Jump to content

E'çozi Qur'on

Az wikishia
Mu'çizot va irhosot
Mu'çiza / Irhos Şaxsi vobasta
Şaqq-ul-qamar Hazrati Muhammad (s)
Qur'on Hazrati Muhammad (s)
Radd-uş-şams Hazrati Muhammad (s)
Suxan guftan dar gahvora Hazrati Iso (a)
Asoi Mūso Hazrati Mūso (a)
Jadi bajzo Hazrati Mūso (a)
Guftugūi Xudo bo Mūso Hazrati Mūso (a)
Noqai Soleh Solehi pajƣambar
Qolincai paranda Sulajmoni pajƣambar
Suxan guftan bo hajvonot Sulajmoni pajƣambar
Zinda şudani cor paranda Ibrohimi pajƣambar
Sard şudani otaş Ibrohimi pajƣambar
Bordoriji Marjam Marjam modari Iso

E'çozi Qur'on (forsī: اعجاز قرآن), ma'noi onro dorad, ki heç insone nametavonad kitobe monandi Qur'on navisad va in nişonai on ast, ki Qur'on az çonibi Xudovand nozil şudaast.

Olimoni musalmon Qur'onro buzurgtarin mū'çizai Pajƣambari Islom (s) va daleli nabuvvati ū medonand. Mas'alai e'çozi Qur'on jake az mavzū'hoi ulumi Qur'onī va kalomi islomī ast.

Musulmonon Qur'onro az çihathoe monandi baloƣat, ilmu ma'rifat, dodani xabarhoi ƣajbī va nabudi tanoquz dar on, mū'çiza medonand. Xudi Qur'on ham ba mu'çiza budani in kitob işora karda va dar şaş ojat, ba istiloh “tahaddī” namudaast; ja'ne az muxolifon da'vat kardaast, ki agar metavonand, monande baroi Qur'on biovarand.

Olimoni musalmon dar borai mu'çizahoi Qur'on kitobhoi zijode naviştaand, ki ba'ze az onho inhoand: "E'çoz-ul-Qur'on” naviştai Abubakri Boqlonī (vafoti 403h.q.), "E'çoz-ul-Qur'oni va-l-kalom fi vuçuhih” naviştai Şajxi Mufid (vafoti 413h.q.), “As-Sarfa fi e'çoz-il-Qur'on”, naviştai Sajidi Murtazo (vafoti 436h.q.), “Daloil-ul-e'çoz”, naviştai Abdulqohiri Çurçonī (vafoti 471h.q).

Ma'noi e'çozi Kur'on va ahamijati on

Musulmonon, Qur'onro mu'çizai Pajƣambari Islom (s) medonand.[1] Mu'çiza budani on ba in ma'nost, ki in kitob az tavoni başar xoriç ast va az çonibi Xudost va heç kas nametavonad monandi on biovarad.[2] Şajxi Tusī, dar tafsiraş al-Tibjon, Qur'onro az buzurgtarin va maşhurtarin mū'çizoti Pajƣambar donistaast.[3]

Abubakri Boqlonī (vafoti 403h.q.), az olimoni ahli sunnat, ham dar ahamijati tavvaçuh ba e'çozi Qur'on naviştaast, harcand Pajƣambari Islom (s) mū'çizoti digare ham doştaast, nabuvvati Pajƣambari Islom mubtanī bar mu'çiza budani Qur'on ast; caroki digar mū'çizoti ū dar zamonho va şaroiti xosse va nazdi afrodi ma'dude rux dodaast, ammo Qur'on dar ma'razi didi hamagon buda va kase vuçudi onro inkor nakardaast.[4]

Tahaddiji Qur'on

Maqolai aslī: Tahaddī

Tahaddī, dar ulumi qur'onī[5] va kalomi islomī,[6] ba ma'noi da'vati pajƣambaron az munkironi nabuvvataşon ast, to monande baroi mū'çizotaşon biovarand.[7] Qur'on dar şaş ojat, tahaddī kardaast; ja'ne az munkironi mu'çiza budanaş xostaast monande baroi on biovarand.[8] Ba in ojot, ojoti tahaddī megūjand.[9]

Didgohhoi muxtalif dar borai e'çozi Qur'on

Olimoni musulmon dar xususi inki Qur'on az cī çihat mu'çiza ast, didgohhoi muxtalife matrah kardaand. Beştari didgohhoe, ki Sujutī (vafoti 911h.q.), qur'onpaƶūhi barçastai ahli sunnat, dar al-Itqon ovardaast, dar borai e'çozi adabiji Qur'onand. Albatta, harjak az in didgohho e'çozi adabiro az manzare tavzeh dodaast.[10]

Ammo ulamoi musulmon mu'taqidand, Qur'on dar zaminahoi digar ham e'çoz dorad. Baroi misol, Alloma Tabotaboī (vafoti 1360h.ş.), mufassiri Qur'on guftaast, e'çozi Qur'on ilova bar baloƣat, şomili ilmu ma'rifat, ummī budani Pajƣambar (s), axbori ƣajbī va nabudani ixtilof dar Qur'on ham meşavad.[11]

Abubakri Boqlonī niz ilova bar ta'kid bar e'çozi adabiji Qur'on, axbori ƣajbī va ummī budani Pajƣambarro matrah kardaast. Muhamadhodiji Ma'rifat (vafoti 1385h.ş.), qur'onpaƶūh ham dar kanori e'çozi adabī, e'çozi ilmī va taşre'iro niz matrah kardaast.[12]

Nazarijai Sarfa

Maqolai aslī: Nazarijai sarfa

Nazarijai digare dar borai e'çozi Qur'on matrah şudaast, ki ba on nazarija sarfa megūjand. Tibqi in nazarija, mu'çiza budani Qur'on ba in ma'nost, ki agar kase qasdi mu'oriza bo on doşt, Xudo mone'i on meşavad, ki kitobe monandi on biovarad. In suxan ba in ma'nost, ki insonho metavonand kitobe misli Qur'on banavisand, ammo Xudo in tavonoiro az onho salb mekunad.[13]

Ba guftai Sujutī, dar al-Itqon, Ibrohimi Nizom (zista dar qarni duvum va sejumi qamarī), az olimoni ahli sunnat, in didgohro matrah kardaast.[14] Sajidi Murtazo va Şajxi Mufid az olimoni şia ham in didgohro paziruftaand.[15] Ba guftai Muhamadhodiji Ma'rifat, olimoni musulmon, cī dar guzaşta va cī dar imrūz, in nazarijaro rad kardaand.[16]

Vuçuhi e'çozi Qur'on

Barxe az çanbahoi e'çozi Qur'on, ba bovari olimoni musulmon, ba şarhi zer ast:

E'çozi adabī

E'çozi adabiji Qur'on ba in ma'nost, ki matni Qur'on viƶagihoe dorad, ki ovardani matne bo in viƶagiho az uhdai heç başare namebarojad.[17] Barxe az in viƶagiho ba in şarh ast: ba kor burdani daqiq va munosibi kalimot, barxūrdorī az sabki çadidu ƣarib va munhasir ba fard, ki na, monandi şe'r ma'mul ast, na misli nasr, roiç, şiriniji alfoz va ohangi dilnişin.[18]

Xabar dodan az ƣajb

Ba guftai olimoni musulmon, Qur'on az umure az guzaştavu ojanda xabar dodaast, ki heçkas az onho xabar nadoştaast.[19] Baroi namuna, çuz'ijotero, ki dar borai dostoni Marjam, Nuh va tufoni ū va Jusufu barodaronaş bajon kardaast, heçkas namedonistaast.[20]

Hamcunin ba'd az şikasti Rum az Eron dar soli 615 melodī, bo qoteijat xabar dod, ki Rum dar kamtar az dah sol Eronro şikast xohad dod va hamin ittifoq aftod.[21] Peşbinī dar borai oqibati barxe afrod misli Abulahab, Abuçahl va peşbiniji Fathi Makka az digar xabarhoi ƣajbiji Qur'on ast, ki hamaaş durust bud.[22]

E'çozi ilmī

Maqolai aslī: E'çozi ilmiji Qur'on

Manzur az e'çozi ilmiji Qur'on in ast, ki in kitob dar borai ulumi taçribī matolibe bajon kardaast, ki dar on zamon, hanuz kaşf naşuda bud va heçgoh ham naqz naşudaast.[23] Barxe az matolibe, ki mufassiron ba Qur'on nisbat doda va e'çozi ilmiji on donistaand iboratand az: harakati vaz'ī va intiqoliji zamin, nerui çozibai zamin, zavç budani gijohonu çonvaron va gardişi karrot dar madorhoi muajjan.[24]

Muhammadhodiji Ma'rifat, qur'onpaƶūh, bo istinod ba ojati «har cizi zindaero az ob ba vuçud ovaradem!»,[25] va joftahoi ulumi taçribiji mabnī bar pajdoişi hajot az ob, in ojatro az e'çozhoi ilmiji Qur'on ast.[26]

Digar vuçuh

E'çozi taşre'ī[27] va e'çozi adadiji Qur'on[28] az digar çanbahoi e'çozi Qur'onand, ki barxe andeşmandoni musulmon matrah kardaand.

Tibqi nazarijai naxust, ahkom va qonunhoe ki Islom baroi inson vaz' kardaast, barxilofi qonunhoi başarī, hamai ab'odi vuçudi insonro darbar girifta va ham bo bu'di moddiji inson va ham bo bu'di ma'naviji ū hamohang ast. Ham saodat va oromişi dunjaviji ūro ta'min mekunad va ham bo fitrati ū sozgor ast. Az onço ki heç insone qudrati in korro nadorad, bojad Qur'onro nozilşuda az çonibi Xudovand donist.[29]

Nazarijai e'çozi adadiji Qur'on ham megūjad, te'dodi harfho va kalimoti Qur'on az cunon nazme barxūrdorand, ki heç navisandae nametavonad cunin nazmero dar nazar bigirad va in nazm nişonai e'çozi on ast.[30] Baroi namuna, dar Qur'on, kalimai «soat» ba te'dodi soahoi şabonarūz, ja'ne 24 bor ba kor raftaast. Kalimai «şahr» (moh), ba te'dodi mohhoi sol, ja'ne 12 bor korburd doştaast. Kalimai «saçda» 34 bor dar Qur'on ba kor raftaast, ki bo te'dodi saçdahoi namozhoi farz barobar ast.[31] In nazarija muxolifoni bisjore dorad.[32]

Kitobşinosiji E'çoz-ul-Qur'on

Mas'alai e'çozi Qur'on az guzaşta to imrūz, qarnho, dar naviştahoi olimoni musulmon matrah şudaast.[33] Az çumla dar kitobhoi kalomī, baroi isboti nabuvvati Pajƣambari Islom (s) ba on istinod meşudaast.[34] Hamcunin baxşe az kitobhoi ulumi qur'onī ba in mavzū' ixtisos joftaast.[35] Ilova bar in, e'çozi Qur'on ba tavri mustaqil ham mavzūi kitobhoi ulamoi musulmon qaror giriftaast. Barxe naviştahoi mustaqil dar in zamina az in qaror ast:

  1. E'çoz-ul-Qur'on fi nazmihi va ta'lifih, Abuabdullo Muhammad ibni Zajdi Vositī (vafoti 306 jo 307h.q.), az mutakallimoni maşhuri Baƣdod;[36]
  2. E'çoz-ul-Qur'on, Alī ibni Isoi Rumonī (vafoti 384h.q.), az mu'tazilai Baƣdod;[37]
  3. Bajonu e'çoz-il-Qur'on, Abusulajmon Hamd ibni Muhammadi Xitobī (vafoti 388h.q.), az ulamoi ashobi hadisi Xuroson. In kitob va kitobi peşin dar «Maçmu'atu salosi rasoil fi e'çoz-il-Qur'on dar 1376 qamarī dar Misr cop şudaand;[38]
  4. E'çoz-ul-Qur'on, Qozī Abubakr Boqlonī (vafoti 403h.q.) ki cophoi gunogune az on intişor jofta, xud mavzūi tahqiqi barxe sohibnazaron budaast;[39]
  5. E'çoz-ul-Qur'oni va-l-kalom fi vuçuhih, Şajxi Mufid (vafoti 413h.q.), faqeh, mutakallim va hadisşinosi buzurgi şia;[40]
  6. As-Sarfa fi e'çoz-il-Qur'on, Sajidi Murtazo (vafoti 436h.q.) mutakallim, faqeh va usuliji barçastai şia. In kitob bo nomi al-Muvazzah an vaçhi e'çozi Qur'on ham xonda şudaast;[41]
  7. Daloil-ul-e'çoz, Abdulqohir Çurçonī (vafoti 471h.q.). Ū az naxustin tadvinkunandagoni ilmi baloƣati arabī bud. In kitob candin bor ba cop rasida va paƶūhişhoi bisjore ham dar borai on ançom şudaast;[42]
  8. Ar-Risolat-uş-şofija fi e'çoz-il-Qur'on, Abdulqohiri Çurçonī, ki dar Maçmu'atu salosi rasoil fi e'çoz-il-Qur'on cop şudaast;[43]
  9. Nihojat-ul-içoz fi dirojat-il-e'çoz, Faxriddini Rozī (vafoti 606h.q.).[44]
  10. E'çozi Qur'on, Sajid Muhammadhusajni Tabotaboī. In kitob iqtibose az osori vaj, ba viƶa al-Mizon, dar borai

e'çozi Qur'on ast.[45] Hamcunin kitobho, maqolot va pojonnomahoi bisjore dar borai e'çozi Qur'on navişta şudaast. Dar maqolae, 348 asar dar in zamina muarrifī şudaast.[46]

Ezoh

  1. ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Mutahharī, Maçmūai osor, 1384h.ş., ç.2, sah.211; Boqlonī, E'çoz-ul-Qur'on, 1421h.q., sah.9.
  2. ↑ Mutahharī, Maçmūai osor, 1384h.ş., ç.2, sah.211.
  3. ↑ Tusī, al-Tibjon, Doru ehjoil-turosil-arabī, ç.1, sah.3.
  4. ↑ Boqlonī, E'çoz-ul-Qur'on, 1421h.q., sah.9.
  5. ↑ Çavohirī, “Vokoviji miloki tahaddī dar Qur'on va naqdi mantiqi tanazzulī”, sah.112.
  6. ↑ Çam'e az navisandagon, Şarh-ul-mustalahot-il-kalomija, 1415h.q., sah.64.
  7. ↑ Muaddab, E'çozi Qur'on dar nazari Ahli Bajt, 1379h.ş., sah.17.
  8. ↑ Xurramşohī, Donişnomai Qur'on va qur'onpaƶūhī, 1377h.ş., ç.1, sah.481.
  9. ↑ Xurramşohī, Donişnomai Qur'on va qur'onpaƶūhī, 1377h.ş., ç.1, sah.481.
  10. ↑ Sujutī, al-Itqon, ‍1421h.q., ç.2, sah.242.
  11. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1390h.q., ç.1, sah.62 - 68.
  12. ↑ Ma'rifat, al-Tamhid, 1388h.ş., ç.6, sah.34.
  13. ↑ Sujutī, al-Itqon, ‍1421h.q., ç.2, sah.241; Ma'rifat, al-Tamhid fi ulum-il-Qur'on, 1388h.ş., ç.4, sah.137.
  14. ↑ Sujutī, al-Itqon, ‍1421h.q., ç.2, sah.241.
  15. ↑ Nigoh kuned ba Sajidi Murtazo, Rasoil-uş-Şarif-il-Murtazo, 1405h.q., ç.2, sah.323 - 327; Şajxi Mufid, Avoil-ul-maqolot, 1413h.q., sah.63.
  16. ↑ Ma'rifat, al-Tamhid fi ulum-il-Qur'on, 1388h.ş., ç.4, sah.180.
  17. ↑ Ma'rifat, al-Tamhid, 1386h.ş., ç.5, sah.15; Subhonī, al-Ilohijot, 1413h.q., ç.3, sah.243.
  18. ↑ Ma'rifat, al-Tamhid, 1388h.ş., ç.5, sah.16 - 17.
  19. ↑ Baroi namuna, nik., ba Mutahharī, Maçmūai osor, 1384h.ş., ç.2, sah.223; Ma'rifat, al-Tamhid, 1386h.ş., ç.6, sah.186.
  20. ↑ Ma'rifat, al-Tamhid, 1386h.ş., ç.6, sah.186.
  21. ↑ Mutahharī, Maçmūai osor, 1384h.ş., ç.2, sah.223.
  22. ↑ Ma'rifat, al-Tamhid, 1386h.ş., ç.6, sah.202.
  23. ↑ Barumand, “Barrasī va naqdi tavçehi ilmiji e'çozi Qur'on”, sah.76 - 77.
  24. ↑ Maorif, “Çojgohi e'çozi ilmiji Qur'on dar tafsiri Navin”, sah.87.
  25. ↑ Surai Anbijo, ojati 30
  26. ↑ Ma'rifat, al-Tamhid, 1386h.ş., ç.6, sah.35 - 39.
  27. ↑ Ma'rifat, al-Tamhid, 1386h.ş., ç.6, sah.217.
  28. ↑ Rizoiji Isfahonī, Paƶūhişe dar e'çozi ilmiji Qur'on, 1388h.ş., sah.220; Navruzī, “Kitobşinosiji e'çozi adadī va rijoziji Qur'on”, sah.84.
  29. ↑ Ma'rifat, al-Tamhid, 1388h.ş., ç.6, sah.216 - 217.
  30. ↑ Jazdonī, “E'çozi adadī va nazmi rijoziji Qur'on”, sah.62; Alavī Muqaddam, “E'çozi Qur'on (2)”, sah.26.
  31. ↑ Jazdonī, “E'çozi adadī va nazmi rijoziji Qur'on”, sah.65; Navruzī, “Kitobşinosiji e'çozi adadī va rijoziji Qur'on”, sah.84; Alavī Muqaddam, “E'çozi Qur'on (2)”, sah.27.
  32. ↑ Navruzī, “Kitobşinosiji e'çozi adadī va rijoziji Qur'on”, sah.83.
  33. ↑ Ma'rifat, “E'çozi Qur'on”, sah.365.
  34. ↑ Baroi namuna, nigoh kuned ba Mutahharī, Maçmūai osor, 1384h.ş., ç.2, sah.212 - 223; Subhonī, al-Ilohijot, 1413h.q., ç.3, sah.233 - 436.
  35. ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Ma'rifat, al-Tamhid, 1388h.ş., ç.5 va 6.
  36. ↑ Ma'rifat, “E'çozi Qur'on”, sah.365.
  37. ↑ Mirzomuhammad, “Muqaddimai virostor”, sah.19 - 20.
  38. ↑ Ma'rifat, “E'çozi Qur'on”, sah.365.
  39. ↑ Ma'rifat, “E'çozi Qur'on”, sah.365.
  40. ↑ Mirzomuhammad, “Muqaddimai virostor”, sah.22 - 23.
  41. ↑ Mirzomuhammad, “Muqaddimai virostor”, sah.25.
  42. ↑ Ma'rifat, “E'çozi Qur'on”, sah.365.
  43. ↑ Ma'rifat, “E'çozi Qur'on”, sah.365.
  44. ↑ Ma'rifat, “E'çozi Qur'on”, sah.365.
  45. ↑ Mirzomuhammad, “Muqaddimai virostor”, sah.18.
  46. ↑ Rizoī, “Manba'şinosiji e'çozi ilmiji Qur'on” sah.198 - 218.

Sarcaşma

  • Alavī Muqaddam, Sajid Muhammad, “E'çozi Qur'on (2)”, pajomi Qur'on, şumorai 4, 1373h.ş.
  • Barūmand, Muhammadhusajn, “Barrasī va naqdi tavçehi ilmiji e'çozi Qur'on”, dar maqolot va barrasiho, şumorai 71, 1381h.ş.
  • Boqlonī, Muhammad ibni Tajjib, E'çoz-ul-Qur'on, tashehi Saloh Muhammad Uvajza, Bejrut, Dorul-kutubil-ilmija, 1421h.q.
  • Maorif, Maçid, “Çojgohi e'çozi ilmiji Qur'on dar tafsiri Navin”, dar sahifai Mubin, şumorai 37, 1385h.ş.
  • Ma'rifat, Muhammadhodī, «E'çoz-ul-Qur'on», dar Doiratulmaorifi buzurgi islomī, ç.9, Tehron, markazi doiratulmaorifi buzurgi islomī, copi avval, 1379h.ş.
  • Ma'rifat, Muhammadhodī, al-Tamhid fi ulum-il-Qur'on, Qum, muassisai islomiji al-Tamhid, 1388h.ş.
  • Mirzomuhammad, Alirizo, “Muqaddimai virostor”, dar Tabotaboī, Sajid Muhammadhusajn, E'çozi Qur'on, Tehron, markazi naşri farhangiji raço, 1362h.ş.
  • Muaddab, Sajjidrizo, E'çozi Qur'on dar nazari Ahli Bajti ismat va bist nafar az ulamoi buzurgi Islom, Qum, ahsanul-hadis, 1379h.ş.
  • Mutahharī, Murtazo, Maçmūai osor, Tehron, intişoroti Sadro, 1384h.ş.
  • Mufid, Muhammad ibni Muhammad, Avoil-ul-maqolot fi-l-mazohibi va-l-muxtorot‏, Qum, almu'tamarul-olamī liş-Şajxil-Mufid, 1413h.q.
  • Navruzī, Muçtabo, “Kitobşinosiji e'çozi adadī va rijoziji Qur'on”, dar Oinai paƶūhiş, şumorai 27, 1390h.ş.
  • Rizoī, Hasanrizo, “Manba'şinosiji e'çozi ilmiji Qur'on”, dar dufaslnomai taxassusiji Qur'on va ilm, sah.7, 1389h.ş.
  • Rizoiji Isfahonī, Muhammadalī, Paƶūhişe dar e'çozi ilmiji Qur'on, Raşt, kitobi Mubin, copi pançum, 1388h.ş.
  • Sajidi Murtazo, Rasoil-uş-Şarif-il-Murtazo, tahqiqi Sajid Mahdiji Raçoī, Qum, Dorul-Qur'onil-Karim, 1405h.q.
  • Subhonī, Ça'far, al-Ilohijot ala hudo-l-kitobi va-l-sunnati va-l-aql, Qum, markazul-olamī lildirosotil-islomija, 1412h.q.
  • Sujutī, al-Itqon fi ulum-il-Qur'on, tahqiqi Favoz Ahmad Zamarlī, Bejrut, Dorul-kutubil-arabī, ‍1421h.q.
  • Tabotaboī, Sajid Muhammadhusajn, al-Mizon fi tafsir-il-Qur'on, Bejrut, muassisatul-A'lamī lilmatbu'ot, copi duvum, 1390h.q.
  • Tusī, Muhammad ibni Hasan, al-Tibjon fi tafsir-il-Qur'on, tahqiqi Ahmad Qusajr Omilī, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī.
  • Xurramşohī, Bahouddin, Donişnomai Qur'on va qur'onpaƶūhī, Tehron, naşri Nohid - dūston, 1377h.ş.
  • Çavohirī, Sajid Muhammadhasan, “Vokoviji miloki tahaddī dar Qur'on va naqdi mantiqi tanazzulī”, paƶūhişhoi qur'onī, şumorai 2, 1395h.ş.
  • Çam'e az navisandagon, Şarh-ul-mustalahot-il-kalomija, ba kūşişi maçma'ul-buhusil-islomija, Maşhad, Ostonai Razavija, 1415h.q.
  • Jazdonī, Abbos, “E'çozi adadī va nazmi rijoziji Qur'on”, dar Kajhoni andeşa, şumorai 67, 1375h.ş.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Эъҷози_Қуръон&oldid=32435"