Соли 255 ҳиҷрии қамарӣ
(Тағйири масир аз Соли 255қ.)
Соли 255 ҳиҷрии қамарӣ дусаду панҷоҳу панҷумин сол баъд аз ҳиҷрати Пайғамбар (с) аз Макка ба Мадина бар асоси солшумори ҳиҷрии қамарист. Ҳазрати Маҳдӣ (а) - дувоздаҳумини имоми шиаён, дар ин сол таваллуд шудааст. Ҳамчунин ин сол бо даврони имомати Имом Ҳасани Аскарӣ (а) (254 - 260ҳ.қ.) - имоми ёздаҳуми шиаён, мусодиф будааст.
Аз ҷумлаи рӯйдодҳои муҳими ин сол, оғози қиёми Алӣ ибни Зайд ва Исо ибни Ҷаъфар аз наберагони Имом Ҳасани Муҷтабо (а) дар Кӯфа, ҳамлаи Яъқуби Лайси Саффорӣ ба қаламрави ҳукумати Тоҳириён ва тасарруфи Форс аст.
Муаррифӣ
Соли 255 ҳиҷрии қамарӣ бо даврони имомати Имом Ҳасани Аскарӣ (254 - 260ҳ.қ.) мусодиф будааст.[1] Ҳамчунин дар ин сол Муътазз (252 - 255ҳ.қ.) ва Муҳтадӣ (255 - 256ҳ.қ.) аз хулафои аббосӣ ҳукуматро дар даст доштанд.[2]
Аввалин рӯзи ин сол - аввали муҳаррам, баробар аст бо душанбеи 4 дейи 247 шамсӣ ва 24 декабри соли 868 милодӣ ва охирин рӯзи ин сол, 29 зилҳаҷҷа баробар аст бо панҷшанбеи 22 озари соли 248 шамсӣ ва 12 декабри соли 869 милодӣ.[3]
Рӯйдодҳо
- Сафари Имом Аскарӣ (а) ба Ҷурҷон дар 3 рабиуссонӣ[4]
- Оғози қиёми зангиён дар моҳи Рамазон,[5] соли 255 ҳиҷрии қамарӣ қиёми худро шурӯъ кард.[6]
- Оғози қиёми Алӣ ибни Зайд ва Исо ибни Ҷаъфар аз насли Имом Ҳасани Муҷтабо (а) дар Кӯфа[7]
- Барканории Муътаззи Аббосӣ аз хилофат (дар моҳи Раҷаб) ва қатли ӯ чанд рӯз баъд аз он (дар дуввуми Шаъбон).[8]
- Оғози давраи хилофати Муҳтадии Аббосӣ (ҳукумат: 255 - 256ҳ.қ.), чаҳордаҳумин халифаи аббосӣ.[9]
- Яъқуби Лайси Саффорӣ, амири Систон ба қаламрави ҳукуматии Тоҳириён ҳамла кард ва Форсро ба тасарруф даровард.[10]
Таваллудёфтагон
- Имом Маҳдӣ (аҷ) - имоми дувоздаҳуми шиаён, дар шаби нимаи Шаъбон дар шаҳри Сомирро.[11]
Даргузаштагон
- Алӣ ибни Маҳзиёри Аҳвозӣ аз асҳоби Имом Ризо, Ҷавод ва Ҳодӣ (а) ки вафоти ӯро ҳудуди соли 255 ё 254 қамарӣ донистаанд.[12]
- Муҳаммад ибни Солеҳ ибни Абдуллоҳ аз наберагони Имом Ҳасани Муҷтабо (а) ки дар замони хилофати Мутаваккили Аббосӣ, муддате қиём кард ва дастгир шуд ва баъд аз се сол озод шуд.[13] Дар бархе ақвол, таърихи фавт соли 248 ҳиҷрии қамарӣ омадааст.[14]
- Муҳаммад ибни Киром, бунёнгузори мактаби каломии киромия.[15]
- Абуусмон, Амр ибни Баҳр ибни Маҳбуби Кунонӣ машҳур ба Ҷоҳиз аз адибони бузурги араб ва мутакаллимони барҷастаи мӯътазилӣ[16]
- Аҳмад ибни Ҳамдуни Надим (луғатшинос) ки аз ҳамнишинон ва наздикони Мутаваккил ва Мустаини Аббосӣ буд.[17]
Эзоҳ
- ↑ Табарсӣ, Эълом-ул-варо, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.214.
- ↑ Ҳусайнии Хотунободӣ, Вақоеъ-ус-синини ва-л-аъвом, 1352ҳ.ш., саҳ.179; Табарӣ, Таърих-ул-умами ва-л-мулук, бе то, ҷ.9, саҳ.389.
- ↑ Сайти табдили таърихи ҳиҷрӣ
- ↑ Қутбиддини Ровандӣ, ал-Хароиҷ ва-л-ҷароиҳ, 1409ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.425–426; Ирбилӣ, Кашф-ул-ғумма, 1381ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.427–428; Ибни Ҳамзаи Тӯсӣ, ас-Соқиб фи-л-маноқиб, 1419ҳ.қ., саҳ.215.
- ↑ Ибни Ҷавзӣ, ал-Мунтазам, 1412ҳ.қ., ҷ.12, саҳ.235.
- ↑ Абулфидо, ал-Мухтасар, бе то, ҷ.2, саҳ.46.
- ↑ Масъудӣ, Муруҷ-уз-заҳаб, 1363ҳ.қ., ҷ.4, саҳ.94; Табарӣ, Таърих-ул-умами ва-л-мулук, бе то, ҷ.9, саҳ.388.
- ↑ Табарӣ, Таърих-ул-умами ва-л-мулук, бе то, ҷ.9, саҳ.389.
- ↑ Ибни Ибрӣ, Таъриху мухтасар-ид-дувал, 1992м., ҷ.1, саҳ.147; Ибни Тағарии Бардӣ, ан-Нуҷум-уз-зоҳира, 1392ҳ.қ., ҷ.3, саҳ.26.
- ↑ Шпулер, Таърихи Эрон дар қуруни нахустини исломӣ, 1349ҳ.ш., ҷ.1, саҳ.121.
- ↑ Муфид, ал-Иршод, 1413ҳ.қ., саҳ.512; Табарсӣ, Эълом-ул-варо, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.214.
- ↑ Зириклӣ, ал-Аълом, 1980м., ҷ.5, саҳ.25; Абулҳасанӣ, Олимони шиа, 1382ҳ.ш., саҳ.82.
- ↑ Исфаҳонӣ, Мақотил-ут-толибин, саҳ.480.
- ↑ Зириклӣ, ал-Аълом, 1980м., ҷ.6, саҳ.162.
- ↑ Ибни Асир, ал-Комил, 1385ҳ.қ., ҷ.7, саҳ.217.
- ↑ Ибни Асир, ал-Комил, 1385ҳ.қ., ҷ.7, саҳ.217.
- ↑ Зириклӣ, ал-Аълом, 1980м., ҷ.1, саҳ.85.
Сарчашма
- Абулфидоъ, Исмоил ибни Алӣ, Таъриху Абилфидо ал-мусаммо ал-мухтасар фи ахбор-ил-башар, ба таҳқиқи Маҳмуд Дайюб, Бейрут, Дор-ул-кутуб-ил-илмия, маншуроти Муҳаммадалии Байзун, бе то.
- Абулҳасанӣ, Раҳим, Олимони шиа, маҷаллаи шиашиносӣ, №3 ва 4, поиз ва зимистони 1382ҳ.ш.
- Зириклӣ, Хайриддин, ал-Аълом, Бейрут, Дор-ул-илм ли-л-малоин, 1980м.
- Ибни Асир, Иззуддин, ал-Комилу фи-т-торих, Бейрут, Дорусодир - Дору Бейрут, 1385/1965.
- Ибни Ибрӣ, Ғариғуриюс ибни Ҳорун, Таъриху мухтасар-ид-дувал, Бейрут, Дор-ул-машриқ, 1992м.
- Ибни Тағарии Бардӣ, Ҷамолиддин Юсуф, ан-Нуҷум-уз-зоҳира фи мулуки Мисри ва-л-Қоҳира, Қоҳира, Вазорат-ус-сақофати ва-л-иршодил қавмӣ. ал-Муассисат-ул-мисрият-ул-омма, 1392ҳ.қ.
- Ибни Халакон, Аҳмад ибни Муҳаммад, Вафаёт-ул-аъён ва анбоу абно-из-замон, Қум, аш-Шарифир-Разӣ, 1364.
- Ибни Ҳамзаи Тӯсӣ, Муҳаммад ибни Алӣ, ас-Соқиб фи-л-маноқиб, Қум, интишороти Ансориён, чопи сеюм, 1419ҳ.қ.
- Ирбилӣ, Алӣ ибни Исо, Кашф-ул-ғумма фи маърифат-ил-аимма, Табрез, нашри Баниҳошимӣ, чопи аввал, 1381.
- Исфаҳонӣ, Абулфараҷ Алӣ ибни-л-Ҳусайн, Мақотил-ут-толибин, таҳқиқи Сайид Аҳмад Сақр, Бейрут, Дорулмаърифат, бе то.
- Қутбиддини Ровандӣ, Саид ибни Абдиллоҳ, ал-Хароиҷ ва-л-ҷароиҳ, Қум, муассисаи Имом Маҳдӣ (аҷ), чопи аввал, 1409ҳ.қ.
- Муфид, Муҳаммад ибни Муҳаммад, ал-Иршод фи маърифати ҳуҷаҷ-ил-лоҳи ала-л-ибод, Қум, конгресси Шайхи Муфид, чопи аввал, 1413ҳ.қ.
- Табарӣ, Таърихи Табарӣ, Таърих-ул-умами ва-л-мулук, Бейрут, бено, бе то.
- Табарсӣ, Фазл ибни Ҳасан, Эълом-ул-варо би аълом-ил-ҳудо, Қум, муассисаи Ол-ул-байт алайҳимуссалом ли эҳё-ит-турос, чопи аввал, 1417ҳ.қ.
- Ҳусайнии Хотунободӣ, Абдулҳусайн, Вақоеъ-ус-синин ва-л-аъвом ё гузоришҳои солиёна аз ибтидои хилқат то соли 1195 ҳиҷрӣ, ба тасҳеҳи Муҳаммадбоқири Беҳбудӣ, бо муқаддимаи Абулҳасани Шаъронӣ, бо муқаддимаи Шаҳобуддини Маръашӣ, Теҳрон, китобфурӯшии исломия, 1352ҳ.ш.
- Шпулер, Бертулд, Таърихи Эрон дар қуруни нахустини исломӣ, бо тарҷумаи Абдулҷавод Фалотурӣ, Теҳрон, ширкати интишороти илмӣ ва фарҳангӣ, 1349ҳ.ш.