Сайид Абулқосим Хуӣ: Тафовут байни таҳрирҳо
→Иқдомоти сиёсӣ
Сатри 148: | Сатри 148: | ||
==Иқдомоти сиёсӣ== | ==Иқдомоти сиёсӣ== | ||
Сайид Абулқосими Хуӣ, то пеш аз марҷаият, баёнияҳо ва иттилоияҳое дар маҳкумияти иқдомоти ҳукумати Паҳлавӣ содир карда, дар як давраи беш аз даҳсола, тақрибан сиёсати сукутро дар пеш гирифта ва сипас дар остонаи пирӯзии Инқилоби Исломӣ дар Эрон дар баҳмани 1357 ҳиҷрии шамсӣ, ба ҳимоят аз имом Хумайнӣ ва Инқилоби Исломӣ пардохтааст. Саранҷом ҳимояти Хуӣ аз интифозаи шаъбонияи шиаёни Ироқ, ба ҳасри хонагии ӯ анҷомид. | Сайид Абулқосими Хуӣ, то пеш аз марҷаият, баёнияҳо ва иттилоияҳое дар маҳкумияти иқдомоти ҳукумати Паҳлавӣ содир карда, дар як давраи беш аз даҳсола, тақрибан сиёсати сукутро дар пеш гирифта ва сипас дар остонаи пирӯзии Инқилоби Исломӣ дар Эрон дар баҳмани 1357 ҳиҷрии шамсӣ, ба ҳимоят аз имом Хумайнӣ ва Инқилоби Исломӣ пардохтааст. Саранҷом ҳимояти Хуӣ аз интифозаи шаъбонияи шиаёни Ироқ, ба ҳасри хонагии ӯ анҷомид.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Бархе аз иқдомоти иҷтимоӣ ва сиёсии оятуллоҳ Хуӣ иборатанд аз: | ||
===Мавзеъҳо алайҳи ҳукумати Паҳлавӣ=== | ===Мавзеъҳо алайҳи ҳукумати Паҳлавӣ=== | ||
Хуӣ дар меҳри 1341ҳ.ш. дар телегрофе ба Муҳаммадризо Паҳлавӣ, шоҳи Эрон, бо лоиҳаи анҷуманҳои иёлатӣ ва вилоятӣ мухолифат кард ва онро муғойири шаръ хонд. | Хуӣ дар меҳри 1341ҳ.ш. дар телегрофе ба Муҳаммадризо Паҳлавӣ, шоҳи Эрон, бо лоиҳаи анҷуманҳои иёлатӣ ва вилоятӣ мухолифат кард ва онро муғойири шаръ хонд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Ҳамчунин дар паёме ба Сайид Муҳаммади Беҳбаҳонӣ, таъкид кард, ки «хомӯш кардани садои миллат бо қувваи қаҳрия, дер нахоҳад пойид ва таблиғоти авомфиребона, мушкилотро ҳал намекунад ва иқтисоди варшикаста ва нохушнудии мардумро дармон нахоҳад кард».<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Ӯ ҳамчунин дар вокуниш ба воқеаи Файзия дар ибтидои соли 1342ҳ.ш., телеграме ба Муҳаммадризо фиристод ва аз «инҳитоти мамлакати Исломӣ ва хати машйи зимомдоронаш» изҳори таассуф кард.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Як моҳ баъд дар посух ба номаи ҷамъе аз уламои Эрон, адами салоҳияти ҳокимони фосидро эълом кард; вазифаи рӯҳониятро сангин донист ва сукутро нораво шуморид.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Ситамгар хондани дастгоҳи ҳокими Эрон пас аз куштори мардум дар 15 хурдоди 1342ҳ.ш., ҳукм ба мамнуъияти ширкат дар интихоботи давраи 21-уми маҷлис ва аз эътибор соқит донистани он, ҳимоят аз имом Хумайнӣ дар пайи дастгирӣ ва шоеъаи муҳокимаи имом, бархе дигар аз вокунишҳои сиёсии ӯст.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> | ||
===Ихроҷи эрониён аз Ироқ=== | ===Ихроҷи эрониён аз Ироқ=== | ||
Мақолаи аслӣ: Муъовидин | Мақолаи аслӣ: Муъовидин | ||
Дар ҷараёни ихроҷи эрониён аз Ироқ, аз авохири даҳаи 1340 шамсӣ, Хуӣ аз маъдуд олимони шиа буд, ки ихроҷ нашуд. Бо ин ҳол, ихроҷи бисёре аз шогирдонаш боиси коҳиши равнақи дарси ӯ шуд. | Дар ҷараёни ихроҷи эрониён аз Ироқ, аз авохири даҳаи 1340 шамсӣ, Хуӣ аз маъдуд олимони шиа буд, ки ихроҷ нашуд. Бо ин ҳол, ихроҷи бисёре аз шогирдонаш боиси коҳиши равнақи дарси ӯ шуд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.519.</ref> Бисёре аз шогирдони Хуӣ бо ҳузур дар ҳавзаи илмияи Қум, андешаҳои фиқҳӣ ва усулии устоди худро тарвиҷ карданд ва ҳавзаи илмияи Қум дар давраи муосирро, ки то пеш аз он таҳти таъасии равиши илмии Ҳоирии Яздӣ ва Буруҷердӣ буд, бо рӯйкардҳои фиқҳӣ ва усулии Хуӣ, Мирзои Ноинӣ, Муҳаққиқи Исфаҳонӣ ва Оқозиёи Ироқӣ ошно кунанд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.519 - 520.</ref> | ||
===Давраи сукути беш аз даҳсола=== | ===Давраи сукути беш аз даҳсола=== | ||
Хуӣ, пас аз марҷаият, аз сиёсат канора гирифт. | Хуӣ, пас аз марҷаият, аз сиёсат канора гирифт.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Ин давра, бо солҳои ҳузури имом Хумайнӣ дар Наҷаф ҳамзамон буд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Сукути ӯ дар баробари рухдодҳои даврони инқилоби 1357 шамсии Эрон, эътирозотеро дар Эрон барангехт.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Ҳузури Фараҳи Дебо, ҳамсари Муҳаммадризо Паҳлавӣ дар байт (дафтари марҷаият)-и ӯ дар 28 обони 1357 шамсӣ, ба ин эътирозот доман зад, Хуӣ дар ёддоште хитоб ба бархе уламо, ин мулоқотро ногаҳонӣ ва нохоста донист.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516 - 517.</ref> | ||
===Мулоқоти Фараҳи Дебо бо Хуӣ=== | ===Мулоқоти Фараҳи Дебо бо Хуӣ=== | ||
Фараҳи Дебо, ҳамсари Муҳаммадризо Паҳлавӣ, шоҳи вақти Эрон, дар 28 обони 1357 шамсӣ, ҳамзамон бо иди Ғадир, ба дидори Сайид Абулқосим Хуӣ рафт. | Фараҳи Дебо, ҳамсари Муҳаммадризо Паҳлавӣ, шоҳи вақти Эрон, дар 28 обони 1357 шамсӣ, ҳамзамон бо иди Ғадир, ба дидори Сайид Абулқосим Хуӣ рафт.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516 - 517.</ref> Ин дидор дар шароите сурат гирифт, ки Инқилоби Исломии мардуми Эрон авҷ гирифта ва Сайидрӯҳуллоҳи Мусавии Хумайнӣ аз Ироқ ихроҷ шуда буд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Мулоқоти Фараҳи Дебо бо Хуӣ, мӯҷиб шуд Хуӣ дар маҳофили инқилобии Эрон мавриди интиқод қарор гирад.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> | ||
Аз ҳамин рӯ, ин марҷаи тақлид дар ёддоште хитоб ба Сайидсодиқи Рӯҳонӣ, зимни таъкид бар ногаҳонӣ ва нохоста будани ин мулоқот, ёдовар шуд, ки дар ин дидор, «шадидан нисбат ба ҳаводиси ногувор ва фаҷоеъе, ки дар кишвари Эрон рух додааст, эътироз намудем!». | Аз ҳамин рӯ, ин марҷаи тақлид дар ёддоште хитоб ба Сайидсодиқи Рӯҳонӣ, зимни таъкид бар ногаҳонӣ ва нохоста будани ин мулоқот, ёдовар шуд, ки дар ин дидор, «шадидан нисбат ба ҳаводиси ногувор ва фаҷоеъе, ки дар кишвари Эрон рух додааст, эътироз намудем!».<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516 – 517/ Таботабоӣ, “Дидори пурмоҷаро ва ривоятҳои мутафовит”.</ref> Ҳусайни Фардуст, аз наздикони Муҳаммадризо Паҳлавӣ, дар бораи ин дидор гуфт: оятуллоҳ Сайид Абулқосими Хуӣ тақозои мулоқоти Фараҳи Паҳлавиро бепосух гузошта буд ва Фараҳ шахсан бо ҳиҷоби исломӣ ба манзили оятуллоҳ Хуӣ меравад.<ref>Ҳошимиёнфар, Гунашиносии рафтори сиёсии мароҷеи тақлид, 1390ҳ.ш., саҳ.224.</ref> | ||
===Ҳамроҳӣ бо Инқилоби Исломии Эрон=== | ===Ҳамроҳӣ бо Инқилоби Исломии Эрон=== | ||
Хуӣ пас аз мулоқоти Фараҳи Дебо, дар шароите, ки муборизоти мардуми Эрон алайҳи ҳукумати Паҳлавӣ ташдид шуда буд, ба ҳамроҳӣ бо Инқилоби Исломии Эрон пардохт ва пас аз он ҳам дар мавориди мухталиф, аз Ҷумҳурии Исломии Эрон ҳимоят кард. Вай пеш аз пирӯзии инқилоб, дар баёнияе хитоб ба мароҷеъ, уламо ва миллати Эрон, аз мардум хост, ки бо шуҷоат ва бо ҳифзи мавозини шаръӣ қадам бардоранд. | Хуӣ пас аз мулоқоти Фараҳи Дебо, дар шароите, ки муборизоти мардуми Эрон алайҳи ҳукумати Паҳлавӣ ташдид шуда буд, ба ҳамроҳӣ бо Инқилоби Исломии Эрон пардохт ва пас аз он ҳам дар мавориди мухталиф, аз Ҷумҳурии Исломии Эрон ҳимоят кард. Вай пеш аз пирӯзии инқилоб, дар баёнияе хитоб ба мароҷеъ, уламо ва миллати Эрон, аз мардум хост, ки бо шуҷоат ва бо ҳифзи мавозини шаръӣ қадам бардоранд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.517.</ref> Хуӣ пас аз он дар ҷараёни ҳамапурсии таъйини низоми Ҷумҳурии Исломӣ, мардумро ба раъй додан ба Ҷумҳурии Исломӣ фарохонд, аз шогирдони худ хост, то дар умури инқилоб мушорикат кунанд ва дар ҷанги Ироқ бо Эрон, бо вуҷуди фишори давлати Саддом мабнӣ бар ҳимоят аз Ироқ, ҳукм ба ҷавози истифода аз вуҷуҳоти шаръӣ дар таъмини малзумоти размандагони Эрон дод.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.517.</ref> | ||
===Интифозаи шаъбонияи Ироқ=== | ===Интифозаи шаъбонияи Ироқ=== | ||
Сатри 173: | Сатри 173: | ||
Мақолаи аслӣ: Интифозаи шаъбонияи Ироқ | Мақолаи аслӣ: Интифозаи шаъбонияи Ироқ | ||
Абулқосими Хуӣ як ҳайъати 9 нафараро барои идораи манотиқи таҳти назари шиаён таъйин кард. Шикасти интифозаи шаъбония, ба ҳасри хонагии Хуӣ ва фишори густардаи ҳукумати Ироқ дар давраи Саддом мувоҷеҳ шуд. | Абулқосими Хуӣ як ҳайъати 9 нафараро барои идораи манотиқи таҳти назари шиаён таъйин кард. Шикасти интифозаи шаъбония, ба ҳасри хонагии Хуӣ ва фишори густардаи ҳукумати Ироқ дар давраи Саддом мувоҷеҳ шуд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Сайид Абулқосим ба далели ҳимояти мустақим аз интифозаи шаъбонияи мардуми Ироқ дар соли 1991мелодӣ ва таъйини шӯрои раҳбарӣ, тавассути ҳизби Баъс боздошт ва ба Бағдод фиристода шуд. Баъд аз ду рӯз боздошт, ба иҷбор наздИ Саддом Ҳусайн бурда шуд ва Саддом суханони тавҳиномезе хитоб ба вай баён кард.<ref>Ҷаъфариён, “Хотирае, хонданӣ дар бораи дастгирии оятуллоҳ Хуӣ дар Интифозаи Шаъбонияи 1991”.</ref> | ||
==Хадамоти динӣ ва иҷтимоӣ== | ==Хадамоти динӣ ва иҷтимоӣ== |