Jump to content

Bid'at

Az wikishia

Bid'at (arabī: بِدْعَت) vorid kardani cize dar din pas az Pajƣambari Islom (s) ast, ki az on nahj şuda jo dar xususi on rivojate nest va zajli ahkomi kulliji dinī ham çoj namegirad, meboşad. Bid'at dar muqobili sunnat qaror dorad, ki ba omūzaho va ta'limot megūjand, ki dar Qur'on va rivojoti Pajƣambar va ma'sumon bajon şudaast. Hamai faqehoni şia va sunnī, bid'atro harom medonand. Dar rivojot, bid'at az masodiqi kufr va şirk muarrifī şudaast.

Dar masodiqi bid'at bajni mazohibi islomī ixtilofi nazar vuçud dorad va har mazhab, mazohibi digarro ba bid'at muttaham mekunad. Guftaand: az mijoni ulamoi musulmon beş az hama Ibni Tajmija digaronro ba bid'at muttaham kardaast.

Tibqi e'tiqodoti şiajon, dastro boloi dast guzoştan dar namoz, xondani namozi taroveh bo çamoat va guftani omin dar namoz, (ba'd az surai Hamd) az misdoqhoi bid'at ast. Barxe az ulamoi ahli sunnat bar in bovarand, ki bid'at ba xubu bad taqsim meşavad va çamoat xondani namozi taroveh, ki ba dasturi Umar ibni Xattob marsum şud, bid'ati xub ast. Ammo barxei digar az ahli sunnat har bid'atero harom meşumorand.

Olimoni musulmon dar borai bid'at osore naviştaand; kitobi «al-E'tisom» asari Abuishoq Ibrohim Şotibī va «al-Bid'at» naviştai ojatulloh Subhonī az in mavorid ast.

Mafhumşinosī

Ta'rifhoi muxtalife az bid'at iroa şudaast.[1] Dar kitobi al-Bid'at, 22 ta'rif az ulamoi şia va sunnī naql şudaast.[2] Baroi misol Ibni Haçari Asqalonī bid'atro cize donistaast, ki dar muqobili sunnat boşad.[3] Hamcunin Sajidi Murtazo, bid'atro afzudani cize ba din, jo kostani cize az on, ta'rif kardaast.[4]

Faqehon, bid'atro on medonand, ki cizero ki dar din nest, dar on vorid kunem;[5] monandi onki ibodatero, ki dar din najomada ast, çuz'i manosiki tavsijaşuda dar din bidonem.[6] Ba fatvoi faqehon, hatto agar amalero, ki çuz'i a'moli dinī nest, mustahab bidonem, bid'at ast.[7]

Muhammadboqiri Maçlisī dar ta'rifi mufassaltare, bid'atro ba vuçud omadani cize dar din pas az Pajƣambari Islom (s) medonad, ki az on nahj şudaast, jo dar xususi on rivojate nest va dar zajli ahkomi kulliji dinī ham çoj namegirad.[8]

Bid'at metavonad dar havzai e'tiqodot jo dar havzai ahkomi şar'ī boşad.[9] Bid'atro dar muqobili sunnat ba kor mebarand, ki ba ma'noi omūzahoe ast, ki dar Qur'on va rivojoti Pajƣambar (s) va digar ma'sumon omada ast.[10]

Dar mutuni fiqhī az bid'at bo nomi «taşre'» ham jod şuda[11] va ta'rifi jaksone baroi in du iroa şuda ast.[12]

Bid'at, gunohi kabira

Dar rivojoti şia va ahli sunnat, ahodisi bisjore dar mazammati bid'at omada ast.[13] Dar kitobi «al-Bid'at» sī rivojat dar in zamina naql şuda ast.[14] Baroi misol tibqi hadise dar Musnadi Ahmad ibni Hanbal va Sunani Ibni Moçai Qazvinī, Pajƣambar (s) har bid'atero gumrohī şumorida ast.[15] Ibni Moça ba naql az Pajƣambar (s) guftaast: rūza, namoz, sadaqa, Haç, umra va çihodi ahli bid'at pazirufta nameşavad.[16] Hamcunin Kulajnī dar kitobi Kofī, az Imom Boqir (a) Imom Sodiq (a) naql kardaast, ki har bid'ate gumrohist va sarançomi har gumrohie çahannam ast.[17]

OjatullohSubhonī bid'atro az gunohoni kabira donistaast.[18] Şajxi Saduqi ham dar kitobi Man lo jahzuruhu-l-faqih, ahodisi marbut ba bid'atro dar baxşi gunohoni kabira ovarda ast.[19] Ba guzorişi ū, Imom Boqir (a) bid'atro az misdoqhoi kufr va şirk şumorida ast.[20]

Mazammati bid'at dar Qur'on

Ba bovari muffasiron va faqehoni musulmon, tibqi ojoti Qur'on, bid'at harom ast.[21] Az çumla ojote, ki dar in zamina ba on istinod meşavad, ojoti 27 surai Hadid, 116 surai Nahl,[22] 65 va 159 surai An'om va 31 sura Tavba ast.[23]

Bar asosi ojati 27 surai Hadid, Xudovand rahbonijatro baroi masehijon taşre' nakarda ast va in rasm, bid'ate az çonibi xudi onon buda ast.[24] Hamcunin dar ojati 116 surai Nahl, [ joddoşti 1 ] omada ast: «Şumo nabojad az peşi xud cizero halol va cizero harom kuned va ba Xudo nisbati durūƣ bidihed».[25] Ba guftai SajidmuhammadhusajnTabotaboī, sijoqi ojat nişon medihad, ki dar on mu'minon az bid'ati dar din nahj şudaand.[26]

Hukmi fiqhī

Faqehon har cizero ki misdoqi bid'at boşad, harom medonand.[27] Baroi misol Muhaqqiqi Hillī dar mas'alai cigunagiji qasam xūrdani bajjina (şuhud) dar dodgoh, gufta ast: qasam xūrdan ba ƣajri nomi Xudo monandi qasam ba kitobhoi Muqaddas va Pajƣambari Islom (s) va imomon çoiz nest; caroki in kor bid'at ast.[28] Hamcunin dar kitobi Çavohir-ul-kalom ba naql az faqehoni imomija omada ast, ki dar vuzū' (tahorat) şustani rūj va dastho baroi bori sejum, bid'at va harom ast.[29]

Ba guftai Mulloahmadi Naroqī, musulmonon dar xususi hurmati bid'at, içmo' dorand.[30] Ū harom budani bid'atro az zarurijoti ( ahkomi musallami) dini Islom donista ast.[31]

Rivoçi ittihomi bid'at bajni musulmonon

Musulmonon hamvora dar borai inki cī cizhoe bid'at ast, ixtilofi nazar doştaand.[32] Ba guftai Ibni Ruşd, har jak az mazohibi islomī, mazohibi digarro ba bid'at muttaham mekunad.[33] Baroi misol hanbalihovu vahhobijon hamai falosifa hamcun Forobī, Ibni Sino va mutakallimoni şia, mū'tazila, aşoira va xavoriçro ahli bid'at medonand.[34]

Aşoira ba çuz xud, hamai firqahoi islomie monandi mū'tazila, şia va botinijaro ahli bid'at meşumorand.[35] Ba aqidai şiajon niz ahli sunnat, ƣullot, mū'tazila, xavoriç va sufija ahli bid'atand.[36]

Guftaand: az mijoni ulamoi musulmon, beş az hama Ibni Tajmija digaronro ba bid'at muttaham mekardaast.[37] Ū har amal jo aqidaero, ki ba bovari xudaş az Qur'on va sunnati Pajƣambar (s) va sahobavu tobeon girifta naşuda bud, bid'at medonist.[38]

Şiajoni imomī, rūi ham guzoştani dastho dar namoz,[39] iqomai namozi taroveh ba çamoat,[40] guftani omin dar namoz[41] va çoiz budani se taloqa kardan dar jak çalasa[42]ro az misdoqhoi bid'at medonand.[43]

Taqsimi bid'atho ba xubu bad

Barxe az ulamoi ahli sunnat hamcun Şofeī, Ibni Hazm, Ƣazzolī va Ibni Asir[44] har bid'atero nopisand nadonista va az bid'athoi xub ham suxan ba mijon ovardaand.[45] Istinodi onon ba suxani xalifai duvum, Umar ibni Xattob dar xususi suporiş ba çamoat xondani namozi taroveh ast, ki onro bid'ati xub nomid.[46] Ba naviştai Ƣazzolī tanho bid'ate harom ast, ki bo sunnat dar tazod boşad va amri şar'iero az mijon bardorad.[47] Barxe az ulamoi ahli sunnat niz bid'atro bar pojai ahkomi xamsa, ba panç dastai voçib, harom, mustahab, makrūh va muboh taqsim kardaand.[48]

Beştari ulamoi şia va barxe digar az ahli sunnat in taqsimhoro namepazirand. Baroi namuna Şahidi Avval dar kitobi «al-Qavoid va-l-favoid» navişta ast: umuri tozae, ki pas az Pajƣambari Islom (s) şakl girift, ba panç qismi voçib, monandi tadvini Qur'on, harom, monandi tahrimi izdivoçi muvaqqat, mustahab, monandi soxti madoris, makruh, monandi purxurī va muboh, monandi tahijai vasilai rifoh, taqsim meşavad, ammo tanho qismi haromi on bid'at ast;[49] harcand ba guftai Ça'farSubhonī, ū dar kitobi digaraş Zikro, [ joddoşti 2 ] az bid'ati makruh ham suxan gufta ast.[50] Muhammadboqiri Maçlisī bo istinod ba rivojate, ki dar on omada ast: «Har bid'ate harom ast», taqsimi bid'at ba aqsomi pançgonaro rad karda ast.[51]

Şotibī az ulamoi ahli sunnat niz bo taqsimi bid'at muxolifat kardaast. Işkoli naxusti ū in ast, ki xudi in taqsimbandī az onço ki daleli şar'ī nadorad, bid'at ast. Işkoli duvumi ū in ast, ki mafhumi bid'ati voçib jo mustahab jo muboh, mafhume boxudmutanoqiz ast; caroki agar bar vuçub jo mustahab budan jo muboh budani cize dalele vuçud doşta boşad, on ciz digar bid'at naxohad bud; zero bid'at cize ast, ki daleli şar'ie baroi on naboşad.[52]

Mubohata

Maqolai aslī: Mubohata

Dar hadise az Imom Sodiq (a) ba naql az Pajƣambar (s) dar xususi ravişi barxūrd bo ahli bid'at, iborati «bohituhum/ بَاهِتُوهُمْ» ba kor rafta ast,[53] ki ulamoi şia dar xususi on ixtilofi nazar dorand. Barxe cun Sajidabulqosimi Xūī va Sajidmuhammadrizo Gulpojgonī, bar in bovarand, ki ma'noi on in ast, ki ba ahli bid'at tuhmat bizaned.[54] Barxei digar cun Fajzi Koşonī va Sajidabdulkarimi Mūsaviji Ardabilī megūjand: murod on ast, ki ahli bid'atro mabhut kuned; ja'ne bo bahs kardan onhoro qone' va sokit kuned.[55] Sohibi Rijoz bo in dalel, ki durūƣ harom ast, durūƣ bastan ba ahli bid'atro çoiz nadonista ast.[56]

Kitobhoe dar borai bid'at

Donişmandoni musulmon az guzaşta to kunun kitobho va risolahoi bisjore dar zaminai bid'at nigoştaand.[57] Barxe az onho, iborat ast az:

  • Al-Bida' va-n-nahji anho, naviştai Ibni Vazzohi Qurtubī
  • Al-Havodis va-l-bida', naviştai Tartuşī
  • Al-Bo'is, naviştai Abuşoma
  • Al-E'tisom, naviştai Abuishoq Ibrohim Şotibī
  • Al-Bida'-ul-muhdasa, naviştai Abulqosimi Kūfī
  • Al-Bida', naviştai Ça'fari Boqirī[58]

Çustorhoi vobasta

Sunnat

Ezoh

  1. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.25.
  2. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.25 to 30.
  3. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.25.
  4. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.28.
  5. ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Tabotaboī, Rijoz-ul-masoil, 1418h.q., ç.8, sah.175/ Xuī, Sirot-un-naçot, 1416h.q., ç.3, sah.428.
  6. ↑ Xuī, Sirot-un-naçot, 1416h.q., ç.3, sah.428.
  7. ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Xuī, Mavsu'at-ul-imom Xuī, 1418h.q., ç.6, sah.355.
  8. ↑ Nigoh kuned ba Maçlisī, Bihor-ul-anvor, 1403h.q., ç.71, sah.202 va 203.
  9. ↑ Muassisai Doiratulmaorifi fiqhi islomī, Farhangi fiqh, 1388h.ş., sah.75.
  10. ↑ Muassisai Doiratulmaorifi fiqhi islomī, Farhangi fiqh, 1388h.ş., sah.75.
  11. ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Naroqī, Avoid-ul-ajjom, 1417h.q., sah.319.
  12. ↑ Nigoh kuned ba Xuī, Mavsu'at-ul-imom Xuī, 1418h.q., ç.6, sah.355/ Naroqī, Avoid-ul-ajjom, 1417h.q., sah.319.
  13. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.15.
  14. ↑ Nigoh kuned ba Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.15 to 21.
  15. ↑ Nigoh kuned ba Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.15-16.
  16. ↑ Nigoh kuned ba Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.17.
  17. ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.1, sah.56.
  18. ↑ Nigoh kuned ba Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.5.
  19. ↑ Nigoh kuned ba Şajxi Saduq, Man lo jahzuruhu-l-faqih, 1413h.q., ç.3, sah.572.
  20. ↑ Şajxi Saduq, Man lo jahzuruhu-l-faqih, 1413h.q., ç.3, sah.572.
  21. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.13 - 15.
  22. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.12, sah.365.
  23. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.13-14.
  24. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.19, sah.173.
  25. ↑ Tarçumai Kovijonpūr.
  26. ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.12, sah.365.
  27. ↑ Naroqī, Avoid-ul-ajjom, 1417h.q., sah.319.
  28. ↑ Muhaqqiqi Hillī, an-Nihojatu va nukatuho, 1412h.q., ç.2, sah.78.
  29. ↑ Naçafī, Çavohir-ul-kalom, Bejrut, ç.2, sah.276.
  30. ↑ Nigoh kuned ba Naroqī, Avoid-ul-ajjom, 1417h.q., sah.319.
  31. ↑ Nigoh kuned ba Naroqī, Avoid-ul-ajjom, 1417h.q., sah.319.
  32. ↑ Guzaşta, “Bid'at; muqaddima, ta'rifho va taqsimot”, sah.560.
  33. ↑ Guzaşta, “Bid'at; muqaddima, ta'rifho va taqsimot”, sah.560.
  34. ↑ Guzaşta, “Bid'at; muqaddima, ta'rifho va taqsimot”, sah.560.
  35. ↑ Guzaşta, “Bid'at; muqaddima, ta'rifho va taqsimot”, sah.561.
  36. ↑ Guzaşta, “Bid'at; muqaddima, ta'rifho va taqsimot”, sah.561.
  37. ↑ Toramī, “Bid'at”, sah.517.
  38. ↑ Toramī, “Bid'at”, sah.517.
  39. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.160-161.
  40. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.179.
  41. ↑ Pokatci, “Bid'at; barrasiji torixī”, sah.566.
  42. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.199-200.
  43. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.119.
  44. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.26-27.
  45. ↑ Tabasī, Dirosotun fiqhija fi masoil-il-xilofija, 1429h.q., sah.168/ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.26-27.
  46. ↑ Tabasī, Dirosotun fiqhija fi masoil-il-xilofija, 1429h.q., sah.168.
  47. ↑ Ƣazzolī, Ehjoul'ulum, 1406h.q., ç.2, sah.4-5.
  48. ↑ Şotibī, al-E'tisom, 1412h.q., ç.1, sah.241-245.
  49. ↑ Nigoh kuned ba Şahidi Avval, al-Qavo'idu va-l-favoid, 1400h.q., ç.2, sah.144-146.
  50. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.28.
  51. ↑ Nigoh kuned ba Maçlisī, Mir'ot-ul-uqul, 1404h.q., ç.1, sah.193.
  52. ↑ Nigoh kuned ba Şotibī, al-E'tisom, 1412h.q., ç.1, sah.246.
  53. ↑ Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., ç.2, sah.375.
  54. ↑ Nigoh kuned ba Xūī, Misboh-ul-faqohat, 1417h.q., ç.1, sah.281/ Gulpojgonī, al-Dur-ul-manzud, 1412h.q., ç.1, sah.149.
  55. ↑ Nigoh kuned ba Fajzi Koşonī, al-Vofī, 1406h.q., ç.1, sah.245/ «Fatvoi 5 marçai taqlid dar borai durūƣ guftanu būhton zadan», vebgohi Esno, 6 Isfandi 1395h.ş., didaşuda dar 26 tiri 1397h.ş.
  56. ↑ Tabotaboī, Rijoz-ul-masoil, 1418h.q., ç.16, sah.42.
  57. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.9.
  58. ↑ Subhonī, al-Bid'at, 1416h.q., sah.9.

Sarcaşma

  • Qur'on, tarçumai Kovijonpūr.
  • Pokatcī, Ahmad, “Bid'at; barrasiji torixī”, Doiratulmaorifi buzurgi islomī, ç.11, Tehron, markazi Doiratulmaorifi buzurgi islomī, copi avval, 1381h.ş.
  • Xūī, Sajidabulqosim, Sirot-un-naçot, çam'ovariji Muso Mufiduddin Osiji Omilī, Qum, naşrulmuntaxab, copi avval, 1416h.q.
  • Xūī, Sajidabulqosim, Mavsu'at-ul-imom Xūī, Qum, muassisai Ehjou osor-il-imom Xūī, copi avval, 1418h.q.
  • Xūī, Sajidabulqosimi Xūī, Misboh-ul-faqohat, taqriri Mirzomuhammadaliji Tavhidī, Qum, Ansorijon, copi cahorum, 1417h.q.
  • Subhonī, Ça'far, al-Bid'at; mafhumho, hadho va osorho, Qum, muassisai Imom Sodiq, 1416h.q.
  • Şotibī, Ibrohim ibni Muso, al-E'tisom, tahqiqi Salim ibni Id al-Hilolī, Rijoz, Doru ibni Affon, copi avval, 1412h.q.
  • Şajxi Saduq, Muhammad ibni Alī, Man lo jahzuruhu-l-faqih, tashehi Aliakbari Ƣafforī, Qum, daftari intişoroti islomiji vobasta ba çomeai mudarrisini havzai ilmijai Qum, copi duvum, 1413h.q.
  • Toramī, “Bid'at”, Donişnomai çahoni Islom, Tehron, Bunjodi doiratulmaorifi islomī, copi duvum, 1375h.ş.
  • Tabotaboī, Sajidalī, Rijoz-ul-masoil fi tahqiq-il-ahkomi bi-d-daloil, Qum, muassisai Olulbajt, copi avval, 1418h.q.
  • Tabotaboī, Sajidmuhammadhusajn, al-Mizon fi tafsir-il-Qur'on, Qum, daftari intişoroti islomiji çomeai mudarrisini havzai ilmijai Qum, copi pançum, 1417h.q.
  • Tabasī, Naçmuddin, Dirosotun fiqhija fi masoil-il-xilofija, Qum, daftari tabliƣoti islomiji havzai ilmijai Qum, copi avval, 1429h.q.
  • Ƣazzolī, Muhammad, Ehjou ulumiddin, Bejrut, Dorulfikr, copi avval, 1406h.q.
  • «Fatvoi 5 marçai taqlid dar borai durūƣ guftanu būhton zadan», vebgohi Esno, 6 Isfandi 1395h.ş., didaşuda dar 26 tiri 1397h.ş.
  • Fajzi Koşonī, Muhammadmuhsin, al-Vofī, tahqiqi Zijovuddini Husajniji Isfahonī, Isfahon, kitobxonai Imom Amirulmū'minin, copi avval, 1406h.q.
  • Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, tahqiqi Aliakbari Ƣafforī, Tehron, Dorulkutubil-islomija, copi cahorum, 1407h.q.
  • Guzaşta, Nosir, “Bid'at”, Doiratulmaorifi buzurgi islomī, ç.11, Tehron, markazi Doiratulmaorifi buzurgi islomī, copi avval, 1381h.ş.
  • Gulpojgonī, Sajidmuhammadrizo, al-Dur-ul-manzud fi ahkom-il-hudud, Qum, Dorulqur'onilkarim, copi avval, 1412h.q.
  • Maçlisī, Muhammadboqir, Bihor-ul-anvor-il-çome lidurari axbor-il-aimmat-il-athor, tashehi çam'e az muhaqqiqon, Bejrut, Doru ehjoit-turosil'arabī, copi duvum, 1403h.q.
  • Maçlisī, Muhammadboqir, Mir'ot-ul-uqul fi şarhi axbori ol-ir-Rasul, tahqiqi Sajidhoşimi Rasulī, Tehron, Dorulkutubil-islomija, copi duvum, 1404h.q.
  • Muhaqqiqi Hillī, Ça'far ibni Hasan, an-Nihojatu va nukatuho, tashehi guruhi paƶūhişi daftari intişoroti islomī, Qum, daftari intişoroti islomiji vobasta ba çomeai mudarrisini havzai ilmijai Qum, copi avval, 1412h.q.
  • Muassisai Doiratulmaorifi fiqhi islomī, Farhangi fiqh mutobiqi mazhabi Ahli Bajt alajhimussalom, Qum, muassisai Doiratulmaorifi fiqhi islomī, copi duvum, 1388h.ş.
  • Naçafī, Muhammadhasan, Çavohir-ul-kalom fi şarhi şaroe'-il-Islom, tashehi Abbosi Quconī va Aliji oxundī, Bejrut, Doru ehjoi t-turosil'arabī, copi haftum, be to.
  • Naroqī, Ahmad, Avoid-ul-ajjom fi bajoni qavoid-il-ahkom va muhimmotu masoil-il-haloli va-l-harom, Qum, intişoroti daftari tabliƣoti islomiji havzai ilmijai Qum, copi avval, 1417h.q.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Бидъат&oldid=5951"