Jump to content

Hodiji Abbosī

Az wikishia

Muso ibni Mahdī ibni Mansur (145 - 170h.q.), ma'ruf ba Hodiji Abbosī - cahorumin xalifai abbosī ast, ki taqriban 14 moh hukumat kard. Hodiji Abbosī dar davroni hukumati xud, alavihoro tahti nazar giriftu ma'oşi ononro qat' kard. Dar zamoni hukumati ū, qijomi Sohibi Fax dar Madina rux dod, ki az sūi xalifa sarkūb şud.

Hodiji Abbosī, Imom Kozim (a)-ro sababi asliji tahrik alaviho dar qijomi Fax medonist va az in rū, tavre ki barxe manobe' guftaand, mexost imomi haftumi şiajonro bikuşad, ammo peş az on, xud darguzaşt. Ū sijosati padaraş - Mahdiji Abbosiro dar barxūrd bo zindiqho peş girift va bisjore az onhoro az bajn burd. Tibqi ma'lumoti sarcaşmahoi ta'rixī, Hodī Abbosī ba çoi Horun, pisari xurdsolaş - Ça'farro valiahd ta'in kardanī şud, ammo muvaffaq naşud va barodaraş - Horun ba'd az ū xalifa şud.

Zindaginoma

Muso ibni Mahdī ibni Mansur, mulaqqab ba Hodī, ba'd az Saffoh, Mansuri Davoniqī va Mahdiji Abbosī, cahorumin xalifai Abbosī bud.[1] Kunjai ū Abuça'far[2] jo Abumuhammad[3] bud. Padaraş - Mahdiji Abbosī va modari ū, kanize ba nomi Xajzaron budaast.[4] Dar muharrami soli 169-i qamarī dar 25-solagī ba xilofat rasid.[5] Ū dar ibtidoi xilofat, kamtarin sinro nisbat ba xulafoi peş az xud doştaast.[6]

Mahdiji Abbosī - padari Hodī, tavvaçuhi bisjore ba ū doşt,[7] to onço ki dar 16-solagī valiahdi avval şud va ba farmondehiji sipoh rasid.[8] Mahdī dar avoxiri umri xud dar paji on bud, ki farzandi digaraş- Horunro ba çoi Hodī valiahd kunad, ammo peş az muvaffaqijat ba in kor az dunjo raft.[9]

Hodiji Abbosī dar zamoni margi padaraş - Mahdiji abbosī, dar Çurçon[10] huzur doşt va bo ahli Tabariston dar çang bud[11] va barodaraş - Horun dar hamon rūz bo ū baj'at kard[12] va az buzurgoni xonadoni Abbosī va saroni sipoh baroi vaj baj'at girift.[13]

Cahorumin xalifai abbosī - Hodī, dar paji on bud, ki vilojat'ahdiro az barodaraş - Horun ba farzandi 7- solaaş -[14] Ça'far, intiqol dihad.[15] Va dar in roh taloşi bisjore kard.[16] Hodī kuşiş kard, ki Horunro mutaqoid kunad, ki xudaşro az vilojatahdī xal' kunad, ammo Horun baroi voguzor nakardani vilojatahdī gurext va to pojoni umri barodaraş ba pojtaxt barnagaşt.[17]

Hodī, az nazari çismonī, nerumand budaast.[18] Vaj garcī dar şuçoat va mahorat dar amri mamlakatdorī va hamcunin baxşiş, maşhur ast, ammo dar ajni hol, şaxsi xaşin, çasur va mutaassib donista şudaast.[19] Hodī ba illati naqse ki dar laboni xud doşt, maşhur ba «Musoi atbaq» bud.[20] Ū ba adabijoti arab va ta'rix aloqamand buda va ba surudxonī aloqai vofir doştaast.[21]

Marg

Hodī hududi 14 moh hukumat karda va dar soli 170-i qamarī dar Baƣdod[22] dar sini 25[23] jo 26 - solagī vafot kard.[24] Daleli margi ū, ba bovari barxe bemorī, va ba nazari barxei digar, kuşta şudan dar xob ba farmoni modaraş donista şudaast.[25] Barodaraş - Horun bar ū namoz xond va dar mintaqai Isoobodi Baƣdod ba xok suporida şud.[26]

Barxūrd bo alavijon

Bino bar manobei ta'rixī, Hodiji Abbosī bar alavijon saxt megirift va bo berahmī bo onon barxūrd mekard va tamomi ma'oşhoero ki dar zamoni Mahdiji Abbosī baroi onon dar nazar girifta şuda bud, man' kard.[27] Abulfaraçi Isfahonī in iqdomotro ba daleli tars az qijomi alavijon zikr kardaast.[28] Hodiji Abbosī, hamcunin ba korguzoroni xud dastur dod, to tamomi harakatho va çanbuçuşhoi alavijonro zeri nazar girifta va çosusone dar mijoni onho doşta boşand.[29] Dar davrai ū, tamomi alavijon maçbur şudand to har şab ba Dorul-imorat biravand va huzuri xudro sabt kunand.[30]

Sarkūbi qijomi Fax

Maqolai aslī: Qijomi şahidi Fax

Saxtgiriji Hodiji Abbosī bar alavijon dar Hiçoz, onhoro dar tangno qaror dod; to onço ki baroi xalosī az vaz'ijati nobasomoni xud, ba jake az buzurgoni alavijon bo nomi Husajn ibni Alī ibni Hasan, ma'ruf ba Sohibi Fax – jake az naberahoi Imom Hasan (a) rūj ovaradand va ūro ba qijom taşviq kardand.[31] Bo in hol, barxe mu'taqidand, Husajn ibni Alī, az muddatho qabl dar paji tasohubi hukumat buda va onro haqqi alavijon medonistaast, ki zulmu sitami Hodiji Abbosī, fursatro baroi qijomi ū faroham soxt.[32]

Husajn ibni Alī ibni Hasan, ba'd az faroham şudani zaminai qijom, harakati xudro dar soli 169-i qamarī oƣoz kard.[33] Vaj ibtido Madinaro fath karda, zindonijonro ozod namud[34] va korkunoni hukumati Abbosiro ba zindon andoxt[35] va Masçid-un-Nabiro markazi farmondehiji xud qaror dod. Sipas ba samti Makka harakat kard va dar darrae ba nomi Fax dar şaşkilometriji Makka pojgoh zad.[36]

Dar hamin hol, sipohi hukumati Abbosī, ba farmondehiji Iso ibni Muso ba mintaqai Fax rasid[37] va pas az dargirī, Husajn va joronaş şikasti xūrda kuşta şudand.[38] In hodisa dar ta'rix ba voqeai Fax maşhur şud va Husajn ibni Alī ibni Hasan, pas az on, şahidi Fax jo sohibi Fax xonda şud.[39] Tibqi rivojate az Imom Çavod (a), pas az voqeai Karbalo, in hodisa buzurgtarin ibtiloi Ahli Bajt (a) budaast.[40] Va marsijahoi farovone dar sūgi in hodisa suruda şudaast.[41]

Barxūrd bo Imom Kozim (a)

Hodiji Abbosī ba'd az voqeai Fax, Imom Kozim (a)-ro muttaham ba tahriki alavijon kard va ūro muqassiri asliji qijom donist. Az in rū, ba guftai barxe paƶuhişgaron, dar paji on bud, ki imomi haftumi şiajonro ba qatl birasonad, ammo peş az onki tasmimi xudro amalī kunad, az dunjo raft.[42]

Idomai sijosati barxūrd bo zindiqho

Hodiji Abbosī, hamcun padaraş - Mahdī, az zindiqho nafrat doşt va onhoro kofta, jofta çazo medod.[43] Ū guruhe az zindiqhoro az bajn burd;[44] az çumla: Jazdon ibni Bozon[45] va hamcunin guruhe az ononro ki dar mintaqai Çazira qijom karda budand, ba qatl rasond.[46]

Ezoh

  1. ↑ Mas'udī, Muruç-uz-zahab, 1409h.q., ç.3, sah.324 va 501 - 502.
  2. ↑ Mas'udī, at-Tanbihu va-l-işrof, Qohira, sah.297.
  3. ↑ Ibni Asir, al-Komil, 1965m., ç.6, sah.101; Ibni A'sam, al-Futuh, 1411h.q., ç.8, sah.371; Ibni Qutajba, al-Ma'orif, 1992m., sah.381; Ibni Çavzī, al-Muntazam, 1412h.q., ç.8, sah.305.
  4. ↑ Mas'udī, Muruç-uz-zahab, 1409h.q., ç.3, sah.324.
  5. ↑ Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, Bejrut, ç.10, sah.157.
  6. ↑ Taquş, Davlati Abbosijon, 1380h.ş., sah.91.
  7. ↑ Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, Bejrut, ç.10, sah.159.
  8. ↑ Xizrī, Ta'rixi xilofati Abbosī, 1383h.ş., sah.51.
  9. ↑ Taquş, Davlati Abbosijon, 1380h.ş., sah.94.
  10. ↑ Dinavarī, Axbor-ut-tivol, 1368h.ş., sah.386; Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, Bejrut, ç.10, sah.157; Ibni A'sam, al-Futuh, 1411h.q., ç.8, sah.371; Ibni Qutajba, al-Ma'orif, 1992m., sah.380.
  11. ↑ Tabarī, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, 1387h.q., ç.8, sah.187; Ibni Asir, al-Komil, 1965m., ç.6, sah.87; Ibni Çavzī, al-Muntazam, 1412h.q., ç.8, sah.305; Ibni Xaldun, Ta'rixi Ibni Xaldun, 1408h.q., ç.3, sah.268.
  12. ↑ Ibni Çavzī, al-Muntazam, 1412h.q., ç.8, sah.305.
  13. ↑ Ja'qubī, Ta'rixi Ja'qubī, Bejrut, ç.2, sah.404; Mas'udī, Muruç-uz-zahab, 1409h.q., ç.3, sah.324.
  14. ↑ Ibni Hazm, Çamharatu ansob-il-arab, 1403h.q., sah.23.
  15. ↑ Mas'udī, Muruç-uz-zahab, 1409h.q., ç.3, sah.333; Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, Bejrut, ç.10, sah.158; Ibni Miskavajh, Taçorib-ul-umam, 1379h.ş., ç.3, sah.490.
  16. ↑ Ibni Asir, al-Komil, 1965m., ç.6, sah.96.
  17. ↑ Taquş, Davlati Abbosijon, 1380h.ş., sah.94.
  18. ↑ Mas'udī, at-Tanbihu va-l-işrof, Qohira, sah.297.
  19. ↑ Taquş, Davlati Abbosijon, 1380h.ş., sah.91.
  20. ↑ Ibni al-Imronī, al-Inbo', 1421h.q., sah.73; Ibni Asir, al-Komil, 1965m., ç.6, sah.101.
  21. ↑ Taquş, Davlati Abbosijon, 1380h.ş., sah.92.
  22. ↑ Ibni A'sam, al-Futuh, 1411h.q., ç.8, sah.372.
  23. ↑ Mas'udī, at-Tanbihu va-l-işrof, Qohira, sah.297.
  24. ↑ Ja'qubī, Ta'rixi Ja'qubī, Bejrut, ç.2, sah.406; Ibni Asir, al-Komil, 1965m, ç.6, sah.101.
  25. ↑ Ibni Miskavajh, Taçorib-ul-umam, 1379h.ş., ç.3, sah.488; Ibni Imodi Hanbalī, Şazarot-ut-zahab, 1406h.q., ç.2, sah.314.
  26. ↑ Tabarī, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, 1387h.q., ç.8, sah.205; Ja'qubī, Ta'rixi Ja'qubī, Bejrut, ç.2, sah.406; Dinavarī, Axbor-ut-tivol, 1368h.ş., sah.386.
  27. ↑ Isfahonī, al-Aƣonī, 1994m., ç.5, sah.6.
  28. ↑ Isfahonī, al-Aƣonī, 1994m., ç.5, sah.6.
  29. ↑ Taquş, Davlati Abbosijon, 1380h.ş., sah.92.
  30. ↑ Husajn, Ta'rixi sijosiji ƣajbati Imomi duvozdahum, 1383h.ş., sah.67.
  31. ↑ Ja'qubī, Ta'rixi Ja'qubī, Bejrut, ç.2, sah.404.
  32. ↑ Isfahonī, Maqotil-ut-tolibin, Bejrut, sah.372.
  33. ↑ Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, Bejrut, ç.10, sah.157.
  34. ↑ Ibni at-Taqtaqī, al-Faxrī, 1418h.q., sah.189.
  35. ↑ Xizrī, Ta'rixi xilofati Abbosī, 1383h.ş., sah.52.
  36. ↑ Ibni at-Taqtaqī, al-Faxrī, 1418h.q., sah.190.
  37. ↑ Maqdisī, al-Bad'u va-t-ta'rix, Bejrut, ç.6, sah.99.
  38. ↑ Tabarī, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, 1387h.q., ç.8, sah.192 - 204; Mas'udī, Muruç-uz-zahab, 1409h.q., ç.3, sah.326 - 327; Isfahonī, Maqotil-ut-tolibin, Bejrut, sah.364 - 385.
  39. ↑ Taquş, Davlati Abbosijon, 1380h.ş., sah.93.
  40. ↑ Buxorī, Sirr-us-silsilat-il-alavijja, 1963m., sah.14 - 15.
  41. ↑ Mas'udī, Muruç-uz-zahab, 1409h.q., ç.3, sah.337.
  42. ↑ Husajn, Ta'rixi sijosiji ƣajbati Imomi duvozdahum, 1383h.ş., sah.67.
  43. ↑ Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, Bejrut, ç.10, sah.157.
  44. ↑ Ibni Asir, al-Komil, 1965m, ç.6, sah.89.
  45. ↑ Tabarī, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, 1387h.ş., ç.8, sah.190; Zahabī, Ta'rix-ul-Islom, 1413h.q., ç.10, sah.33.
  46. ↑ Xizrī, Ta'rixi xilofati Abbosī, 1383h.ş., sah.52.

Sarcaşma

  • Buxorī, Sahl ibni Abdulloh, Sirr-us-silsilat-il-alavijja, Naçaf, al-Matba'atul-Hajdarijja, 1963m.
  • Dinavarī, Abuhanifa Ahmad ibni Dovud, Axbor-ut-tivol, tahqiqi Abdulmun'im Omir, Qum, manşuroti ar-Razī, 1368h.ş.
  • Zahabī, Şamsiddin Muhammad ibni Ahmad, Ta'rix-ul-Islom va vafajot-ul-maşohiri va-l-a'lom, tahqiqi Umar Abdussalom Tadmurī, Bejrut, Dorul-kitobil-arabī, copi duvum, 1413h.q.
  • Ibni al-Imronī, Muhammad ibni Alī ibni Muhammad, al-Inbo' fi ta'rix-il-xulafo, tahqiqi Qosim as-Somirroī, Qohira, Dorul-ofoqi-arabija, 1421h.q.
  • Ibni Asir, Izzuddin, al-Komil, Bejrut, Dorusodir, 1965m.
  • Ibni at-Taqtaqī, Muhammad ibni Alī, al-Faxrī, tahqiqi Abdulqodir Muhammadi Moju, Bejrut, Dorul-qalamil-arabī, 1418h.q.
  • Ibni A'sami al-Kufī, Abumuhammad Ahmad, al-Futuh, tahqiqi Aliji Şirī, Bejrut, Dorul-azvo', copi avval, 1411h.q.
  • Ibni Imodi Hanbalī, Şahobiddin Abulfalloh, Şazarot-ut-zahab fi axbori man zahab, tahqiqi al-Arna'ut, Bejrut, Doru Ibni Kasir, copi avval, 1406h.q.
  • Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, Dorulfikr, Bejrut, be to.
  • Ibni Qutajba, Abumuhammad Abdulloh ibni Muslim, al-Ma'orif, tahqiqi Sarvat Akkoşa, Qohira, al-Haj'atul-misrijjatil-omma lil-kitob, copi duvum, 1992m.
  • Ibni Miskavajh, Abualī Miskavajh ar-Rozī, Taçorib-ul-umam, tahqiqi Abulqosim Imomī, Tehron, Surūş, 1379h.ş.
  • Ibni Xaldun, Abdurrahmon ibni Muhammad, Ta'rixi Ibni Xaldun, tahqiqi Xalil Şahoda, Bejrut, Dorul-fikr, copi duvum, 1408h.q.
  • Ibni Hazm, Çamharatu ansob-il-arab, Bejrut, Dorul-kutubil-ilmijja, 1403h.q.
  • Ibni Çavzī, Abulfaraç Abdurrahmon ibni Alī, al-Muntazam fi ta'rix-il-umami va-l-muluk, tahqiqi Muhammad Abdulqodiri Ato va Mustafo Abdulqodiri Ato, Bejrut, Dorul-kutubil-ilmijja, 1412h.q.
  • Isfahonī, Abulfaraç Alī ibni Husajn, al-Aƣonī, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, 1994m.
  • Isfahonī, Abulfaraç Alī ibni Husajn, Maqotil-ut-tolibin, tahqiqi Sajid Ahmad Saqr, Bejrut, Dorul-ma'rifat, be to.
  • Maqdisī, Mutahhar ibni Tohir, al-Bad'u va-t-ta'rix, Bejrut, Maktabatus-saqofatid-dinijja, be to.
  • Mas'udī, Abulhasan Alī ibni Husajn, Muruç-uz-zahab va maodin-ul-çavhar, tahqiqi As'ad Doƣir, Qum, Dorul-hiçrat, 1409h.q.
  • Mas'udī, Alī ibni-l-Husajn, at-Tanbihu va-l-işrof, tashehi Abdulloh Ismoil al-Sovī, Qohira, Dorul-Sovī, be to.
  • Tabarī, Muhammad ibni Çarir, Ta'rix-ul-umami va-l-muluk, tahqiqi Muhammad Abulfazl Ibrohim, Bejrut, Dorul-turos, 1387h.q.
  • Taquş, Suhajl, Davlati Abbosijon, tarçumai Huççatulloh Çudakī, Qum, Paƶuhişkadai havza va donişgoh, 1380h.ş.
  • Xizrī, Sajid Ahmad Rizo, Ta'rixi xilofati Abbosī, Tehron, Samt, 1383h.ş.
  • Husajn, Çosim, Ta'rixi sijosiji ƣajbati Imomi duvozdahum, tarçumai Sajid Muhammadtaqiji Ojatullohī, Tehron, Amir Kabir, 1376h.ş.
  • Ja'qubī, Ahmad ibni Abija'qub, Ta'rixi Ja'qubī, Bejrut, Dorusodir, be to.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Ҳодии_Аббосӣ&oldid=17093"