Ojati Isti'oza
- In maqola dar borai ojati Isti'oza ast. Baroi oşnoī bo istilohe ba hamin nom, madxali Isti'ozaro bibined.
Ojati Isti'oza (ojati 98 surai Nahl), bajongari on ast, ki hangomi tilovati Qur'on bojad az vasvasahoi şajton ba Xudo panoh burd, to az laƣzişu iştiboh mahfuz mond.
Isti'oza, ja'ne talabi panohandagī. Va in panohandagiro panohandagiji qalbī donistaand; ja'ne inson bojad dar dil ehsos kunad, ki ba Xudo panoh burdaast. «Raçim» ba ma'noi rondaşuda, jodovari in matlab ast, ki şajton ba xotiri taassubu ƣururaş az dargohi Xudo ronda şud.
Faqehon, bo istinod ba in ojat, guftani «a'uzu billohi minaş-şajtonir-raçim/اَعوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»-ro hangomi tilovati Qur'on va şurūi qiroati namoz mustahab medonand. Dar barxe rivojot kalimahoi digare baroi isti'oza hamcun «a'uzu billohi-s-sami'il-alim minaş-şajtonir-raçim/أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم» niz naql şudaast.
Matn va tarçuma
Ojati 98 surai Nahl, ki az on bo unvoni ojati Isti'oza jod meşavad,[1] bajongari on ast, ki hangomi tilovati Qur'on bojad az şajton ba Xudo panoh burd. Musulmonon bo istinod ba in ojat, tilovati Qur'on va barxei digar az korhoi xudro bo isti'oza şurū' mekunand.
«فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»
Hangome ki Qur'on mexonī, az şarri şajtoni rondaşuda ba Xudo panoh bar![2]
Tafsir
Ba guftai Şajx Tabarsī (vaf. 548h.q.), isti'oza; ja'ne talabi panohandagiji maqomi pojontar az maqomi bolotar ba tavri xozi'ona ast.
Maqsud az isti'oza dar in ojat on ast, ki hangomi qiroati Qur'on bojad az vasvasahoi şajton ba Xudo panoh burd, to az laƣzişu iştiboh masun mond.[3] Alloma Tabotaboī (1281 - 1360h.ş.) in panohandagiro panohandagiji qalbī medonad;[4] ja'ne inson bojad dar dil ehsos kunad, ki ba Xudo panoh burda va az havovu havase ki mone'i fahm va darki saheh ast, çudo megardad, na inki faqat onro ba zabon bigūjad.[5] Albatta isti'ozai zaboniro muqaddimae baroi eçodi on holati qalbī donistaand.[6]
Ba'ze mufassiron sababi ovardani sifati «raçim» baroi şajtonro ba jod ovardani istikbor va taxallufi ū az farmoni Xudo donistaand; ja'ne hangomi tilovati Qur'on, istikbor, ƣurur va taassubro az xud dur kuned, to sarnavişte hamcun şajtoni raçim pajdo nakuned!.[7]
Isti'oza farz ast jo mustahab?
Olimoni islomī, amri «ista'iz/اِستعذْ» dar in ojaro haml bar istihbob karda va az in rū, guftani «a'uzu billoh...» baroi tilovati Qur'onro mustahab donistaand.[8] Muqaddasi Ardabilī (vaf.993h.q.) - faqehi qarni dahum, nazari aksari ulamo bar adami vuçub va xolī budani rivojot az hukmi vuçubi isti'ozaro, qarina bar fahmi istihbob az in ojat donistaast.[9] Bo in hol, ba'zeho bo istinod ba zohiri fe'li amri (ista'iz) mu'taqid ba vuçubi isti'oza, hangomi tilovati Qur'on hastand.[10]
Ba guftai Şajxi Tusī[11] (385 - 460h.q.) va Alloma Hillī[12] (648 - 726h.q.), faqehoni şia va ahli sunnat bo istinod ba in ojat, guftani «a'uzu billoh...» dar rak'ati avvali namoz (ba'd az takbiratul-ehrom va peş az qiroat)-ro mustahab medonand. Naql şudaast, ki az fuqahoi imomija tanho Abuali - farzandi Şajxi Tusī, e'tiqod ba farz budani isti'oza doştaast[13] va peşvoi molikijon onro faqat dar namozi nofila çoiz medonad.[14] Riojati ixfot (ovozi past) dar guftani isti'ozai namoz, mustahab şumorida şudaast.[15]
Lafzhoi isti'oza
Iboroti muxtalife baroi isti'oza zikr namudaand;[16] Alloma Maçlisī (1037 - 1110h.q.) maşhurtarini onhoro «a'uzu billohi minaş-şajtonir-raçim/اَعوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ» va «a'uzu billohis-sami'il-alim minaş-şajtonir-raçim/أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم» medonad.[17] Dar barxe rivojot, iboroti digare niz baroi isti'oza naql şudaast; az çumla: «asta'izu billohi minaş-şajtonir-raçim/أَسْتَعِیذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم»,[18] «a'uzu billohis-sami'il-alim minaş-şajtonir-raçim, va a'uzu billoh an jahzurun/أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ، وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ یَحْضُرُونِ"[19] va «a'uzu billoh minaş-şajtonir-raçim, innalloha huva-l-fattohul-alim/أعوذ بِالله مِن الشیطان الرجیم إن الله هُوَ الْفَتّٰاحُ الْعَلِیمُ».[20]
Garci dar ojati Isti'oza, iborati «إِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاستَعِذ بِالله..» (vaqte Qur'on xondī ba Xudo panoh bar) omadaast, vale manzur az onro cunin donistaand, ki vaqte iroda kardī Qur'on bixonī «a'uzu billoh.. » bigū;[21] monandi ojati «إِذا قُمْتُمْ إِلَی الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ» (vaqte namoz xonded, rūjatonro [baroi vuzū'] bişūed) ja'ne vaqte irodai xondani namoz doşted, tahorat kuned.[22]
Ezoh
- ↑ Ibni Oşur, at-Tahriru va-t-tanvir, muassisatut-ta'rix, ç.13, sah.222.
- ↑ Surai Nahl, ojati 98, tarçumai Makorimi Şerozī.
- ↑ Tabarsī, Maçma'-ul-bajon, 1372h.ş., ç.6, sah.593.
- ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.12, sah.343 - 344.
- ↑ Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1374h.ş., ç.11, sah.397.
- ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.12, sah.343 - 344.
- ↑ Naçafiji Xumajnī, Tafsiri Oson, 1398h.q., ç.9, sah.292.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned: Tabarsī, Maçma'-ul-bajon, 1372h.ş., ç.6, sah.593; Sujutī, 1394h.q., al-Itqon, ç.1, sah.364; Abd, al-Mizon fi ahkomi taçvid-il-Qur'on, 2005m., sah.37.
- ↑ Ardabilī, Zubdat-ul-bajon, al-Maktabatul-Ça'farija, sah.92 - 93.
- ↑ Sujutī, al-Itqon, 1394h.q., ç.1, sah.364; Abd, al-Mizon fi ahkomi taçvid-il-Qur'on, 2005m, sah.37.
- ↑ Şajxi Tusī, al-Xilof, 1407h.q., ç.1, sah.324.
- ↑ Alloma Hillī, Tazkirat-ul-fuqaho, 1414h.q., ç.3, sah.307.
- ↑ Şahidi Avval, ad-Durus-uş-şar'ijja, 1417h.q., ç.1, sah.174.
- ↑ Şajxi Tusī, al-Xilof, 1407h.q., ç.1, sah.324; Husajniji Omilī, Miftoh-ul-karomat, Doru ehjoil-turosil-arabī, ç.2, sah.399.
- ↑ Husajniji Omilī, Miftoh-ul-karomat, Doru ehjoil-turosil-arabī, ç.7, sah.235.
- ↑ Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1410h.q., ç.82, sah.5.
- ↑ Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1410h.q., ç.82, sah.5.
- ↑ Kulajnī, al-Kofī, ç.8, sah.175.
- ↑ Humajrī, Qurb-ul-asnod, 1413h.q., sah.124.
- ↑ Fajzi Koşonī, al-Vofī, 1406h.q., ç.8, sah.1156.
- ↑ Ça'farī, Kavsar, 1376h.ş., ç.6, sah.213.
- ↑ Tabarsī, Maçma'-ul-bajon, 1372h.ş., ç.6, sah.593.
Sarcaşma
- Abd, Farjol Zakarijo, al-Mizon fi ahkomi taçvid-il-Qur'on, Qohira, Dorul-imon, 2005m.
- Alloma Hillī, Hasan ibni Jusuf, Tazkirat-ul-fuqaho, muassisai Olulbajt alajhimus-salom, Qum, copi avval, 1414h.q.
- Ardabilī, Ahmad ibni Muhammad, Zubdat-ul-bajon fi ahkom-il-Qur'on, tasheh: Muhammadboqiri Behbudī, Tehron, al-Maktabatul-Ça'farijai li ehjoil-osoril-Ça'farijja, copi avval, be to.
- Ibni Oşur, Muhammad ibni Tohir, at-Tahriru va-t-tanvir, Bejrut, muassisatut-Ta'rix, copi avval, be to.
- Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, tashehi Aliakbari Ƣafforī va Muhammadi Oxundī, Tehron, Dorul-kutubil-islomijja, copi cahorum, 1407h.q.
- Makorimi Şerozī, Nosir, Tafsiri Namuna, Tehron, Dorul-kutubil-islomijja, copi avval, 1374h.ş.
- Maçlisī, Muhammadboqir, Bihor-ul-anvor, Bejrut, muassisai al-tab' van-naşr, copi avval, 1410h.q.
- Naçafiji Xumajnī, Muhammadçavod, Tafsiri Oson, intişoroti Islomijja, Tehron, copi avval, 1398h.q.
- Sujutī, Çaloliddin, al-Itqon fi ulum-il-Qur'on, tahqiq: Muhammad Abulfazl Ibrohim, Qohira, al-Haj'atul-misrijjatul-ommati lil-kitob, 1394h.q.
- Tabarsī, Fazl ibni Hasan, Maçma'-ul-bajon fi tafsir-il-Qur'on, muqaddima: Muhammadçavod Baloƣī, Tehron, Nosir Xisrav, copi sejum, 1372h.ş.
- Tabotaboī, Sajid Muhammadhusajn, al-Mizon fi tafsir-il-Qur'on, Qum, Daftari intişoroti islomī, copi pançum, 1417h.q.
- Fajzi Koşonī, Muhammadmuhsin, al-Vofī, Isfahon, kitobxonai Imom Amirulmu'minin Alī (a), copi avval, 1406h.q.
- Humajrī, Abdulloh ibni Ça'far, Qurb-ul-asnod, muassisai Olulbajt alajhimus-salom, Qum, copi avval, 1413h.q.
- Husajniji Omilī, Sajidçavod, Miftoh-ul-karomat fi şarhi qavoid-il-alomat, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, copi avval, be to.
- Ça'farī, Ja'qub, Kavsar, Qum, Hiçrat, copi avval, 1376h.ş.
- Şajxi Tusī, Muhammad ibni Hasan, al-Xilof, tashehi Aliji Xurosonī, Alī, Sajidçavodi Şahristonī, Mahdī Toho Naçaf, Muçtabo Iroqī, Daftari intişoroti islomī, Qum, copi avval, 1407h.q.
- Şahidi Avval, Muhammad ibni Makkī, ad-Durus-uş-şar'ijja fi fiqh-il-imomijja, Daftari intişoroti islomī, Qum, copi duvum, 1417h.q.