Jump to content

Mavodi muxaddir

Az wikishia

Mavodi muxaddir (forsī: مواد مخدر) jo moddai muxaddir moddahoe hastand, ki muharrik, taxajjulbaxş va sustiovar meboşand va oqibathoi çismonī va rūhī dorand va pas az cand bor istifoda, boisi e'tijod megardand. Faqehon dar harom budani istifodai nav'hoi gunoguni mavodi muxaddir ittifoqi nazar dorand va az ojatho, rivojatho, aql va qoidai "lozarar" baroi on dalel meovarand. Paƶuhişgaron nuqtai muştaraki mastkunandaho va nav'hoi mavodi muxaddirro az bajn raftani huşjorī bajon kardaand. Aksari faqehon, mavodi muxaddirro urfan mastkunanda namedonand va ahkomi gunoguni onro bar mavodi muxaddir çorī namekunand. Ba hamin dalel istifodai mavodi muxaddirro az çumla çinojathoi ta'zirī mehisoband.

Faqehon dar xususi harom budani istehsol, qocoq, xaridu furūş va pahnkuniji mavodi muxaddir istidlohhoi gunogun peşnihod kardaand: gurūhe onro ba sababi nadoştani manfiathoi halol va aqlonī harom mehisoband. Ba'ze digar zararhoi infirodī va içtimoiji mavodi muxaddirro dar nazar giriftaand va ba e'domi qocoqcijoni mavodi muxaddir hamcun "mufsidu filarz" hukm kardaand.

Mafhumşinosī va ahamijat

Mavodi muxaddir ba moddae gufta meşavad, ki nav'e az sarxuşiji ƣajrioddī dar şaxsi istifodakunanda eçod mekunad va boisi vobastagī va e'tijodi ū ba on megardad.[1] Hamcunin har moddae, ki sustī va za'fi qobili nazare dar badan boqī guzorad, muxaddir ast.[2]

Dar rivojathoi islomī, ba'ze nav'hoi mavodi muxaddir bo unvonhoe cun "banç", "muftir", "muxaddir" va "afjun" zikr şudaand va bar istifoda nakardani in nav'i moddaho ta'kid şudaast.[3]

Dar kitobhoi fiqhī dar borai mavodi muxaddir, baxşe çudo tadvin naşudaast; ammo dar baxşhoe cun hudud va ta'zirot,[4] tahorat va naçosat,[5] salot,[6] taloq,[7] muhoriba,[8] dijot,[9] xūrdanī va oşomidanī[10] ahkomi marbuti on bajon şudaast.

Şabohati mavodi muxaddir bo mastkunandaho

Muhammadboqir Sadr (vaf.1359h.ş.), dar kitobi "Buhusun fi şarh-il-urvat-ul-vusqo" nuqtai muştaraki mavodi muxaddir va mastkunandaho(muskirot)-ro az bajn raftani huşjorī medonad.[11] Hamcunin megūjand, ki hardu dar fasod va tabohiji aql va pajdoişi sustī dar a'zoi badan muştarak hastand va boisi e'tijod va vobastagiji şaxsi istifodakunanda megardand va hamcunin ba vuçudovarandai afkori palidu foside hastand, ki boisi irtikobi ba'ze az çinojatho meşavand.[12] Ilova bar on, har jak az mavodi muxaddir va mastkunandaho boisi zarar rasonidan ba salomatiji inson megardad.[13]

Dalelho va musannadoti harom budani mavodi muxaddir

Hadisi harom budani iste'moli mavodi muxaddir va ravongardonho

Pajƣambari akram (s): Ogoh boşed, ki har mastkunandae va har moddai muxaddire harom ast, va on cize, ki miqdori zijodaş mastkunanda boşad, miqdori kamaş niz harom ast va on cize, ki aqlro xumor, giç va zoil kunad, harom ast.[14]


Dalelhoe, ki az çonibi faqehon baroi hukm ba harom budani mavodi muxaddir sodir şudaand, gunogun ast:

  • Qur'oni karim: Nosir Makorimi Şerozī bo istinod ba qisme az ojati tahluka (وَ لَا تُلْقُوا بِأَیدِیکمْ إِلَی التَّهْلُکةِ) az namunahoi oşkoroi andoxtani xud ba domi halokat va nobudī, istifodai mavodi muxaddir medonad va bo istinod ba nahji voridşuda dar ojat, hukm ba harom budani on medihad.[15] Muhammadçavod Mehrī, paƶuhişgari fiqhu usul dar kitobi "Darsnomai mavodi muxaddir", bo istinod ba ojathoe cun ojati "tahluka", ojati "tiçorat", ojati 27 surai Isro va ojati 157 surai A'rof, xaridu furūş va istifodai mavodi muxaddirro az namunahoi "aklu-l-moli bi-l-botil" (xūrdani moli harom), andoxtani xud ba domi halokat va nobudī va rextupoşi mol dar rohi harom va botil donistaast. Ba ifodai ū, mavodi muxaddir moddahoe past, zararrason va palidu zoilkunandai aql hastand; az in rū, istifoda va xaridu furūşi on harom ast.[16]
  • Rivojathoi islomī: Ba'ze az faqeho bo istinod ba mazmuni rivojathoe cun "Har mastkunandae harom ast va har muxaddire harom ast"[Joddoşt 1] va hamcunin "Har cize agar oqibathojaş hamon monandi mastkunandaho boşad harom ast"[Joddoşt 2] mavodi muxaddirro harom donistaand;[17] ammo Musavī Ardabilī (1304 – 1395h.ş.), dar kitobi "Fiqh-ul-hudud va-t-ta'zirot" qoil ast, rivojathoe, ki dar kitobhoi rivoī hamcun daleli harom budani istifodai mavodi muxaddir vorid şudaand, sandhojaşon zaif ast. Ba hamin dalel, istidlol ba onho durust nest.[18]
  • Daleli aqlī: Ba guftai Sajid Muhammadboqir Sadr, hukmi şar'iji harom budani istifodai mavodi muxaddir ba vositai aql kaşf meşavad.[19] Ba aqidai ū, aql az bobi qijosi mavodi muxaddir ba mastkunandaho (az bajn raftani aql va şuur va maskir budan), hukm ba harom budani on mekunad.[20]

Ojo harom budani istifodai mavodi muxaddir ba sababi zararnok budani on ast?

Ba aqidai Nosir Makorimi Şerozī, harcand mavzui qoidai "lazarar" zarar rasonidan ba digaron ast, ammo zarar rasonidan ba nafsro niz darbar megirad. Bar asosi hamin mabno megūjad, ki mavodi muxaddir qat'an boisi zarar rasonidan ba xud va digaron megardad va ba hamin dalel harom ast.[21]

Az nazari Sajid Muhammadboqir Sadr daleli harom budani nūşidani şarob mastkunandagiji on ast va daleli harom budani istifodai mavodi muxaddir, zarar doştani on ast.[22]

Ba'ze az faqehon zarari istifodai mavodi muxaddirro hamon monandi istifodai zahr va moddahoi zahrnok mehisoband va mu'taqidand on cize, ki baroi badan zararrason ast, monandi xūrdani zahr (kam jo zijod, çomid jo moe')[23] harom ast;[24] ammo agar istifodai kami on zararnok naboşad, monandi afjun, istifodai on to zamone, ki baroi badan zararrason naboşad, harom nest; ammo vaqte ki ba haddi muzir budani on birasad, istifodai on miqdori kam niz harom xohad şud.[25] Bar hamin mabno, ba'ze az faqehon monandi Sajid Abulqosim Xūī (vaf.1371h.ş.), mu'taqidand, ki istifodai mavodi muxaddir az bobi xūrdani zahr va zarar rasonidan ba badan va ba xatar andoxtani salomatiji çismonī va rūhī, harom ast; ci az çihati zijodiji miqdori on boşad jo ba çihati davomdoriji bar istifodai on.[26] Ba'ze ham monandi Imom Xumajnī[27] va Ojatulloh Xomanaī[28] ba ofatho va zararhoi on tavaççuh karda va harom budani onro az bobi zarari şaxsī va içtimoī donistaand.

Me'jor va miqjos dar muzir budani mavodi muxaddir

Ba aqidai faqehon cize, ki istifodaaş bo jak jo du bor zarar nadoşta boşad, ammo takror dar istifodai on va e'tijod ba on zararrason boşad, takror va idomai istifodai on harom ast.[29] Bar hamin mabno faqehone monandi Mirzo Çavodi Tabrezī,[30] Muhammadtaqī Bahçat (vaf.1388h.ş.)[31] va Fozili Lankaronī (vaf.1386h.ş.)[32] me'jor dar harom budani mavodi muxaddirro e'tijod ba on moddaho donistaand, na faqat istifodai on; zero mu'taqidand on cize, ki dar mavodi muxaddir zararnok ast, e'tijod ba on moddaho ast va on istifodahoe, ki boisi e'tijod meşavand, çoiz nest; az in rū faqehon mu'taqidand, ki agar kase, ki ba istifodai mavodi muxaddir e'tijod pajdo kardaast, ammo quvva va tavonoī bar tarki e'tijodaşro nadorad, istifodai mavodi muxaddir baroi ū az çihati şar'ī az bobi zarurat va hifzi çon, işkole nadorad.[33]

Çazoi istifodai mavodi muxaddir

Dar in ki ojo mavodi muxaddir çuz'i mastkunandaho hastand va ahkomi çazoiji on mavodi muxaddirro niz dar bar megirad jo ne, bajni faqehoni imomija didgohhoi gunogun mavçud ast. On ci dar kitobhoi fiqhī omada, in ki mavodi muxaddir az mastkunandaho budanaş musallam nest va mavridi ixtilof ast. Aksari faqehon mavodi muxaddirro urfan mastkunanda namedonand va ahkomi gunoguni onro bar mavodi muxaddir çorī namekunand;[34] ba hamin dalel istifodai mavodi muxaddirro az çumla çinojathoi ta'zirī mehisoband.[35] Dar muqobili in gurūh, ba'ze digar az faqehon daleli harom budani istifodai mavodi muxaddirro mastiovar budani on moddaho medonand[36] va me'jor dar iqomai haddi şar'ī dar mavodi muxaddirro mastkunanda budani onho medonand. Baroi namuna, Alloma Hillī, faqeh va mutakallimi şia dar qarni haştumi qamarī, dar kitobi "Qavoid-ul-ahkom"[37] va Imom Xumajnī, dar kitobi "Tahrir-ul-vasila"[38] mu'taqidand, ki har mastkunandae, çomid boşad jo moe', hukmi xamrro dorad; monandi haşiş.

Şahidi Avval, az faqehoni şia dar qarni haştumi qamarī, dar borai sababi harom budani istifodai haşiş, ba vuçudi du didgoh va samarai on işora mekunad va bajon medorad, ki agar harom budani on ba sababi mastkunandagī boşad, boisi haddi şar'ī ast va dar ƣajri in surat, agar ba sababi fasodovar budani on (fasodi aql) boşad, munçar ba ta'zir xohad şud.[39]

Hukmi istehsol, qocoq va xaridu furūşi mavodi muxaddir

Ixtilofi faqehoni imomija dar borai mastkunandahoi çomid monandi bang va haşiş, mahdud ba hukmi in mastkunandaho az çihati pokī va naçosat ast; vagarna dar harom budani iste'moli nav'hoi mavodi muxaddir ittifoqi nazar dorand. Gurūhe az onho bar in nazar hastand, ki mastkunandahoi çomid pok hastand va harcand cize dar on birezad, ki holati moe' ba xud girad, boz ham pok ast.[40] Dar muqobili in nazar, gurūhe digar az faqehon fatvo ba naçis budani har mastkunandae dodaand.[41]

Alloma Hillī, faqeh va mutakallimi şia dar qarni haştumi qamarī, me'jori harom budani xaridu furūşi mavodi muxaddirro vobasta ba şomili moddahoi mastkunanda budani on medonist;[42] ammo aksari faqehon me'jori harom budani qocoq va muomiloti mavodi muxaddirro nadoştani manfiathoi halolu aqlonī va qasdi manfiathoi harom qaror dodaand. Inho bajon kardaand, ki agar in korho baroi istifodahoi halol, az çumla pizişkī va digar istifodahoi aqlonī boşad, çoiz va dar ƣajri in surat harom ast.[43] Baroi namuna, Sajid Alī Xomanaī (tav.1318h.ş.), istifodai mavodi muxaddir[44] va hamcunin xaridu furūş va hamlu naql va nigohdoriji onro ba sababi zararhoi şaxsī va içtimoī, ki dorand, harom donistaast, magar dar mavridi muoliçai bemorī, on ham ba taşxisi pizişki hoziq va mavridi e'timod, ki dar in mavorid istifodai on ba miqdori zarurat işkole nadorad.[45]

Nosir Makorimi Şerozī (tav.1305h.ş.), istifodai afjun va digar mavodi muxaddir va hamcunin xaridu furūşi on va şirkat dar çalasahoe, ki dar on mavodi muxaddir istifoda meşavad, az gunohoni kabira medonad. Ū har guna kumakro ba kiştu furūşu hamlu naql va istifodai onro niz az muharramoti oşkori Ilohī donistaast.[46] Ba aqidai eşon, har kas har guna kumakro ba kiştu tahijavu hamlu naql va pahnkuniji in moddaho kunad, kori harom ançom doda va sazojaş çazoi Ilohī xohad şud va har guna daromade, ki az on hosil şavad, harom va nomuşar' ast.[47]

Ba'ze digar monandi Mirzo Çavod Tabrezī (vaf.1385h.ş.) me'jori harom budanro işoai fasod va e'tijod dar çomea donistaand. Ba'ze digar az faqehon monandi Imom Xumajnī va Sajid Kozim Hoirī (tav.1317h.ş.), me'jori harom budanro muxolifat bo qarorho va qonunhoi hukumati islomī donistaand.[48]

Ojo qocoqcijoni mavodi muxaddir mufsidi fi-l-arz hastand?

Ba'ze az faqehon qocoqcijoni mavodi muxaddir va kasone, ki ba tavri vase', iqdom ba eçodi markazhoi fahşo mekunand, namunai komili unvoni "mufsidi fi-l-arz" (tarçumai toçikī: fasodkunanda dar zamin) donistaand. Baroi namuna, Nosir Makorimi Şerozī dar ta'rifi mufsidi fi-l-arz menavisad: "Mufsidi fi-l-arz ba şaxse gufta meşavad, ki manşai fasodi guvtarda dar muhite şavad; harcand bibuni asliha boşad; monandi qocoqcijoni mavodi muxaddir va kasone, ki markazhoi fahşoro ba tavri vase' eçod mekunand."[49]

Imom Xumajnī niz dar xususi ifsod dar çinojathoi mavodi muxaddir mu'taqid ast, ki ifsod dar in mavrid dar surate ast, ki moddahoe, ki pahn megardad, ba tavre boşad, ki sababi giriftoriji bisjore az mardum gardad jo ba qasdi in amal boşad jo ilm ba oqibathoi in amal doşta boşad;[50] az hamin rū dar posux ba nomai Sajid Abdulkarim Mūsaviji Ardabilī (1304 –1395h.ş.), raisi vaqti Devoni Oliji Kişvar (Eron), dar xususi ta'jini çazoi e'dom baroi mufsidin fi-l-arz dar muhokimahoi qazoī, ba onho içozat dod, to ki muvofiqi nazari Husajnalī Muntazarī (1301-1388h.ş.) amal kunand.[51] Muntazarī e'domi mufsidi fi-l-arzro çoiz donista bud[52] va faqat dar surate, ki dar sidqi unvoni mufsid, şak ba vuçud ojad, bar asosi qoidai ehtijot dar dimo', e'domro çoiz namedonist.[53]

Taknigorī

Kitobi "Mavodi muxaddir dar manobei fiqhī va fatovoi maroçei taqlidi izom", naviştai Aliakbar Bosirī ast. Navisanda dar in kitob ahkomi istifodai mavodi muxaddir va çazoi onro dar manobe' va mazohibi fiqhiji islomī barrasī karda va dar idoma, fatvohoi maroçei taklidro ba on pajvast kardaast. In kitob ba himmati naşrijoti Xursandī, dar soli 1388h.ş., cop va naşr şudaast.[54]

Çustori vobasta

Ezoh

  1. ↑ Mohjor, Doirat-ul-maorifi e'tijod va mavodi muxaddir, 1387h.ş., sah.21; Salmonpur, «Maboniji fiqhiji hurmati istifoda va qocoqi mavodi muxaddir va çaroimi marbut ba on», sah.122
  2. ↑ Baroi namuna nig.: Husajnī, Farhangi istilohoti fiqhī, 1389h.ş., sah.456; Mu'in, Farhangi Mu'in, zeri voƶai «muxaddir»
  3. ↑ Ba unvoni namuna nig.: Nurī, Mustadrak-ul-vasoil, 1408h.q., ç.17, sah.86
  4. ↑ Şajx Mufid, al-Muqne', 1413h.q., sah.805
  5. ↑ Şahidi Sonī, Masolik-ul-afhom, 1413h.q., ç.1, sah.122
  6. ↑ Şajx Tūsī, al-Mabsutu fi fiqh-il-imomija, 1387h.q., ç.1, sah.128
  7. ↑ Şajx Tūsī, Kitobu-l-xilof, Muassisai naşri islomī, ç.4, sah.480
  8. ↑ Şajx Mufid, al-Muqne', 1413h.q., sah.805
  9. ↑ Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.42, sah.187
  10. ↑ Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.36, sah.370
  11. ↑ Sadr, Buhusun fi şarh-il-urvat-ul-vusqo, 1408h.q., ç.3, sah.367
  12. ↑ Tajjor, al-Muxaddirotu fi fiqh-il-islomī, 1418h.q., sah.89
  13. ↑ Fathī Bahnasī, al-Mavsuat-ul-çinoija fi fiqh-il-islomī, 1412h.q., ç.2, sah.394
  14. ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.6, sah.408
  15. ↑ Makorimi Şerozī, Istiftooti çadid, 1427h.q., ç.3, sah.171
  16. ↑ Mehrī, Darsnomai mavodi muxaddir, 1401h.ş., sah.215-207
  17. ↑ Baroi namuna, nig.: Ansorī, Kitob-ut-tahora, 1415h.q., ç.1, sah.210
  18. ↑ Mūsavī Ardabilī, Fiqh-ul-hudud va-t-ta'zirot, 1427h.q., ç.2, sah.562
  19. ↑ Sadr, Durusun fi ilm-il-usul, 1406h.q., ç.1, sah.279
  20. ↑ Sadr, Durusun fi ilm-il-usul, 1406h.q., ç.1, sah.279
  21. ↑ Makorimi Şerozī, Istiftooti çadid, 1427h.q., ç.3, sah.174-173
  22. ↑ Sadr, Buhusun fi şarh-il-urvat-ul-vusqo, 1408h.q., ç.3, sah.367
  23. ↑ Şahidi Sonī, Masolik-ul-afhom, 1413h.q., ç.12, sah.70
  24. ↑ Şahidi Sonī, ar-Ravzat-ul-bahija fi şarh-il-lum'at-id-dimişqija, 1410h.q., ç.7, sah.329
  25. ↑ Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.36, sah.372
  26. ↑ Xūī, Minhoç-us-solihin, 1410h.q., ç.2, sah.347
  27. ↑ Imom Xumajnī, Istiftoot, 1372h.ş., ç.2, sah.37-35
  28. ↑ Xomanaī, Açvibat-ul-istiftoot, 1420h.q., ç.2, sah.53
  29. ↑ Baroi namuna, nig.: Imom Xumajnī, Tahrir-ul-vasila, 1392h.ş., ç.2, sah.164
  30. ↑ Tabarrezī, Istiftooti çadid, 1385h.ş., ç.2, sah.483
  31. ↑ Bahçat, Istiftoot, 1386h.ş., ç.4, sah.558
  32. ↑ Fozil Lankaronī, Çome'-ul-masoil, 1383h.ş., ç.2, sah.271
  33. ↑ Baroi namuna nig.: Makorimi Şerozī, Istiftooti çadid, 1427h.q., ç.1, sah.161
  34. ↑ Baroi namuna nig.: Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.41, sah.449
  35. ↑ Fozil Miqdod, at-Tanqeh-ur-roe' li-muxtasar-iş-şaroe', 1404h.q., ç.4, sah.366; Şahidi Avval, al-Qavoidu va-l-favoid, Kitobfurūşi Mufid, ç.2, sah.76
  36. ↑ Baroi namuna nig.: Alloma Hillī, Qavoid-ul-ahkom, 1419h.q., ç.1, sah.120; Alloma Hillī, Açvibat-ul-masoil-il-muhannoija, 1401h.q., ç.1, sah.32
  37. ↑ Alloma Hillī, Qavoid-ul-ahkom, 1419h.q., ç.3, sah.332
  38. ↑ Imom Xumajnī, Tahrir-ul-vasila, 1392h.ş., ç.2, sah.166
  39. ↑ Şahidi Avval, al-Qavoidu va-l-favoid, Kitobfurūşi Mufid, ç.2, sah.73
  40. ↑ Imom Xumajnī, Tavzeh-ul-masoil, 1372h.ş., sah.15; «Istifodai duxonijot va moddahoi muxaddir», Vebgohi Daftari hifz va naşri osori Ojatulloh Xomanaī
  41. ↑ Xūī, at-Tanqehu fi şarh-il-urvat-il-vusqo, 1410h.q., ç.2, sah.99
  42. ↑ Alloma Hillī, Qavoid-ul-ahkom, 1419h.q., ç.1, sah.120
  43. ↑ Bosirī, Aliakbar, Moddahoi muxaddir dar manobei fiqhī va fatvohoi maroçei taqlid, sah.118-87. (Asli istiftoot dar in kitob omadaast.)
  44. ↑ «Istifodai duxonijot va moddahoi muxaddir», Vebgohi Daftari hifz va naşri osori Ojatulloh Xomanaī
  45. ↑ Xomanaī, Açvibat-ul-istiftoot, 1420h.q., ç.2, sah.53
  46. ↑ Makorimi Şerozī, Istiftooti çadid, 1427h.q., ç.3, sah.174-173
  47. ↑ Makorimi Şerozī, Istiftooti çadid, 1427h.q., ç.2, sah.242
  48. ↑ Bosirī, Aliakbar, Moddahoi muxaddir dar manobei fiqhī va fatvohoi maroçei taqlid, sah.118-87
  49. ↑ Makorimi Şerozī, Istiftooti çadid, 1427h.q., ç.2, sah.499
  50. ↑ Imom Xumajnī, Sahifai Imom, 1378h.ş., ç.18, sah.354
  51. ↑ Imom Xumajnī, Sahifai Imom, 1389h.ş., ç.20, sah.397
  52. ↑ Muntazarī, Risolai istiftoot, 1384h.ş., ç.1, sah.254
  53. ↑ Muntazarī, Risolai istiftoot, 1384h.ş., ç.1, sah.254
  54. ↑ «Moddahoi muxaddir dar manobei fiqhī va fatvohoi maroçei taqlid», Pojgohi ittilo'rasonī kitobxonahoi Eron

Joddoşt

  1. ↑ ألا إنَّ کلَّ مُسکرٍ حَرامٌ، و کلَّ مُخَدِّرٍ حَرامٌ، و ما أسکرَ کثیرهُ حَرامٌ قَلیلُهُ، و ما خَمَّرَ العَقلَ فَهُوَ حَرامٌ Pajƣambari Islom (s): Bidoned, ki har mastkunandae harom ast, har moddai taxdirgare harom ast, va on cize, ki bisjoraş mast kunad, andakaş niz harom ast, va on cize, ki aqlro zoil mekunad, harom ast. (Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.6, sah.408.)
  2. ↑ إنَّ اللّه َ عز و جل لَم یحَرِّمِ الخَمرَ لاِسمِها، ولکنَّهُ حَرَّمَها لِعاقِبَتِها ؛ فَما کانَ عاقِبَتُهُ عاقِبَةَ الخَمرِ فَهُوَ خَمرٌ ؛ Imom Kozim (a) farmud: Xudovandi azza va çall şarobro tanho baroi nomaş harom nakard; balki ba xotiri oqibatho va pajomadhojaş harom kard va har cize, ki oqibataş monandi şarob boşad, on ham şarob ast. (Kulajni, "al-Kofī", 1407h.q.., ç.6, sah.412.)

Sarcaşma

  • «Istifodai duxonijot va moddahoi muxaddir», Vebgohi Daftari hifz va naşri osori Ojatulloh Xomanaī, sanai bozdid: 3 şaxrivori 1403h.ş.  
  • «Moddahoi muxaddir dar manobei fiqhī va fatvohoi maroçei taqlid», Pojgohi ittilo'rasonī kitobxonahoi Eron, sanai bozdid: 5 şaxrivori 1403h.ş.  
  • Alloma Hillī, Hasan ibni Jusuf, Açvibat-ul-masoil-il-muhannoija, muqaddimanavisi Muhiuddin Mamqonī, Qum, Matbaatu-l-xijom, copi avval, 1401h.q.  
  • Alloma Hillī, Hasan ibni Jusuf, Muxtalifu-ş-şia fi ahkomi-ş-şaria, Qum, Daftari naşri islomī va basta ba çomeai mudarrisini havzai ilmijai Qum, 1419h.q.  
  • Alloma Hillī, Hasan ibni Jusuf, Qavoid-ul-ahkom fi ma'rifati-l-halol va-l-harom, Qum, Daftari naşri islomī, 1419h.q.  
  • Ansorī, Murtazo, Kitob-ut-tahora, Qum, al-Amonat-ul-omma, copi avval, 1415h.q.  
  • Bahçat, Muhammadtaqī, Istiftoot, Qum, Naşri Daftari hazrati Ojatulloh Bahçat, 1386h.ş.  
  • Imom Xumajnī, Sajid Rūhulloh, Istiftoot, Qum, Daftari naşri islomī, copi avval, 1372h.ş.  
  • Imom Xumajnī, Sajid Rūhulloh, Sahifai Imom, Tehron, Muassisai tanzim va naşri osori Imom Xumajnī, 1389h.ş.
  • Imom Xumajnī, Sajid Rūhulloh, Tavzeh-ul-masoil, Tehron, Sozmoni cop va naşri Vozirati farhang va irşodi islomī, copi haftum, 1372h.ş.  
  • Imom Xumajnī, Sajid Rūhulloh, Tahrir-ul-vasila, Tehron, Muassisai tanzim va naşri osori Imom Xumajnī(r), 1392h.ş.  
  • Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, tashehi Aliakbar Ƣaforī, Tehron, Doru-l-kutub islomī, 1407h.q.  
  • Makorimi Şerozī, Nosir, Istiftooti çadid, tahqiqi Abulqosim Alījonneçodī, Qum, Naşri madrasai ilmijai imom Alī ibni Abī Tolib(a), 1427h.q.  
  • Mehrī, Muhammadçavod, Darsnomai mavodi muxaddir: Rahburdhoi muqobilavī va xudkoromadī az didgohi Qur'on, rivojatho va korşinoson, Qum, Bustoni kitob, 1401h.ş.  
  • Mohjor, Ozar va Simo Nūhī, Doirat-ul-maorifi e'tijod va mavodi muxaddir, Tehron, Naşri Arçmand, copi avval, 1387h.ş.  
  • Muntazarī, Husajn Alī, Risolai istiftoot, Tehron, Naşri Soja, 1384h.ş.  
  • Mu'in, Muhammad, Farhangi Mu'in, Tehron, Naşri Saroiş, 1382h.ş.  
  • Mūsavī Ardabilī, Sajid Abdulkarim, Fiqh-ul-hudud va-t-ta'zirot, Qum, Muassisatu-n-naşr li-çomeati-l-Mufid(r), copi dujum, 1427h.q.  
  • Naçafī, Muhammadhasan, Çavohir-ul-kalom fi şarhi şaroi'i-l-islom, tashehi Abbos Qucanī va Alī Oxundī, Bejrut, Doru ihjoi-t-turasi-l-arabī, copi haftum, 1362h.ş.  
  • Nurī, Husajn, Mustadrak-ul-vasoil va mustanbatu-l-masoil, Bejrut, Muassisati Olu-l-bajt(a), 1408h.q.  
  • Sadr, Sajid Muhammadboqir, Buhusun fi şarh-il-urvat-ul-vusqo, Qum, Maçma'u-ş-şahid Sadr ilmī, copi dujum, 1408h.q.  
  • Sadr, Sajid Muhammadboqir, Durusun fi ilm-il-usul, Bejrut, Maktabatu-l-madrasa, 1406h.q.  
  • Salmonpur, Muhammadçavod, «Maboniji fiqhiji hurmati istifoda va qocoqi mavodi muxaddir va çaroimi marbut ba on», Maçallai fiqhi Ahli Bajt, Qum, № 35, tiramohi 1382h.ş.  
  • Tabarrezī, Çavod, Istiftooti çadid, Qum, Naşri Sarur, 1385h.ş.  
  • Tajjor, Abdulloh ibni Muhammad, al-Muxaddirotu fi fiqh-il-islomī, Rijoz, Doru Ibni Çavzī, copi dujum, 1418h.q.  
  • Fathī Bahnasī, Ahmad, al-Mavsuat-ul-çinoija fi fiqh-il-islomī, Bejrut, Doru-n-nahzatu-l-arabī, 1412h.q.  
  • Fozil Lankaronī, Muhammadfozil, Çome'-ul-masoil, Qum, Amir qalam, copi jozdahum, 1383h.ş.  
  • Fozil Miqdod, Miqdod ibni Abdulloh, at-Tanqeh-ur-roe' li-muxtasar-iş-şaroe', muhaqqiq Abdullatif Husajnī Kūhkamrī, Qum, Maktabati Ojatulloh Mar'aşī Naçfī, 1404h.q.  
  • Xomanaī, Sajid Alī, Açvibat-ul-istiftoot, Bejrut, Ad-dor-ul-islomija li-t-tiboa va-n-naşr va-t-tavze', 1420h.q.  
  • Xūī, Sajid Abulqosim, Minhoç-us-solihin, Qum, Naşri Madinatu-l-ilm, 1410h.q.  
  • Xūī, Sajid Abulqosim, at-Tanqehu fi şarh-il-urvat-il-vusqo, Qum, Doru-l-hodī li-l-matbuot, 1410h.q.  
  • Şajx Mufid, Muhammad ibni Muhammad, al-Muqne', Qum, Kongressi çahoniji hazorai Şajx Mufid, copi avval, 1413h.q.  
  • Şajx Tūsī, Muhammad ibni Hasan, Kitobu-l-xilof, tahqiqi çam'e az muhaqqiqoni havzai ilmijai Qum, Qum, Muassisati naşri islomī, 1407h.q.  
  • Şajx Tūsī, Muhammad ibni Hasan, al-Mabsutu fi fiqh-il-imomija, tahqiqi Muhammadboqir Behbudī, Tehron, Maktabatu-l-murtazovī li-ihjoi osori ça'farī, copi sejum, 1387h.q.  
  • Şahidi Avval, Muhammad ibni Maqī, al-Qavoidu va-l-favoid, tashehi Sajid Abdulhodī Hakim, Qum, Naşri kitobfurūşi Mufid, be to  
  • Şahidi Sonī, Zajnuddin ibni Alī, Masolik-ul-afhom ilī tanqehi şaroi'i-l-islom, Qum, Muassisati-l-ma'orif-ul-islomija, 1413h.q.  
  • Şahidi Sonī, Zajnuddin ibni Alī, ar-Ravzat-ul-bahija fi şarh-il-lum'at-id-dimişqija, tahqiqi Sajid Muhammad Kalantar, Qum, Kitobfurūşi davrī, copi avval, 1410h.q.  
  • Husajnī, Muhammad, Farhangi istilohoti fiqhī, Tehron, Intişoroti Suruş, 1389h.ş.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Маводи_мухаддир&oldid=31550"