Surai Qadr (arabī: سورة القدر), jo Inno anzalno navadu haftumin sura va az surahoi makkiji Qur'on ast, ki dar porai 30-jum çoj dorad. Nomi surai Qadr az ojoti ibtidoi on girifta şudaast, ki ba nuzuli Qur'on dar şabi Qadr va ahamijati on şab işora dorad. Surai Qadr az azamat, fazilat va barakoti şabi Qadr va nuzuli fariştagoni rahmat dar in şab suxan megūjad. Şiajon az muhtavoi in sura, ba zarurati vuçudi imomi ma'sum (a) dar zamin to rūzi qijomat istidlol mekunand.
 Alaq Surai Qadr Bajina  | |
 | |
| Raqami sura | 97 |
|---|---|
| Çuz' | 30 |
| Nuzul | |
| Tartibi nuzul | 25 |
| Makkī/Madanī | Makkī |
| Ittilooti omorī | |
| Te'dodi ojatho | 5 |
| Te'dodi kalimaho | 30 |
| Te'dodi harfho | 114 |
Xondani in sura dar namozhoi pançgona va barxe az namozhoi mustahab va niz hazor bor xondani on dar şabhoi Qadr dar mohi Ramazon suporiş şudaast. Dar fazilati in sura naql şudaast: behtarin surae, ki ba'd az surai Fotiha dar namozhoi fariza xonda meşavad, surai Qadr va Tavhid ast.
Muarrifī
Nomguzorī
Nomguzoriji in sura ba nomi «qadr» ba daleli işorai Xudovand ba nuzuli Qur'on dar şabi Qadr va ahamijati on şab dar naxustin ojoti on ast. Nomi digari in suraro «Inno anzalno» guftaand; zero bo in kalima şurū' şudaast.[1]
Tartib va mahalli nuzul
Surai Qadr az surahoi makkī va dar tartibi nuzul, bistu pançumin surae ast, ki bar Rasuli Xudo, hazrati Muhammadi Mustafo (s) nozil şudaast. In sura dar cinişi kununiji Mushaf, navadu haftumin sura ast va dar çuz'i 30 Qur'on çoj dorad.[2] Barxe az muffasiron ba daleli vuçudi rivojote, ehtimoli nuzuli in suraro dar Madina dodaand; zamone, ki Pajƣambari Islom (s) dar xob did Banī Umajja bar minbari ū bolo meravand, saxt norohatu andhgin şud, ba hamin sabab surai Qadr nozil şud, to tasalloi Pajƣambari Islom (s) boşad.[3]
Te'dodi ojot va digar kalimaho
Surai Qadr 5 ojat, 30 kalima va 114 harf dorad. In sura az nazari haçm az surahoi mufassalot va az gurūhi «avsot» va az surahoi xurdi Qur'on ast.[4]
Mazmun va muhtavo
Mazmuni kulliji surai Qadr dar borai nuzuli Qur'on dar şabi Qadr, bajoni azamati şabi Qadr (ki az hazor moh bolotar ast), nuzuli fariştagoni rahmat, «rūh», raqam zadani sarnavişti insonho va işora ba barakoti in şab ast.[5] Bino bar nazari muffasiron xajrijat va behtariji şabi Qadr az hazor moh, az nazari ibodat ast; zero ƣarazi Qur'on va tavaççūhi viƶai ū nazdik soxtani mardum ba Xudovandi Mutaol ast, bar in asos zinda nigah doştani şabi Qadr bo ibodat, az ibodat dar hazor moh behtar ast.[6]
Mazmuni surai Qadr[7]
Şa'ni nuzul
Dar borai şa'ni nuzuli surai Qadr omadaast, rūze Pajƣambari Islom (s) dostoni marde az Banī Isroilro baroi ashobi xud hikojat kard, ki hazor moh dar rohi Xudo libosi razm pūşida bud. Ashob az in doston izhor şigiftī kardand, pas az on Xudovand surai Qadrro nozil kard, ki ehjoi şabi Qadr az hazor moh pūşidani libosi razm dar rohi Xudo bartar ast.[8]
Robitai şabi Qadr bo Fotimai Zahro (s)
Dar barxe rivojot, şabi Qadr bar Fotima (s) muntabiq şudaast va lajlaro Fotima, Qadrro Alloh va «lajlatulqadr»-ro Fotima (s) donistaand. Imom Sodiq (a) dar rivojate farmudaast, harkase Fotimaro onguna ki şoistai ūst, bişinosad va ba maqomaş ma'rifat pajdo bikunad, hatman şabi Qadrro dark mekunad va Fotimaro Fotima nomidaand; cun mardum az ma'rifati ū notavon hastand.[9]
Istidlol ba surai Qadr bar vuçudi Imomi Zamon (aç)
Dar çome'hoi rivoiji şia, rivojote az Pajƣambari Islom (s), Imom Alī (a) va Imom Boqir (a) naql şudaast, ki fariştagoni Ilohī dar şabi Qadr bar volijoni ba'd az Rasuli Xudo, ki Alī (a) va jozdah tan az farzandoni ū hastand, nozil şuda, az şiajon mexohad bo surai Qadr bar isboti vuçudu zinda budani Imomi Zamon (aç) istidlol kunand; caroki nuzuli fariştagon dar şabi Qadr baroi ibloƣi taqdiri soli ojanda, muxtas ba zamoni Pajƣambar (s) nest va dar tamomi solho çorī ast; binobar in, pas az Pajƣambari Islom (s), fariştagon bar çonişini on hazrat, ki imomi ma'sum va monandtarin şaxs ba Pajƣambar ast, nozil meşavand.[10] Şiajon az in omūza, ki şabi Qadr hameşagist va nuzuli fariştagon dar in şab, hatmī ast va az tarafe, in nuzul nijozmandi nuzulgohi qobile ast, ba vuçudi huççat dar tamomi zamonho to rūzi qijomat istidlol kardaand.[11]
Ma'noi amr dar surai Qadr
Alloma Tabotaboī dar borai «amr» dar surai Qadr du ehtimol dodaast: 1- amr ba ma'noi olami amr, dar in surat ma'noi ojat in ast, ki fariştagon va rūh dar şabi Qadr bo izni parvardigoraşon nozil şudanaşonro oƣoz mekunand va har amri Ilohiro sodir menamojand. Dar in ehtimol harfi «min» baroi ibtido xohad bud, va dar ajni hol sababijatro ham merasonad. 2- Manzur az amr havodise ast, ki qaror ast ittifoq biaftad, dar in surat manzuri ojat in ast, ki fariştagon va rūh dar şabi Qadr baroi tadbiri tamomi umur va havodise, ki qaror ast ittifoq biaftad, dar in surat harfi «min» dar çumlai min kulli amr baroi ta'lil ast.[12]
Nukoti fiqhī dar borai surai Qadr
Vahdati ufuq
Barxe az fuqaho bo istinod ba ojati «inno anzalnohu fi lajlatilqadr» bar in bovarand, ki rū'jati hilol dar jak mintaqa baroi digar nuqoti çahon ham huççat ast; caroki şabi Qadr faqat jak şab ast, şabe, ki sarnavişti insonho dar tamomi nuqoti çahon ta'jin meşavad va ma'lum ast nametavon guft dar jak çoi çahon şabi Qadr ast va dar digar nuqot nest. Binobar in, şab Qadr baroi tamomi çahon dar jak şabi vohid ittifoq meaftad. Albatta dar çavobi in iddao gufta şudaast, in ojat faqat dar maqomi bajoni nuzuli Qur'on dar şabi Qadr ast va dar ojat dalele bar mutaaddid jo jake budani şabi Qadr vuçud nadorad.[13]
Xondani sura dar namozhoi fariza
Imomi Sodiq (a) dar rivojate farmudaast, kase ki surai «Inno anzalno»-ro dar jake az namozhoi farz bixonad, hotifi ƣajbī ūro mavridi xitob qaror medihad: Ej bandai Xudo! Xudovand har gunohero, ki to kunun ançom doda budī, baxşid! Amali xudro az sar bigir.[14] Dar barxe rivojot ast, ki Imom (a) farmudaast, dar şigiftam az kase ki dar namozhojaş surai Qadrro namexonad ciguna namozaş qabul şavad.[15]
Dar barxe az kitobhoi fiqhī bar mustahab budani xondani surai Qadr dar rak'ati avval va surai Tavhid dar rak'ati duvumi har namoze ta'kid şudaast, balki hatto pas az şurū' dar xondani ƣajri in du sura namozguzor metavonad rahojaşon kunad va dar ivaz, in surahoro xonda, savobi qiroati har du suraro doşta boşad.[16] [Joddoşt 1]
Xondani surai Qadr dar namozhoi mustahabī
Dar barxe az namozhoi mustahabbī, xondani in surai tavsija şudaast, az çumla:
- Namozi hazrati Rasul (s): du rak'at ast. Dar har rak'ate surai Hamd jak bor va Inno anzalno ponzdah bor[17].
- Namozi hazrati Fotima: du rak'at ast. Dar rak'ati avval surai Hamd jak bor va Inno anzalno sad bor va dar rak'ati duvum surai Hamd jak bor va surai Tavhid sad bor.[18]
- Namozi vahşat: du rak'at ast. Dar rak'ati avval surai Hamd va Ojatulkursī va dar rak'ati duvum ba'd az surai Hamd dah marotiba Inno anzalno.[19]
- Namozi avvali moh: du rak'at ast. Dar rak'ati avval ba'd az surai Hamd sī marotiba surai Tavhid va dar rak'ati duvum ba'd az surai Hamd sī marotiba Inno anzalno.[20]
Xondani surai Qadr dar zamonho va makonhoi muxtalif
Az Imom Çavod (a) rivojat ast, ki harkas dar şabonarūz 76 marotiba surai Qadrro dar soathoi muxtalif bixonad, Xudovand hazor farişta baroi ū xalq mekunad, ki savobaşro to 360 hazor sol barojaş banavisand va istiƣfori in fariştagon baroi ūro taji du hazor sol hazor bor afzoiş xohad dod.
Cigunagiji xondani 76 marotiba surai Qadr dar şabonarūz inguna ast:
1 - haft bor hangomi tulū'i façr va peş az namozi subh, to fariştagon şaş rūz baroi ū durud bifiristand.
2 - Dah bor pas az namozi subh, baroi in ki to şab dar tazmini Xudovand qaror girad.
3 - Dah bor hangomi peşin va peş az nofilai peşin, baroi inki Xudovand ba ū nazar kunad, va darhoi rahmati osmonro bar ū bikuşojad.
4 - Bistu jak bor pas az nofilai peşin, ba çihati in ki Xudovand baroi ū xonae ba tūl va arzi haştod ziro' dar bihişt qaror dihad va fariştagonero bigumorad, ki baroi ū to rūzi qijomat istiƣfor kunand.
5 - Dah bor pas az namozi asr, to in ki savobi a'moli hamai maxluqotro barojaş banavisand.
6 - Haft bor pas az namozi xuftan, baroi in ki to subh dar tazmini Xudovand boşad.
7 - Jozdah bor hangomi raftan ba çoi xob, to Xudovand fariştai buzurge bar ū bigumord, va ba adadi mūjhoi ū, to rūzi qijomat, barojaş istiƣfor kunad.[21]
Xondani surai Qadr dar şabi Qadr va niz hazor marotiba dar şabi 23-umi mohi muboraki Ramazon tavsija şuda va osore barojaş dar rivojot zikr şudaast.[22] Dar rivojat ast, ki har kase surai Qadrro haft marotiba nazdi qabri mu'mine bixonad, Xudovandi Mutaol fariştaero ba onço mefiristad, to Xudoro dar hamon makon ibodat kunad va baroi xonanda va majjit savobi ibodati on farişta manzur meşavad va vaqte Xudovand majjitro az qabr berun ovarad, ba vositai on fariştai muvakkil, havlu harosro az ū bartaraf mekunad, to ūro ba bihişt doxil namojad.[23]
Osor dar borai surai Qadr
Osori hunarī
Bisjore az qorijon, zebotarin tilovathoi xudro dar in sura içro kardaand. In tilovathoro metavoned in ço gūş kuned. Dar arsai hunarhoi taçassumī niz osore murtabit bo in sura padid omadaast. Namoişgoh[24] va korgohhoe[25] baroi nigoriş va namoişi osori xuşnavisiji marbut ba surai Qadr dar Eron barguzor şudaast.
Taknigoştaho
Surai Qadr ilova bar inki dar zimni maçmū'ai tafosiri kulli Qur'on tafsir şudaast, goh ba surati taksura va goh dar zimni cand surai digar niz tafsir şudaast. Barxe az in taknigoştho iboratand az:
- Tafsiri surai Qadr tavassuti şahid Murtazo Mutahharī.[26]
- Bar karonai Qadr (boriqahoe az surai Qadr) asari Hidojatullohi Toliqonī.[27]
- Tafsiri surai Qadr, asari Muhammadrizo Hoçişarifiji Xonsorī.[28]
- Tafsiri surai Qadr, tavassuti Alī Safoiji Hoirī[29]
- Tafsiri surai Qadr, naviştai imom Muso Sadr.[30]
Fazoil va xavos
Dar rivojot baroi xondani in sura savobhoi bisjore zikr şudaast: naql şudaast, behtarin surae, ki ba'd az surai Fotiha dar namozhoi fariza xonda meşavad, surai Qadr va Tavhid ast.[31] Az Imom Muhammadi Boqir (a) manqul ast, ki «fazilati imoni kase ki imon ba çumlai «inno anzalnoh» va tafsiri on doşta boşad, bar kasone ki cunin imone nadoşta boşand, cun fazilati inson ast bar hajvonot!».[32]
Dar rivojati digare az Imom Sodiq (a) omadaast: kase ki surai «Inno anzalno»-ro dar jake az namozhoi farzī bixonad, hotifi ƣajbī ūro mavridi xitob qaror medihad, ki: Ej bandai Xudo! Xudovand har gunohero, ki to kunun ançom doda budī, baxşid, amali xudro az sar bigir!.[33]
Hamcunin bibined: Fazoili suvar
Matni sura
Surai Qadr
Matni tarçumai
Ezoh
- ↑ Xurramşohī, “Surai Qadr”, sah.1266.
- ↑ Xurramşohī, “Surai Qadr”, sah.1266.
- ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1390h.q., ç.20, sah.330, sah.334.
- ↑ Xurramşohī, “Surai Qadr”, sah.1266.
- ↑ Safavī, “Surai Qadr”, sah.786.
- ↑ Tabotaboī, al-Mizon, ç.20, sah.332.
- ↑ Xomagar, Muhammad, Soxtori surahoi Qur'oni Karim, tahijai muassisai farhangiji Qur'on va itrati Nurussaqalajn, Qum, naşri Naşro, ç.1, 1392h.ş.
- ↑ Vohidī, Asbobu nuzul-il-Qur'on, 1411h.q., sah.486.
- ↑ Kūfī, Furot ben Ibrohim, Tafsiri Kūfī, ç.1, sah.581.
- ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.1, sah.247 - 252.
- ↑ Rizvonī, Mav'udşinosī va posux ba şubahot, 1384h.ş., sah.287 - 288.
- ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1394h.q., ç.20, sah.332.
- ↑ Qumī, Mabooniji minhoç-us-solehin, 1426h.q., ç.6, sah.231.
- ↑ Şajxi Saduq, Savob-ul-a'mol va iqob-ul-a'mol, 1406h.q., ç.1, sah.124.
- ↑ Hurri Omulī, Vasoil-uş-şi'a, ç.4, sah.761.
- ↑ Tabotaboiji Jazdī, Sajidi Muhammadkozim, al-Urvat-ul-vusqo, ç.2, sah.146.
- ↑ Kaf'amī, al-Misboh, 1405h.q., sah.409.
- ↑ Kaf'amī, al-Misboh, 1405h.q., sah.410.
- ↑ Maçlisī, Zod-ul-ma'od, 1423h.q., sah.581.
- ↑ Tūsī, Misboh-ul-mutahaççid, 1411h.q., ç.2, sah.523.
- ↑ Alloma Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1403h.q., ç.92, sah.329.
- ↑ Sajid ibni Tovus, al-Iqbol, ç.1, sah.382.
- ↑ Nurī, Mustadrak-ul-vasoil, ç.2, sah.371.
- ↑ Tasvirsoziji surai Qadr dar namoişgohi Qur'oni Hamadon
- ↑ Nigorişi surai Qadr dar nigorxonai ofarinişi Tehron
- ↑ Mutahharī, Maçmūai osor, 1389h.ş., ç.28, sah.685.
- ↑ Toliqonī, Bar karonai Qadr, 1377h.ş.
- ↑ Hoçişarifiji Xonsorī, Tafsiri surai Qadr, 1388h.ş.
- ↑ Safoiji Hoirī, Tafsiri surai Qadr, 1388h.ş.
- ↑ Sadr, Tafsiri Qur'on, Qadr, muassisai farhangiji tahqiqotiji imom Muso Sadr.
- ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.3, sah.315.
- ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.1, sah.250.
- ↑ Saduq, Savob-ul-a'mol va iqob-ul-a'mol, 1406h.q., sah.124.
Joddoşt
Sarcaşma
- Qur'oni Karim, tarçumai Muhammadmahdiji Fulodvand, Tehron, Dorulqur'onilkarim, 1418h.q./ 1376h.ş.
- Hurri Omulī, Vasoil-uş-şi'a, tahqiq va tashehi Abdurahim Rabboniji Şerozī, Tehron, Dorulkutubilislomija, [be to]
- Xurramşohī, Qavomiddin, “Surai Qadr”, dar donişnomai Qur'on va Qur'onpaƶūhī, Tehron, dūston - nohid, 1377h.ş.
- Sajid ibni Tovus, al-Iqbol, tahqiq va tashehi Çavod Qajjumiji Isfahonī, Qum, Daftari tabliƣoti islomī, copi avval, 1376h.ş.
- Rizvonī, Aliasƣar, Mav'udşinosī va posux ba şubahot, Qum, intişoroti Masçidi Çamkaron, 1384h.ş.
- Sadr, Imom Muso, Tafsiri Qur'on, Qadr, Tehron, muassisai farhangī - tahqiqotiji imom Musoi Sadr, be to.
- Saduq, Muhammad ibni Alī, Savob-ul-a'mol va iqob-ul-a'mol, Qum, Doruş-Şarifir-Razī li-n-naşr, 1406h.q.
- Safoiji Hoirī, Alī, Tafsiri surai Qadr, Qum, intişoroti lajlatulqadr, 1388h.ş.
- Safavī, Salmon, “Surai Qadr”, dar donişnomai muosiri Qur'oni Karim, Qum, intişoroti Salmoni Ozoda, 1396h.ş.
- Toliqonī, Hidojatulloh, Bar karonai Qadr (boriqahoe az surai Qadr), Qum, intişoroti Rosixun, 1377h.ş.
- Tabotaboī, Muhammadhusajn, al-Mizon fi tafsir-il-Qur'on, Bejrut, muassisatul-a'lamī lilmatbu'ot, 1390h.q.
- Tūsī, Muhammad ibni Hasan, Misboh-ul-mutahaççid va siloh-ul-mutaabbid, Bejrut, muassisai fiqh-uş-şi'a, 1411h.q.
- Qumī, Sajidtaqiji Tabotaboī, Mabooniji minhoç-us-solehin, musahheh Abbosi Hoçijonī, Qum, qalamulşarq, 1426h.q.
- Kaf'amī, Ibrohim ibni Alī, al-Misboh li-l-Kaf'amī (çunnatul-amonil-voqija), Qum, Dorurrazī, 1405h.q.
- Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, Tehron, Dorulkutubilislomija, 1407h.q.
- Maçlisī, Zod-ul-ma'od, Bejrut, muassisatul-a'lamī lilmatbu'ot, 1423h.q.
- Maçlisī, Bihor-ul-anvor, Bejrut, muassisai alvafo, 1403h.q.
- Mutahharī, Murtazo, Maçmūai osor, Tehron, intişoroti Sadro, 1389h.ş.
- Vohidī, Alī ibni Ahmad, Asbobu nuzul-il-Qur'on, Bejrut, Dorulkutubililmija, 1411h.q.
Xatoi jodkard: <ref> tags exist for a group named "Joddoşt", but no corresponding <references group="Ёддошт"/> tag was found