Шиа: Тафовут байни таҳрирҳо
→Фиқҳ
(→Фиқҳ) |
|||
| Сатри 119: | Сатри 119: | ||
[[Тавассул]] гарчи дар дигари фирақи исломӣ ҳам мафҳуме роиҷ будааст, назд шиа ҷойгоҳи муҳимтаре дорад.<ref>Покатчӣ, "Тавассул", саҳ.362</ref> Шиаён бар хилофи бархе аз аҳли суннат аз ҷумла ваҳҳобиён,<ref>Субҳонӣ, "Тавассул", саҳ.541</ref> матлуб медонанд, ки инсон барои [[Дуо|истиҷобати дуо]] ва тақарруб ба Худо, авлиёи Худоро восита қарор диҳад.<ref>Субҳонӣ, "Тавассул", саҳ.540</ref> Тавассул бо [[Шафоат|шафоат]] пайванди муҳкам дорад.<ref>Покатчӣ, "Тавассул", саҳ.362</ref> Ба гуфтаи [[Шайхи Муфид|Шайх Муфид]] мурод аз шафоат ин аст, ки Пайғамбар ва имомон метавонанд дар рӯзи қиёмат шафеъи [[Гуноҳ|гуноҳкорон]] шаванд ва Худо ба воситаи шафоати онон бисёре аз гуноҳкоронро наҷот медиҳад.<ref>Ниг.: Шайхи Муфид, Авоил-ул-мақолот, 1413ҳ.қ., саҳ.47</ref> | [[Тавассул]] гарчи дар дигари фирақи исломӣ ҳам мафҳуме роиҷ будааст, назд шиа ҷойгоҳи муҳимтаре дорад.<ref>Покатчӣ, "Тавассул", саҳ.362</ref> Шиаён бар хилофи бархе аз аҳли суннат аз ҷумла ваҳҳобиён,<ref>Субҳонӣ, "Тавассул", саҳ.541</ref> матлуб медонанд, ки инсон барои [[Дуо|истиҷобати дуо]] ва тақарруб ба Худо, авлиёи Худоро восита қарор диҳад.<ref>Субҳонӣ, "Тавассул", саҳ.540</ref> Тавассул бо [[Шафоат|шафоат]] пайванди муҳкам дорад.<ref>Покатчӣ, "Тавассул", саҳ.362</ref> Ба гуфтаи [[Шайхи Муфид|Шайх Муфид]] мурод аз шафоат ин аст, ки Пайғамбар ва имомон метавонанд дар рӯзи қиёмат шафеъи [[Гуноҳ|гуноҳкорон]] шаванд ва Худо ба воситаи шафоати онон бисёре аз гуноҳкоронро наҷот медиҳад.<ref>Ниг.: Шайхи Муфид, Авоил-ул-мақолот, 1413ҳ.қ., саҳ.47</ref> | ||
==Фиқҳ== | == Фиқҳ == | ||
Навиштори аслӣ: | : ''Навиштори аслӣ:'' '''[[Фиқҳ]]''' | ||
Қуръон ва суннати Пайғамбар (с) назди ҳамаи шиаён, ба унвони ду манбаи аслии аҳкоми шаръӣ муътабар аст, аммо онҳо дар заминаи наҳваи истифода аз ин ду ва ҳамчунин дигар манобеи фиқҳ ихтилофи назар доранд. | [[Қуръон]] ва [[Суннат|суннати Пайғамбар (с)]] назди ҳамаи шиаён, ба унвони ду манбаи аслии [[Аҳкоми шаръӣ|аҳкоми шаръӣ]] муътабар аст,<ref>Ниг.: Дафтарӣ, Таърих ва суннатҳои исмоилия, 1393ҳ.ш., саҳ.212; Музаффар, Усул-ул-фиқҳ, 1430ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.54 ва 64; Раҳматӣ ва Ҳошимӣ, «Зайдия (фиқҳи зайдия)», саҳ.98</ref> аммо онҳо дар заминаи наҳваи истифода аз ин ду ва ҳамчунин дигар манобеи [[Фиқҳ|фиқҳ]] ихтилофи назар доранд. | ||
Бештари шиаён, яъне имомия ва зайдия, ҳамчун аҳли суннат, илова бар Қуръон ва суннати Пайғамбар, ақл ва иҷмоъро низ ҳуҷҷат медонанд, аммо исмоилия чунин назаре надоранд. Бинобар мазҳаби исмоилия, тақлид аз ҳеҷ муҷтаҳиде ҷоиз нест ва аҳкоми шаръиро бояд ба сурати мустақим аз Қуръон, суннати Пайғамбар ва | Бештари шиаён, яъне [[Имомия|имомия]] ва [[Зайдия|зайдия]], ҳамчун [[Аҳли суннат ва ҷамоат|аҳли суннат]], илова бар Қуръон ва суннати Пайғамбар, [[Ақл|ақл]] ва [[Иҷмоъ|иҷмоъро]] низ ҳуҷҷат медонанд,<ref>Ниг.: Музаффар, Усул-ул-фиқҳ, 1430ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.51; Раҳматӣ ва Ҳошимӣ, «Зайдия (фиқҳи зайдия)», саҳ.98-99</ref> аммо [[Исмоилия|исмоилия]] чунин назаре надоранд. Бинобар мазҳаби исмоилия, тақлид аз ҳеҷ [[Муҷтаҳид|муҷтаҳиде]] ҷоиз нест ва аҳкоми шаръиро бояд ба сурати мустақим аз Қуръон, суннати Пайғамбар ва таълимоти имомон дарёфт кард.<ref>Дафтарӣ, Таърих ва суннатҳои исмоилия, 1393ҳ.ш., саҳ.214</ref> | ||
Зайдия дар хусуси суннат, танҳо рафтор ва гуфтори Пайғамбарро ҳуҷҷат медонанд ва ба манобеи ҳадисии аҳли суннат ҳамчун Сиҳоҳи ситта руҷуъ мекунанд, аммо имомия ва исмоилия аҳодисеро ҳам, ки аз имомонашон нақл шудааст, аз манобеи фиқҳ ба шумор меоваранд. | Зайдия дар хусуси суннат, танҳо рафтор ва гуфтори Пайғамбарро ҳуҷҷат медонанд ва ба манобеи ҳадисии аҳли суннат ҳамчун [[Сиҳоҳи ситта|сиҳоҳи ситта]] руҷуъ мекунанд,<ref>Раҳматӣ ва Ҳошимӣ, «Зайдия (фиқҳи зайдия)», саҳ.98-99</ref> аммо имомия ва исмоилия аҳодисеро ҳам, ки аз имомонашон нақл шудааст, аз манобеи фиқҳ ба шумор меоваранд.<ref>Дафтарӣ, Таърих ва суннатҳои исмоилия, 1393ҳ.ш., саҳ.212; Музаффар, Усул-ул-фиқҳ, 1430ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.51</ref> | ||
Ҳамчунин зайдия монанди аҳли суннат қиёс ва истеҳсонро низ ҳуҷҷат медонанд, аммо инҳо назди шиаёни имомия ва исмоилӣ муътабар нест. Албатта зайдиён дар бархе аз аҳкоми ихтилофии байни имомия ва аҳли суннат, фатвои шиаёнро тарҷеҳ додаанд, аз ҷумла, бархилофи аҳли суннат иборати ҳайя ало хайрил амалро ҷузъи азон медонанд ва гуфтани “ас-салоту хайрун мин-ан-навм” (намоз беҳтар аз хоб аст)-ро дар азон ҳаром медонанд. | Ҳамчунин зайдия монанди аҳли суннат [[Қиёс|қиёс]] ва [[Истеҳсон|истеҳсонро]] низ ҳуҷҷат медонанд,<ref>Раҳматӣ ва Ҳошимӣ, «Зайдия (фиқҳи зайдия)», саҳ.98-99</ref> аммо инҳо назди шиаёни имомия ва исмоилӣ муътабар нест.<ref>Дафтарӣ, Таърих ва суннатҳои исмоилия, 1393ҳ.ш., саҳ.213-214</ref> Албатта зайдиён дар бархе аз аҳкоми ихтилофии байни имомия ва аҳли суннат, фатвои шиаёнро тарҷеҳ додаанд, аз ҷумла, бархилофи аҳли суннат иборати [[Ҳайя ало хайрил амал|ҳайя ало хайрил амалро]] ҷузъи [[Азон|азон]] медонанд ва гуфтани “ас-салоту хайрун мин-ан-навм” (намоз беҳтар аз хоб аст)-ро дар азон [[Ҳаром|ҳаром]] медонанд.<ref>Раҳматӣ ва Ҳошимӣ, «Зайдия (фиқҳи зайдия)», саҳ.98</ref> | ||
Дар хусуси издивоҷи муваққат ҳам, ки аз масоили ихтилофии байни имомия ва аҳли суннат аст, исмоилия ва зайдия бо аҳли суннат мувофиқанд; яъне | Дар хусуси [[Издивоҷи муваққат|издивоҷи муваққат]] ҳам, ки аз масоили ихтилофии байни имомия ва аҳли суннат аст, исмоилия ва зайдия бо аҳли суннат мувофиқанд;<ref>Дафтарӣ, Таърих ва суннатҳои исмоилия, 1393ҳ.ш., саҳ.214; Раҳматӣ ва Ҳошимӣ, «Зайдия (фиқҳи зайдия)», саҳ.98</ref> яъне бар хилофи имомия, ки издивоҷи муваққатро ҷоиз медонад, ба [[Ҳаром|ҳаром будани]] он раъй медиҳанд.<ref>Раҳматӣ ва Ҳошимӣ, «Зайдия (фиқҳи зайдия)», саҳ.98</ref> | ||
==Ҷамъият ва парокандагии ҷуғрофиёӣ== | ==Ҷамъият ва парокандагии ҷуғрофиёӣ== | ||