Итъоми Ғадир (оин)
Таъом додан дар Ғадир яке аз суннатҳо ва анъанаҳои шиаён дар гиромидошти ҷашни Рӯзи Ғадир аст, ки дар ривоятҳо ба он супориш шудааст.
Тибқи ривояте, ки аз Имом Ризо (а) нақл шудааст, савоби таъом додан дар рӯзи Ғадир, баробар бо савоби таъом додан ба ҳамаи паёмбарону сиддиқин аст ва аз шиаён хостааст, дар таъом додани Ғадир ба қадри тавон иштирок кунанд.
Итъоми Ғадир дар кишварҳои мухталифе ҳамчун Эрон, Афғонистон, Покистон ва Туркия бо анъанаҳо ва расмҳою шеваҳои гуногуне анҷом мешавад.
Дар Эрон мардум дар хонаҳо, масҷидҳо ва Ҳусейнияҳо таъом медиҳанд. Дар ҷашни 10-километрии Ғадир, ки соли 2023 дар Теҳрон баргузор шуд, 1300 мавкиб аз ширкаткунандагон истиқбол карданд.
Анъанаи шиаён
Итъоми Ғадир ё ғизо додан ба дигарон дар иди Ғадир аз анъанаҳои шиаён дар рӯзи Ғадир дониста шудааст.[2] Итъоми Ғадирро аз анъанаҳое медонанд, ки шиаён барои гиромидошти рӯзи Ғадир ва ҳамчунин таҷдиди байъат бо Имом Алӣ (а) анҷом медиҳанд.[3] Дар ривояте, ки аз Имом Содиқ (а) нақл шудааст, рӯзи Ғадир ба итъом-ут-таъом номгузорӣ шудааст.[4]
Итъоми Ғадир, мавриди тавваҷуҳи шиаёни кишварҳои мухталиф қарор гирифтааст; дар Афғонистон, содот (эшонзодаҳо) ба ҳамсоягон ва хешовандони худ таъом ва назрӣ медиҳанд.[5] Дар манотиқи мухталифи Покистон ҳамчун Лоҳур, Карочӣ, Кувайта ва Пешовар низ зимни баргузории ҷашни Ғадир, суфраҳои итъом паҳн мешавад.[6] Алавиён дар бархе аз манотиқи Туркия дар рӯзи иди Ғадир, таъоме ба номи Ҳариса тақсим мекунанд.[7]
Дар Эрон ин суннат тавассути мардум дар хонаҳо, масҷидҳо, такяҳо ва Ҳусайнияҳо анҷом мешавад.[8] Дар ҷашни меҳмонии даҳкилометрии Ғадир, ки дар соли 2023 дар Теҳрон бо ҳузури миллионии мардум баргузор шуд, беш аз 1300 мавкиб аз ширкаткунандагон меҳмондорӣ карданд.[9] Остони Қудси Разавӣ низ дар соли 2021 бо барпоии пӯйиши «итъоми Ғадир» ва ҷалби мушорикати мардумӣ, як милион ғизо дар саросари Эрон тақсим кард.[10]
Супориш ва сираи имомон дар итъоми Ғадир
Тибқи як қисм аз гузоришҳо, имомон, шиаёнро ба итъом дар Ғадир ташвиқ мекарданд; чунонки дар ҳадис ба таъомдиҳии рӯзи Ғадир дар канори рӯзадорӣ, идӣ додан ва силаи раҳим супориш шудааст.[11] Дар ривояте аз Имом Ризо (а) аз шиаёни хоста шудааст ба андозаи тавон ва имконоти худ дар таъомдиҳии Ғадир иштирок кунанд.[12]
Бар пояи ривояте, ки дар кутуби мухталифе чун Мисбоҳ-ул-мутаҳаҷҷид, асари Шайхи Тусӣ (ваф.413ҳ.қ.) нақл шудааст, Имом Ризо (а) дар шоми иди Ғадир, асҳоби хосси худро барои ифтор назди худ нигаҳ дошт ва барои хонаводаҳои онҳо ғизо ҳамроҳи ҳадяҳое фиристод.[13]
Савоби итъоми Ғадир
Дар ривояте, ки аз Имом Ризо (а) нақл шудааст, савоби итъоми муъмин дар рӯзи Ғадир ба андозаи савоби итъоми ҳамаи анбиё ва саддиқин зикр шудааст;[14] ҳамчунин дар хутбае аз Имом Алӣ (а) дар рӯзи Ғадир, ки Имом Ризо (а) онро нақл кардааст, омадааст: ҳар касе дар иди Ғадир ба муъмине ифторӣ диҳад, гӯё 10 фиомро ифторӣ додааст. Имом Алӣ (а), ҳар фиомро баробари сад ҳазор набӣ, сиддиқ ва шаҳид маъно кардааст. Имом ҳамчунин эман мондан аз куфру фақр аз ҷониби Худовандро барои таъомдиҳанда замонат кардааст.[15]
Дар ривоёт ба итъоми ниёзмандон,[16] муъминон,[17] бародарони динӣ[18] ва низ ифторӣ ба рӯзадорон[19] дар рӯзи Ғадир супориш шудааст. Истиҳбоби рӯзаи рӯзи Ғадир[20] назди шиаён аз шӯҳрат бархӯрдор аст.[21]
Эзоҳ
- ↑ “Итъоми Ғадир/ пухт ва тавзеъи беш аз 20 ҳазор ғизо дар рӯзи иди саиди Ғадири Хум / акс: Асадӣ”, Остони муқаддаси ҳазрати Абдулазим.
- ↑ “Таоми рӯзи Ғадир; суннате фаромӯшшуда”, хабаргузории Меҳр.
- ↑ “Иди Ғадири Хум чӣ одобу русуме дорад?”, хабаргузории Мизон.
- ↑ Ҳиллӣ, ал-Адад-ул-қавийя, 1408ҳ.қ., саҳ.169.
- ↑ “Одоб ва русуми кишварҳои мухталиф барои баргузории иди Вилоят”, хабаргузории Меҳр.
- ↑ Ниг.: “Оинҳои «иди Ғадир» бо ҳузури пайравони имомат ва вилоят дар Покистон баргузор шуд + филм”, хабаргузории ЭРНО.
- ↑ «Gadir Hum Nedir, Ğadir Hum Bayramı Nasıl Kutlanılır»، Bölge Gündem Haber.
- ↑ “Ҷашни Ғадир аз Озарбойҷон то Хузистон/ суфраи Алавӣ дар саросари Эрон паҳн шуд”, хабаргузории Меҳр.
- ↑ “Ҷузъиёти ҷашни 10-километрии Ғадир дар Теҳрон эълом шуд”, бошгоҳи хабарнигорони Ҷавон.
- ↑ “Барпоии пӯйиши “итъоми Ғадир” ва ҷалби мушорикати мардумӣ, як милионн ваъдаи ғизо дар саросари кишвар табх ва тавзеъ шуд”, бунёди каромати Разавӣ.
- ↑ Ҳиллӣ, ал-Адад-ул-қавийя, 1408ҳ.қ., саҳ.169.
- ↑ Шайхи Тусӣ, Мисбоҳ-ул-мутаҳаҷҷид, 1411ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.757.
- ↑ Шайхи Тусӣ, Мисбоҳ-ул-мутаҳаҷҷид, 1411ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.758; Ибни Товус, Иқбол-ул-аъмол, 1409ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.461.
- ↑ Ибни Товус, Иқбол-ул-аъмол, 1409ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.465.
- ↑ Шайхи Тусӣ, Мисбоҳ-ул-мутаҳаҷҷид, 1411ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.758; Ибни Товус, Иқбол-ул-аъмол, 1409ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.463 - 464; Кафъамӣ, ал-Мисбоҳ, 1405ҳ.қ., саҳ.700; Шайх Ҳурри Омилӣ, Васоил-уш-шиъа, 1409ҳ.қ., ҷ.10, саҳ.445.
- ↑ Шайхи Тусӣ, Мисбоҳ-ул-мутаҳаҷҷид, 1411ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.757; Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.94, саҳ.117.
- ↑ Ибни Товус, Иқбол-ул-аъмол, 1409ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.463.
- ↑ Ибни Товус, Иқбол-ул-аъмол, 1409ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.475.
- ↑ Шайхи Тусӣ, Мисбоҳ-ул-мутаҳаҷҷид, 1411ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.758.
- ↑ Хатиби Бағдодӣ, Таърихи Бағдод, Бейрут, ҷ.8, саҳ.284.
- ↑ “Оё ҳадиси итъоми рӯзи Ғадири Имом Содиқ (а) саҳеҳ аст?”, 8 дейнюз.
Сарчашма
- "Gadir Hum Nedir, Ğadirи Hum Bayramıи Nasılи Kutlanılır", Bölge Gündemи Haber, таърихи боздид: 6 озари 1402ҳ.ш.
- "Барпоии пӯйиши “итъоми Ғадир” ва ҷалби мушорикати мардумӣ, як милион ваъдаи ғизо дар саросари кишвар табх ва тавзеъ шуд", Бунёди каромати Разавӣ, таърихи дарҷи матлаб: 8 мурдоди 1400ҳ.ш., таърихи боздид: 28 обони 1402ҳ.ш.
- Ибни Товус, Алӣ ибни Мусо, Иқбол-ул-аъмол, Теҳрон, Дорул-кутубил-исломия, чопи дувум, 1409ҳ.қ.
- "Иди Ғадири Хум чӣ одобу русуме дорад?”, хабаргузории Мизон, таърихи дарҷи матлаб: 18 мурдоди 1399, таърихи боздид: 28 обони 1402ҳ.ш.
- "Иди содоту сиёдат дар фарҳанги эронӣ", Ҷавононлайн, таърихи дарҷи матлаб: 2 озари 1389ҳ.ш., таърихи боздид: 28 обони 1402ҳ.ш.
- "Итъоми Ғадир/ пухт ва тавзеъи беш аз 20 ҳазор ғизо дар рӯзи иди саиди Ғадири Хум / акс: Асадӣ", Остони муқаддаси ҳазрати Абдулазим, таърихи дарҷи матлаб: 17 тири 1402ҳ.ш., таърихи боздид: 6 озари 1402ҳ.ш.
- Кафъамӣ, Иброҳим ибни Алӣ Омилӣ, ал-Мисбоҳ ли-л-Кафъамӣ (Ҷуннат-ул-амон-ил-воқия ва ҷаннат-ул-имон-ил-боқия), Қум, Дорул-Разӣ (Зоҳидӣ), чопи дувум, 1405ҳ.қ.
- Маҷлисӣ, Муҳаммадбоқир ибни Муҳаммадтақӣ, Биҳор-ул-анвор-ил-ҷомеъа ли дурари ахбор-ил-аиммат-ил-атҳор, Бейрут, Дору эҳёил-туросил-арабӣ, чопи дувум, 1403ҳ.қ.
- "Одоб ва русуми кишварҳои мухталиф барои баргузории иди Вилоят", хабаргузории Меҳр, таърихи дарҷи матлаб: 18 мурдоди 1399ҳ.ш., таърихи боздид: 28 обони 1402ҳ.ш.
- "Оё ҳадиси итъоми рӯзи Ғадири Имом Содиқ (а) саҳеҳ аст?", 8 дейнюз, таърихи дарҷи матлаб: 30 шаҳривари 1395ҳ.ш., таърихи боздид: 28 обони 1402ҳ.ш.
- "Оинҳои «иди Ғадир» бо ҳузури пайравони имомат ва вилоят дар Покистон баргузор шуд + филм", хабаргузории ЭРНО, дарҷи матлаб: 16 тири 1402ҳ.ш., боздид: 6 озари 1402ҳ.ш.
- "Таоми рӯзи Ғадир; суннате фаромӯшшуда", хабаргузории Меҳр, таърихи дарҷи матлаб: 8 меҳри 1394ҳ.ш., таърихи боздид: 28 обони 1402ҳ.ш.
- Хатиби Бағдодӣ, Таърихи Бағдод, таҳқиқи Мустафо Абдуқодир Ато, Дорул-кутубил-илмийя, Бейрут, бе то.
- Ҳиллӣ, Разиюддин Алӣ ибни Юсуф ибни Мутаҳҳар, ал-Адад-ул-қавийя ли дафъ-ил-маховиф-ил-явмийя, Қум, китобхонаи Оятуллоҳ Маръашии Наҷафӣ, 1408ҳ.қ.
- "Ҷашни Ғадир аз Озарбойҷон то Хузистон/ суфраи Алавӣ дар саросари Эрон паҳн шуд", хабаргузории Меҳр, таърихи дарҷи матлаб: 16 тири 1402ҳ.қ., таърихи боздид: 28 обони 1402ҳ.ш.
- "Ҷузъиёти ҷашни 10-километрии Ғадир дар Теҳрон эълом шуд", бошгоҳи хабарнигорони Ҷавон, таърихи дарҷи матлаб: 7 тири 1402ҳ.қ., таърихи боздид: 28 обони 1402ҳ.ш.
- Шайх Ҳурри Омилӣ, Муҳаммад ибни Ҳасан, Тафсили Васоил-уш-шиъа ило таҳсили масоили-ш-шариъат, Қум, муассисаи Олулбайт (а), 1409ҳ.қ.
- Шайхи Тусӣ, Муҳаммад ибни Ҳасан, Мисбоҳ-ул-мутаҳаҷҷид ва силоҳ-ул-мутаъаббид, Бейрут, муассисаи Фиқҳ-уш-шиъа, 1411ҳ.қ.