Jump to content

Номаи Имом Алӣ ба Ашъас ибни Қайс

Аз wikishia

Номаи Имом Алӣ (а) ба Ашъас ибни Қайс (форсӣ: نامه امام علی(ع) به اَشْعَث بن قیس) аз номаҳои "Наҳҷулбалоға" аст, ки дар он Имом Алӣ (а) бо ёд овардани воқеаҳое чун марги Усмон ва шикастани байъати Талҳа ва Зубайр аз Ашъас ибни Қайс, коргузори Озарбойҷон, металабад, ки бо ӯ байъат кунад.[1] Имом Алӣ (а) дар хотимаи нома низ дар бораи ҳифзи байтулмол ба Ашъас ҳушёрӣ додааст.[2] Аз назари Оятуллоҳ Макорими Шерозӣ, шарҳдиҳандаи "Наҳҷулбалоға", масъалаи асосии ин нома ишора ба амонатҳои Илоҳӣ будани мансабҳои ҳукуматӣ дар ҳукумати исломӣ аст ва ин ки набояд дастгоҳе барои манфиатҷӯии шахсӣ ё зулм бар мардум бошад.[3] Имом ин номаро дар соли 36 ҳиҷрӣ ва баъди ҷанги Ҷамал навишта[4] ва тавассути Зиёд ибни Марҳаби Ҳамдонӣ ба Ашъас расонидааст.[5]

Ибни Аъсами Кӯфӣ, таърихнигор (вафот: баъд аз 320 ҳиҷрӣ) дар "Ал-Футуҳ" ва Наср ибни Музоҳим (қарни 2 ҳиҷрӣ) дар китоби "Вақъату Сиффин" бо андаке ихтилоф матни ин номаро нақл кардаанд.[6] Сайид Разӣ фақат ҷумлаҳои хотимавии онро дар "Наҳҷулбалоға" овардааст.[7] Ин нома, панҷумин номаи "Наҳҷулбалоға" ба тасҳеҳи Субҳи Солеҳ, Файзулислом, Ибни Майсам ва дигар мусаҳҳиҳон аст.[8]

Ашъас ибни Қайс Киндӣ (вафот: 40 ҳиҷрӣ) аз касоне буд, ки дар фатҳи Озарбойҷон ҳозир буд ва дар соли 25 ҳиҷрӣ аз ҷониби Усмон ибни Аффон ҳамчун коргузори Озарбойҷон таъйин шуда буд.[9] Ба қавли таърихнигорон, Ашъас бо иҷозати Усмон солона 1000 дирҳам аз хароҷи Озарбойҷон барои худ бармедошт.[10] Имом Алӣ (а) дар аввали ҳукумати худ, ӯро аз кор озод накард.[11]

Тибқи нақлҳои таърихӣ, баъд аз он ки Ашъас номаи Имомро барои ҳамроҳонаш хонд, онҳо ӯро ба байъат бо Имом Алӣ (а) тарғиб карданд; аммо ӯ гуфт, ки метарсад, агар ба сӯи Алӣ (а) биравад, амволи Озарбойҷонро аз ӯ бозпас гирад, дар ҳоле ки агар ба сӯи Муовия биравад, аз ӯ чизе наметалабад.[12] Ба гуфтаи ин нақл, Ашъас ба сабаби маломати ҳамроҳонаш аз ин сухани худ пушаймон шуд[13] ва ба қавли таърихшиносон, Ашъас ба сӯи Кӯфа ҳаракат кард. Имом амволе, ки аз бейтулмол наздаш буд, аз ӯ бозпас гирифт ва ӯро аз кор озод кард.[14]

Матн ва тарҷумаи нома

Матн
Матн ва Тарҷума
Тарҷума

أَمَّا بَعْدُ فَلَوْ لَا هَنَاتٌ كُنَّ فِيكَ كُنْتَ الْمُقَدَّمَ فِي هَذَا الْأَمْرِ قَبْلَ النَّاسِ وَ لَعَلَّ أَمْرَكَ يَحْمِلُ بَعْضُهُ بَعْضاً إِنِ اتَّقَيْتَ اللَّهَ ثُمَّ إِنَّهُ كَانَ مِنْ بَيْعَةِ النَّاسِ إِيَّايَ مَا قَدْ بَلَغَكَ

وَ كَانَ طَلْحَةُ وَ الزُّبَيْرُ مِمَّنْ بَايَعَانِي ثُمَّ نَقَضَا بَيْعَتِي عَلَى غَيْرِ حَدَثٍ وَ أَخْرَجَا أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ وَ سَارَا إِلَى الْبَصْرَةِ فَسِرْتُ إِلَيْهِمَا فَالْتَقَيْنَا فَدَعَوْتُهُمْ إِلَى أَنْ يَرْجِعُوا فِيمَا خَرَجُوا مِنْهُ فَأَبَوْا فَأَبْلَغْتُ فِي الدُّعَاءِ وَ أَحْسَنْتُ فِي الْبَقِيَّةِ

وَ إِنَّ عَمَلَكَ لَيْسَ لَكَ بِطُعْمَةٍ وَ لَكِنَّهُ أَمَانَةٌ وَ فِي يَدَيْكَ‌ مَالٌ مِنْ مَالِ اللَّهِ وَ أَنْتَ مِنْ خُزَّانِ اللَّهِ عَلَيْهِ حَتَّى تُسَلِّمَهُ إِلَيَّ وَ لَعَلِّي أَلَّا أَكُونَ شَرَّ وُلَاتِكَ لَكَ إِنِ اسْتَقَمْتَ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‌

أَمَّا بَعْدُ فَلَوْ لَا هَنَاتٌ كُنَّ فِيكَ كُنْتَ الْمُقَدَّمَ فِي هَذَا الْأَمْرِ قَبْلَ النَّاسِ وَ لَعَلَّ أَمْرَكَ يَحْمِلُ بَعْضُهُ بَعْضاً إِنِ اتَّقَيْتَ اللَّهَ ثُمَّ إِنَّهُ كَانَ مِنْ بَيْعَةِ النَّاسِ إِيَّايَ مَا قَدْ بَلَغَكَ
Аммо баъд, агар набуд баъзе аз костиҳое, ки аз ту сар задааст, пеш аз дигар мардумон дар ин амр пешгом мешудӣ. Аммо шояд коре кунӣ, ки он кор туро ҷуброн кунад, агар тақвои Илоҳӣ пеша кунӣ. Он чи аз байъати мардум бо ман рух додааст, ба ту расидааст.
وَ كَانَ طَلْحَةُ وَ الزُّبَيْرُ مِمَّنْ بَايَعَانِي ثُمَّ نَقَضَا بَيْعَتِي عَلَى غَيْرِ حَدَثٍ وَ أَخْرَجَا أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ وَ سَارَا إِلَى الْبَصْرَةِ فَسِرْتُ إِلَيْهِمَا فَالْتَقَيْنَا فَدَعَوْتُهُمْ إِلَى أَنْ يَرْجِعُوا فِيمَا خَرَجُوا مِنْهُ فَأَبَوْا فَأَبْلَغْتُ فِي الدُّعَاءِ وَ أَحْسَنْتُ فِي الْبَقِيَّةِ
Ва Талҳаву Зубайр низ аз ҷумлаи касоне буданд, ки бо ман байъат карданд, аммо бе он ки ҳодисае рух диҳад, байъати худро шикастанд. Онҳо Уммулмуъмининро ҳамроҳи худ бурда ва ба Басра рафтанд, пас ман ба сӯи онҳо ҳаракат кардам. Бо онҳо рӯбарӯ шудам ва онҳоро даъват кардам, ки ба он чӣ тарк кардаанд, баргарданд, аммо напазируфтанд. Дар даъвати худ ниҳоят талошро кардам ва дар бархурди боқимонда низ некӯ рафтор кардам.
وَ إِنَّ عَمَلَكَ لَيْسَ لَكَ بِطُعْمَةٍ وَ لَكِنَّهُ أَمَانَةٌ وَ فِي يَدَيْكَ‌ مَالٌ مِنْ مَالِ اللَّهِ وَ أَنْتَ مِنْ خُزَّانِ اللَّهِ عَلَيْهِ حَتَّى تُسَلِّمَهُ إِلَيَّ وَ لَعَلِّي أَلَّا أَكُونَ شَرَّ وُلَاتِكَ لَكَ إِنِ اسْتَقَمْتَ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‌
Бидон, ки коре, ки дар даст дорӣ, ғизо (таъмаи) ту нест, балки амонат аст. Ва дар дастҳои ту маоле аз амволи Худованд аст ва ту аз хазинадорони Худованд ҳастӣ, то онро ба ман бисупарӣ. Ва шояд ман бадтарин волиёни ту набошам, агар роҳи ростро пеша гирӣ. Ва ҳеч қуввае ҷуз аз сӯи Худо нест.

Аммо баъд, агар набуд баъзе аз костиҳое, ки аз ту сар задааст, пеш аз дигар мардумон дар ин амр пешгом мешудӣ. Аммо шояд коре кунӣ, ки он кор туро ҷуброн кунад, агар тақвои Илоҳӣ пеша кунӣ. Он чи аз байъати мардум бо ман рух додааст, ба ту расидааст.

Ва Талҳаву Зубайр низ аз ҷумлаи касоне буданд, ки бо ман байъат карданд, аммо бе он ки ҳодисае рух диҳад, байъати худро шикастанд. Онҳо Уммулмуъмининро ҳамроҳи худ бурда ва ба Басра рафтанд, пас ман ба сӯи онҳо ҳаракат кардам. Бо онҳо рӯбарӯ шудам ва онҳоро даъват кардам, ки ба он чӣ тарк кардаанд, баргарданд, аммо напазируфтанд. Дар даъвати худ ниҳоят талошро кардам ва дар бархурди боқимонда низ некӯ рафтор кардам.

Бидон, ки коре, ки дар даст дорӣ, ғизои (туъмаи) ту нест, балки амонат аст. Ва дар дастҳои ту моле аз амволи Худованд аст ва ту аз хазинадорони Худованд ҳастӣ, то онро ба ман бисупорӣ. Ва шояд ман бадтарин волиёни ту набошам, агар роҳи ростро пеша гирӣ. Ва ҳеч қуввае ҷуз аз сӯи Худо нест.

🌞
🔄
➖
➕


Эзоҳ

  1. ↑ Ибни Аъсам, Ал-Футуҳ, 1411ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.503
  2. ↑ Ибни Аъсам, Ал-Футуҳ, 1411ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.503; Ибни Музоҳим, Вақъаи Сиффин, 1404ҳ.ш., саҳ.20
  3. ↑ Макорими Шерозӣ, Паёми Имом Амирулмуъминин, 1386, ҷ.9, саҳ.67
  4. ↑ Оқозода, "Ҳукумати Ашъас ибни Қайс дар Озарбойҷон", саҳ.34
  5. ↑ Ибни Аъсам, Ал-Футуҳ, 1411ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.503
  6. ↑ Ибни Аъсам, Ал-Футуҳ, 1411ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.503; Ибни Музоҳим Мунқирӣ, Вақъаи Сиффин, 1404ҳ.ш., саҳ.20
  7. ↑ Наҳҷулбалоға, тасҳеҳи Субҳи Солеҳ, номаи 5, саҳ.366
  8. ↑ Наҳҷулбалоға, тасҳеҳи Субҳи Солеҳ, номаи 5, саҳ.366; Наҳҷулбалоға, тасҳеҳ ва тарҷумаи Файзулислом, номаи 5, ҷ.5, саҳ.389; Ибни Абилҳадид, Шарҳи Наҳҷулбалоға, бито, ҷ.4, саҳ.33; Ибни Майсам, Шарҳи Наҳҷулбалоға, 1404ҳ.ш., ҷ.4, саҳ.350; Абдуҳ, Шарҳи Наҳҷулбалоға, 1404ҳ.ш., Қоҳира, ҷ.3, саҳ.7; Муғния, Фи зилоли Наҳҷулбалоға, 1979, ҷ.3, саҳ.388
  9. ↑ Балозурӣ, Футуҳул-булдон, 1957, ҷ.2, саҳ.420
  10. ↑ Оқозода, "Ҳукумати Ашъас ибни Қайс дар Озарбойҷон", саҳ.30
  11. ↑ Яъқубӣ, Таърихи Яъқубӣ, бито, ҷ.2, саҳ.200
  12. ↑ Ибни Аъсам, Ал-Футуҳ, 1411ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.503; Ибни Музоҳим, Вақъаи Сиффин, 1404ҳ.ш., саҳ.21
  13. ↑ Ибни Аъсам, Ал-Футуҳ, 1411ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.504; Ибни Музоҳим Мунқирӣ, Вақъаи Сиффин, 1404ҳ.ш., саҳ.21
  14. ↑ Оқозода, "Ҳукумати Ашъас ибни Қайс дар Озарбойҷон", саҳ.38

Сарчашма

  • Абдуҳ, Муҳаммад, Шарҳи Наҳҷулбалоға, Қоҳира, Матбаатул-истиқома, бе то.
  • Балозурӣ, Яҳё, Футуҳул-булдон, Қоҳира, Матбааи лаҷнаи баёни арабӣ, 1957.
  • Ибни Абилҳадид, Абдулҳамид, Шарҳи Наҳҷулбалоға, Қум, Китобхонаи Оятуллоҳи Маръашӣ Наҷафӣ, бе то.
  • Ибни Аъсам Кӯфӣ, Муҳаммад ибни Алӣ, Ал-Футуҳ, Бейрут, Дорул-азво, 1411ҳ.қ.
  • Ибни Майсам, Майсам ибни Алӣ, Шарҳи Наҳҷулбалоға, Теҳрон, Дар нашри китоб, 1404ҳ.қ.
  • Ибни Музоҳим Мунқирӣ, Наср, Вақъаи Сиффин, Қум, Китобхонаи Оятуллоҳи Маръашӣ Наҷафӣ, 1404ҳ.қ.
  • Макорими Шерозӣ, Носир, Паёми Имом Амирулмуъминин, Теҳрон, Дорулулкутуби исломӣ, 1386.
  • Муғния, Муҳаммадҷавод, Фи зилоли Наҳҷулбалоға, Бейрут, Дорулулм лилмалоин, 1979.
  • Оқозода, Ҷаъфар, "Ҳукумати Ашъас ибни Қайс дар Озарбойҷон", Пажӯҳишномаи таърихи маҳаллии Эрон, давраи 7, №1, 1397.
  • Сайид Рази, Муҳаммад ибни Ҳусайн, Наҳҷулбалоға, тасҳеҳи Субҳи Солеҳ, Қум, Ҳиҷрат, 1414ҳ.қ.
  • Файзулислом Исфаҳонӣ, Алӣнақӣ, Тарҷума ва шарҳи Наҳҷулбалоға, бе ҷо, бе но, 1368.
  • Яъқубӣ, Аҳмад ибни Абияъқуб, Таърихи Яъқубӣ, Бейрут, Дор содр, бе то.
Баргирифта аз "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Номаи_Имом_Алӣ_ба_Ашъас_ибни_Қайс&oldid=31296"