Jump to content

Sarijjai Imom Alī dar Jaman

Az wikishia

Sarijjai Imom Alī (a) dar Jaman, ma'murijate az sūi Pajƣambar (s) ba Imom Alī (a) baroi gustarişi Islom dar in mintaqa bud.

Barxe guzorişho az du jo se safar ba Jaman baroi Imom Alī (a) suxan guftaand. Imom dar in safarho muvaffaq şud to nazari qabilahoi Hamdon va Mazhiçro baroi qabul kardani Islom çalb kunad, ki zaminai musulmon şudani bisjore az qabilahoi Jamanro faroham kard. Ba'dho hamdonijon va mazhiçijon dar zumrai joroni Imom Alī (a), Imom Hasan (a) va Imom Husajn (a) qaror giriftand.

Dar taqsimi ƣanimathoi in sarijja, barxe az laşkarijoni Imom Alī (a) az amalkardi ū dar nazdi Pajƣambar (s) şikojat kardand, ki bo a'ksul'amali Pajƣambar va bajoni fazoili Imom Alī (a) hamroh şud.

Barxe az ta'rixnigoroni ahli sunnat bar in bovarand, ki xutbai Ƣadir dar çavob ba in şikojatho xonda şudaast. Dar çavob, barxe az muhaqqiqon az farqijathoi zamonī, makonī, muhtavoī va sababiji bajni suxanoni Pajƣambar dar difo' az Imom Alī (a) va xutbai Ƣadir suxan guftaand.

Pajƣambar (s), dar jake az in safarho va jo dar ma'murijati digare, az Imom Alī (a) xost to bajni mardumi Jaman ba qazovat bipardozad.

Da'vati qabilahoi jamanī ba Islom

Sarijjai Imom Alī (a) dar Jaman, ma'murijate az çonibi Pajƣambar (s) baroi da'vati aholiji Jaman ba Islom donista şudaast.[1] Ibni Hişom va Ibni Sa'd - ta'rixnigoroni ahli sunnat, az du ma'murijati çudogona baroi Imom dar Jaman suxan ba mijon ovardaand.[2]Barxe niz te'dodi in safarhoro se martaba medonand.[3] Dar mavridi safari Imom Alī (a) ba Jaman va da'vati jamaniho ba Islom, guzorişhoi mutafovite vuçud dorad. ki barxe az onho dar muvoçiha bo qabilai Hamdon[4] va te'dodi digare bo qabilai Mazhiç[5] ast.

Da'vati qabilai Hamdon

Ba guzorişi Ta'rixi Tabarī, Pajƣambar (s) avval Xolid ibni Validro ba Jaman firistod, ammo pas az şaş moh nokomī, dar ramazoni soli 10h.q., Imom Alī (a)-ro bo nomae ba in sarzamin firistod.[6] Zamone, ki Imom Alī (a) ba Jaman rasid, nomai Pajƣambarro baroi mardum xond va tamomiji qabilai Hamdon dar hamon rūz musulmon şudand.[7] Ba'ze az muhaqqiqon, ta'rixi in safarro dar soli 8 qamarī donistaand.[8]

Da'vati qabilai Mazhiç

Voqidī,[9] Ibni Sa'd[10] va ta'rixnigoroni digare[11] ba sarijjae işora kardaand, ki Pajƣambar (s), Imom Alī (a)-ro bo sesad savora ba Jaman firistod, ki Imom dar avval bo qabilai Mazhiç rūbarū şud va onhoro ba Islom da'vat kard. In mavzū' bo muxolifati onho muvoçeh şud, ammo ba'd az dargirie ki munçar ba kuşta şudani hududi bist nafari onon şud, da'vati muçaddadi Imom Alī (a)-ro qabul karda, musulmon şudand. In sarijja dar ramazoni soli dahum guzoriş şudaast.[12]

Gufta şudaast, dar in safar, Ka'bul-Ahbor - donişmandi jahudī, bo Imom Alī (a) rūbarū şud va zimni suolote az Imom dar borai Islomu Pajƣambar musulmon şud va taloş kard, to ulamoi jahudiji mintaqai xudro ham ba Islom da'vat kunad.[13]

Taqsimi ƣanoim

Imom Alī (a) dar çangi bo mazhiçijon, ƣanimathoe ba dast ovard va ba'd az çudo kardani xumsi ƣanoim, mobaqiro bajni laşkarijon taqsim namud.[14] Tibqi sunnati farmondehoni qablī, iddae az laşkarijon az Imom xostand to baxşe az xumsro ba onon bidihad, ammo Imom qabul nakardu guft, tamomi xumsro nazdi Pajƣambar (s) ki qasdi haç dorad, mebarad to ū hartavr saloh donist, amal kunad.[15] Bar asosi guzorişe, Imom Alī (a), dar nomae az amalkardi xud baroi Pajƣambar navişt va Rasuli Xudo (s) dar çavob az Imom xost to xudro ba ū rasonda va dar marosimi haç şirkat kunad.[16]

Imom Alī (a) pas az rasidan ba Toif, farmondehiji laşkar va muvozibat az xumsro ba Aburofe' supurd va ba Pajƣambar (s) dar Makka mulhaq şud. Barxe afrod az Aburofe' xostand to miqdore az xumsro ba onho bidihad va ū niz muvofiqat kard. Imom dar muloqoti muçaddad bo laşkarijon, Aburofe'ro sarzaniş kard va amvolro az joronaş pas girift, ki in amr sababi norohatiji onho va giloja ba Pajƣambar şud.[17] Gufta şudaast, ki Pajƣambar (s) ba mazammati in afrod pardoxt va zimni bajoni fazoili Imom Alī (a), koraşro mavridi ta'jid qaror dod.[18][Joddoşt 1]

Guzorişe az gilojai atrofijoni Imom Alī (a) ba Pajƣambar (s), ba'd az e'zom ba çoi Xolid ibni Valid ham guzoriş şudaast, ki dar onço ham, Pajƣambar ba difo' az Imom Alī (a) va bajoni fazoili ū pardoxt.[19] Ibni Hişom çarajoni şikojat az Imom Alī (a)-ro dar paji ma'murijati Imom baroi çam'ovariji zakoti mintaqai Naçron ovardaast.[20]

Irtiboti xutbai Ƣadir bo şikojat az Imom Alī (a)

Ahmad ibni Husajn Bajhaqī,[21] Ibni Kasir[22] va digaron,[23] hadafi Pajƣambar (s) az xutbai Ƣadirro, posux ba şikojathoi barxe musulmonon az Imom Alī (a) dar çangi Jaman donista va ba hamin xotir ba'ze mu'taqidand, ki in xutba, irtibote bo xilofati bilofasli Alī (a) nadorad.[24] Barxe az muhaqqiqon dar posux ba in şubha guftaand, ki in du qazija komilan çudo buda heç guna irtibote ba lihozi zamonī, makonī, muhtavoī va sababī nadorand.[25]

Mutafovit budani zamon va makoni du voqea

Bino ba guftai ba'ze muhaqqiqon, dar guzorişhoi şikojati sipohi Jaman cunin omadaast, ki Pajƣambar (s) bilofosila ba şikojatkunandagon dar hamon zamon va bo sarohat çavob dod va heç mavridi mubhamero boqī naguzoşt, to dar voqeai ba'dī baroi çubron, xutbaero ba on ixtisos dihad;[26] cunonki gufta şudaast, makoni vuqu'i voqeai Ƣadiri Xum va şikojati sipohi Jaman, bo jakdigar mutobiq nest. Voqeai Ƣadir ba naqli ta'rixnigoron, dar mintaqae bajni Makkaju Madina voqe' şudaast,[27] ammo barxe rivojot, makoni şikojatro Madina va barxei digar, Makka e'lom kardaand.[28]

Mutafovit budani muhtavoi du voqea

Gufta şudaast, ki voqeai Ƣadir ba lihozi muhtavoī niz, irtibote bo şikojati sipohi Jaman nadorad; zero dar hadisi Ƣadir, heç işorae ba şikojat naşudaast, ammo dar guzorişhoi safari Imom Alī (a) ba Jaman, iborathoe az Pajƣambar (s) ki hoviji kalimai şikojat ast, monandi «lo taşku Alijjan/ az Alī şikojat nakuned!.. » omadaast.[29] Cunonki iqror giriftani Pajƣambar az mardum, mabnī bar sohibi ixtijor budani xeş nisbat ba mu'minon, bo e'loni şikojat nakardan az Imom Alī (a) va dūst doştani ū tanosub nadorad. Dar zimn, guzorişhoi tabriki hoziron ba Imom va salom ba ū bo iborati «amiralmu'minin» va baj'at bo vaj, gujoi in mas'ala donista şudaast, ki fahmi muxotabon az suxanoni Pajƣambar, mas'alai çonişinī budaast.[30]

Az taƣojuri sababī niz dar mavridi har du voqea suxan gufta şudaast. Az onço ki çumaloti Pajƣambar (s) dar madhi Imom Alī (a) ba sababi şikojat az ū bud, ammo bino bar nazari şia va hatto bisjore az muhaddisoni ahli sunnat, xutbai Ƣadir ba'd az nuzuli ojati Tabliƣ erod şud va ba'd az on ham ojati Ikmol nozil gardid.[31]

Qazovati Imom Alī dar Jaman

Dar manobe'e hamcun Musnadi Ibni Hanbal[32] va al-Mustadraku ala-s-sahihajn[33] asari Hokimi Nişoburī ba ma'murijate işora kardaand, ki Pajƣambar (s) az Imom Alī (a) xost to ba Jaman rafta, dar bajni mardum ba qazovat bipardozad. Imom dar in bora izhori nigaronī kard, ki onon ba xotiri çavoniji ū, qazovathojaşro qabul nakunand, ki Pajƣambar zimni tavsijahoe ba Imom Alī (a), baroi ustuvoriji ū dar in kor duo kard. Barxe in ma'murijatro dar qolabi jake az safarho baroi da'vati qabilai Hamdonu Mazhiç donistaand[34] va ba'ze ehtimol dodaand, ki in ma'murijat ba hadafi çang nabuda va dar bajni solhoi haştumu nuhum ittifoq aftodaast va bo tavvaçuh ba qazovathoi mutaaddidi naqlşuda az Imom Alī (a) dar Jaman, vaj muddati zijodero dar Jaman ba sar burdaast.[35]

Dastovardhoi huzuri Imom Alī dar Jaman

Tibqi porae az guzorişho, safari Imom Alī (a) ba Jaman va Islom ovardani hamdonijon jo mazhiçijon sabab şud to qaboili digari Jaman niz ba taba'ijat az onho, Islomro bipazirand.[36] Gufta şudaast, mardumi Jaman ba viƶai qabilai Hamdonu Mazhiç az hamon zamon ba Imom aloqamand şudand va dar şumori nazdiktarin joroni ū dar Kufa qaror giriftand[37] va Imomro dar çanghoi Siffajn[38] va Nahravon[39] hamrohī kardand. Onho ba'dho niz Imom Hasan (a)[40] va Imom Husajn (a)[41]-ro jorī kardand. Ba'ze bar in bovarand, ki fidokorī va pajraviji xolisonai onho natiçai şinoxti amiq az Islom va çojgohi ma'naviji Imom Alī (a) az çumla vilojat va visojati ū bud.[42]

Ezoh

  1. ↑ Tabarī, Ta'rixi Tabarī, 1387h.q., ç.3, sah.131 - 132.
  2. ↑ Ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavijja, be to, ç.2, 641; Ibni Sa'd, at-Tabaqot-ul-kubro, 1410h.q., ç.2, sah.128.
  3. ↑ Rizonaƶod va Rodfard, “Hadisi Ƣadir va şubhai şikojat az Amiralmu'minin Alī (a) nazdi Pajombari Akram (s)”, sah.85 - 89.
  4. ↑ Tabarī, Ta'rixi Tabarī, 1387h.q., ç.3, sah.131 - 132.
  5. ↑ Voqidī, al-Maƣozī, 1409h.q., ç.3, sah.1079.
  6. ↑ Tabarī, Ta'rixi Tabarī, 1387h.q., ç.3, sah.131 - 132.
  7. ↑ Tabarī, Ta'rixi Tabarī, 1387h.q., ç.3, sah.131 - 132; Mas'udī, at-Tanbihu va-l-işrof, Qohira, sah.238.
  8. ↑ Dahlon, as-Sirat-un-nabavijja, 1421h.q., ç.2, sah.371.
  9. ↑ Voqidī, al-Maƣozī, 1409h.q., ç.3, sah.1079.
  10. ↑ Ibni Sa'd, at-Tabaqot-ul-kubro, 1410h.q., ç.2, sah.128 - 129.
  11. ↑ Maqrizī, Imto'-ul-asmo', 1420h.q., ç.2, sah.95 - 96; Solehī, Subul-ul-hudo, 1414h.q., ç.6, sah.238.
  12. ↑ Ibni Çavzī, al-Muntazam, 1412h.q., ç.4, sah.5.
  13. ↑ Voqidī, al-Maƣozī, 1409h.q., ç.3, sah.1083; Ibni Haçar, al-Isoba, 1415h.q., ç.5, sah.482.
  14. ↑ Ibni Sa'd, at-Tabaqot-ul-kubro, 1410h.q., ç.2, sah.128 - 129.
  15. ↑ Voqidī, al-Maƣozī, 1409h.q., ç.3, sah.1079.
  16. ↑ Voqidī, al-Maƣozī, 1409h.q., ç.3, sah.1081 - 1082.
  17. ↑ Voqidī, al-Maƣozī, 1409h.q., ç.3, sah.1079; Maqrizī, Imto'-ul-asmo', 1420h.q., ç.2, sah.96.
  18. ↑ Ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavijja, be to, ç.2, sah.603; Zahabī, Ta'rix-ul-Islom, 1413h.q., ç.3, sah.631.
  19. ↑ Buxorī, Saheh al-Buxorī, 1410h.q., ç.7, sah.44; Solehiji Şomī, Subul-ul-hudo, 1414h.q., ç.6, sah.235.
  20. ↑ Ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavijja, be to, ç.2, sah.602 - 603.
  21. ↑ Bajhaqī, al-E'tiqod, 1423h.q., sah.477 - 478.
  22. ↑ Ibni Kasir, al-Bidoja va-n-nihoja, 1407h.q., ç.5, sah.208.
  23. ↑ Halabiji Şofeī, as-Sirat-ul-halabijja, 1427h.q., ç.3, sah.384.
  24. ↑ Bajhaqī, al-E'tiqod, 1423h.q., sah.477 - 478.
  25. ↑ Rizonaƶod va Rodfard, “Hadisi Ƣadir va şubhai şikojat az Amiralmu'minin Alī (a) nazdi Pajombari Akram (s)”, sah.89 - 90.
  26. ↑ Rizonaƶod va Rodfard, “Hadisi Ƣadir va şubhai şikojat az Amiralmu'minin Alī (a) nazdi Pajombari Akram (s)”, sah.92.
  27. ↑ Ja'qubī, Ta'rix-ul-Ja'qubī, be to, ç.2, sah.112
  28. ↑ Rizonaƶod va Rodfard, “Hadisi Ƣadir va şubhai şikojat az Amiralmu'minin Alī (a) nazdi Pajombari Akram (s)”, sah.93.
  29. ↑ Rizonaƶod va Rodfard, “Hadisi Ƣadir va şubhai şikojat az Amiralmu'minin Alī (a) nazdi Pajombari Akram (s)”, sah.94 - 95.
  30. ↑ Rizonaƶod va Rodfard, “Hadisi Ƣadir va şubhai şikojat az Amiralmu'minin Alī (a) nazdi Pajombari Akram (s)” sah.95.
  31. ↑ Rizonaƶod va Rodfard, “Hadisi Ƣadir va şubhai şikojat az Amiralmu'minin Alī (a) nazdi Pajombari Akram (s)” sah.95 - 97.
  32. ↑ Ibni Hanbal, Musnadi Ahmad, 1421h.q., ç.2, sah.225.
  33. ↑ Hokimi Nişoburī, al-Mustadraku ala-s-sahihajn, 1411h.q., ç.3, sah.145.
  34. ↑ Ça'farijon, Sirai Rasuli Xudo (s), 1383h.ş., sah.667.
  35. ↑ Amin, Fi rihobi aimmati Ahli-l-Bajt (a), 1412h.q., ç.1, sah.256 - 257.
  36. ↑ Mas'udī, at-Tanbihu va-l-işrof, Qohira, sah.238; Haçariji Jamonī, Maçmu'u buldon-il-Jaman, 1416h.q., ç.2, sah.753.
  37. ↑ Ça'farijon, Sirai Rasuli Xudo (s), 1383h.ş., sah.666 – 667.
  38. ↑ Minqarī, Vaq'at-us-Siffajn, 1382h.q., sah.252, 436; Tabarī, Ta'rixi Tabarī, 1387h.q., ç.5, sah.20; Mas'udī, Muruç-uz-zahab, 1409h.q., ç.2, sah.389.
  39. ↑ Tabarī, Ta'rixi Tabarī, 1387h.q., ç.5, sah.79.
  40. ↑ Abulfaraçi Isfahonī, Maqotil-ut-tolibiin, Bejrut, sah.72.
  41. ↑ Muntazirul-Qoim, Naqşi qabilai Hamdon dar ta'rixi Islom va taşajju', 1385h.ş., sah.19 - 20.
  42. ↑ Muntazirul-Qoim, Naqşi qabilai Hamdon dar ta'rixi Islom va taşajju', 1385h.ş., sah.13 - 14.

Joddoşt


Sarcaşma

  • Abulfaraçi Isfahonī, Alī ibni Husajn, Maqotil-ut-tolibiin, tahqiqi Sajid Ahmad Saqr, Bejrut, Dorul-ma'rifat, be to.
  • Amin, Sajid Muhsin, Fi rihobi aimmati Ahli-l-Bajt (a), Bejrut, Dorul-ta'oruf lil-matbu'ot, 1412h.q.
  • Bajhaqī, Ahmad ibni Husajn, al-E'tiqod va-l-hidoja ilo sabil-ir-raşod ala mazhabi-s-salaf ahli-s-sunnati va-l-çamo'at, tahqiqi Abdulloh Muhammad Darveş, Bejrut, Dorul-imomat, 1423h.q.
  • Buxorī, Muhammad ibni Ismoil, Saheh al-Buxorī, Qohira, Vazoratul-avqof, copi duvum, 1410h.q.
  • Voqidī, Muhammad ibni Umar, kitobi al-Maƣozī, tahqiqi Morsiden Çons, Bejrut, muassisatul-A'lamī, copi sejum, 1409h.q.
  • Dahlon, Ahmad ibni Zajnī, as-Sirat-un-nabavijja, Bejrut, Dorul-fikr, copi duvum, 1421h.q.
  • Ibni Kasir, Ismoil ibni Umar, al-Bidoja va-n-nihoja, Bejrut, Dorul-fikr, 1407h.q.
  • Ibni Sa'd, Muhammad, at-Tabaqot-ul-kubro, tahqiqi Muhammad Abduqodir Ato, Bejrut, Dorul-kutubil-imijja, 1410h.q.
  • Ibni Hanbal, Ahmad ibni Muhammad ibni Hanbal, Musnadi Ahmad, tahqiqi Şuajb al-Arna'ut va digaron, Bejrut, muassisai ar-Risola, 1421h.q.
  • Ibni Haçar, Ahmad ibni Alī, al-Isoba fi tamjiz-is-sahoba, tahqiqi Odil Ahmad Abdulmavçud va Alī Muhammad Mu'avvaz, Bejrut, Dorul-kutubil-imijja, 1415h.q.
  • Ibni Hişom, Abdulmalik ibni Hişom, as-Sirat-un-nabavijja, tahqiqi Mustafo as-Saqqo va digaron, Bejrut, Dorul-ma'rifat, be to.
  • Ibni Çavzī, Abdurrahmon ibni Alī ibni Muhammad, al-Muntazam fi ta'rix-il-umami va-l-muluk, tahqiqi Muhammad Abduqodir Ato va Mustafo Abduqodir Ato, Bejrut, Dorul-kutubil-imijja, 1412h.q.
  • Maqrizī, Ahmad ibni Alī, Imto'-ul-asmo' bi mo li-n-nabiji min-al-ahvoli va-l-amvoli va-l-hafadati va-l-mato', tahqiqi Muhammad Abdulhamid an-Namisī, Bejrut, Dorul-kutubil-imijja, 1420h.q.
  • Mas'udī, Alī ibni Husajn, at-Tanbihu va-l-işrof, tashehi Abdulloh Ismoil as-Sovī, Qohira, Dorul-Sovī, be to
  • Mas'udī, Alī ibni Husajn, Muruç-uz-zahab va maodin-ul-çavhar, tahqiqi As'ad Doƣir, Qum, Dorul-hiçrat, 1409h.q.
  • Minqarī, Nasr ibni Muzohim, Vaq'atu Siffajn, tahqiqi Abdusalom Muhammad Horun, al-Qohira, al-Muassisatul-arabijjatul-hadisa, copi duvum, 1382h.q.
  • Muntazirul-Qoim, Asƣar, Naqşi qabilai Hamdon dar ta'rixi Islom va taşajju', Qum, paƶūhişgohi havza va donişgoh, 1385h.ş.
  • Rizonaƶod, Izzuddin va Mahdiji Rodfard, “Hadisi Ƣadir va şubhai şikojat az Amiralmu'minin Alī (a) nazdi Pajombari Akram (s)”, dar maçallai Kalomi islomī, davrai 21, № 83, poizi 1391h.ş.
  • Solehī, Muhammad ibni Jusuf, Subul-ul-hudo va-r-raşod fi sirati xajri-l-ibod, tahqiqi Odil Ahmad Abdulmavçud va Alī Muhammad Mu'avvaz, Bejrut, Dorul-kutubil-imijja, 1414h.q.
  • Subhonī, Ça'far, Furūƣi abadijjat, Qum, Bustoni kitob, 1385h.ş.
  • Tabarī, Muhammad ibni Çarir, Ta'rixi Tabarī, tahqiqi Muhammad Abulfazl Ibrohim, Bejrut, Dorul-turos, 1387h.q.
  • Halabiji Şofeī, Abulfaraç, as-Sirat-ul-halabijja, Bejrut, Dorul-kutubil-ilmijja, copi duvum, 1427h.q.
  • Haçariji Jamonī, Muhammad ibni Ahmad, Maçmu'-ul-buldon-il-Jaman va qaboiluho, San'o, Dorul-hikmatil-jamonijja, copi duvum, 1416h.q.
  • Hokimi Nişoburī, Muhammad ibni Abdulloh, al-Mustadraku ala-s-sahihajn, tahqiqi Mustafo Abduqodir Ato, Bejrut, Dorul-kutubil-imijja, 1411h.q.
  • Ça'farijon, Rasul, Sirai Rasuli Xudo (s), Qum, Daleli mo, copi sejum, 1383h.ş.
  • Ja'qubī, Ahmad ibni Abija'qub, Ta'rix-ul-Ja'qubī, Bejrut, Dorusodir, be to.


Xatoi jodkard: <ref> tags exist for a group named "Joddoşt", but no corresponding <references group="Ёддошт"/> tag was found

Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Сарийяи_Имом_Алӣ_дар_Яман&oldid=19972"