Шиа: Тафовут байни таҳрирҳо

== Исмоилия ==

: ''Навиштори аслӣ:'' '''[[Исмоилия]]'''

Исмоилия, фирқае аз шиаён аст, ки пас аз [[Имом Содиқ алайҳиссалом|Имом Содиқ (а)]], [[Исмоил писари Имом Содиқ (а)|Исмоил]] писари бузурги ӯро имом медонад ва имомати [[Имом Мусои Козим алайҳиссалом|Имом Козим (а)]] ва  дигар [[Имомони маъсум|имомони имомияро]] намепазирад. Исмоилиён бар ин бовар буданд, ки [[Имомат|имомат]] ҳафт давра дорад ва ҳар давра бо як «нотиқ» оғоз мешавад, ки шариате нав меоварад ва дар ҳар давра пас аз ӯ ҳафт имом имомат мекунанд.  

Нотиқҳои шаш давраи нахусти имомат, ҳамон [[Улулъазм|пайғамбарони улулъазманд]], ки иборатанд аз: [[Одам (пайғамбар)|Одам]], [[Нӯҳ (пайғамбар)|Нӯҳ]], [[(Иброҳим (пайғамбар|Иброҳим]], [[Мусо (пайғамбар)|Мусо]], [[Исо (пайғамбар)|Исо]] ва  [[Ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам|ҳазрати Муҳаммад (с)]]. Муҳаммади Мактум писари Исмоил, ҳафтумин имом аз давраи шашуми имомат аст, ки бо Пайғамбари Ислом оғоз шудааст. Ӯ ҳамон [[Маҳдӣ|Маҳдии мавъуд]] аст, ки вақте қиём кунад, нотиқи давраи ҳафтуми имомат ҳам хоҳад буд. Мегӯянд бархе аз ин омӯзаҳо дар давраи ҳукумати [[Фотимиён|фотимиён]], дучори тағироте шуд.

Муҳимтарин вижагии исмоилияро [[Ботинигарӣ|ботинигарӣ]] медонанд; чароки онҳо [[Оят|оёт]], [[Ҳадис|аҳодис]], маориф ва [[Аҳкоми шаръӣ|аҳкоми]] исломиро [[Таъвил|таъвил]] мекунанд ва маъное хилофи зоҳири онҳо бардошт мекунанд. Ба бовари онҳо [[Қуръон|оёти Қуръон]] ва ривоёт зоҳир ва ботин доранд. Имом ботини онҳоро медонад ва фалсафаи имомат, таълими ботини дин ва баёни маорифи ботинӣ аст.

[[Қозӣ Нуъмони Мағрибӣ|Қозӣ Нуъмонро]] бузургтарин [[Муҷтаҳид|фақеҳи]] исмоилия ва китобаш “[[Даоим-ул-Ислом (китоб)|Даоим-ул-Ислом]]” манбаи аслии [[Фиқҳ|фиқҳии]] ин мазҳаб донистаанд. Абуҳотами Розӣ, [[Носир Хисрави Қубодиёнӣ|Носир Хисрав]] ва гурӯҳе ба номи [[Ихвонуссафо|ихвонуссафоро]] низ аз андешмандони барҷастаи исмоилия шуморидаанд. [[Расоили Ихвон-ус-сафо]] ва Аълом-ун-нубувват навиштаи Абуҳотами Розӣ, аз муҳимтарин китобҳои фалсафии онон аст.

Исмоилияи имрӯзро ба ду гуруҳи [[Оқохония|оқохония]] ва [[Буҳра|буҳра]] тақсим мекунанд, ки бозмондагони ду шоха аз [[Фотимиён|фотимиёни]] Миср яъне [[Назориён|назория]] ва мустаълавия ҳастанд. Гуруҳи нахустро ҳудуди як миллион нафар медонанд, ки умдатан дар кишварҳои Осиёие чун [[Ҳинд]], [[Покистон]], [[Афғонистон]], [[Тоҷикистон]] ва [[Эрон]] зиндагӣ мекунанд. Шумори гурӯҳи дувумро ҳам ҳудуди панҷсад ҳазор нафар тахмин задаанд, ки беш аз 80 дарсадашон дар Ҳинд сукунат доранд.