Jump to content

Zakoti fitra

Az wikishia
In maqola jak naviştori tavsifī dar borai jak mafhumi fiqhī ast va nametavonad me'jorī baroi a'moli dinī boşad. Baroi a'moli dinī ba manobei digar muroçia kuned.
In maqola dar borai mafhumi zakoti fitra ast. Baroi oşnoī bo zakoti mol, madxali zakotro bibined.

Zakoti fitra jo fitrija az voçiboti moliji Islom ast, ki dar rūzi idi Fitr pardoxt meşavad. Miqdori zakoti fitra baroi har nafar, hududi se kilogram az xūroki ma'muli mardum, monandi gandum, birinç, xurmo va kişmiş ast, ki muodili puliji onhoro ham meşavad pardoxt kard.

Tibqi fatvoi faqehon, in zakot bar kase voçib ast, ki dar şabi idi Fitr faqir nabuda va oqil, boliƣ va huşjor boşad. Cunin şaxse bojad zakoti xud va nonxurhojaşro pardoxt namojad.

Ba fatvoi faqehon, mavoridi masrafi zakoti fitra, hamon mavoridi haştgonai masrafi zakot ast, ammo barxe fuqaho mū'taqidand bino bar ehtijoti voçib, fitrijaro faqat bojad ba faqiri şia dod.

Ma'noi zakoti fitra va ahamijati on

Zakoti fitra mole ast, ki voçib ast dar rūzi idi Fitr ba faqiron pardoxt şavad, jo sarfi umuri digare şavad.[1] Dar rivojoti islomī, bar ahamijati zakoti fitra ta'kid şudaast. Bar pojai in rivojot, zakoti fitra boisi komil şudani rūza ast. Abubasir va Zurora az Imom Sodiq (a) naql kardaand, ki hamon guna ki har kas namoz bixonad va amdan salavot bar Pajƣambar (s) nafaristad, namozaş botil ast; har kas rūza bigiradu amdan zakoti fitra nadihad, rūzaaş qabul nest.[2] Va pardoxt nakardani on mumkin ast mūçibi marg şavad.[3]

Az zakoti fitra bo unvoni fitrija[4] va fitra[5] niz jod meşavad.

Şaroiti vuçubi zakoti fitra, çins va miqdori on

Ba fatvoi faqehon, zakoti fitra bar kase voçib meşavad, ki boliƣ, oqil va huşjor boşad va faqir jo barda naboşad.[6] Sajidmuhammadkozimi Jazdī, az faqehoni şia va navisandai al-Urvat-ul-vusqo guftaast, ulamoi musulmon bar in mas'ala içmo' dorand.[7]

Cunin şaxse bojad baroi xudaş va kasone ki nonxuri ū mahsub meşavand, nafare jak «so'» (hududi se kilo) gandum, çav, xurmo, kişmiş, birinç, zurrat va monandi inho jo narxaşonro ba mustahaqq pardoxt kunad.[8]

Dar xususi in ki kadom jak az çinshoi favq bojad pardoxt şavad, bajni faqehon, ixtilofi nazar ast; barxe me'jorro xūroki ma'muli fard va barxe xūroki ma'muli mahalli sukunati ū donistaand.[9] Ba guzorişi kitobi Farhangi fiqh, fatvoi maşhuri faqehon, xūroki mutadovili mardumi mahalli sukunat milok ast.[10] Az bajni maroçei taqlid, Ojatulloh Sistonī va Sofiji Ƣulpojgonī hamin nazarro dorand, ammo Ojatulloh Makorimi Şerozī, Nuriji Hamadonī va Xomanaī megūjand, metavon harjak az çinshoi favqro zakot dod.[11]

Zamoni pardoxti fitrija

Ba fatvoi maroçe'i taqlid, vaqti pardoxti zakoti fitra dar rūzi idi Fitr to peşin ast;[12] az in mijon, Ojatulloh Şubajriji Zançonī kulli rūzro zamoni pardoxti zakoti fitrija donistaast.[13] Albatta agar kase namozi idi Fitr mexonad, bojad zakotaşro peş az namoz pardoxt kunad, jo ba fatvoi barxe, onro az amvolaş çudo kunad.[14]

Hamcunin ba guftai sohibi Çavohir bino ba nazari maşhuri faqehon, zamoni voçib şudani zakoti fitra, ƣurubi rūzi oxiri mohi Ramazon ast,[15] barxe fuqahoi vuçubi onro hangomi tulū'i façri rūzi idi Fitr donistaand.[16] Ba gufta sohibi Çavohir ehtimol dorad manzuri in afrod zamoni çudosoziji fitra boşad, na zamoni vuçubi on.[17] Faqehon megūjand zakoti fitraro nametavon peş az mohi Ramazon pardoxt kard. Barxe az onho hamcun imom Xumajnī va Makorimi Şerozī megūjand ba ehtijoti voçib, dar mohi Ramazon ham nabojad pardoxt şavad, ammo barxe ham, az çumla Ojatulloh Sistonī, Xuī, Tabrezī va Şubajriji Zançonī mū'taqidand çoiz ast, vale behtar ast dar tūli mohi Ramazon pardoxt naşavad.[18]

Mavoridi masraf

Barxe az maroçe'i taqlid az çumla imom Xumajnī, Bahçat va Şubajriji Zançonī mavoridi masrafi zakoti fitraro hamon haşt mavridi zakoti mol donistaand.[19]

Onho iboratand az: 1. Faqir, 2. Miskin, 3. Ma'muri çam'ovariji zakot, 4. Kofire, ki agar zakot ba ū dihand, ba dini Islom medarojad, jo dar çang, ba musulmonon kumak mekunad, 5. Xarid va ozod kardani barda, 6. Qarzdore, ki nametavonad qarzaşro bidihad, 7. Korhoi ommulmanfi'ati dinī, misli soxtani masçidu kupruk, 8. Musofire, ki dar safar darmonda şudaast.[20]

Ammo gurūhi digare monandi Ojatulloh Sistonī, Gulpojgonī, Sofiji Gulpojgonī va Makorimi Şerozī ehtijoti voçibro dar on donistaand, ki faqat ba fuqaroi şia pardoxt şavad.[21] Albatta gurūhi naxust ham ehtijoti mustahabro dar hamin donistaand.[22]

Zakoti fitrai mehmon

Ba fatvoi faqehon, zakoti fitrai mehmone, ki peş az ƣurubi şabi idi Fitr, ba xonai mizbon vorid şudaast va nonxuri ū ba hisob meojad, bar uhdai mizbon ast.[23] Albatta dar inki cī kase nonxur ba hisob meojad, ixtilofi nazar ast:

Barxe hamcun Ojatulloh Sistonī va Bahçat, mehmoni jakşabaro ham nonxur mahsub kardaand va pardoxti zakotaşonro bar uhdai mizbon medonand,[24] ammo Ojatulloh Şubajriji Zançonī, Fozili Lankaronī va Makorimi Şerozī megūjand sirfi jak şab, mūçib nameşavad kase nonxuri kase şavad, balki bojad tasmim doşta boşad muddate nazdi sohibxona bimonad.[25]

Ba'zei digar az ahkom

Ba'za az ahokmi digari zakoti fitra, bar asosi kitobhoi Tavzehulmasoil, ba şarhi zer ast:

  • Kase ki digarī bojad fitrai ūro bidihad, voçib nest fitrai xudro bidihad.
  • Agar fitrai inson bar kase voçib boşad va ū fitraro nadihad, bar xudi inson voçib nameşavad. Albatta barxe az maroçe'i taqlid guftaand bino ba ehtijoti voçib, xudaş bojad pardoxt kunad.
  • Agar kase ki fitrai ū bar digarī voçib ast xudaş fitraro bidihad, pardoxti zakot, az ūhdai kase ki fitra bar ū voçib şudaast, soqit nameşavad. Bo in hama, barxe guftaand, agar pardoxti zakot bo içozati ū boşad, kifojat mekunad.
  • Kase ki sajid (eşonzoda) nest, nametavonad ba sajid fitra bidihad.
  • Agar kase, zamone, ki pardoxti zakoti fitra voçib ast, onro pardoxt nakunad va kanori ham naguzorad, ehtijoti voçib on ast, ki ba'dan, biduni in ki nijati ado jo qazo kunad, fitraro bidihad.
  • Agar Fitraro kanor biguzorad, nametavonad onro baroi xudaş bardorad va moli digarro baroi fitra biguzorad.[26]

Çustorhoi vobasta

Zakot

Istilohoti fiqhī

Ezoh

  1. Muravviç, Istilohoti fiqhī, 1379h.ş., sah.257.
  2. Saduq, Man lo jahzuruhu-l-faqih, 1413h.q., ç.2, sah.183.
  3. Kulajnī, al-Kofī, 1429h.q., ç.7, sah.668.
  4. Nigoh kuned ba muassisai Doiratulmaorifi fiqhi islomī, farhangi fiqh, 1392h.ş., ç.4, sah.259; Ça'farpeşafard, Daromade bar fiqhi muqoran, 1388h.ş., sah.443.
  5. Mar'o, al-Qomus-ul-fiqhī, 1413h.q., sah.159; Surur, al-Mu'çam-uş-şomil li-l-mustalahot-il-ilmijati va-d-dinija, 1429h.q., ç.1, sah.206; Şubajriji Zançonī, Risolai tavzehulmasoil, 1388h.ş., sah.414; Sistonī, Tavzehulmasoil, 1393h.q., sah.369.
  6. Baroi namuna nigoh kuned ba Muhaqqiqi Hillī, Şaroe'-ul-Islom, 1408h.q., ç.1, sah.158; Jazdī, al-Urvat-ul-vusqo, 1409h.q., ç.2, sah.353 - 354.
  7. Jazdī, al-Urvat-ul-vusqo, 1409h.q., ç.2, sah.353.
  8. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381, ç.2, sah.169.
  9. Tabotaboiji Jazdī, al-Urvat-ul-vusqo, 1420h.q., ç.4, sah.218.
  10. Muassisai Doiratulmaorifi fiqhi Islomī, farhangi fiqh, 1392h.ş., ç.6, sah.689.
  11. Vebgohi havzanet, «Idi Fitr va ahkomi fitrija».
  12. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381, ç.2, sah.180.
  13. Şubajriji Zançonī, Risolai tavzehulmasoil, 1388h.ş., sah.418.
  14. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381, ç.2, sah.180.
  15. Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.15, sah.527.
  16. Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.15, sah.527.
  17. Naçafī, Çavohir-ul-kalom, 1362h.ş., ç.15, sah.527.
  18. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381, ç.2, sah.180.
  19. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381, ç.2, sah.176 - 177.
  20. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381, ç.2, sah.140.
  21. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381, ç.2, sah.177.
  22. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381h.ş., ç.2, sah.176 - 177.
  23. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381, ç.2, sah.171.
  24. Sistonī, Tavzehulmasoil, 1393h.q., sah.369; Bahçat, Risolai tavzehulmasoil, 1386h.ş., sah.305.
  25. Şubajriji Zançonī, Risolai tavzehulmasoil, 1388h.ş., sah.413; Fozili Lankaronī, Risolai tavzehulmasoil, 1426h.q., sah.331; Makorimi Şerozī, Risolai tavzehulmasoil, 1384h.ş., sah.314.
  26. Banihoşimiji Xumajnī, Tavzehulmasoili maroçe', 1381, ç.2, sah.174 – 183.

Sarcaşma

  • Banihoşimiji Xumajnī, Sajidmuhammadhasan, Tavzehulmasoili maroçe', Qum, Daftari intişoroti islomiji çome'ai mudarrisini havzai ilmijai Qum, 1381h.ş.
  • Bahçat, Muhammadtaqī, Risolai tavzehulmasoil, Qum, Daftari Ojatullohil'uzmo Muhammadtaqiji Bahçat, 1386h.ş.
  • Ça'farpeşafard, Mustafo, Daromade bar fiqhi muqoran, Tehron, Be'sai maqomi muazzami rahbarī, 1388h.ş.
  • Sarvar, Ibrohim Husajn, al-Mu'çam-uş-şomil li-l-mustalahot-il-ilmijati va-d-dinija, Bejrut, Dorulhodī, 1429h.q.
  • Sistonī, Sajidalī, Tavzehulmasoil, Qum, be no, 1393h.q.
  • Şubajriji Zançonī, Muso, Risolai tavzehulmasoil, Qum, Salsabil, 1388h.ş.
  • Şajxi Saduq, Muhammad ibni Alī, Man lo jahzuruhu-l-faqih, tahqiq va tashehi Aliakbari Ƣafforī, Qum, Daftari intişoroti islomiji vobasta ba çome'ai mudarrisini havzai ilmijai Qum, copi duvum, 1413h.q.
  • «Idi Fitr va ahkomi fitrija», vebgohi havzanet, ta'rixi darçi matlab: 14 xurdodi 1398, ta'rixi bozdid: 25 deji 1401h.ş.
  • Fozili Lankaronī, Muhammad, Risolai tavzehulmasoil, Qum, Amirul'ilm, 1426h.q.
  • Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, tahqiqi Aliakbari Ƣafforī va Muhammadi Oxundī, Tehron, Dorulkutubil-islomija, copi cahorum, 1407h.q‏.
  • Mar'o, Husajn, al-Qomus-ul-fiqhī, Bejrut, Dorul-Muçtabo, 1413h.q.
  • Muravviç, Husajn, Istilohoti fiqhī, Qum, Baxşoiş, 1379h.ş.
  • Makorimi Şerozī, Nosir, Risolai tavzehulmasoil, Qum, Madrasai Imom Alī ibni Abitolib, 1384h.ş.
  • Muassisai Doiratulma'orifi fiqhi islomī, farhangi fiqh mutobiq bo mazhabi Ahli Bajt alajhimussalom, copi avval, 1392h.ş.
  • Naçafī, Muhammadhasan ibni Boqir, Çavohir-ul-kalom fi şarhi şaroe'-il-Islom, tahqiqi Abbosi Quconī, Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, copi haftum, 1362h.ş.