳ.33 - 53
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.127 - 140
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.128
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.35
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.35
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.35 - 36
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.36
- ↑ Ҳусайнӣ, Шиапажӯҳӣ ва шиапажӯҳон англисизабон, 1387ҳ.ш., саҳ.285
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.36
- ↑ Ҳусайнӣ, Шиапажӯҳӣ ва шиапажӯҳон англисизабон, 1387ҳ.ш., саҳ.285
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.62 - 95
- ↑ Раҳматӣ, «Мутолиоти исломӣ дар Фаластини ишғолӣ: баррасии китобшинохтӣ», саҳ.307
- ↑ Боронӣ ва Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», саҳ.18
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.36
- ↑ Барои намунаи ниг.: Боронӣ ва Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», саҳ.25
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.109 - 127; Нафисӣ, Мусташриқон ва ҳадис, Қум, саҳ.187
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.113
- ↑ Меҳризӣ, «Мактуботи ҳадисии асҳоби аимма (а)», саҳ.8
- ↑ Алвирӣ, «Нақди назарияе дар пайдоиши шиаи исноашария», саҳ.51 - 70; Ризоии Ҳафтодар ва Сарвӣ, «Нақди назарияи Эйтан Колберг дар таҳрифи Қуръон», саҳ.85
- ↑ Колберг, «Аз имомия то исноашария», саҳ.201
- ↑ Колберг, «Аз имомия то исноашария», саҳ.201
- ↑ Колберг, «Нахустин корбурдҳои истилоҳи исноашария», саҳ.64 - 67
- ↑ Барои намунаи ниг.: Алвирӣ, «Нақди назарияе дар пайдоиши шиаи исноашария», саҳ.51 - 70
- ↑ Алвирӣ, «Нақди назарияе дар пайдоиши шиаи исноашария», саҳ.54 - 57
- ↑ Алвирӣ, «Нақди назарияе дар пайдоиши шиаи исноашария», саҳ.62
- ↑ Алвирӣ, «Нақди назарияе дар пайдоиши шиаи исноашария», саҳ.70
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.127; Ризоии Ҳафтодар ва Сарвӣ, «Нақди назарияи Эйтан Колберг дар таҳрифи Қуръон», саҳ.84
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.127; Ризоии Ҳафтодар ва Сарвӣ, «Нақди назарияи Эйтан Колберг дар таҳрифи Қуръон», саҳ.84
- ↑ Барои намунаи ниг.: Ризоии Ҳафтодар ва Сарвӣ, «Нақди назарияи Эйтан Колберг дар таҳрифи Қуръон», саҳ.84 - 85
- ↑ Ризоии Ҳафтодар ва Сарвӣ, «Нақди назарияи Эйтан Колберг дар таҳрифи Қуръон», саҳ.85
- ↑ Ризоии Ҳафтодар ва Сарвӣ, «Нақди назарияи Эйтан Колберг дар таҳрифи Қуръон», саҳ.85
- ↑ Маориф ва дигарон, «Нақде ривоӣ-каломӣ бар дидгоҳи Эйтан Колберг дар мавзуи тақия аз манзари шиаи имомия», саҳ.156
- ↑ Маориф ва дигарон, «Нақде ривоӣ-каломӣ бар дидгоҳи Эйтан Колберг дар мавзуи тақия аз манзари шиаи имомия», саҳ.156
- ↑ Барои намунаи ниг.: Маориф ва дигарон, «Нақде ривоӣ-каломӣ бар дидгоҳи Эйтан Колберг дар мавзуи тақия аз манзари шиаи имомия», саҳ.155 - 176
- ↑ Маориф ва дигарон, «Нақде ривоӣ-каломӣ бар дидгоҳи Эйтан Колберг дар мавзуи тақия аз манзари шиаи имомия», саҳ.157 - 158
- ↑ Маориф ва дигарон, «Нақде ривоӣ-каломӣ бар дидгоҳи Эйтан Колберг дар мавзуи тақия аз манзари шиаи имомия», саҳ.158 - 160
- ↑ Маориф ва дигарон, «Нақде ривоӣ-каломӣ бар дидгоҳи Эйтан Колберг дар мавзуи тақия аз манзари шиаи имомия», саҳ.175 - 176
- ↑ Колберг, Китобхонаи Ибни Товус, пешгуфтори мутарҷимон, 1371ҳ.ш., саҳ.11
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.34
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.34
- ↑ Ҳусайнӣ, Шиапажӯҳӣ ва шиапажӯҳон англисизабон, 1387ҳ.ш., саҳ.284 - 285
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.34 - 35
- ↑ Ҳусайнӣ, Шиапажӯҳӣ ва шиапажӯҳон англисизабон, 1387ҳ.ш., саҳ.285
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.35
- ↑ Боронӣ ва Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», саҳ.19
- ↑ Барои намунаи ниг.: Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.43
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.43; Колберг, «Имом ва қувои басарӣ», муқаддамаи мутарҷим, саҳ.113
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.44 - 45
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.44 - 45
- ↑ Абуабдурраҳмони Сулламӣ, маҷмуаи осор, 1369ҳ.ш., саҳ.311 - 464
- ↑ Колберг, Китобхонаи Ибни Товус, 1371ҳ.ш., саҳ.4
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.46
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.46
- ↑ Раҳматӣ, «Мутолиоти исломӣ дар Фаластини ишғолӣ: баррасии китобшинохтӣ», саҳ.305
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.46 - 50
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.50
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.51 - 54
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.54 - 55
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.56
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.56 - 58
- ↑ Мутаҳҳарӣ, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, 1399ҳ.ш., саҳ.56 - 58
Сарчашма
- Алвирӣ, Муҳсин, «Нақди назарияе дар пайдоиши шиаи исноашария», дар дайну иртиботот, №2, зимистони 1374ҳ.ш.
- Боронӣ, Муҳаммадризо; Отом Тургут, «Баррасӣ ва таҳлили шахсиятҳои барҷаста ва марокизи илмии шиапажӯҳони яҳудӣ», дар нашрияи Мутолиоти торихии ҷаҳони ислом, №12, пойизу зимистони 1397ҳ.ш.
- Зафарӣ, Муҳаммадризо, «Нақди дидгоҳи Колберг дар бораи валади зино бар асоси ҳуқуқи ҷазои имомия», дар Ҳуқуқи исломӣ, №74, пойизи 1401ҳ.ш.
- Каримӣ, Маҳмуд; Сайид Саҷҷод Таботабоинажод, «Таҳлили интиқодии назароти Эйтан Колберг дар мавзуи ҷиҳод аз дидгоҳи имомия», дар Мутолиоти Қуръон ва ҳадис, №11, пойизу зимистони 1391ҳ.ш.
- Колберг, Эйтан ва дигарон, «Тарҷума ва нақди мақолаи ҳадиси шиа», тарҷума ва нақди Муҳаммадҳусайни Баҳромӣ ва Зайнабсодоти Арабшоҳӣ, дар нашрияи Ҳадиси ҳавза, №12, баҳору тобистони 1395ҳ.ш.
- Колберг, Эйтан, «Аз имомия то исноашария», тарҷумаи Муҳсини Алвирӣ, дар Дин ва иртиботот, №2, зимистони 1374ҳ.ш.
- Колберг, Эйтан, «Имом ва қувои басарӣ», тарҷумаи Абулфазли Ҳақирии Қазвинӣ, дар Имоматпажӯҳӣ, №3, пойизи 1390ҳ.ш.
- Колберг, Эйтан, «Нахустин корбурдҳои истилоҳи исноашария», тарҷумаи Муҳаммадкозими Раҳматӣ, дар Китоби моҳи дин, №47 ва 48, шаҳривару меҳри 1380ҳ.ш.
- Колберг, Эйтан, Китобхонаи Ибни Товус ва аҳволу осори ӯ, Қум, Китобхонаи умумии оятуллоҳ Маръашии Наҷафӣ, 1371ҳ.ш.
- Маориф, Маҷид ва дигарон, «Нақде ривоӣ-каломӣ бар дидгоҳи Эйтан Колберг дар мавзуи тақия аз манзари шиаи имомия», дар Улуми ҳадис, №69, пойизи 1392ҳ.ш.
- Меҳризӣ, Меҳдӣ, «Мактуботи ҳадисии асҳоби аимма (а)», дар мироси ҳадиси шиа, ҷ.11, ба кӯшиши Маҳдии Меҳризӣ ва Алии Садроии Хуӣ, Қум, интишороти Дор-ул-ҳадис, 1382ҳ.ш.
- Мутаҳҳарӣ, Сайид Мустафо, Эйтан Колберг ва ҳадиси имомия, Қум, нашри Рӯди обӣ, 1399ҳ.ш.
- Нафисӣ, Шодӣ, Мусташриқон ва ҳадис, Қум, интишороти Донишгоҳи Қуръон ва ҳадис, бе то.
- Раззоқии Мӯсавӣ, Сайид Қосим, «Баррасии интиқодии осори ховаршиносон дар бораи Имом Козим (а)», дар фаслномаи Таърихи Ислом, №53, баҳори 1392ҳ.ш.
- Ранҷбар, Муҳсин, «Нақду баррасии мадхали Имом Алӣ ибни ал-Ҳусайн Зайнулъобидин (а)», дар тасвири имомони шиа дар Доират-ул-маорифи ислом (тарҷумау нақд), зери назари Маҳмуд Тақизодаи Доварӣ, Муассисаи шиашиносӣ, 1385ҳ.ш.
- Раҳматӣ, Муҳаммадкозим, «Мутолиоти исломӣ дар Фаластини ишғолӣ: баррасии китобшинохтӣ», дар нашрияи Понздаҳи хурдод, №13, пойизи 1386ҳ.ш.
- Ризоии Ҳафтодар, Ҳасан; Фотимаи Сарвӣ, «Нақди назарияи Эйтан Колберг дар таҳрифи Қуръон», дар пажӯҳишҳои Қуръон ва ҳадис, соли чиҳилу шашум, №1, баҳору тобистони 1392ҳ.ш.
- Ҳусайнӣ, Ғуломэҳё, Шиапажӯҳӣ ва шиапажӯҳон англисизабон, Қум, Муассисаи шиашиносии Ҷомеъат-ул-Мустафо ал-оламия, 1387ҳ.ш.