Rizo (laqab)
In maqola dar borai laqabi Imom Rizo (a) ast. Baroi oşnoī bo şaxsijati Imom (a), madxali Imom Rizo alajhissalomro bubined.
Rizo (arabī: الرّضا) maşhurtarin laqabi Imom Alī ibni Muso ar-Rizo (a)[1] ba ma'noi pisandidaşuda ast.[2]
Bino bar rivojate, ki dar kitobi Ujunu axbor-ir-Rizo naql şudaast Xudovand imomi haştumi şiajonro rizo laqab mondaast. Dar in rivojat omadaast, ki Ahmad ibni Abinasri Bazantī az Imom Çavod (a) suol kard gurūhe az muxolifoni şumo mu'taqidand, ki Ma'mun, laqabi rizoro ba padari şumo dod, cun ba vilojat'ahdiji ū rizojat dod. Imom Çavod (a) dar posux farmud: ba Xudo duruƣ guftaand va kori nobaçoe murtakib şudaand, balki Xudo Alī ibni Muso (a)-ro rizo nomid; cun ū mavridi rizojati Xudo dar osmon va mavridi rizojati Pajƣambari akram (s) va digar imomon dar zamin bud.[3] Dar idomai rivojat omadaast, ki Bazantī az Imom pursid, magar hamai padaronat (imomon) mavridi rizojati Xudovand, Pajƣambar (s) va aimma (a) nabudand? Pas cī guna padarat az bajni onho «rizo» nomida şud? Imom farmud: baroi in ki duşmanon va muxolifoni ū hamonandi dūstonu muvofiqonaş az ū rozī budand va heç jak az padaronaş incunin nabudand; az in rū, padaram az bajni onho laqabi rizo girift.[4] Hamcunin bino bar rivojate ki az Sulajmon ibni Hafsi Marvazī dar kitobi Ujunu axbor-ir-Rizo naql şudaast padaraş Imom Kozim ūro rizo nomida va in laqabro dar borai ū ba kor burdaast.[5]
Ba guzorişi barxe az manobei ta'rixī hangome, ki Alī ibni Muso (a) vilojat'ahdii Ma'muni Abbosiro paziruft, Ma'mun ba ū laqabi «rizo» dod[6] va ūro «ar-Rizo min Oli Muhammad» nomid.[7] Ba guftai Vilferd Modelung, islomşinos va şiaşinosi olmonī (tavju:1930) ar-Rizo min Oli Muhammad (maqbul az xonadoni Muhammad) peş az on dar borai kasone az Oli Muhammad ba kor meraft, ki xilofataşon mavridi qabuli hamai musulmonon bud.[8] Sajidça'far Murtazo Omilī, muhaqqiq va siranigori şia (1364 - 1441h.q.) bo istinod ba nomai Fazl ibni Sahl, vaziri Ma'mun ba Imom Rizo (a), ki dar on laqabi rizo ba kor rafta ast, mu'taqid ast, ki rizo laqabi Imom bud, ammo Ma'mun bo ilhom az in noma onro ba unvoni laqabi rasmiji Imom qaror dod.[9]
Ojatulloh Çavodiji Omulī laqabi rizo baroi Imomi Haştumro in guna tafsir mekunad ki az alqobi xossi Ilohī ast va har insone dar har şaroite bixohad ba cizei rozī bişavad ba vositai fajzi rizost. Ba hamin çihat heç kas dar heç maqta'e az heç cize jo az heç kase xuşnūd naxohad şud, magar ba vasotati maqomi voloi razavī.[10]
Çustorhoi vobasta
Ezoh
- ↑ Amin, A'jon-uş-şi'a, 1403h.q., ç.2, sah.13.
- ↑ Sohib ibni Ibod, al-Muhit fi-l-luƣat, 1414h.q., ç.8, sah.42.
- ↑ Saduq, Ujunu axbor-ir-Rizo, 1378h.q., ç.1, sah.13.
- ↑ Atorudī, Musnad-ul-Imom-ir-Rizo (a), 1406h.q., sah.10.
- ↑ Saduq, Ujunu axbor-ir-Rizo, 1378h.q., ç.1, sah.14.
- ↑ Ibni Asir, al-Komil, 1385h.q., ç.6, sah.326.
- ↑ Sibt ibni Çavzī, Tazkirat-ul-xavos, 1418h.q., sah.315.
- ↑ Modelung, «Parvandai Alī ibni Muso-r-Rizo», sah.7.
- ↑ Omilī, al-Hajot-us-sijosijja li-l-Imom-ir-Rizo (a), muassisai an-Naşr-ul-islomī, sah.204.
- ↑ امام رضا؛ عالم آل محمد(ص) معنای پرافتخار لقب «رضا», Pojgohi ittilo'rasoniji Isro
Sarcaşma
- Ibni Asir, Alī ibni Muhammad, al-Komilu fi-t-ta'rix, Dorusodir, Bejrut, copi avval, 1385h.q.
- Amin, Sajidmuhsin, A'jon-uş-şi'a, Bejrut, Dor-ut-ta'oruf, 1403h.q.
- Sibt ibni Çavzī, Jusuf ibni Qazouƣlī, Tazkirat-ul-xavos min-al-ummat fi zikri xasois-il-aimma, Qum, manşuroti aş-Şarif ar-Razī, 1418h.q.
- Sohib ibni Ibod, Ismoil, al-Muhit fi-l-luƣat, tashehi Muhammadhasan Olijosin, Bejrut, Olam-ul-kitob, 1414h.q.
- Saduq, Muhammad ibni Alī, Ujunu axbor-ir-Rizo, Tehron, naşri Çahon, 1378h.q.
- Omilī, Sajidça'fari Murtazo, al-Hajot-us-sijosijja li-l-Imom-ir-Rizo (a) dirosatun va tahlil, muassisai an-Naşr-ul-islomī, be to.
- Atorudī, Azizulloh, Musnad-ul-Imom-ir-Rizo, Maşhad, Ostoni Qudsi Razavī, 1406h.q.
- Modelung, Vilferd, «Parvanda: Alī ibni Muso-r-Rizo (a)», tarçumai Ahmad Namoī, Ittilooti hikmatu ma'rifat, soli sejum, şumorai 8, oboni 1387h.ş.
- Mustafid va Ƣafforī, Hamidrizo va Aliakbar, tarçumai Ujun-ul-axbor-ir-Rizo, Tehron, copi avval, 1372h.ş.
- امام رضا؛ عالم آل محمد(ص) معنای پرافتخار لقب «رضا», Pojgohi ittilo'rasoniji Isro, sanai naşr: 5 oboni 1398h.ş.