Alajhissalom

Alajhissalom ba arabī: عَلَیهِالسَّلام iborati duoī va ehtiromomez ba ma'noi «durud bar ū bod», ki pas az nomi Imomon (a), pajƣambaron, barxe imomzodagon va barxe fariştagon ba kor meravad.
Baroi çavozi firistodani salom ba imomonu mū'minon, ba ojoti 157 surai Baqara, 43 Ahzob va 54 An'om istidlol meşavad, ki dar onho ba hamai mū'minon salomu salavot firistoda şudaast. Şahidi Sonī dar odobi naviştani ulumi islomī, ba nigoştani «alajhissalom» pas az nomi imomon suporiş kardaast.
Ahli sunnat pas az nomi imomoni şia, monandi sahoba iborati «razijallohu anhu; Xudo az ū rozī şavad»-ro meovarand; albatta dar mavoride baroi Imom Alī (a) çumlai «alajhissalom»-ro ba kor burdaand va onro baroi digar xulafo ba kor naburdaand. Bo in hol Ibni Kasir az şogirdoni Ibni Tajmija mū'taqid ast, ixtisos dodani on ba Imom Alī (a) va zikr nakardani on baroi digar xulafo sazovor nest.
Şiajon baroi buzurgdoşti zanone monandi hazrati Fotima (s), Zajnab (s) va Xadiça (s), ba çoi «alajhissalom» az iborati «salomullohi alajho» va baroi Pajƣambar (s) az çumlai sallallohu alajhi va olihī; durudi Xudovand bar ū va xonadonaş bod» istifoda mekunand.
Çumlai alajhissalom ba şakli ixtisorī (a) va iborati salomullohi alajho ba surati (s) niz ba kor meravad.
Korburdho va iboroti muşobeh
Alajhi assalomi çumlai duoī ba ma'noi «durud bar ū bod» ast, ki pas az nomi Imomon (a), pajƣambaron,[1] barxe imomzodagon monandi hazrati Abbos (a),[2] Aliakbar (a)[3] va Aliasƣar (a)[4] va barxe fariştagon monandi Çabrail[5] ba kor meravad.
Vaqte şumori Imomon jo pajƣambarone, ki nom burda şuda du tan boşand az iborati «alajhimossalom; durūd bar on du bod»[6] va hangome, ki beş az du nafar boşand, az iborati «alajhimussalom; durūd bar onho bod» istifoda meşavad.[7] Şiajon pas az nomi imomon (a) ƣajr az alajhissalom, az iborote ba hamon ma'no, monandi salomullohi alajh, salavotullohi alajh,[8] alajhissalotu vassalom,[9] va niz iborathoi «alajhi afzalussaloti vassalom; bartarin salomu durūd bar ū bod» va «alajhi olofuttahijati vassano; hazoron durūdu sano bar ū bod»[10] niz istifoda mekunand.
Pas az zikri nomi zanon va duxtaroni Ahli Bajt (a)[11] monandi hazrati Fotima (s),[12] Zajnab (s),[13] Ma'suma (s)[14] va pas az nomi Xadiça hamsari Pajƣambar (s),[15] Marjam modari Iso[16] va Osija hamsari Fir'avn[17] az iborati «salomullohi alajho; durūdi Xudo bar ū bod» jo «alajhossalom» istifoda mekunand. Baroi Pajƣambar (s) ba çoi alajhissalom az iborati sallallohu alajhi va olihi; durudi Xudovand bar ū va xonadonaş bod» istifoda meşavad.[18]
Ahli sunnat niz baroi takrimi pajƣambaron[19] va barxe fariştagon[20] az alajhissalom istifoda mekunand, vale baroi Imomoni şia monandi digar sahoba iborati «razijallohu anhu; Xudo az ū rozī şavad»-ro ba kor mebarand,[21][Joddoşt 1] ba çuz Imom Alī (a) ki baroi ū az karamallohu vaçhah istifoda mekunand.[22] Hamcunin dar kitobhoi ahli sunnat, dar mavoridi zijode pas az nomi Imom Alī (a) iborati alajhissalom zikr şudaast.[23] Ibni Kasiri ta'rixnigor va mufassiri ahli sunnat[24] va Muhammadsoleh Almunçid, olimi salafī,[25] ba kor raftani alajhissalom pas az nomi Imom Alī (a) dar kitobhoi ahli sunnatro, az sūi kotibon (va na olimon) donistaand.
Ahli sunnat pas az nomi Pajƣambar (s) iborati «sallallohu alajhi vassalam»[26] va goh «sallallohu alajhi va olihi vassalam»[27] va niz gohe alajhissalom meovarand.[28]
Bar asosi nusxai xattī az kitobi al-Irşod, ki dar soli 566 qamarī, kitobat şuda, baroi Imomon (a) az iborati alajhissalom istifoda meşudaast.[29]
Ahkom va falsafa
Şahidi Sonī, faqehi şiai qarni dahumi qamarī, dar odobi naviştani ulumi islomī, ba naviştani çumlai alajhissalom pas az nom burdan az Imomon (a) suporiş kardaast.[30] Ba guftai Faxrulmuhaqqiqin, faqehi şiai qarni haştumi qamarī, olimoni şia firistodani salomu durūd ba hamai mū'minonro çoiz donistaand;[31] albatta ba nazari ū, behtar va ba adab nazdiktar ast, ki salomu durūd firistodan, ba Pajƣambar (s) va Imomon (a) ixtisos jobad va baroi digar mū'minon ba kor naravad.[32]
Dar muqobil, Ibni Kasir az şogirdoni Ibni Tajmija[33] va Abdulaziz ibni Boz muftiji vahobī,[34] ixtisos dodani zikri alajhissalom ba Imom Alī (a) va zikr nakardani on baroi digar xulaforo (on tavr, ki dar barxe kitobhoi ahli sunnat rivoç dorad) noşoista donistaand.
Baroi çavozi firistodani salom ba Imomon (a), ba ojoti 103 surai Tavba,[35] 157 Baqara, 43 Ahzob va 54 An'om niz istidlol şudaast, ki dar onho ba hamai mū'minon salomu salavot firistoda şudaast.[36] Hamcunin ba ojati «salomun alo Oli Josin/ سَلَامٌ عَلیٰ اِلْ یاسِینَ»[37] bar asosi tafosir[38] va rivojote,[39] ki murod az Oli Josinro Oli Muhammad donistaand, istidlol şudaast.[40]
Dar borai çavozi firistodani salom bar pajƣambaron, ba ojote az Qur'on istidlol şudaast, ki bar hamai pajƣambaron ba surati kullī[41] va bar barxe pajƣambaron bo nom burdan az onho[42] salom firistoda şudaast.[43] Albatta dar rivojate dar kitobi Amoliji Saduq[44] va Amoliji Tūsī,[45] suporiş şuda pas az burdani nomi jake az pajƣambaron, ibtido bar Pajƣambari Islom (s) va sipas bar on pajƣambar, salavot firistoda şavad. Dar rivojate şabeh ba on, dar kitobi Vasoil-uş-şi'a, suporiş şuda ibtido bar Pajƣambari Islom (s) va Oli ū va sipas ba on pajƣambar salavot firistoda şavad.[46] Barxe olimoni şia pas az nomi pajƣambaron iborati «aloٰ nabijino va olihi va alajhissalom; durūd bar Pajƣambari mo va xonadonaş va bar ū (pajƣambari nomburda şuda) bod» ba kor mebarand.[47]
Sa'dī
Ba labbajki huççoçi Bajtulharom ba madfuni Jasrib alajhissalom
Ki moro dar on varta jak nafas zi nangi du guftan ba farjod ras[48]
Şakli ixtisorī
Iborathoi alajhissalom va salomullohi alajho ba surathoi ixtisorī (a) va (s) niz ba kor meravad.[49] Barxe istifoda az şaklhoi ixtisoriro iştibohi roiç va behurmatī ba Ahli Bajt (a) şumoridaand.[50] Dar muqobil, Muhammadkozim Kozimī, navisanda va şoiri şia va korşinosi zabon va adabijoti forsī, ba kor raftani şakli ixtisoriji alajhissalomro behtar az takrori on şumorida ast; zero bo in kor, az jak sū ixtisor va jakdastiji matn hifz meşavad, va az sūi digar ba xonanda jodovarī meşavad navisanda az takrimi on fard ƣofil nabudaast. Kozimī mū'taqid ast, takrimi buzurgon bo takrori ta'birhoi arabī boisi eçodi odat va kelişe meşavad; bino bar in, buzurgdoşt bojad baroi muxotabi forsizabon ba zaboni forsī boşad va az takrori on parhez şavad.[51]
Çustori vobasta
Ezoh
- ↑ Dehxudo, Luƣatnomai Dehxudo, zajli voƶai alajhissalom.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Muhammadiji Rejşahrī, Donişnomai Amirulmū'minin (a) bar pojai Qur'on, hadis va ta'rix, 1389h.ş., ç.1, sah.185; Mudarrisī va Şuştarizoda, Hazrati Aliji Akbar (a), 1379h.ş., sah.8.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Muhammadiji Rejşahrī, guzidai şahodatnomai Imom Husajn (a), 1391h.ş., sah.55; Mudarrisī va Şuştarizoda, Hazrati Aliji Akbar (a), 1379h.ş., sah.8.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Muhammadiji Rejşahrī, guzidai şahodatnomai Imom Husajn (a), 1391h.ş.; Zuhajrī, Qasas-ul-Husajn (a), 1386h.ş., ç.1, sah.181.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Muhammadiji Rejşahrī, Donişnomai Amirulmū'minin (a) bar pojai Qur'on, hadis va ta'rix, 1389h.ş., ç.1, sah.130; Mudarrisī va Şuştarizoda, Hazrati Aliji Akbar (a), 1379h.ş., sah.6.
- ↑ Anvarī, Farhangi buzurgi suxan, zajli voƶai alajhimossalom.
- ↑ Anvarī, Farhangi buzurgi suxan, zajli voƶai alajhimossalom.
- ↑ Nizom A'raç, Şarh-un-nizom, Dorulhuççati lissaqofa, povaraqī, sah.25.
- ↑ Anvarī, Farhangi buzurgi suxan, zajli voƶai alajhissalavotu vassalom.
- ↑ Anvarī, Farhangi buzurgi suxan, zajli voƶai alajhi olofuttahijati vassano.
- ↑ Anvarī, Farhangi buzurgi suxan, zajli voƶai salomullohi alajho.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Makorimi Şerozī, Tafsiri Namuna, 1374h.ş., ç.11, sah.88; Rejşahrī, Donişnomai Amirulmū'minin (a) bar pojai Qur'on, hadis va ta'rix, 1389h.ş., ç.1, sah.185.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Sofiji Gulpojgonī, Husajn (a) şahidi ogoh va rahbari naçotbaxşi Islom, 1366h.ş., sah.451; Rejşahrī, Donişnomai Amirulmū'minin (a) bar pojai Qur'on, hadis va ta'rix, 1389h.ş., ç.1, sah.166.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Sofiji Gulpojgonī, Silsilai mabohisi imomat va Mahdavijat, 1391h.ş., ç.2, sah.278; Fozil Muvahhidiji Lankaronī, Oini kajfariji Islom, 1390h.ş., ç.1, sah.516.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Rejşahrī, Donişnomai Amirulmū'minin (a) bar pojai Qur'on, hadis va ta'rix, 1389h.ş., ç.1, sah.223; Sofiji Gulpojgonī, Aşi'atun man azamat-il-Imom-il-Husajn (a), 1434h.q., sah.105.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Rejşahrī, Donişnomai Amirulmū'minin (a) bar pojai Qur'on, hadis va ta'rix, 1389h.ş., ç.7, sah.394; Sofiji Gulpojgonī, Silsilai mabohisi imomat va Mahdavijat, 1391h.ş., ç.4, sah.190.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Hoşimiji Rafsançonī, Farhangi Qur'on, 1385h.ş., ç.16, sah.247; Mazohirī, Axloqijot-ul-aloqat-iz-zavçija, 1414h.q., sah.240.
- ↑ Dehxudo, Luƣatnomai Dehxudo, zajli iborati sallallohu alajhi va olih.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.1, sah.61 va 129; Faxri Rozī, tafsiri Kabir, 1420h.q., ç.1, sah.136.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.1, sah.350; Faxri Rozī, tafsiri Kabir, 1420h.q., ç.1, sah.83 va ç.22, sah.171.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Abumansur Azhariji Hiravī, az-Zohir fi ƣaribi alfoz-iş-Şofe'ī, Doruttaloe', sah.93; Sujutī, ad-Durr-ul-mansur, Dorulfikr, ç.4, sah.524; Sahrandī, Risolai radd-ur-ravofiz, 1432h.q., sah.4.
- ↑ Ibni Kasir, Tafsir, 1412h.q., ç.3, sah.524; Ibni Haçar al-Hajtamī, al-Fatovo-l-hadisija, Dorulfikr, ç.1, sah.41.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Muçohid ibni Çabr, tafsiri Muçohid, 1410h.q., sah.684; Sa'labī, Tafsir as-Sa'labī, 1422h.q., ç.1, sah.136.
- ↑ Ibni Kasir, Tafsir-ul-Qur'on-il-azim, 1420h.q., ç.6, sah.478.
- ↑ Al-Munçid, Mavqe'-ul-Islom suol va çavob, 1430h.q., ç.9, sah.101.
- ↑ Baroi namunai nigoh ba kuned Sa'labī, Tafsir as-Sa'labī, 1422h.q., ç.8, sah.116; Ibni Çaziji Kalbī, at-Tashilu li ulum-it-tanzil, 1416h.q., ç.2, sah.467.
- ↑ Baroi namunai nigoh ba kuned Sa'labī, Tafsir as-Sa'labī, 1422h.q., ç.8, sah.116; Ibni Çaziji Kalbī, at-Tashilu li ulum-it-tanzil, 1416h.q., ç.2, sah.467.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.1, sah.2; Faxri Rozī, tafsiri Kabir, 1420h.q., ç.1, sah.175.
- ↑ Şajxi Mufid, al-Irşod, 1416h.q., ç.1, sah.15, muqaddima.
- ↑ Şahidi Sonī, Munjat-ul-murid, 1409h.q., sah.346 va 347.
- ↑ Faxrulmuhaqqiqin, Ezoh-ul-favoid, 1387h.ş., ç.1, sah.528.
- ↑ Faxrulmuhaqqiqin, Ezoh-ul-favoid, 1387h.ş., ç.1, sah.528.
- ↑ Ibni Kasir, Tafsir-ul-Qur'on-il-azim, 1420h.q., ç.6, sah.478.
- ↑ Ibni Boz, Abdulaziz ibni Abdulloh, Maçmu'u fatovo va maqolot mutanavvi'a, Riosatu idorat-il-buhus-il-ilmija, ç.6, sah.399.
- ↑ Faxrulmuhaqqiqin, Ezoh-ul-favoid, 1387h.ş., ç.1, sah.528.
- ↑ Sone'ī, Posux ba şubahot dar şabhoi Peşovar, 1385h.ş., sah.32 - 33.
- ↑ Surai Soffot, ojati 130.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Maqotili Sulajmon, tafsiri Maqotilu Ibni Sulajmon, 1423h.q., ç.3, sah.618; Tabarsī, Maçma'-ul-bajon, 1408h.q., ç.8, sah.714.
- ↑ Kūfī, tafsiri Furoti Kūfī, 1410h.q., sah.356; Şajxi Saduq, al-Amolī, sah.472.
- ↑ Sone'ī, Posux ba şubahot dar şabhoi Peşovar, 1385h.ş., sah.33.
- ↑ Surai Soffot, ojati 181.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba surai Soffot, ojoti 79 va 109.
- ↑ Sone'ī, Posux ba şubahot dar şabhoi Peşovar, 1385h.ş., sah.33.
- ↑ Şajxi Saduq, al-Amolī, 1376h.ş., sah.380.
- ↑ Tūsī, Amolī, 1414h.q., sah.424.
- ↑ Hurri Omilī, Vasoil-uş-şi'a, 1409h.q., ç.7, sah.208.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Sofiji Gulpojgonī, Muntaxab-ul-asar fi-l-Imom-is-Soniaşar (a), 1422h.q., ç.2, sah.356; Iştihordī, Haqiqati mū'çiza az anbijo va Aimma (a), 1389h.ş., ç.1, sah.75.
- ↑ Sa'dī, Būston, 1366h.ş., sah.422.
- ↑ Baroi namuna nigoh kuned ba Subhoniji Tabrezī, Oini vavhobijat, 1386h.ş., sah.274; Mazohirī, Mazhari haq, 1388h.ş., sah.46.
- ↑ Farahzod, “Ojo dar naviştaho naviştani (s) ba çoi (sallallohu alajhi va olih) saheh ast”, xabarguzoriji bajnalmilaliji Qur'on (Ekno).
- ↑ Kozimī, “Daleli istifoda az aloimi ixtisorī baroi ta'zim va takrimi Imomon”, xabarguzoriji Xabaronlajn.
Joddoşt
- ↑ Ba guftai Adibi Darrasūfī, olimi şiai qarni sezdahumi qamarī, şiajon az iborati razijallohu anhu baroi ƣajrima'sum istifoda mekunand. (Nizomi A'rç, Şarh-un-nizom, Dorulhuççati lissaqofa, povaraqī, sah.25).
Sarcaşma
- Ibni Çuzaj Kalbiji Ƣarnotī, Abulqosim Muhammad ibni Ahmad, at-Tashilu li ulum-it-tanzil, tahqiqi Abdullohi Alxolidī, Bejrut, şirkatu dorularqam ibni Abilarqam, 1416h.q.
- Ibni Haçar al-Hajtamī, Ahmad ibni Muhammad, al-Fatovo-l-hadisija, be ço, Dorulfikr, be to.
- Ibni Kasir, Ablfido Ismoil ibni Umar, Tafsir-ul-Qur'on-il-azim, be ço, Doru tajiba linnaşri vattavzi', 1420h.q.
- Ibni Kasir, Ismoil ibni Umar, Tafsiru Ibni Kasir, tahqiq va taqdimi Jusuf Abdurrahmon al-Mar'aşlī, Bejrut, Dorulma'rifat littabo'ati vannaşri vattavzi', 1412h.q./1992m.
- Abumansur Azhariji Hiravī, Abūmansur Muhammad ibni Ahmad, az-Zohir fi ƣaribi alfoz-iş-Şofe'ī, tahqiqi Mas'ad Abdulhamid as-Sa'danī, be ço, Doruttaloi', be to, ta'rixunnaşri bişşomilati 8 zilhaça 1431h.q.
- Iştihordī, Alipanoh, Haqiqati mū'çiza az anbijo va Aimma (a), Qum, naşri Zoir, 1389h.ş.
- Al-Munçid, Muhammadsoleh, Mavqe'-ul-Islom suol va çavob, ta'rixunnaşri bişşomila 8 zilhiçça 1431h.q., tamma nasxuhu minal internet fi 1430h.q.
- Anvarī, Hasan, Farhangi buzurgi suxan, Tehron, suxan, 1381h.ş.
- Ibni boz, Abdulaziz ibni Abdulloh, Maçmu'u fatovo va maqolot mutanavvi'a, çam' va işrof Muhammad ibni Sa'd Aşşuvaj'ir, be ço, Riosatu idorat-il-buhus-il-ilmija va-l-ifto bi-l-mamlakat-il-arabijat as-Sa'udija, be to, ta'rixunnaşri bişşomila 8 zilhaçça 1431h.q.
- Sa'labī, Abuishoq Ahmad ibni Muhammad, al-Kaşfu va-l-bajon an tafsir-il-Qur'on, tahqiqi Abimuhammad ibni Oşūr, muroçia va tadqiqi Nazir as-So'idī, Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, 1422h.q.
- Hurri Omilī, Muhammad ibni Hasan, Vasoil-uş-şi'a, tahqiq va tashehi muassisai Olulbajt (a), Qum, muassisai Olulbajt (a), 1409h.q.
- Dehxudo, Aliakbar va digaron, Luƣatnoma, Tehron, donişgohi Tehron, 1390h.ş.
- Zamaxşarī, Mahmud ibni Amr, al-Kaşşof an haqoiqi ƣavomiz-it-tanzil, Bejrut, Dorulkitobil'arabī, 1407h.q.
- Subhoniji Tabrezī, Ça'far, Oini vahhobijat, Tehron, Maş'ar, 1386h.ş.
- Sa'dī, Muslehiddin, Būston, tashehi Muhammadaliji Furūƣī, Tehron, Quqnus, 1366h.ş.
- Sahrandī, Ahmad ibni Abdulahad Umariji Foruqī, Risolatu radd-ir-ravofiz, be ço, be to, be no, ta'rixunnaşri bişşomila: 12 şa'boni 1432h.q.
- Sujutī, Çaloliddini Abdurrahmon ibni Abibakr, ad-Durr-ul-mansur, Bejrut, Dorulfikr, be to, ta'rixunnaşri bişşomila: 8 zilhiçça 1431h.q.
- Şubajriji Zançonī, Muso, Tavzehulmasoil, Qum, markazi fiqhiji Imom Muhammadi Boqir (a) vobasta ba daftari ojatulloh Şubajriji Zançonī, 1397h.ş.
- Şahidi Sonī, Zajniddin ibni Alī, Munjat-ul-murid fi odob-il-mufidi va-l-mustafid, tahqiq va tashehi Rizo Muxtorī, Qum, maktabul-e'lomil-islomī, 1409h.q.
- Şajxi Saduq, Muhammad ibni Alī, al-Amolī, Tehron, Kitobcī, 1376h.ş.
- Şajxi Mufid, Muhammad ibni Muhammad, al-Irşod fi ma'rifati huçaçillohi ala-l-ibod, Bejrut, muassisai Olulbajt (a) li ehjoilturos, 1416h.q.
- Sofiji Gulpojgonī, Lutfulloh, Muntaxab-ul-asar fi-l-Imom-is-Soniaşar (a), Qum, maktabat ojatulloh as-Sofī al-Gulpojgonī, 1422h.q.
- Sofiji Gulpojgonī, Lutfulloh, Husajn (a) şahidi ogoh va rahbari naçotbaxşi Islom, Maşhad, muassisai naşr va tabliƣ, 1366h.ş.
- Sofiji Gulpojgonī, Lutfulloh, Aşşi'atun min azamat-il-Imom-il-Husajn (a), Qum, maktabi ojatulloh Lutfulloh as-Sofī al-Gulpojgonī, 1434h.q.
- Sofiji Gulpojgonī, Lutfulloh, Silsilai mabohisi imomat va Mahdavijat, Qum, daftari naşri osori ojatulloh Sofiji Gulpojgonī, 1391h.ş.
- Sone'ī, Najirasodot, Posux ba şubahot dar şabhoi Peşovar, Tehron, Maş'ar, 1385h.ş.
- Tabarsī, Fazl ibni Hasan, Maçma'-ul-bajon, tasheh va tahqiqi Sajidhoşim Rasuliji Mahallotī va Sajidfazlulloh Jazdiji Tabotaboī, Bejrut, Dorulma'rifat, 1408h.q.
- Tūsī, Muhammad ibni Hasan, al-Amolī, tahqiq va tashehi muassisai albe'sat, Qum, 1414h.q.
- Zuhajrī, Aliji Asƣar, Qasas-ul-Husajn (a), Qum, pajomi Huççat, 1386h.ş.
- Fozil Muvahhidiji Lankaronī, Muhammad, Oini kajfariji Islom: şarhi forsiji tahrirulvasila (hudud), Qum, markazi fiqhiji Aimmai athor (a), 1390h.ş.
- Faxri Rozī, at-Tafsir-ul-kabir, Bejrut, Doru ehjoilturosil'arabī, 1420h.q.
- Faxrulmuhaqqiqin, Muhammad ibni Hasan, Ezoh-ul-favoid fi şarhi işkolot-il-qavo'id, tashehi Alipanoh Iştihordī va digaron, ba ihtimomi Muhammadhusajni Kūşon, Qum, Ismoilijon, 1387h.q.
- Farahzod, Habibulloh, «Ojo dar naviştaho naviştani (s) ba çoi (sallallohu alajhi va olih) saheh ast», xabarguzoriji bajnalmilaliji Qur'on (Ikno), ta'rixi darçi matlab: 25 tiri 1396h.ş., ta'rixi bozdid: 30 farvardini 1401h.ş.
- Kozimī, “Daleli istifoda az aloimi ixtisorī baroi ta'zim va takrimi Imomon”, xabarguzoriji Xabaronlajn, ta'rixi darçi matlab: 24 daji 1391h.ş., ta'rixi bozdid: 30 farvardini 1401h.ş.
- Kūfī, Furot ibni Ibrohim, Tafsiri Furoti al-Kūfī, tahqiq va tashehi Muhammadi Kozim, Tehron, vazorati irşodi islomī, 1410h.q.
- Muçohid ibni Çabr, Abulhuççoç Qaraşiji Maxzumī, tafsiri Muçohid, tahqiqi Muhammad Abdusalom Abulnajl, Misr, Dorulfikrilislomiilhadisa, 1410h.q.
- Muhammadiji Rejşahrī, Muhammad va digaron, Guzidai şahodatnomai Imom Husajn (a) bar pojai manobei mū'tabar, Qum, Dorulhadis, 1391h.ş.
- Muhammadiji Rejşahrī, Muhammad va digaron, Donişnomai Amirulmū'minin (a) bar pojai Qur'on, hadis va ta'rix, Qum, Dorulhadis, 1389h.ş.
- Mudarrisī, Muhammadtaqī va Muhammad (Amir) Şuştarizoda, Hazrati Aliji Akbar (a), Tehron, muhiboni al-Husajn (a), 1379h.ş.
- Mazohirī, Husajn, Mazhari haq, Qum, muassisai farhangiji mutoliotiji Azzahro (s), 1388h.ş.
- Mazohirī, Husajn, Axloqijot-ul-aloqat-iz-zavçija, Bejrut, Dorulta'oruf lilmatbu'ot, 1414h.q.
- Maqotilu Ibni Sulajmon, Abulhasan ibni Başir Azdiji Balxī, tafsiri Maqotilu Ibni Sulajmon, tahqiqi Abdullohi Mahmud Şahota, Bejrut, Doru ehjoilturos, 1423h.q.
- Makorimi Şerozī, Nosir va çam'e az navisandagon, Tafsiri Namuna, Tehron, Dorulkutubilislomija, 1380h.ş.
- Nizom A'raçi Nişoburī, Şarh-un-nizom ala-ş-şofija, tahqiqi Muhammadzakī Ça'farī, Qum, Dorulhuççati lissaqofa, copi avval, be to.
- Hoşimiji Rafsançonī, Akbar va muhaqqiqoni markazi farhang va maorifi Qur'on, Farhangi Qur'on: kalidi rohjobī ba mavzū'ot va mafohimi Qur'oni Karim, Qum, Būstoni kitobi Qum, 1385h.ş.