Пайғамбарон: Тафовут байни таҳрирҳо
→Теъдод ва номҳо
| Сатри 24: | Сатри 24: | ||
==Теъдод ва номҳо== | ==Теъдод ва номҳо== | ||
Дар бораи теъдоди пайғамбарон ривоёти мухталифе вуҷуд дорад. Аллома Таботабоӣ бино ба ривояти машҳуре, теъдоди ононро 124 ҳазор нафар нақл мекунад.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.144.</ref> Тибқи ин ривоят, 313 нафар аз пайғамбарон, расуланд, 600 тан аз анбиёи Банӣ Исроил ва чаҳор тан (Ҳуд (а), Солеҳ (а), Шуайб (а) ва Муҳаммад (с) арабанд.<ref>Барои мутолиаи ривоят нигоҳ кунед ба: Садуқ, ал-Хисол, 1362ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.524; Садуқ, Маъонӣ-л-ахбор, 1403ҳ.қ., саҳ.333; Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, саҳ.32, ҷ.74, саҳ.71.</ref> Дар ривоёти дигаре теъдоди пайғамбарон 8 ҳазор,<ref>Тусӣ, ал-Амолӣ, 1414ҳ.қ., саҳ.397; Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, саҳ.31.</ref> 320 ҳазор,<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, саҳ.60.</ref> ва 144 ҳазор нафар<ref>Муфид, ал-Ихтисос, 1413ҳ.қ., саҳ.263; Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.16, саҳ.352.</ref> зикр шудааст. Аллома Маҷлисӣ эҳтимол медиҳад, адади 8 ҳазор, | Дар бораи теъдоди пайғамбарон [[Ҳадис|ривоёти]] мухталифе вуҷуд дорад. [[Сайид Муҳаммадҳусайни Таботабоӣ|Аллома Таботабоӣ]] бино ба ривояти машҳуре, теъдоди ононро 124 ҳазор нафар нақл мекунад.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.144.</ref> Тибқи ин ривоят, 313 нафар аз пайғамбарон, расуланд, 600 тан аз анбиёи Банӣ Исроил ва чаҳор тан ([[Ҳуд (пайғамбар)|Ҳуд (а)]], [[Солеҳ (пайғамбар)|Солеҳ (а)]], [[Шуайб (пайғамбар)|Шуайб (а)]] ва [[Ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам|Муҳаммад (с)]] арабанд.<ref>Барои мутолиаи ривоят нигоҳ кунед ба: Садуқ, ал-Хисол, 1362ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.524; Садуқ, Маъонӣ-л-ахбор, 1403ҳ.қ., саҳ.333; Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, саҳ.32, ҷ.74, саҳ.71.</ref> Дар ривоёти дигаре теъдоди пайғамбарон 8 ҳазор,<ref>Тусӣ, ал-Амолӣ, 1414ҳ.қ., саҳ.397; Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, саҳ.31.</ref> 320 ҳазор,<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, саҳ.60.</ref> ва 144 ҳазор нафар<ref>Муфид, ал-Ихтисос, 1413ҳ.қ., саҳ.263; Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.16, саҳ.352.</ref> зикр шудааст. [[Муҳаммадбоқири Маҷлисӣ|Аллома Маҷлисӣ]] эҳтимол медиҳад, адади 8 ҳазор, марбут ба пайғамбарони бузург бошад.<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, 31.</ref> Аввалин пайғамбар [[Одам (пайғамбар)|ҳазрати Одам (а)]]<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, саҳ.32.</ref> ва охирин пайғамбар, ҳазрати Муҳаммад (с) будааст.<ref>Сураи Аҳзоб, ояти 40.</ref> | ||
Қуръон аз бархе пайғамбарон ном бурдааст.<ref>Сураи Нисо, ояти 164.</ref> Одам (а), Нуҳ (а), Идрис (а), Ҳуд (а), Солеҳ (а), Иброҳим (а), Лут (а), Исмоил (а), Алясаъ (а), Зулкифл (а), Илёс (а), Юнус (а), Исҳоқ (а), Яъқуб (а), Юсуф (а), Шуайб (а), Мусо (а), Ҳорун (а), Довуд (а), Сулаймон (а), Айюб (а), Закариё (а), Яҳё (а), Исо (а) ва Муҳаммад (с) пайғамбароне ҳастанд, ки номи онон дар Қуръон омадааст.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.141.</ref> Бархе аз муфассирон муътақиданд, номи Исмоил ибни Ҳизқил {{Ёддошт|Исмоил ибни Ҳизқил аз пайғамбарони Банӣ Исроил аст. Аллома Таботабоӣ муътақид аст, ки манзури Қуръон аз Исмоил дар ояти «واذكُر فِى الكِتبِ اِسمعيلَ اِنَّهُ كانَ صادِقَ الوَعدِ و كانَ رَسولاً نَبيـّا» (сураи Марям, ояти 54), Исмоил ибни Ҳизқил аст (Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.63).}} низ дар Қуръон омадааст.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.63.</ref> | Қуръон аз бархе пайғамбарон ном бурдааст.<ref>Сураи Нисо, ояти 164.</ref> Одам (а), [[Нуҳ (пайғамбар)|Нуҳ (а)]], [[Идрис (пайғамбар)|Идрис (а)]], Ҳуд (а), Солеҳ (а), [[Иброҳим (пайғамбар)|Иброҳим (а)]], [[Лут (пайғамбар)|Лут (а)]], [[Исмоил (пайғамбар)|Исмоил (а)]], [[Алясаъ (пайғамбар)|Алясаъ (а)]], [[Зулкифл (пайғамбар)|Зулкифл (а)]], [[Илёс (пайғамбар)|Илёс (а)]], [[Юнус (пайғамбар)|Юнус (а)]], [[Исҳоқ (пайғамбар)|Исҳоқ (а)]], [[Яъқуб (пайғамбар)|Яъқуб (а)]], [[Юсуф (пайғамбар)|Юсуф (а)]], [[Шуайб (пайғамбар)|Шуайб (а)]], [[Мусо (пайғамбар)|Мусо (а)]], [[Ҳорун (пайғамбар)|Ҳорун (а)]], [[Довуд (пайғамбар)|Довуд (а)]], [[Сулаймон (пайғамбар)|Сулаймон (а)]], [[Айюб (пайғамбар)|Айюб (а)]], [[Закариё (пайғамбар)|Закариё (а)]], [[Яҳё (пайғамбар)|Яҳё (а)]], [[Исо (пайғамбар)|Исо (а)]] ва Муҳаммад (с) пайғамбароне ҳастанд, ки номи онон дар [[Қуръон]] омадааст.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.141.</ref> Бархе аз [[Тафсири Қуръон|муфассирон]] муътақиданд, номи [[Исмоил ибни Ҳизқил]] {{Ёддошт|Исмоил ибни Ҳизқил аз пайғамбарони Банӣ Исроил аст. Аллома Таботабоӣ муътақид аст, ки манзури Қуръон аз Исмоил дар ояти «واذكُر فِى الكِتبِ اِسمعيلَ اِنَّهُ كانَ صادِقَ الوَعدِ و كانَ رَسولاً نَبيـّا» (сураи Марям, ояти 54), Исмоил ибни Ҳизқил аст (Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.63).}} низ дар Қуръон омадааст.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.63.</ref> | ||
Иддае муътақиданд, Қуръон аз авсофи бархе пайғамбарон, монанди Ирмиё (а) ва Шамуил (а) ёд кардааст, аммо номашонро зикр накардааст.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.313.</ref> Дар Қуръон сурае ба номи Анбиё ва теъдоде аз сураҳо ба номи Юнус, Ҳуд, Юсуф, Иброҳим, Муҳаммад ва Нуҳ номгузорӣ шудаанд. | Иддае муътақиданд, Қуръон аз авсофи бархе пайғамбарон, монанди [[Ирмиё (пайғамбар)|Ирмиё (а)]] ва Шамуил (а) ёд кардааст, аммо номашонро зикр накардааст.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.313.</ref> Дар Қуръон сурае ба номи Анбиё ва теъдоде аз сураҳо ба номи Юнус, Ҳуд, Юсуф, Иброҳим, Муҳаммад ва Нуҳ номгузорӣ шудаанд. | ||
Дар ривоёт аз Шис,<ref>Садуқ, ал-Хисол, 1362ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.524.</ref> Ҳизқил,<ref>Қутби Ровандӣ, Қасас-ул-анбиё, 1409ҳ.қ., саҳ.2541 - 242.</ref> Ҳабқуқ,<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.163.</ref> Дониёл,<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.13, саҳ.448.</ref> Ҷурҷис,<ref>Қутби Ровандӣ, Қасас-ул-анбиё, 1409ҳ.қ., саҳ.238.</ref> Узайр,<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.13, саҳ.448.</ref> Ҳанзала<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.156.</ref> ва Ирмиё<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.373; Қутби Ровандӣ, Қасас-ул-анбиё, 1409ҳ.қ., саҳ.224.</ref> ба унвони пайғамбар ёд шудааст. Дар пайғамбарии афроде ҳамчун Хизр,<ref>Нигоҳ кунед ба: Тусӣ, ат-Тибён, Дору эҳёилтуросилъарабӣ, ҷ.7, саҳ.82.</ref> Холид ибни Санон<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.448 - 451.</ref> ва Зилқарнайн<ref>Фахри Розӣ, Мафотиҳ-ул-ғайб, 1420ҳ.қ., ҷ.21, саҳ.495.</ref> ихтилоф аст. Ҳамчунин ба гуфтаи Аллома Таботабоӣ Узайр низ аз касоне аст, ки пайғамбар буданаш возеҳ нест.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.141.</ref> Бар пояи оёти Қуръон, бархе аз пайғамбарон ҳамзамон бо якгдигар мезистаанд; азҷумла Мусо бо Ҳорун<ref>Сураи Марям, ояти 53.</ref> ва Иброҳим бо Лут<ref>Сураи Ҳуд, ояти 74.</ref> ҳамъаср будаанд. Ҳамчунин аз бархе ривоёт ҳамзамонии бархе аз пайғамбарон (а) бо якдигар фаҳмида мешавад. Ба унвони намуна, Сайид ибни Товус дар китоби Луҳуф аз Имом Ҳусайн (а) нақл кардааст, дар ҳангоме ки қасди хориҷ шудан аз Макка ба самти Кӯфаро дошт, хитоб ба Абдуллоҳ ибни Умар фармуд: оё намедонӣ ки Банӣ Исроил то ҷое пеш рафтанд, ки бомдодон байни тулуъи фаҷр то тулуъи хуршед ҳафтод пайғамбари Илоҳиро ба шаҳодат расонданд ва сипас (бидуни эҳсоси зиштӣ ва фоҷеъаи ин ҷинояти ҳавлнок) ба хариду фурӯш пардохтанд; чунон ки гӯё ҳеҷ фоҷеъае ба вуҷуд наёвардаанд?!».<ref>Сайид ибни Товус, ал-Малҳуф ала қатла-т-туфуф, саҳ.102</ref> Дар ривояти дигари Маҷмаъ-ул-баён аз Пайғамбар (с) нақл кардааст, ки ба Абуъубайдаи Ҷарроҳ фармуд: эй Абуъубайда! Банӣ Исроил дар авоили як рӯз, 43 пайғамбрро дар як замон куштанд, пас аз он 112 нафар аз Банӣ Исроил ба унвони амри ба маъруф ва наҳйи аз мункар дар баробари қотилони пайғамбарон бархостанд, ки онҳоро ҳам дар охири ҳамон рӯз куштанд».<ref>Табарсӣ, Маҷмаъ-ул-баён фи тафсир-ил-Қуръон, ношир: Дорулмаърифат, ҷ.2, саҳ.720.</ref> | Дар ривоёт аз Шис,<ref>Садуқ, ал-Хисол, 1362ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.524.</ref> Ҳизқил,<ref>Қутби Ровандӣ, Қасас-ул-анбиё, 1409ҳ.қ., саҳ.2541 - 242.</ref> Ҳабқуқ,<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.163.</ref> Дониёл,<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.13, саҳ.448.</ref> Ҷурҷис,<ref>Қутби Ровандӣ, Қасас-ул-анбиё, 1409ҳ.қ., саҳ.238.</ref> Узайр,<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.13, саҳ.448.</ref> Ҳанзала<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.156.</ref> ва Ирмиё<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.373; Қутби Ровандӣ, Қасас-ул-анбиё, 1409ҳ.қ., саҳ.224.</ref> ба унвони пайғамбар ёд шудааст. Дар пайғамбарии афроде ҳамчун Хизр,<ref>Нигоҳ кунед ба: Тусӣ, ат-Тибён, Дору эҳёилтуросилъарабӣ, ҷ.7, саҳ.82.</ref> Холид ибни Санон<ref>Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.448 - 451.</ref> ва Зилқарнайн<ref>Фахри Розӣ, Мафотиҳ-ул-ғайб, 1420ҳ.қ., ҷ.21, саҳ.495.</ref> ихтилоф аст. Ҳамчунин ба гуфтаи Аллома Таботабоӣ Узайр низ аз касоне аст, ки пайғамбар буданаш возеҳ нест.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.141.</ref> Бар пояи оёти Қуръон, бархе аз пайғамбарон ҳамзамон бо якгдигар мезистаанд; азҷумла Мусо бо Ҳорун<ref>Сураи Марям, ояти 53.</ref> ва Иброҳим бо Лут<ref>Сураи Ҳуд, ояти 74.</ref> ҳамъаср будаанд. Ҳамчунин аз бархе ривоёт ҳамзамонии бархе аз пайғамбарон (а) бо якдигар фаҳмида мешавад. Ба унвони намуна, Сайид ибни Товус дар китоби Луҳуф аз Имом Ҳусайн (а) нақл кардааст, дар ҳангоме ки қасди хориҷ шудан аз Макка ба самти Кӯфаро дошт, хитоб ба Абдуллоҳ ибни Умар фармуд: оё намедонӣ ки Банӣ Исроил то ҷое пеш рафтанд, ки бомдодон байни тулуъи фаҷр то тулуъи хуршед ҳафтод пайғамбари Илоҳиро ба шаҳодат расонданд ва сипас (бидуни эҳсоси зиштӣ ва фоҷеъаи ин ҷинояти ҳавлнок) ба хариду фурӯш пардохтанд; чунон ки гӯё ҳеҷ фоҷеъае ба вуҷуд наёвардаанд?!».<ref>Сайид ибни Товус, ал-Малҳуф ала қатла-т-туфуф, саҳ.102</ref> Дар ривояти дигари Маҷмаъ-ул-баён аз Пайғамбар (с) нақл кардааст, ки ба Абуъубайдаи Ҷарроҳ фармуд: эй Абуъубайда! Банӣ Исроил дар авоили як рӯз, 43 пайғамбрро дар як замон куштанд, пас аз он 112 нафар аз Банӣ Исроил ба унвони амри ба маъруф ва наҳйи аз мункар дар баробари қотилони пайғамбарон бархостанд, ки онҳоро ҳам дар охири ҳамон рӯз куштанд».<ref>Табарсӣ, Маҷмаъ-ул-баён фи тафсир-ил-Қуръон, ношир: Дорулмаърифат, ҷ.2, саҳ.720.</ref> | ||