Hadisi Visojat (arabī: حديث الوصاية) hadise az Pajƣambari Islom (s) ast, ki dar on az Imom Alī (a) ba unvoni vasij va çonişini Pajƣambar nom burda şudaast. Mazmuni in hadis bo iborathoi muxtalife dar çavome'i hadisii şiaju sunnī omadaast. Rivojati «لِكُلِّ نَبِيٍّ وَصِيٌّ وَ وَارِثٌ وَ إِنَّ عَلِيّاً وَصِيِّي وَ وَارِثِي» az maşhurtarin naqlhoi on ast, ki tavassuti Burajda ibni Husajb az Pajƣambar (s) naql şudaast.
| Mavzu' | Xilofat va çonişiniji Imom Alī (a) |
|---|---|
| Sodirşuda az | Pajƣambari Islom (s) |
| Roviji aslī | Burajda ibni Husajb |
| Rovijon | Salmoni Forsī • Abuajubi Ansorī • Anas ibni Molik |
| Sarcaşmai şia | Man lo jahuzuruhu-l-faqih • Daloil-ul-imomat • Manoqibi Ibni Şahroşūb |
| Sarcaşmai sunnī | Fazoil-us-sahobai Ibni Hanbal • Manoqibi Ibni Maƣozilī |
Bo hadisi vasijat iştiboh naşavad.
Matni hadis
| “ | Pajombari Xudo (s) farmud: Baroi har pajƣambare vasij va vorise ast. Vasij va vorisi man ham Alī ibni Abutolib ast. |
” |
Hadisi Visojat dar manobei rivoī
Hadisi visojat dar manobei rivoiji şia va sunnī hamcun Fazoil-us-sahobai Ibni Hanbal,[1] Manoqibi Ibni Maƣozilī,[2] al-Mu'çam-ul-kabiri Tabaronī,[3] Ta'rixu madinati Dimişq,[4] Manoqibi Xorazmī,[5] al-Komili Çurçonī,[6] Tazkirat-ul-xavos,[7] Kifojat-ul-asar,[8] Man lo jahuzuruhu-l-faqih,[9] Daloil-ul-imomat,[10] Manoqibi Ibni Şahroşūb[11] va Bihor-ul-anvor[12] omadaast. Burajda ibni Husajb iborati «لِكُلِّ نَبِيٍّ وَصِيٌّ وَ وَارِثٌ وَ إِنَّ عَلِيّاً وَصِيِّي وَ وَارِثِي»-ro az Pajƣambar naql kardaast.[13] Pajƣambar dar posuxi Salmoni Forsī, ki az ū dar borai vasij va çonişinaş pursid, farmud: vasī va vorisi man va kase ki dajni maro pardoxt mekunad va va'dahoi maro hatmī mesozad, Alī ibni Abutolib ast.[14][Joddoşt 1]
Hamcunin bar pojai hadise ki az Alī ibni Aliji Hilolī naql karda, Pajƣambar xitob ba Fotima (s) farmud: «وَصِيِّي خَيْرُ الْأَوْصِيَاءِ وَ أَحَبُّهُمْ إِلَى اللَه وَ هُوَ بَعْلُكِ; vasiji man behtarin avsijo va mahbubtarini onon ba Xudovand ast va on şavhari tu ast!»[15]
Mazmun
Mazmuni hadisi visojat, mas'alai çonişinī va xilofati Imom Alī (a) ast. Ulamoi şia onro az daloili imomati Alī ibni Abutolib medonand; onon visojatro ba ma'noi çonişinī donista va bar in bovarand, ki Pajƣambar bar asosi in hadis hazrati Alī (a)-ro ba unvoni çonişini xud muarrifī kardaast,[16] ammo barxe az ulamoi ahli sunnat guftaand, visojat dar in hadis ba ma'noi xilofat nest, balki Pajƣambar suporişi xonavodaaşro ba Alī (a) kardaast.[17] Dar posuxi onon guftaand, ki Pajƣambar Imom Alī (a)-ro ba surati mutlaq vasiji xud qaror doda va şohide bar in iddao, ki visojatro ba umuri xonavodaaş muqajjad karda boşad, vuçud nadorad.[18] Hamd ibni Abdulmaçidi salafī dar nusxai tahqiqiji al-Mu'çam-ul-kabir guftaast, agar sanadi hadis saheh mebud, bar mas'alai xilofat va çonişinī dalolat doşt.[19]
Sanad
Hadisi visojat bo sanadhoi muxtalife az Burajda,[20] Salmon,[21] Abuajjubi Ansorī va Anas ibni Molik[22] dar manobei ahli sunnat rivojat şudaast. Sibt ibni Çavzī (navisandai Tazkirat-ul-xavos) rivojati Salmonro ba du sanad naql kardaast. Ū sanadero, ki dar Fazoil-us-sahobai Ibni Hanbal omadaast, saheh medonad.[23]
Barxe ulamoi ahli sunnat monandi Ibni Çavzī,[24] Çaloliddini Sujutī[25] va Hajsamī[26] ba daleli qaror giriftani Muhammad ibni Hamidi Rozī jo Alī ibni Muçohid dar sanadi hadis, dar e'tibori on taşkik karda, onro napaziruftaand, dar hole ki ba guftai Sajidaliji Milonī, Muhammad ibni Hamid az rovijoni sihohi sitta buda va barxe az riçolijon az çumla Jahjo ibni Muin ūro tavsiq kardaand.[27] Hamcunin gufta şudaast, Tirmizī navisandai Sunani Tirmizī az sihohi sittai ahli sunnat va Ahmad ibni Hanbal az Alī ibni Muçohid rivojat naql kardaand.[28]
Çustorhoi vobasta
Ezoh
- ↑ Nigoh kuned ba: Sibt ibni Çavzī, Tazkirat-ul-xavos, 1418h.q., sah.48.
- ↑ Ibni Maƣozalī, Manoqibu Alī ibni Abitolib, 1426h.q., sah.167.
- ↑ Tabaronī, al-Mu'çam-ul-kabir, 1405h.q., ç.6, sah.221.
- ↑ Ibni Asokir, Ta'rixu madinati Dimişq, 1415h.q., ç.42, sah.392.
- ↑ Xorazmī, al-Manoqib, 1414h.q., sah.85.
- ↑ Çurçonī, al-Komil, 1409h.q., ç.4, sah.14.
- ↑ Sibt ibni Çavzī, Tazkirat-ul-xavos, 1418h.q., sah.48.
- ↑ Xazozi Rozī, Kifojat-ul-asar, 1401h.q., sah.80
- ↑ Saduq, Man lo jahuzuruhu-l-faqih, 1413h.q., ç.4, sah.180
- ↑ Tabariji Omulī, Daloil-ul-imomat, 1413h.q., sah.90
- ↑ Ibni Şahroşūb, Manoqib, 1379h.q., ç.2, sah.188, ç.3, sah.66.
- ↑ Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1403h.q., ç.38, sah.154 - 339.
- ↑ Ibni Maƣozalī, Manoqibu Alī ibni Abitolib, 1426h.q., sah.167; Ibni Asokir, Ta'rixu madinati Dimişq, 1415h.q., ç.42, sah.392; Xorazmī, al-Manoqib, 1414h.q., sah.85; Çurçonī, al-Komil, 1409h.q., ç.4, sah.14; Ibni Şahroşūb, Manoqib, 1379h.q., ç.2, sah.188, ç.3, sah.66; Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1403h.q., ç.38, sah.154 - 339.
- ↑ Tabaronī, al-Mu'çam-ul-kabir, 1405h.q., ç.6, sah.221; Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1403h.q., ç.38, sah.12.
- ↑ Hajsamī, Maçma'-uz-zavoid, 1408h.q., ç.9, sah.165; Tabaronī, al-Mu'çam-ul-avsat, 1415h.q., ç.6, sah.327; Ibni Asokir, Ta'rixu madinati Dimişq, ç.42, 1415h.q., sah.130; Tabaronī, al-Mu'çam-ul-kabir, 1404h.q., ç.3, sah.58.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba: Astarobodī, al-Barohin-ul-qote'a, 1382h.ş., ç.3, sah.244.
- ↑ Tabaronī, al-Mu'çam-ul-kabir, 1405h.q., ç.6, sah.221.
- ↑ Pojgohi şamimi şia, nassi hadisi Visojat va barrasiji sanadi on, bozbinī: 13 tiri 1396.
- ↑ Tabaronī, al-Mu'çam-ul-kabir, ç.6, sah.221.
- ↑ Ibni Asokir, Ta'rixu madinati Dimişq, 1415h.q., ç.42, sah.392; Xorazmī, al-Manoqib, sah.85; Çurçonī, al-Komil, 1409h.q., ç.4, sah.14.
- ↑ Tabaronī, al-Mu'çam-ul-kabir, 1405h.q., ç.6, sah.221.
- ↑ Sibt ibni Çavzī, Tazkirat-ul-xavos, 1418h.q., sah.48.
- ↑ Sibt ibni Çavzī, Tazkirat-ul-xavos, 1418h.q., sah.48.
- ↑ Ibni Çavzī, al-Mavzū'ot, 1386h.q., ç.1, sah.376.
- ↑ Sujutī, al-Lolī-l-masnu'ah fi ahodis-il-mavzu'ah, Dorulma'rifat, ç.1, sah.358 ba naql az pojgohi şamimi şia, nassi hadisi Visojat va barrasiji sanadi on, bozbinī: 13 tiri 1396.
- ↑ Hajsamī, Maçma'-uz-zavoid, 1408h.q., ç.9, sah.165.
- ↑ Milonī, Taşjid-ul-muroçi'ot va tafnid-ul-mukobirot, 1427h.q., ç.3, sah.430 - 431.
- ↑ Pojgohi şamimi şia, Nassi hadisi Visojat va barrasiji sanadi on, bozbinī: 13 tiri 1396.
Joddoşt
- ↑ قلت یا رَسُولَ اللَه لِکُلِّ نَبِیٍّ وَصِیٌّ فَمَنْ وَصِیُّکَ؟ قال فإن وصیی وَ مَوْضِعُ سِرِّی وَ خَیْرُ من أَتْرُکُ بَعْدِی وَ یُنْجِزُ عِدَتِی وَ یَقْضِی دَیْنِی عَلِیُّ بن أبیطَالِبٍ. (Tabaronī, al-Mu'çam-ul-kabir, 1405h.q., ç.6, sah.221.)
Sarcaşma
- Astarobodī, Muhammadça'far, al-Barohin-ul-qote'a fi şarhi taçrid-il-aqoid-is-sote'a, tahqiq: markazi mutoli'ot va tahqiqoti islomī, Qum, maktabatul-e'lomil-islomī, 1382h.ş.
- Ibni Asokir, Ta'rixu madinati Dimişq, tahqiq: Aliji Şirī, Dorulfikr, Bejrut, 1415h.q.
- Ibni Maƣozalī, Manoqibu Alī ibni Abitolib (a), intişoroti Sibtunnabī (s), 1426h.q. – 1384h.ş.
- Ibni Şahroşūb, Muhammad ibni Alī, Manoqibu Oli Abitolib alajhimussalom, Alloma, Qum, 1379h.q.
- Ibni Çavzī, al-Mavzū'ot, tahqiq: Abdurrahmon Muhammad Usmon, Madina, almaktabatul-salafija, 1386h.q./1966m.
- Maçlisī, Muhammadboqir, Bihor-ul-anvor, Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, 1403h.q.
- Milonī, Sajidalī, Taşjid-ul-muroçi'ot va tafnid-ul-mukobirot, Qum, markazul-haqoiqil-islomija, 1427h.q.
- Saduq, Muhammad ibni Alī, Man lo jahuzuruhu-l-faqih, tasheh va tahqiqi Aliakbari Ƣafforī, Qum, daftari intişoroti islomiji vobasta ba çome'ai mudarrisini Qum, 1413h.q.
- Sibt ibni Çavzī, Tazkirat-ul-xavos, Qum, manşuroti aş-Şarif ar-Razī, 1418h.q.
- Tabaronī, al-Mu'çam-ul-avsat, tahqiq: qismuttahqiq bidorilharamajn, Dorulharamajn littabo'ati vannaşri vattavzi', 1415h.q./1995m.
- Tabaronī, al-Mu'çam-ul-kabir (ç.3), tahqiq: Hamdī Abdulmaçid salafī, Doru ehjoilturosil'arabī, 1404h.q./1984m.
- Tabaronī, al-Mu'çam-ul-kabir (ç.6), tahqiq: Hamdī Abdulmaçid salafī, Doru ehjoilturosil'arabī, 1405h.q./1985m.
- Tabarī Omuliji Saƣir, Muhammad ibni Çarir ibni Rustam, Daloil-ul-imomat, Qum, naşri Be'sat, copi avval, 1413h.q.
- Xazozi Rozī, Alī ibni Muhammad, Kifojat-ul-asar fi-n-nass ala-l-aimmat-il-isnoaşar, tahqiqi Abdullatif Husajniji Kūhkamarī, Qum, naşri Bedor, 1401h.q.
- Xorazmī, Muvaffaq, al-Manoqib, tahqiq: Molik Mahmudī, muassisai an-Naşrul-islomī, 1414h.q.
- Hajsamī, Maçma'-uz-zavoid, Bejrut, Dorulkutubil-ilmija, 1408h.q./1988m.
- Çurçonī, Abdulloh ibni Udaj, al-Komil, tahqiq: Jahjo Muxtor Ƣazovī, Dorulfikr, Bejrut, 1409h.q./1988m.