wikishia

Ojati Xotamijat

Ojati Xotamijjat, ojati 40-umi surai Ahzob buda, jagona ojatest, ki hazrati Muhammad (s)-ro oşkoro oxirin pajƣambar muarrifī mekunad.

Ojati Xotamijjat

Ba pojon rasidani nabuvvat bo pajƣambariji hazrati Muhammad (s) az zarurijoti dini Islom va mavridi ittifoqi musulmonon ast.

Dar ibtidoi ojat, vuçudi farzandi nasabiji pisar baroi hazrati Muhammad (s) inkor şuda va dar idoma ba xotamijati ū işora meşavad.

Barxe az mufassiron dar borai irtiboti oƣoz va pojoni ojat mu'taqidand, ki Xudovand ba'd az qat'i robitai xeşovandiji Pajƣambar (s) bo digaron, ba irtiboti ma'naviji ū bo hamai mu'minon dar qolabi risolatu xotamijat işora mekunad va az muxotabon mexohad, to Pajƣambarro ba xotiri çojgohi risolat va rahbariji ū itoat kunand.

Ba'zeho bo takja bar farqi ma'noi nabī va rasul guftaand, dar in ojat faqat ba xatmi nabuvvat işora şudaaast, na xatmi risolat. Binobar in, imkon dorad, ki ba'd az hazrati Muhammad (s) jak rasuli digare bijojad.

Mufassiron dar çavob ba in noravşanī guftaand, mafhumi nabī rasulro ham darbar megirad; ja'ne har rasule nabī ham hast. Binobarin, bo xatmi nabuvvat, risolat niz xatm meşavad.

Çojgoh va ahamijat

 
Qit'ai xattotī az ojati Xotamijat, ba xati nasta'liq, asari Hofiz Naçm Mahmud[1]

Ojati cihilumi surai Ahzob, ojati xotamijati nabuvvat jo ojati xotam nomida şudaast.[2] In ojat, ravşantarin dalel bar xotamijati Pajƣambari Islom (s) donista şuda[3] va ba jake az fazoili ixtisosiji hazrati Muhammad (s) ki hamon xatmi nabuvvatu risolat ba vasilai eşon ast, işora dorad.[4]

Xotamijati nabuvvati Pajƣambari Islom, mavridi ittifoqi musulmonon buda[5] va onro az zarurijoti dini Islom medonand.[6] In ojat tanho ojate donista şudaast, ki ham nom (Muhammad) va ham laqabi Pajƣambar (xotamun-naabiin)-ro dar xud çoj dodaast.[7]

Matn va tarçuma

مَا کَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِکُمْ وَلَٰکِنْ رَسُولَ الله وَخَاتَمَ النَّبِیینَ ۗ وَکَانَ الله بِکُلِّ شَیءٍ عَلِیمًا

Muhammad (s) padari heç jak az mardoni şumo nabuda va nest, vale rasuli Xudo va xatmkunanda va oxirin pajƣambaron ast, va Xudovand ba hamai ciz ogoh ast.

Şa'ni nuzul

Dar bobi şa'ni nuzuli in ojat cunin guftaand, ki ba'd az izdivoçi Pajƣambari Islom (s) bo Zajnab binti Çahş – zani taloqşudai Zajd ibni Horisa (pisarxondai Pajƣambar), barxe, az çumla munofiqon[8] taloş kardand, to in iqdomi Pajƣambar (s)-ro xato nişon dihand;[9] zero bar asosi sunnathoi çohilī, pisarxonda farqe bo pisar nadoşt.[10] Xudovand bo nuzuli in ojat bar ziddi in sunnat çohilī ba muboriza pardoxt[11] va nişon dod, ki pisarxondagiji Zajd sirfan bar asosi bolo burdani çojgohi eşon buda[12] va hargiz pisarxonda nametavonad ba çoi pisar boşad; cunonki padarxonda niz dar çojgohi padar qaror namegirad.[13] Xudovand dar idomai ojat ba nav'i digare az irtiboti Pajƣambar (s) bo mardum işora mekunad.[14]

Pajvandi avvalu oxiri ojat

Dar ibtidoi ojat robitai padariji Pajƣambari Akram (s) bo hamai mardon mavridi inkor qaror girifta va dar idoma ba risolati eşon az çonibi Xudo va xatmi nabuvvat tavassuti hazrati Muhammad (s) işora şudaast.[15] Barxeho baroi irtibot dodani bajni in mazmunho guftaand, ki Xudovand harcand robitai nasabiji Rasuli Xudo (s) bo digaronro qat' mekunad, ammo irtiboti ma'naviji Pajƣambar (s) bo ummati xudro dar qolabi risolatu xotamijat isbot mekunad.[16] Dar ta'biri muşobehe, hazrati Muhammad (s) padari tamomi mu'minon bo har dine donista şudaast; caroki ū xotam va vorisi çami'i anbijo xohad bud.[17] Dar hamin rosto muhabbati Rasuli Xudo (s) nisbat ba mardumoni xud bo tavvaçuh ba onki digar pajombare naxohad bud,[18] hamcun padare ast, ki farzandi ū ƣajr az hamin padar, heç kasi digarero nadorad.[19]

Barxe bar in e'tiqodand, ki zikri risolati Pajƣambar (s) va xotamijati ū ba'd az nafji farzand baroi eşon ba on çihat ast, ki muxotabonro ba in ma'no birasonad, ki itoat az Rasuli Xudo (s) ba xotiri robitai padarī nabudaast, balki ba xotiri çojgohi risolat va rahbariji eşon ast.[20]

Ma'noşinosiji xotam

Barxe az qurroi sab'a «xotam»-ro bo kasri to; ja'ne xotim[21] va barxe cun Osim[22] va qurroi digar[23] niz bo fathi to; ja'ne xotam xondaand. Xotam bo fatha ba in ma'nost ki Pajƣambari Islom (s) oxirin pajombar ast[24] va xotam bo kasra ba ma'noi in ast, ki eşon xatmkunandai silsilai nabuvvat ast.[25] Barxe mu'taqidand, ki fatha va kasra candon farqe nakarda va jak ma'no az on bardoşt meşavad.[26]

Barxe mufassiron bar in e'tiqodand, ki xotam ba ma'noi cize ast, ki ba vasilai on pojon doda meşavad va barobar bo muhr kardan ast, ki bo on xona, zarf va jo noma, az harguna taƣjiri ba'dī hifz megaşt.[27] Az tarafe cun jake az abzorhoi muhr kardan anguştarhoe budaast, ki muhri har kas bar rūi on kanda meşud, baroi hamin xotam ba ma'noi anguştar ham omadaast[28] va ba anguştarhoi zinatiji biduni naqşi muhr ham xotam gufta şudaast.[29] Bar hamin asos, barxe pindoştaand, ki manzur az tavsifi Pajƣambari Islom (s) ba xotami pajombaron, xatmi nabuvvat nest va hadafi ojat bajoni çojgohi eşon ba unvoni zinati anbijo boşad. In tafsir bo tavvaçuh ba asli irtiboti voƶai xotamu anguştarī, az tarafi barxe mufassiron mardud ingoşta şudaast.[30]

Xatmi nabuvvat va risolat

Maqolai aslī: Xotamijat

Dar ba'ze mavridho dar borai mazmuni in ojat[31] va hatto asli xotamijat[32] şakku şubha pajdo şudaast.

Ba'zeho bo in noravşanī rūbarū şudaand, ki Xudovand tanho ba xotamijati nabuvvat tavassuti pajombari xud işora karda va mumkin ast Pajƣambari Islom (s) oxirin rasul naboşad.[33]

Mufassiron dar çavob ba in noravşanī, nabiro omtar az rasul donista va xotami nabuvvatro ba tariqi avlo şomili xatmi risolat medonand.[34] Cunonki risolat ham çuz'e az mavorid va axbori ƣajbie ast, ki tavassuti barxe az anbijo; ja'ne kasone ki az ƣajb (din va haqoiqi dinī) xabar medihand, ba mardum iroa meşavad. Dar natiça Pajƣambar ham «xotamun-nabiin» ast va ham «xotamur-rusul» va irtibotaş bo mardum ham az bobi in ast, ki rasul va firistodai Xudost va ham, az in bob ast, ki nabī ast va axbori ƣajbiro az sūi Xudovand ba mardum merasonad va tamomi korhojaş ba farmoni Xudovand ast.[35]

Albatta ma'nohoi digare az rasulu nabī niz iroa şudaast.[36]

Ta'oruzi ojat bo farzandoni Pajƣambar va çojgohi Hasanajn (a)

Bo onki ojati xotamijat, sarohatan Pajƣambari Xudo (s)-ro padari heçkadom az mardoni muxotabi xud nadonistaast, vuçudi farzandoni Rasuli Xudo (s) hamcun Qosim, Abdulloh va Ibrohim va hamcunin Imom Hasan (a) va Imom Husajn (a) ast, ki onhoro farzandoni Pajƣambar (s) medonistand, jake az colişhoi in ojat ba şumor meravad.[37] Barxe, dar çavob guftaand, ki dar ojat az kalimai «riçol» ja'ne mardon istifoda şuda va şomili farzandone, ki dar kūdakī az dunjo raftaand, nameşavad.[38] Hasanajn (a) niz dar zamoni nuzuli in ojat ba haddi buluƣ narasida va kūdak budaand.[39] Ba ta'biri digar, Xudovand dar ojat megūjad, ki pajombaraş padari heç kadom az mardoni mavçud va fe'liji şumo nest.[40]

Dar mavridi Hasanajn (a) in çavob niz gufta şudaast, ki in du farzandon bo vosita hastand va ojat farzandoni bevositaro nafj kardaast.[41] Kasone niz guftaand, bar asosi ojat, Rasuli Xudo (s) padari heç kadom az mardoni şumo nest, dar hole ki metavonad padari mardone az xud boşad.[42] In ta'bir, az ojati Mubohala istifoda şudaast, ki az Imom Hasan (a) va Imom Husajn (a) bo ta'biri «abnoano»- pisaroni mo jod kardaast.[43]

Tibqi iddaoi barxe mufassironi ahli sunnat, agar Pajƣambar (s) doroi farzandi raşid, boliƣ va loiqe mebud, beşak ba'd az eşon ba maqomi nabuvvat merasid, az in rū, Xudovand bo nafji harguna farzande baroi eşon, Pajƣambari (s) xudro rasuli xeş va oxirin pajombar muarrifī kardaast.[44]

Ezoh

  1. ↑ «Lavahotul-xattotil-Poksitonī Hofiz Naçm Mahmud, Muntadajot vurd lil-Funun.
  2. ↑ Xurramşohī, Donişnomai Qur'on va qur'onpaƶūhī, ç.1, sah.89.
  3. ↑ Qiroatī, Tafsiri Nur, 1388h.ş., ç.7, sah.375.
  4. ↑ Tabarsī, Maçma'-ul-bajon, 1372h.ş., ç.8, sah.567; Muƣnija, Tafsir-ul-koşif, 1424h.q., ç.6, sah.226.
  5. ↑ Muƣnija, Tafsir-ul-koşif, 1424h.q., ç.6, sah.225.
  6. ↑ Alloma Hillī, Voçib-ul-e'tiqod, 1374h.ş., sah.52; Subhonī, “Xotamijat va marça'ijati ilmiji imomoni ma'sum”, sah.59; Misboh, Rohnamoşinosī, 1376h.ş., sah.177; Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.341.
  7. ↑ Qiroatī, Tafsiri Nur, 1388h.ş., ç.7, sah.375.
  8. ↑ Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinon, 1408h.q., ç.15, sah.431.
  9. ↑ Tusī, at-Tibjon, Bejrut, ç.8, sah.346; Tabarī, Çome'-ul-bajon, 1412h.q., ç.22, sah.12–13.
  10. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.336; Husajniji Hamadonī, Anvori duraxşon, 1404h.q., ç.13, sah.127.
  11. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.336; Husajniji Hamadonī, Anvori duraxşon, 1404h.q., ç.13, sah.127.
  12. ↑ Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.3, sah.544.
  13. ↑ Qiroatī, Tafsiri Nur, 1388h.ş., ç.7, sah.376.
  14. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.337.
  15. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.344-345.
  16. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.337; Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.3, sah.544.
  17. ↑ Xatib, at-Tafsir-ul-qur'onī li-l-Quron, Bejrut, ç.11, sah.726.
  18. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.337.
  19. ↑ Faxri Rozī, Mafotih-ul-ƣajb, 1420h.q., ç.25, sah.171.
  20. ↑ Tabarsī, Maçma'-ul-bajon, 1372h.ş., ç.8, sah.567.
  21. ↑ Tabarī, Çome'-ul-bajon, 1412h.q., ç.22, sah.13; Tajib, Atjab-ul-bajon, 1369h.ş., ç.10, sah.509.
  22. ↑ Qurtubī, al-Çome'u li ahkom-il-Qur'on, 1364h.ş., ç.14, sah.196; Qumiji Maşhadī, Kanz-ud-daqoiq, 1368h.ş., ç.10, sah.398; Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinon, 1408h.q., ç.15, sah.432.
  23. ↑ Tabarī, Çome'-ul-bajon, 1412h.q., ç.22, sah.13; Sa'labī, al-Kaşfu va-l-bajon, 1422h.q., ç.8, sah.51; Omilī, Tafsiri Omilī, 1360h.ş., ç.7, sah.183.
  24. ↑ Şubbar, al-Çavhar-us-samin, 1407h.q., ç.5, sah.150; Omilī, Tafsiri Omilī, 1360h.ş., ç.7, sah.183.
  25. ↑ Tabarī, Çome'-ul-bajon, 1412h.q., ç.22, sah.13; Sa'labī, al-Kaşfu va-l-bajon, 1422h.q., ç.8, sah.51; Qurtubī, al-Çome'u li ahkom-il-Qur'on, 1364h.ş., ç.14, sah.196.
  26. ↑ Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinon, 1408h.q., ç.15, sah.432; Qurtubī, al-Çome'u li ahkom-il-Qur'on, 1364h.ş., ç.14, sah.196; Mutahharī, Xotamijat, 1380h.ş., sah.14.
  27. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.338-339.
  28. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.339.
  29. ↑ Ibni Manzur, Lison-ul-arab, 1414h.q., ç.12, sah.163; Zubajdī, Toç-ul-arus, Bejrut, ç.16, sah.190.
  30. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.340-341.
  31. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.338, 340-341.
  32. ↑ Qurtubī, al-Çome'u li ahkom-il-Qur'on, 1364h.ş., ç.14, sah.196-197.
  33. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.338.
  34. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.338.
  35. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1390h.q., ç.16, sah.325.
  36. ↑ Qiroatī, Tafsiri Nur, 1388h.ş., ç.7, sah.376.
  37. ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.337.
  38. ↑ Tusī, at-Tibjon, Bejrut, ç.8, sah.346; Tabotaboī, al-Mizon, 1390h.q., ç.16, sah.325; Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.336.
  39. ↑ Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.3, sah.544; Tabotaboī, al-Mizon, 1390h.q., ç.16, sah.325; Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1371h.ş., ç.17, sah.337.
  40. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1390h.q., ç.16, sah.325.
  41. ↑ Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.3, sah.544.
  42. ↑ Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.3, sah.544.
  43. ↑ Abulfutuhi Rozī, Ravz-ul-çinon, 1408h.q., ç.15, sah.431–432.
  44. ↑ Bajzovī, Anvor-ut-tanzil, 1418h.q., ç.4, sah.233; Qumiji Maşhadī, Kanz-ud-daqoiq, 1368h.ş., ç.10, sah.398; Sa'labī, al-Kaşfu va-l-bajon, 1422h.q., ç.8, sah.51; Şubbar, al-Çavhar-us-samin, 1407h.q., ç.5, sah.150; Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.3, sah.544.

Sarcaşma

  • Abulfutuhi Rozī, Husajn ibni Alī, Ravz-ul-çinon va ruh-ul-çanon fi tafsir-il-Qur'on, Maşhad, Ostoni Qudsi Razavī, 1408h.q.
  • Azharī, Muhammad ibni Ahmad, Tahzib-ul-luƣat, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, be to.
  • Alloma Hillī, Hasan ibni Jusuf, Voçib-ul-e'tiqod ala çami'-il-ibod, Qum, kitobxonai Ojatulloh Mar'aşiji Naçafī, 1374h.ş.
  • Bajzovī, Abdulloh ibni Umar, Anvor-ut-tanzil va asror-ut-ta'vil, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, 1418h.q.
  • Zamaxşarī, Mahmud ibni Umar, al-Kaşşof an haqoiqi ƣavomiz-it-tanzil va ujun-ul-aqovil fi vuçuh-it-ta'vil, Bejrut, Dorul-kitobil-arabī, copi sejum, 1407h.q.
  • Zubajdī, Muhammad ibni Muhammad, Toç-ul-arus min çavohir-il-qomus, Bejrut, Dorul-fikr, be to.
  • Ibni Kasir, Ismoil ibni Umar, Tafsir-ul-Qur'on-il-Azim, Bejrut, Dorul-kutubil-ilmija, 1419h.q.
  • Ibni Manzur, Muhammad ibni Mukarram, Lison-ul-arab, Bejrut, Dorul-fikr lil-tabo'ati val-naşri val-tavzi', 1414h.q.
  • Qiroatī, Muhsin, Tafsiri Nur, Tehron, Markazi farhangiji darshoe az Qur'on, 1388h.ş.
  • Qumiji Maşhadī, Muhammad ibni Muhammadrizo, tafsiri Kanz-ud-daqoiq va bahr-ul-ƣaroib, Tehron, Vazorati farhang va irşodi islomī, 1368h.ş.
  • Qurtubī, Muhammad ibni Ahmad, al-Çome'u li ahkom-il-Qur'on, Tehron, Nosir Xisrav, 1364h.ş.
  • "Lavhotul-xattotil-bokistonī Hofiz Naçm Mahmud", Muntadajotu vird lil-funun, ta'rixi darçi matlab: 23 avgusti 2010; ta'rixi bozdid: 8 urdibihişti 1401h.ş.
  • Makorimi Şerozī, Nosir, Tafsiri Namuna, Tehron, Dorul-kutubil-islomija, copi dahum, 1371h.ş.
  • Misboh, Muhammadtaqī, Roh va rohnamoşinosī (baxşi 4 va 5 maorifi Qur'on), Muassisai omūzişī va paƶūhişiji imom Xumajnī, Qum, 1376h.ş.
  • Muƣnija, Muhammadçavod, at-Tafsir-ul-koşif, Qum, Dorul-kitobil-islomī, 1424h.q.
  • Mutahharī, Murtazo, Xotamijat, Tehron, Sadro, 1380h.ş.
  • Omilī, Ibrohim, Tafsiri Omilī, Tehron, kitobfurūşiji Saduq, 1360h.ş.
  • Sabzavoriji Naçafī, Muhammad, Irşod-ul-azhon ilo tafsir-il-Qur'on, Bejrut, Dorul-ta'oruf lil-matbu'ot, 1419h.q.
  • Sa'labī, Ahmad ibni Muhammad, al-Kaşfu va-l-bajon al-ma'ruf Tafsir-us-Sa'labī, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, 1422h.q.
  • Sohib ibni Ibod, Ismoil, al-Muhit fi-l-luƣat, tahqiqi Muhammadhasan Oli Josin, Bejrut, Olamul-kutub, be to.
  • Subhonī, Ça'far, «Xotamijat va marça'ijati ilmiji imomoni ma'sum alajhimus-salom», Kalomi islomī, № 55, poizi 1384h.ş.
  • Tabarī, Muhammad ibni Çarir, Çome'-ul-bajon fi tafsir-il-Qur'on, Bejrut, Dorul-ma'rifat, 1412h.q.
  • Tabarsī, Fazl ibni Hasan, Maçma'-ul-bajon fi tafsir-il-Qur'on, Tehron, Nosir Xisrav, copi sejum, 1372h.ş.
  • Tabotaboī, Muhammadhusajn, al-Mizon fi tafsir-il-Qur'on, Bejrut, muassisatul-A'lamī lil-matbu'ot, copi duvum, 1390h.q.
  • Tajib, Abdulhusajn, Atjab-ul-bajon fi tafsir-il-Qur'on, Tehron, intişoroti Islom, copi duvum, 1369h.ş.
  • Tusī, Muhammad ibni Hasan, at-Tibjon fi tafsir-il-Qur'on, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, be to.
  • Fajzi Koşonī, Muhammad ibni Şoh Murtazo, Tafsir-us-Sofī, Tehron, Maktabatul-Sadr, copi duvum, 1415h.q.
  • Farohidī, Xalil ibni Ahmad, Kitob-ul-ajn, Qum, naşri Hiçrat, copi duvum, be to.
  • Faxri Rozī, Muhammad ibni Umar, at-Tafsir-ul-kabir (Mafotih-ul-ƣajb), Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, copi sejum, 1420h.q.
  • Xatib, Abdukarim, at-Tafsir-ul-qur'onī li-l-Quron, Bejrut, Dorul-fikril-arabī, be to.
  • Xurramşohī, Bahouddin, Donişnomai Qur'on va qur'onpaƶūhī, Tehron, naşri Duston, 1377h.ş.
  • Husajniji Hamadonī, Sajid Muhammad, Anvori duraxşon, tahqiqi Muhammadboqir Behbudī, Tehron, kitobfuruşiji Lutfī, 1404h.q.
  • Şubbar, Abdulloh, al-Çavhar-us-samin fi tafsir-il-kitob-il-mubin, Kuvajt, Şirkatu maktabatil-alfajn, 1407h.q.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Ояти_Хотамият&oldid=17490"