Hadisi Mubohata
| Mavzu' | Fiqh |
|---|---|
| Sodirşuda az | Pajƣambar (s) |
| Roviji aslī | Imom Sodiq (a) |
| Rovijon | Dovudi Sirhon |
| E'tibori sanad | Saheh |
| Sarcaşmai şia | al-Kofī |
Hadisi mubohata (arabī: حديث المباهتة) hadise az Pajƣambar (s) ast ki barxe az ulamo bo istinod ba on tūhmat zadan ba bid'atkunandagon dar dinro bo vuçudi maslihat çoiz donistaand. Bo in hol aksari faqihon, in bardoştro nosaheh donista va hadisro ba «qone' kardani ahli bid'at bo istidlolhoi muhkam» ma'no kardaand. Ba guftai Sajid Mūso Şubajriji Zançonī rivojati mubohata muxolifi sirai a'imma (a) va umuri musallam şar'ī ast va ba hamin dalel in rivojatro jo bojad ta'vil kard va jo mardud donist. Gufta şuda to qabl az Şajxi Ansorī heç faqihe tūhmat zadan ba ahli bid'atro az in rivojat bardoşt nakardaast.
Unvoni fiqhiji mubohata az in hadis girifta şuda va dar baxşhoi muxtalife az kitobhoi fiqhī monandi haddi qazf (muçozoti nisbat dodani zino jo livot ba digaron), mavoridi çavozi ƣajbat kardan va kasbhoi harom az on bahs şudaast. Istifoda az ravişhoe monandi tūhmat zadan baroi muqobila bo bid'atguzoron, az mabohisi colişiji in rivojat donista şudaast.
Muarrifī va çojgoh
Hadisi mubohata hadisi nabavī ast ki dar kitobi al-Kofī naql şudaast.[1] Barxe faqihon bo istinod ba in hadis, tūhmat zadan ba bid'atguzoronro çoiz donistaand.[2] Dar muqobil bisjore az faqihon cunin būhtonero çoiz namedonand.[3] Gufta şuda dar kitobhoi mu'tabari hadisiji şia, in hadis tanho dar kitobi al-Kofī omadaast va dar kitobhoi hadisiji ahli sunnat vuçud nadorad.[4] Unvoni fiqhiji mubohata az in hadisi bargirifta şuda[5] va dar baxşhoi muxtalifī az kitobhoi fiqhī monandi haddi Qazf (muçozoti nisbat dodani zino jo livot ba digaron),[6] mavoridi çavozi ƣajbat kardan[7] va kasbhoi harom az on bahs şudaast.[8] Istifoda az ravişhoe monandi tūhmat zadan baroi muqobila bo bid'atguzoron, az mabohisi colişiji in rivojati donista şudaast.[9]
Matn va sanad
Imom Sodiq (a) guft, ki Pajƣambar (s) farmud: Har goh pas az man şubhaafkanonu bid'atguzoronro dided, oşkoro az onho bezorī çūed va ba onon bisjor nosazo gūed va dar boraaşon ifşogarī karda, ajbaşonro bigūed va bo onho mubohata kuned to ba taboh kardani Islom tama' nakunandu mardum az onho barhazar şuda, az bid'athoi onho naomūzand. Xudovand baroi in kori şumo savob menavisad va dar oxirat daraçoti şumoro bolo mebarad.
Rovioni in hadis (Muhammad ibni Jahjo al-Attor, Ibni Abilxattob, Ahmad ibni Abinasri Bazantī va Dovud ibni Sirhon) hama siqaand, az in rū sanadi rivojat saheh arzjobī şudaast.[10]
Gufta şuda az nazari Ojatulloh Makorimi Şerozī - az maroçe'i taqlid, sanadi in rivojat xolī az ibhom va aşkol nest.[11]
Bardoşthoi mutafovit
Tardid dar ma'noi iborati «bohituhum» (mabhutaşon sozed jo ba onho būhton bizaned) bardoşthoi mutafovitero az in hadis dar paj doştaast:
Tafsiri mubohata ba «istidlolhoi muhkam»
Barxe az ulamoi şia mu'taqidand ma'noi hadis in ast, ki bojad bid'atguzoronro bo istidlolhoi muhkamu qavī, buhtzada kard.[12] Mullo Solehi Mozandaronī (vaf.1081h.q.) va Murtazo Mutahharī (vaf.1358h.ş.) bo zikri ojati «fabuhita-l-lazi kafar»[13] (on kas ki kufri varzida bud mabhut mond) ehtimol dodaand ma'noi hadis cunin boşad, ki bojad bar bid'atguzoron cunon istidlol ovarad, ki mabhut şavand; hamon tavr ki hazrati Ibrohim bo istidlolhoi muhkam, Namrudro mabhut kard.[14] Allomai Maçlisī (1037 - 1110h.q.) pas az zikr har du ma'noi mahalli ixtilof, bo istinod ba qavli barxe az luƣaviho ki «būht»-ro ba ma'noi hajratzada şudan donistaand, in ma'noro tarçeh dodaast.[15] Sohibi Rijoz (1161 - 1231h.q.) niz pas az zikri in hadis, būhton ba ahli bid'atro çoiz nadonistaast.[16] Sohibi Çavohir (1202 - 1266h.q.) mu'taqid ast bo istinod ba in hadis nametavon bid'atguzoronro ba korhoi zişte ki ançom nadodaand, muttaham kard.[17] Ça'fari Subhonī, Sajid Abdulkarim Mūsaviji Ardabilī, Nosir Makorimi Şerozī az maroçe'i taqlidi şia dar qarni ponzdahumi qamarī, dar posux ba istiftoe mubohataro ba mabhut soxtan ma'no karda, tūhmatro ravo nadonistaand.[18]
Tafsiri mubohata ba «tūhmat zadan»
Sajid Muhammadrizo Gulpojgonī va Mirzo Çavodi Tabrezī az maroçe'i taqlidi şia dar qarni ponzdahumi qamarī, bo istinod ba in hadis, būhton zadan ba ahli bid'atro çoiz donistaand.[19] Jusufi Sone'ī az digari maroçe'i in qarn, na tanho tūhmat zadan ba ahli bid'atro çoiz, balki onro voçib şumurdaast.[20] Sajid Abulqosim Xuī (1278 - 1371h.ş.) niz tūhmat zadan ba ahli bid'atro dar barxe mavoqe' çoiz donistaast.[21] Bo in hol ū çoiz budani in amrro ba vuçud doştani maslihat maşrut karda va mu'taqid ast agar tūhmat zadan ba bid'atguzoron mafsada doşta boşad, na tanho tūhmat zadan, balki bajon kardani ajbhoi voqeiji onho ham çoiz nest.[22]
Gufta meşavad tafsir «bohituhum» ba «tūhmat zadan» va çoiz donistan on dar mavridi ahli bid'at to peş az qarni davozdahum vuçud nadoşta va Şajx Murtazo Ansorī (1214 - 1281h.q.) naxustin faqihe ast, ki in nazarijaro ba surati ehtimol matrah kardaast.[23] Şajxi Ansorī dar kitobi Makosib agarci dar ibtidoi tūhmat zadan ba bid'atguzoronro çoiz nadonista, ammo dar idoma ehtimol dodaast ki būhton zadan ba ahli bid'at baroi dur soxtani mardum az onho, çoiz boşad.[24]
Barxe az navisandagon niz agarci tafsir «bohituhum» ba tūhmat zadanro mutanosib bo baxşhoi digari rivojat (çoiz budani sabbu la'n) donistaand,[25] ammo mu'taqidand rivojati mubohata bo sirai a'imma (a) va musallamoti şar' hamxonī nadorad.[26] Ba bovari Sajid Mūso Şubajriji Zançonī az maroçe'i taqlidi şia dar qarni ponzdahumi qamarī, din bo rostī va sidq pojdorast va dar çoe najomada, ki a'ima muxolifoni xudro bo durūƣ va tūhmat az majdon ba dar karda boşand; az in rū rivojati mubohataro bojad kanor guzoşt jo onro ta'vil kard.[27]
Fajli savtiji mansub ba Imom Xumajnī
Şabaka VVS forsī dar mustanade bo intişori sadoe az Imom Xumajnī, bunjoni guzori Çumhuriji islomiji Eron, iddao kard ū bo takja bar rivojati mubohata, tūhmat zadan ba muxolifonro çoiz donistaast va az in rū hukumati Eron, az būhton zadan ba muxolifoni xud ba unvoni jake az abzorhoi xud istifoda mekunad.[28] Vale Muhammad Surūşi Mahallotī az ustodoni Havzai ilmijai Qum, bo tavvaçuh ba kitobhoi Imom Xumajnī, nisbat dodan cunin fatvoe ba vajro mavridi tardid donista va cunin iddaoero muxolifi ravişi zindagiji sijosiji ū bajon kardaast.[29] Jak kursiji nazarijapardozī niz bo unvoni «Imkonsançiji istixdomi ingorai Būhton baroi hifzi nizom az didgohi Imom Xumajnī (rah)» dar soli 1401h.ş. barguzor şud va suxanoni Muhsini Kadivar, ki muddaiji asliji in nisbat ba Imom Xumajnī bud dar in çalasa naqd şud[30] va maqolae niz bo hamon unvon dar faslnomai Hukumati islomī muntaşir şudaast.[31]
Ezoh
- ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.2, sah.375.
- ↑ Xuī, Misboh-ul-faqoha, 1417h.q., ç.1, sah.458; Gulpojgonī, ad-Durr-ul-manzud, taqriri Karimiji Çahrumī, 1412h.q., ç.2, sah.148; Tabrezī, Irşod-ut-tolib, 1416h.q., ç.1, sah.281
- ↑ Muhammadijon va digaron, «Taammule dar madluli rivojati mavsum ba mubohata», sah.159
- ↑ Bahodurī, Piruzfar, «Barrasiji sanadī va matniji rivojati mubohata», sah.57
- ↑ Bahodurī, Piruzfar, «Barrasiji sanadī va matniji rivojati mubohata», sah.55
- ↑ Şahidi Sonī, Masolik-ul-afhom, 1413h.q., ç.14, sah.434; Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.41, sah.143
- ↑ Bahronī, al-Hadoiq-un-nozira, 1405h.q., ç.18, sah.164
- ↑ Naroqī, Mustanad-uş-şia, 1415h.q., ç.14, sah.162; Ansorī, Kitob-ul-makosib, 1415h.q., ç.1, sah.353
- ↑ Muhammadijon va digaron, «Taammule dar madluli rivojati mavsum ba mubohata», sah.158
- ↑ Maçlisiji Avval, Ravz-ul-muttaqin, 1406h.q., ç.9, sah.327; Allomai Maçlisī, Mir'ot-ul-uqul, 1404h.q., ç.11, sah.77
- ↑ «آیا تهمت زدن به اهل بدعت جایز است؟ / پاسخ متفاوت مراجع تقلید به سندیت و مفهوم یک حدیث», Xabar Onlajn
- ↑ Fajzi Koşonī, al-Vofī, 1406h.q., ç.1, sah.245
- ↑ Surai Baqara, ojati 258
- ↑ Mozandaronī, Şarhi al-Kofī, 1382h.q., ç.10, sah.34; Mutahharī, Sajre dar sirai nabavī, Sadro, sah.128
- ↑ Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1403h.q., ç.71, sah.204 - 205
- ↑ Tabotaboī, Rijoz-ul-masoil, 1418h.q., ç.16, sah.42
- ↑ Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.41, sah.413
- ↑ «فتوای ۵ تن از مراجع عظام تقلید درباره دروغ گفتن و بهتان زدن به افراد»
- ↑ Gulpojgonī, ad-Durr-ul-manzud, taqriri Karimiji Çahrumī, 1412h.q., ç.2, sah.148; Tabrezī, Irşod-ut-tolib, 1416h.q., ç.1, sah.281
- ↑ Sone'ī, Maçma'-ul-masoil, 1387h.ş., ç.2, sah.57
- ↑ Xuī, Misboh-ul-faqoha, 1417h.q., ç.1, sah.458
- ↑ Xuī, Misboh-ul-faqoha, 1417h.q., ç.1, sah.458
- ↑ Surūşi Mahallotī, «Tūhmat dar xizmati dijonat», sah.6
- ↑ Ansorī, al-Makosib, 1415h.q., ç.2, sah.118 - 119
- ↑ Bahodurī, Piruzfar, «Barrasiji sanadī va matniji rivojati mubohata», sah.63
- ↑ «Taqriroti ga'dai Ojatullohi Şubajriji Zançonī», sah.10; Bahodurī, Piruzfar, «Barrasiji sanadī va matniji rivojati mubohata», sah.72
- ↑ «Taqriroti ga'dai Ojatullohi Şubajriji Zançonī», sah.10
- ↑ Bostonī, ««بهتان برای حفظ نظام»»
- ↑ ««واکنش سروش محلاتی به بهتان بیبیسی به امام(ره)».»
- ↑ بیپایه بودن سخنان کدیور درباره مجوز امام خمینی(ره) به بهتانبستن به مخالفان،, Xabarguzoriji IKNA
- ↑ Ruk: Rafi'iji Alavī va Murodī, «Imkonsançī istixdomi ingorai būhton baroi hifzi nizom az didgohi Imom Xumajnī (rah)»
Sarcaşma
- «فتوای ۵ تن از مراجع عظام تقلید درباره دروغ گفتن و بهتان زدن به افراد», dar sajti şfqno, sanai darç: 6 isfandi 1395h.ş., sanai bozdid: 15 isfandi 1401h.ş.
- «واکنش سروش محلاتی به بهتان بیبیسی به امام(ره)», dar sajti Şabakai içtihod, sanai darç: 2 daji 1397h.ş., sanai bozdid: 15 isfandi 1401h.ş.
- بیپایه بودن سخنان کدیور درباره مجوز امام خمینی(ره) به بهتانبستن به مخالفان, Xabarguzoriji IKNA, mururi xabari 10 mehri 1402h.ş.
- «آیا تهمت زدن به اهل بدعت جایز است؟ / پاسخ متفاوت مراجع تقلید به سندیت و مفهوم یک حدیث», Xabar Onlajn, darçi matabi 29 urdibihişti 1394, muşohidai 18 şahrivari 1402h.ş.
- «Taqriroti ga'dai Ojatullohi Şubajriji Zançonī», dumohnomhٔi taqrirot, şumorai 3, daji 1394h.ş.
- Allomai Maçlisī, Muhammadboqir, Bihor-ul-anvori alçom'ahi ldrri axbori alo'ma alothor, Bejrut, Doru ehjo-it-turos-il-arabī, 1403h.q.
- Allomai Maçlisī, Muhammadboqir, Mir'ot-ul-uquli fi şarhi axbori oli-r-Rasul, Tehron, Dor-ul-kutub-il-islomija, 1404h.q.
- Ansorī, Murtazo, Kitob-ul-makosib, Qum, kongressi çahoniji buzurgdoşti şajxi a'zami Ansorī, 1415h.q.
- Bahodurī, Muhammadrizo,u Piruzfar, suhajlo, «بررسی سندی و متنی روایت مباهته», dar dufslnomahi Mutolioti fahmi hadis, №4, bahoru tobistoni 1395h.ş.
- Bahronī, Jusuf, al-Hadoiq-un-nozirai fi ahkomi al'trahi altohrah, Qum, daftari intişoroti islomī, 1405h.q.
- Bostonī, Husajn, «بهتان برای حفظ نظام», dar sajt VVS forsī, sanai darç: 27 ozari 1397h.ş., sanai bozdid: 15 isfandi 1401h.ş.
- Gulpojgonī, Sajid Muhammadrizo, ad-Durr-ul-manzudi fi ahkomi alhdud, taqriri Karimiji Çahrumī, Qum, dori al-Qur'on-il-karim, 1412h.q.
- Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, Tehron, Dor-ul-kutub-il-islomija, 1407h.q.
- Maçallai mutoli'oti fahmi hadis, şumorai 4, bahoru tobistoni 1395h.ş.
- Maçlisiji Avval, Muhammadtaqī, ravz-ul-muttaqin fi şarhi man loi ihzrahi alfqija, Qum, muassisai farhangiji islomiji kuşonbur, 1406h.q.
- Mozandaronī, Muhammadsolh, Şarhi al-Kofī alasulu alruzah, Tehron, almktbahi aloslomija, 1382h.q.
- Mutahharī, Murtazo, Sajre dar sirai nabavī, Tehron, sadro, be to.
- Muhammadijon, Alī va digaron, «تأملی در مدلول روایت موسوم به مباهته», dar maçallai Tahqiqoti ulumi Qur'on va hadis, №28, zimistoni 1394h.ş.
- Naroqī, Ahmad ibni Muhammadmahdī, Mustanad-uş-şiai fi ahkom-iş-şari'a, Qum, Muassisatu Ol-il-Bajt (a), 1415h.q.
- Naçafī, Muhammadhasan, Çavohir-ul-kalomi fi şarhi Şaroi'-ul-Islom, Bejrut, Doru ehjo-it-turos-il-arabī, 1362h.ş.
- Rafi'iji Alavī, Sajid Ehson; Murodī, Melod, «امکانسنجی استخدام انگاره بهتان برای حفظ نظام از دیدگاه امام خمینی(ره)», faslnomai hukumati islomī, şumorai 101, pojizi 1400h.ş.
- Sone'ī, Jusuf, Maçma'-ul-masoil, Qum, anşoroti Majsami tmor, 1387h.ş.
- Surūşi Mahallotī, «تهمت در خدمت دیانت», dar maçallai Dandonpizişkiji çome'ai dandonpizişkon, №1, bahori 1391h.ş.
- Tabotaboī, Sajid Alī, Rijoz-ul-masoil, Qum, Muassisatu Ol-il-Bajt (a), 1418h.q.
- Tabrizī, Çavod, Irşod-ut-tolibi iloi alt'liqi Alī al-Makosib, Qum, Ismoilijon, 1416h.q.
- Fajzi Koşonī, Muhammad ibni Murtazo, kitobi al-Vofī, Isfahon, kitobxonai imomi amiri almmnini Alī (a), 1406h.q.
- Xuī, Sajid Abulqosim, Misboh-ul-faqoha, Qum, Ansorijon, 1417h.q.
- Şahidi Sonī, Zajnuddin, Masolik-ul-afhomi ilo tanqehi şaroi'-ul-Islom, Qum, muassisai alma'orifi aloslomija, 1413h.q.