Açal
Açal pojoni zamoni har ciz va ba ma'noi zamoni margi inson ast.
Kalimai açal va muştaqotaş 56 bor dar mavzū'hoi gunogun dar Qur'on istifoda şudaast, baroi misol omadaast, ki har ummate açali muajjane dorad, ki kamu zijod nameşavad.
Ba e'tiqodi ba'ze mufassiron, tibqi ojoti Qur'on, inson du nav' açal dorad: açali musammo jo zamoni hatmiji marg va açali muallaq jo zamoni taƣjirjobandai on.
Dar mabohisi kalomi islomī dar mas'alai çabru ixtijor, az açal ham bahs şudaast.
Mafhumşinosī va çojgoh
Ba davrai zamonī jo oxiri davrai zamoniji har ciz açal megūjand;[1] in kalima dar xususi inson, ba ma'noi zamoni pojoni zindagī; ja'ne zamoni margi ū ast.[2]
Kalimai açal va muştaqoti on 56 bor dar Qur'oni Karim dar zaminahoi muxtalif ba kor raftaast;[3] az çumla omadaast:
- Ofarinişi osmonu zamini açali muajjan (musammo) dorad va umri onho pas az zamoni muajjane tamom xohad şud.[4]
- Gardişi xurşedu moh to açali muajjane ast.[5]
- Xudovand kajfari gunohonro to açali muajjane, ki hamon hangomi marg jo qijomat boşad, ba ta'xir meandozad.[6]
- Darangi çanin dar rahimi modar açali muajjan dorad.[7]
- Ummatho açal dorand va hangome, ki on açal faro rasad, na kūtoh va na daroz meşavad.[8]
- Xudovand baroi har inson, umri muşaxxas va açali muajjane qaror dodaast.[9]
Aqsomi açal
Hamcunin bibined: Açali musammo va açali muallaq
Barxe az mufassiron bar pojai ojati 2-i surai An'om (هُوَ الَّذِى خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضىَ أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُّسَمًّى عِندَهُ»; Ū kase ast, ki şumoro az gil ofarid; ongoh açale muqarrar kard va açali muajjan nazdi Ūst), megūjand, inson du açal dorad: açali musammo va açali muallaq.[10]
Açali musammo, zamoni hatmī va taƣjirnopaziri margi inson ast, ki faqat Xudo ba on ogohī dorad. Açali muallaq zamoni tabi'iji margi inson ast, ki mumkin ast taƣjir kunad.[11] Sajidmuhammadhusajni Tabotaboī dar tavzehi in du açal naviştaast: açali muallaq, zamoni margi har şaxse bar asosi şaroiti badaniji ū ast. Açali musammo ham zamone ast, ki margi on şaxs ba tavri hatm faro merasad. Ba guftai ū, mumkin ast şaxse bar asosi şaroiti badaniaş bitavonad sad sol umr kunad, ki in açali muallaqi ū ast, ammo ehtimol dorad margi hamin fard, ba illate, zudtar jo dertar faro rasad va in açali musammoiji ūst.[12]
Açal dar ilmi kalom
Mutakallimoni musulmon dar masoili marbut ba çabr va ixtijori inson, az açal ham guftugū mekunand.[13] Megūjand, naxustin bor aşoira baroi işkol ba mu'tazila, ki ba ixtijor qoiland, ba ojoti marbut ba açal istinod kardand.[14] Onon megūjand, az onço ki in ojot açal har cizero ta'jinşuda az sūi Xudo muarrifī mekunand, hamai korhoro bojad ba Xudo nisbat dod. Baroi misol dar qatli jak inson, qotil az xud ixtijore nadorad; caroki açali maqtul (zamoni margi ū)-ro Xudo muşaxxas kardaast.[15]
Mu'tazila meguftand: inson a'moli nodurust ham ançom medihad va az onço ki nametavon a'moli nodurustro ba Xudovand nisbat dod, bojad onhoro kori xudi ū donist.[16]
Ezoh
- ↑ Qarşī, Qomusi Qur'on, zajli voƶai «açal».
- ↑ Abutolibī, “Açal”, sah.161.
- ↑ Abutolibī, “Açal”, sah.161.
- ↑ Rum, ojati 8.
- ↑ Ra'd, ojati 2.
- ↑ Toho, ojati 129.
- ↑ Haç, ojati 5.
- ↑ A'rof, ojati 34; Junus, ojati 49.
- ↑ An'om, 2; Zumar, 42.
- ↑ Bajot, “Açali muallaq va açali musammo az manzari ojot va taçalliji on dar rivojot”, sah.8.
- ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.7, sah.10.
- ↑ Tabotaboī, al-Mizon, 1417h.q., ç.7, sah.10.
- ↑ Muçtahidi Şabistarī, “Açal”, sah.614.
- ↑ Muçtahidi Şabistarī, “Açal”, sah.614.
- ↑ Muçtahidi Şabistarī, “Açal”, sah.614.
- ↑ Muçtahidi Şabistarī, “Açal”, sah.614.
Sarcaşma
- Abutolibī, “Açal”, Doiratulmaorifi Qur'oni Karim, ç.1, Qum, Bustoni kitob, 1382h.ş.
- Bajot, Muhammadhusajn, “Açali muallaq va açali musammo az manzari ojot va taçalliji on dar rivojot”, Siroçi munir, № 22, 1395h.ş.
- Qarşiji Bunobī, Aliakbar, Qomusi Qur'on, Tehron, Dorul-kutubil-slomija, copi şaşum, 1371h.ş.
- Qur'on.
- Muçtahidi Şabistarī, Muhammad, “Açal”, Doiratulmaorifi buzurgi islomī, ç.2, Tehron, markazi Doiratulmaorifi buzurgi islomī, copi avval, 1373h.ş.
- Tabotaboī, Sajidmuhammadhusajn, al-Mizon fi tafsir-il-Qur'on, Qum, Daftari intişoroti islomiji Çome'ai mudarrisini havzai ilmijai Qum, copi pançum, 1417h.q.