Jump to content

Ru'jati Xudo

Az wikishia
Kitobi «Ru'jatulloh» asari Ojatulloh Subhonī.

Ru'jati Xudo (forsī: رؤیت خدا) jak mas'alai kalomī dar borai imkoni didani Xudo bo caşm ast. Mutakallimoni imomija va mu'tazila mu'taqidand, ki Xudoro na dar dunjo va na dar oxirat bo caşmi odī didan mumkin nest. Az nigohi inho, didani Xudo bo caşmi sar çism budani Xudoro metalabad. Dar muqobil, beştari mazohibi kalomiji ahli sunnat monandi aşoira, ahli hadis, muçassima, karromija va salafija bar in bovarand, ki imkoni didani Xudovand vuçud dorad.

Ta'rixi mas'alai didani Xudo dar Islom ba asri dujumi qamarī barmegardad. Az nigohi ba'zeho, in mas'alaro jahudijon va nasronijone, ki xudro musulmon vonamud mekardand, ba bahshoi islomī vorid kardaand.

Ru'jat va dida şudani Xudo ilova bar ilmi kalom, dar Qur'on, rivojot va irfonu tasavvuf niz mavridi bahs buda va dar in xusus kitobhoi zijode navişta şudaast, az çumla «Ru'jat-ul-loh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aqli-s-sarih» ki Ça'fari Subhonī onro naviştaast.

Mafhum va çojgoh

Ru'jati Xudo, jak mas'alai kalomī ast dar borai inki ojo metavon Xudoro bo caşmi sar did jo na?![1] Dar ojathoi Qur'on, az ru'jati Xudoi suxan omadaast; monandi ojati 22 va 23-i surai Qijomat, ojati 15 surai Mutaffifin, ojati 16 surai Junus va ojoti 11 to 13 surai Naçm. Dar barxe ojot niz didani Xudo nafj şudaast; hamcun ojati 103 surai An'om, ojati 143 surai A'rof, ojati 55 surai Baqara, ojati 153 surai Niso va ojati 21 surai Furqon.[2] Dar manobei rivoiji şiaju sunnī, rivojoti farovone dar borai imkon jo adami imkoni ru'jati Xudo naql şudaast.[3]

Mufassironi muxolif va muvofiqi imkoni ru'jati Xudovand, dar zajli in ojot ba surati mabsut ba bahs dar borai ru'jati Xudo pardoxtaand.[4]

Gufta şudaast, ba sababi inki sufijon hamvora ba fikri tamosi bevosita bo Xudovand budaand, ru'jati Xudo dar irfonu tasavvuf niz ba mas'alai çaddī tabdil şud va taqriban hamai kasone ki dar tabaqai avvali sufijon qaror dorand, hamcun Ibrohimi Adham, suxanone dar in bob dorand.[5]

Ta'rixcai mas'ala

Dar Islom, sobiqai mabohisi kalomī dar borai ru'jati Xudo ba qarni duvumi qamarī barmegardad.[6] Dar in qarn, du firqai kalomiji firqai çahmija va mu'tazila ru'jati Xudo bo caşmi sarro inkor kardand. Dar avoili qarni sejum, imkoni didani Xudo az aqoidi asliji Ahmad ibni Hanbal – jake az aimmai cahorgonai ahli sunnat va pajravonaş şud. Digar firqahoi kalomie hamcun moturidija, aşoira, muçassima, muşubbiha, karromija va salafija[7] imkoni ru'jati Xudo bo caşmi sarro paziruftand.[8]

Barxe mutakallimon, az çumla Ça'fari Subhonī - mutakallimi şiai qarni 14 mu'taqidand, fikri didani Xudo az çonibi barxe az jahudijon va masehijone, ki xudro ba musulmonī mezadand monandi Ka'bulahbor ba hadisho va mavzu'hoi islomī vorid şud.[9] Az didgohi Ça'fari Subhonī, tamomi ahodisi murtabit bo ru'jati Xudo tavassuti musulmonnamohoi jahudī va masehī voridi manobei rivoiji musulmonon şudaast.[10]

Ru'jati Xudo dar adjoni digar

Peş az Islom, mas'alai ru'jati Xudo dar Tavrotu Inçil matrah budaast.[11] dar Tavrot - kitobi muqaddasi jahudijon, Xudovand xitob ba hazrati Muso (a) megūjad: «nametavonī rūi maro bibinī; zero insone, ki maro bibinad, zinda namemonad!».[12] Dar ojati digare xitob ba Muso (a) gufta şudaast: «dasti xudro xoham bardoşt to puşti maro bibinī, ammo rūi man dida nameşavad!».[13] Dar ojati Inçil omadaast, ki pokdilon Xudoro xohand did,[14] ammo dar ojati digare gufta şudaast, Xudoro hargiz kase nadidaast.[15]

Didgohi mazohibi islomī dar borai ru'jati Xudo

Se didgohi aslī dar borai mas'alai ru'jati Xudo matrah şudaast: muçassima va karomija - firqahoi kalomiji ahli sunnat, didani Xudo dar dunjovu oxiratro mumkin medonand; zero Xudovandro çismonī va makonmand tavsif mekunand.[16]

Digar firqahoi kalomiji ahli sunnat, hamcun aşoira,[17] va ahli hadis[18] megūjand, Xudo faqat dar oxirat bo caşmi sar dida meşavad; harcand qoil ba çismonī budani Xudo nestand.[19]

Imomija,[20], zajdija[21] va mu'tazila[22] ru'jati Xudo dar dunjovu oxiratro mahol medonand va dar in bora ittifoqi nazar dorand.[23]

Daloili imkoni ru'jat dar oxirat

Muvofiqoni imkoni ru'jati Xudo baroi isboti on, ba daloili aqlī va naqlī istinod kardaand,[24] ki barxe ba şarhi zer ast:

Daloili aqlī

Barxe az daloili aqliji muvofiqoni ru'jati Xudo az in qaror ast:

  • Baroi kase ki xudaş va cizhoro mebinad, in imkon hast ki digaron niz ūro bibinand. Az onço ki Xudovand xudaş va aşjo'ro mebinad, imkon dorad ba mo ham tavonoiji didani xudaşro ato kunad.[25]
  • Mavçudoti muxtalif qobili didan hastand va qobili ru'jat budani onho marbut ba zot va vuçudi onhost. Dar in surat, Xudovand ham ki mavçud ast, bojad qobili ru'jat boşad.[26]

Daloili naqlī

Daloil naqlī darbardorandai ojoti Qur'on va rivojot ast:

Az çumlai ojoti Qur'on, ojati 143-i sura A'rof ast, ki dar on, Musoi nabī az Xudovand mexohad ūro bibinad, ammo Xudo çavob medihad, ki Muso nametavonad Ūro bibinad. Istidlol in ast, ki agar didani Xudovand mahol bud, hazrati Muso (a) cunin darxoste az Xudovand namekard.[27]

Baroi çavozi ru'jati Xudo ba ojoti digare monandi ojati 44-i surai Ahzob, ojati 22 va 23 surai Qijomat, ojati 15-i surai Mutaffifin[28] va ojati 103-i surai An'om[29] niz istidlol şudaast.

Baroi isboti didani Xudo dar oxirat ba rivojoti manqul az Pajƣambar (s) niz istinod kardaand;[30] monandi in rivojati nabavī:[31] «Parvardigoratonro xohed did, cunon ki mohi şabi cahordahumro muşohida mekuned!».[32]

Daloili nomumkin budani ru'jati Xudo

Muxolifoni imkoni ru'jati Xudo ham ba dalelhoi aqlī va naqlī istinod kardaand:

Daloili aqlī

Ba guftai Ça'fari Subhonī, asosi adillai aqlī in ast, ki didani Xudo mustalzimi isboti çism jo sifoti çism baroi Xudost.[33] Barxe az adillai aqlī az in qaror ast:

  1. Didan bo caşmi zohirī mustalzimi on ast, ki Xudovand doroi bu'd, makon va zamon boşad; dar hole ki Xudovand munazzah az in avsof ast.[34] Az nazari Alloma Hillī iqtizoi vuçubi vuçudi Xudovand, muçarrad budani Xudo va nafji çihat va makon az Ūst. Bo nafji in mavorid, ru'jati Xudo bo caşmi zohirī muntafī meşavad.[35]
  2. Xudovand jo ba tamomi zot qobili ru'jat ast, jo çuz'e az zotaş dida meşavad. Surati avval ba mutanohī va mahdud budani Xudo meançomad va surati duvum mustalzimi murakkab, makonmand va çihatdor budani Xudost, ki har du surat mahol va botil ast. Pas Xudo qobili muşohida va didan nest.[36]

Daloili naqlī

Az adillai naqliji muxolifon, jake hamon ojati 143 surai A'rof ast, ki muvofiqon ham ba on istinod mekardand va dar on, Xudovand ba Muso megūjad, tu nametavonī maro bibinī: «lan taronī/لَنْ تَرانِی». Az onço ki kalimai «lan/لَنْ» ba ma'noi nafji abadī ast, «lan taronī» dalolat bar nafji abadiji ru'jati Xudo va adami vuqu'i on dorad.[37]

Ojati digar in ast: لَا تُدْرِ‌کهُ الْأَبْصَارُ‌ وَهُوَ یُدْرِ‌ک الْأَبْصَارَ‌; caşmho Ūro dar namejoband va Ūst, ki didagonro darmejobad!».[38] Az didgohi mutakallimoni imomija va mu'tazilī ojat dalolat dorad, ki Xudo bo caşm dida nameşavad;[39]

Rivojoti manqul az imomoni şia ham dilolat dorand, ki Xudovand bo caşmi oddī dida nameşavad.[40] Dar rivojate, şaxse az Imom Alī (a) mepursad, ojo Xudoro didaast va ū çavob medihad Xudoero ki namebinam ibodat namekunam, ammo Ūro bo haqiqati imon metavon muşohida kard, na bo caşmoni sar.[41]

Az nazari muxolifoni imkoni ru'jati Xudo, rivojati nabaviji mavridi istinodi muvofiqon, bar farzi sihhat, bar ilmi ba Xudo dalolat dorad, na didan bo caşmi zohirī; zero agar murod didani bo caşm zohirī boşad, rivojat mustalzimi çihat doştani Xudost, ki mahol ast.[42]

Kitobi «Ru'jatullohi Çalla va Alo» asari Doruqutnī.

Kitobşinosī

Az mas'alai ru'jati Xudo dar bisjore az kitobhoi kalomī, tafsirī va barxe az kitobhoi irfonī va rivoī bahs şudaast. Ilova bar in, kitobhoi mustaqile ham dar borai ru'jati Xudo nigoriş şudaast, ki barxe ba şarhi zer ast:

  • Kalimatun havla-r-ru'jat, naviştai Sajid Abdulhusajn Şarafiddin. In kitob bo nigohi şi'ī, ba isboti mahol budani ru'jati Xudo mepardozad.[43] In kitob dar çildi cahorumi «Mavsu'at-ul-imom-is-Sajid Abdulhusajn Şarafuddin», girdovariji markazul-ulum vas-saqofatil-islomija, intişoroti Dorul-muarrixil-arabī va niz bo unvoni «Ru'jatulloh va falsafat-ul-misoqi va-l-vilojat» bo tahqiqi Mahdī Ansoriji Qumī az sūi intişoroti Lavhi mahfuz cop va muntaşir şudaast.
  • Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, asari Ça'fari Subhonī. Dar in kitob, ru'jati Xudoro nazarijae voridotī az jahud donista va dar sadadi ibtoli in nazarija va difo' az didgohi şia bo burhonhoi aqlī, qur'onī va rivoī baromadaast.
  • Ru'jatulloh Çalla va Alo, Alī ibni Umari Doruqutnī. Doruqutnī, az ahli hadis va muhaddisoni maşhuri qarni cahorum ast. Dar in kitob, baroi isboti çavozi ru'jati Xudo, ojot va rivojoti nozir ba ru'jati Xudo girdovarī şudaast.[44] In kitob ba hamrohi du zamimai «Ru'jatullohi Taboraka va Ta'olo» ta'lifi Ibni Nuhos va «Zav'-us-sorī ilo ma'rifati ru'jat-il-Borī» ba qalami Abişoma Maqdisī tavassuti intişoroti Dorul-kutubil-ilmijja cop şudaast. Hamcunin ba zamimai «al-Misboh-ul-munir fi ru'jat-ir-Rabb-il-xabir» va «al-Muhlaq-uz-zofī ilo mo fi kitob-ir-ru'jat-il-vofī» ba qalami Abuuvajs al-Kurdī dar intişoroti Doru Ibni Tajmijja muntaşir şudaast.

Az digar osor dar borai ru'jati Xudo in mavorid ast: Ru'jatulloh bajna-t-tanzihi va-t-taşbih, Abdukarimi Behbahonī, Maçma'i çahoniji Ahli Bajt; Ru'jati moh dar osmon: barrasiji ta'rixiji mas'alai liqoulloh dar kalom va tasavvuf, Nasrulloh Purçavodī, Markazi naşri donişgohī; Rūjajati Xudovand? Dar in çahon va çahoni digar, Sajid Abdulmahdiji Tavakkul, zeri nazari Nosir Makorimi Şerozī, Imom Alī ibni Abitolib.

Çustorhoi vobasta

Ezoh

  1. ↑ Subhonī, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, sah.26 va 27; Subhonī, al-Ilohijot, 1412h.q., ç.2, sah.127; Behbahonī, Ru'jatulloh bajna-t-tanzihi va-t-taşbih, 1426h.q., sah.16.
  2. ↑ Zokirī va digaron, “Ru'jat”, sah.799 - 802.
  3. ↑ Baroi rivojoti şia nigoh kuned ba Kulajnī, al-Kofī, Islomija, 1407h.q., bobi ibtolur-ru'jat, ç.1, sah.95 - 110; Şajx Saduq, at-Tavhid, 1398h.q., bobi mo çoa fir-ru'jat, sah.107 - 122; Nahç-ul-baloƣa, tashehi Subhī Soleh, xutbai 91, sah.124, xutbai 185, sah.269 va xutbai 186, sah.273; Şarafiddin, Ru'jatulloh va falsafat-ul-misoqi va-l-vilojat, 1423h.q., sah.53 - 81. Baroi rivojoti ahli sunnat nigoh kuned ba Buxorī, Saheh Buxorī, 1422h.q., ç.1, sah.115, ç.6, sah.139, ç.9, sah.127 - 129; Doruqutnī, Ru'jatulloh Çalla va Alo, 1426h.q., sah.7 - 94.
  4. ↑ Baroi tafosiri muxolifoni ru'jati Xudo ba unvoni namuna nigoh kuned ba Tusī, at-Tibjon, Doru ehjoil-turosil-arabī, ç.1, sah.249 - 253, ç.10, sah.197 - 199; Tabotaboī, al-Mizon, 1390h.q., ç.8, sah.237 - 243; Zamaxşarī, al-Kaşşof, 1407h.q., ç.1, sah.141; ç.2, sah.151 - 157; baroi tafosiri muvofiqoni ru'jat ba unvoni namuna nigoh kuned ba Faxri Rozī, Tafsiri Kabir, 1420h.q., ç.3, sah.519 - 520, ç.14, sah.354 - 358, ç.30, sah.730 - 733.
  5. ↑ Nigoh kuned ba Zokirī va digaron, “Ru'jat”, sah.810.
  6. ↑ Subhonī, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, sah.24 va 25; Zokirī va digaron, “Ru'jat”, sah.804.
  7. ↑ Ibni Tajmija, Minhoç-us-sunnat-in-nabavijja, 1406h.q., ç.2, sah.316 329 - 349, ç.3, sah.341 344 va 347.
  8. ↑ Zokirī va digaron, «Ru'jati Xudo», sah.804.
  9. ↑ Nigoh kuned ba Subhonī, Ilohijot, 1412h.q., ç.2, sah.138 va 139; Subhonī, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, sah.15 - 24; Behbahonī, Ru'jatulloh bajna-t-tanzihi va-t-taşbih, 1426h.q., sah.99 va 100.
  10. ↑ Nigoh kuned ba Subhonī, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, sah.16.
  11. ↑ Zokirī va digaron, “Ru'jat”, sah.799.
  12. ↑ Kitobi Muqaddas, Sifri xuruç, bobi 33, ojati 20.
  13. ↑ Kitobi Muqaddas, Sifri xuruç, bobi 33, ojati 23.
  14. ↑ Kitobi Muqaddas, Inçili Matto, bob5, ojati 8.
  15. ↑ Kitobi Muqaddas, Inçili Juhanno, bobi 1, ojati 18.
  16. ↑ Subhonī, al-Ilohijot, muassisai Imom Sodiq (a), ç.2, sah.125; Faxri Rozī, al-Arba'in fi usul-id-din, 1986m., ç.1, sah.266 va 267; Behbahonī, Ru'jatulloh bajna-t-tanzihi va-t-taşbih, 1426h.q., sah.15.
  17. ↑ Aş'arī, al-Ibona an usul-id-dijona, 1397h.q., sah.25 va 51; Omadī, Ƣojat-ul-marom, 1413h.q., sah.142.
  18. ↑ Subhonī, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, sah.27.
  19. ↑ Subhonī, al-Ilohijot, 1412h.q., ç.2, sah.125.
  20. ↑ Alloma Hillī, Kaşf-ul-murod, 1382h.ş., sah.46; Subhonī, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, sah.27; Çavodiji Omulī, Tavhid dar Qur'on, 1395h.ş., sah.256 va 257.
  21. ↑ Subhonī, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, sah.27; Aş'arī, Maqolot-ul-islomiin, 1426h.q., ç.1, sah.172.
  22. ↑ Qozī Abdulçabbor, al-Muxtasar fi usul-id-din, 1971m., sah.190; Şahristonī, al-Milal va-n-nihal, 1364h.ş., ç.1, sah.57 va 114.
  23. ↑ Aş'arī, Maqolot-ul-islomiin, 1426h.q., ç.1, sah.131 va 172; Omadī, Ƣojat-ul-marom, 1413h.q., sah.142; Şahristonī, al-Milal va-n-nihal, 1364h.ş., ç.1, sah.5; Subhonī, al-Ilohijot, muassisai Imom Sodiq (a), ç.2, sah.125.
  24. ↑ Nigoh kuned ba: Aş'arī, al-Ibona an usul-id-dijona, 1397h.q., sah.35 - 55.
  25. ↑ Aş'arī, al-Ibona an usul-id-dijona, 1397h.q., sah.53.
  26. ↑ Omadī, Ƣojat-ul-marom, 1413h.q., sah.142 va 143; Şahristonī, al-Milal va-n-nihal, 1364h.ş., ç.1, sah.113.
  27. ↑ Aş'arī, al-Ibona an usul-id-dijona, 1397h.q., sah.41; Rozī, al-Arba'in fi usul-id-din, 1986m., ç.1, sah.278.
  28. ↑ Nigoh kuned ba: Aş'arī, al-Ibona an usul-id-dijona, 1397h.q., sah.3 45 va 46; Faxri Rozī, al-Arba'in fi usul-id-din, 1986m., ç.1, sah.292 - 295.
  29. ↑ Faxri Rozī, Tafsiri Kabir, 1420h.q., ç.13, sah.97.
  30. ↑ Nigoh kuned ba: Doruqutnī, Ru'jatulloh Çalla va Alo, 1426h.q., sah.7 - 94.
  31. ↑ Buxorī, Saheh Buxorī, 1422h.q., ç.1, sah.115, ç.6, sah.139, ç.9, sah.127 - 129.
  32. ↑ Aş'arī, al-Ibona an usul-id-dijona, 1397h.q., sah.49; Ibni Tajmija, Minhoç-us-sunnat-in-nabavijja, 1406h.q., ç.2, sah.332, ç.3, sah.341.
  33. ↑ Subhonī, al-Ilohijot, 1412h.q., ç.2, sah.128.
  34. ↑ Çavodiji Omulī, Tavhid dar Qur'on, 1395h.ş., sah.257.
  35. ↑ Alloma Hillī, Kaşf-ul-murod, 1382h.ş., sah.46 va 47.
  36. ↑ Subhonī, al-Ilohijot, 1412h.q., ç.2, sah.127.
  37. ↑ Subhonī, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, sah.64 - 66.
  38. ↑ Surai An'om, ojati 103.
  39. ↑ Çavodiji Omulī, Tavhid dar Qur'on, 1395h.ş., sah.258; Subhonī, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, sah.55; Qozī Abdulçabbor, Şarhi usul-il-xamsa, 1422h.q., sah.156.
  40. ↑ Nigoh kuned ba: Kulajnī, al-Kofī, 1407h.q., bobi ibtolur-ru'jat, ç.1, sah.95 - 110; Şajx Saduq, at-Tavhid, 1398h.q., bobi mo çoa fir-ru'jat, sah.107 - 122.
  41. ↑ Nahç-ul-baloƣa, copi Dorul-kitobil-lubnonī, ç.1, sah.258, xutbai 179.
  42. ↑ Qozī Abdulçabbor, al-Muxtasar fi usul-id-din, 1971m., sah.191 va 192.
  43. ↑ Aminipur, “Nimnigohe ba unvonhoi Mavsu'at-ul-imom-is-Sajid Abdulhusajn Şarafuddin”, sah.25 va 26.
  44. ↑ Nigoh kuned ba Doruqutnī, Ru'jatulloh Çalla va Alo, 1426h.q., sah.7; Nafisī, “Doruqutnī, Abulhasan Alī ibni Umar”, sah.755.

Sarcaşma

  • Alloma Hillī, Kaşf-ul-murod fi şarhi taçrid-ul-e'tiqod qism al-Ilohijot, muqaddima va ta'liqai Ça'fari Subhonī, Qum, muassisai Imom Sodiq (a), copi duvum, 1382h.ş.
  • Aminipur, Abdulloh, “Nimnigohe ba unvonhoi Mavsu'at-ul-imom-is-Sajid Abdulhusajn Şarafuddin”, dar maçallai Kitobhoi islomī, № 22 va 23, poiz va zimistoni 1384.
  • Aş'arī, Abulhasan Alī ibni Ismoil, al-Ibona an usul-id-dijona, tahqiq Fuqija Husajn Mahmud, Qohira, Dorul-ansor, copi avval, 1397h.q.
  • Aş'arī, Abulhasan Alī ibni Ismoil, Maqolot-ul-islomiin va ixtilof-ul-musallin, tahqiqi Naim Zarzur, Maktabatul-asrijja, copi avval, 1426h.q. - 2005m.
  • Behbahonī, Abdukarim, Fi rihobi Ahli-l-Bajt (a): Ru'jatulloh bajna-t-tanzihi va-t-taşbih, Qum, Maçma'i çahoniji Ahli Bajt, copi duvum, 1426h.q.
  • Buxorī, Muhammad ibni Ismoil, Saheh Buxorī, tahqiqi Muhammad Zuhajr ibni Nosir al-Nosir, Doru tavqin-naçot, copi avval, 1422h.q.
  • Doruqutnī, Alī ibni Umar, Ru'jatulloh Çalla va Alo va jalihi ru'jatullohi Taboraka va Ta'olo va Zav'-u-sorī ilo ma'rifati ru'jat-il-Borī, tahqiqi Ahmad Farid Mazidī, Bejrut, Dorul-kutubil-ilmija, copi avval, 1426h.q. - 2005m.
  • Zamaxşarī, Mahmud ibni Umar, al-Kaşşof an haqoiqi ƣavomiz-it-tanzil va ujun-il-aqovil fi vuçuh-it-ta'vil, tashehi Mustafo Husajn Ahmad, Bejrut, Dorul-kutubil-arabī, copi sejum, 1407h.q.
  • Zokirī, Mustafo, Muhammad Zore' Şirin Kundī va Bobaki Abbosī, “Ru'jat”, dar Donişnomai çahoni Islom, ç.20, Tehron, Bunjodi doiratulmaorifi islomī, 1394h.ş.
  • Ibni Tajmija, Ahmad ibni Abdulhalim, Minhoç-us-sunnat-in-nabavijja fi naqzi kalom-iş-şi'at-il-qadarijja, tahqiqi Muhammad Raşod Solim, Çome'at-ul-imom Muhammad ibni Saud al-islomijja, copi avval, 1406h.q. - 1986m.
  • Kulajnī, Muhammad ibni Ja'qub, al-Kofī, tahqiq va tashehi Aliakbari Ƣafforī va Muhammadi Oxundī, Tehron, Dorul-kutubil-islomija, copi cahorum, 1407h.q.
  • Qozī Abdulçabbor, al-Muxtasar fi usul-id-din, tahqiqi Muhammad Ammora, Bejrut, Dorul-halol, 1971m.
  • Qozī Abdulçabbor, Şarhi usul-il-xamsa, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, copi avval, 1422h.q.
  • Muhammadī, Alī, Şarhi Kaşf-ul-murod, Qum, Dorul-fikr, copi cahorum, 1378h.ş.
  • Nafisī, Şodī, “Doruqutnī, Abulhasan Alī ibni Umar”, dar Donişnomai çahoni Islom, ç.16, Tehron, Bunjodi doiratulmaorifi islomī, 1393h.ş.
  • Nahç-ul-baloƣa, tashehi Subhī Soleh, Qum, Hiçrat, copi avval, 1414h.q.
  • Omadī, Sajfiddin, Ƣojat-ul-marom fi ilm-il-kalom, Bejrut, Dorul-kutubil-ilmijja, copi avval, 1413h.q.
  • Subhonī, Ça'far, Ilohijoti alo huda-l-kitobi va-s-sunnati va-l-aql, Qum, al-Markazul-olamī lil-dirosotil-islomija, copi sejum, 1412h.q.
  • Subhonī, Ça'far, Ru'jatulloh fi zav'-il-kitobi va-s-sunnati va-l-aql-is-sarih, beço, beno, be to.
  • Tabotaboī, Sajidmuhammadhusajn, al-Mizon fi tafsir-il-Qur'on, Bejrut, muassisatul-A'lamī, copi duvum, 1390h.q.
  • Faxri Rozī, Muhammad ibni Umar, al-Arba'in fi usul-id-din, Qohira, Maktabatul-kulijotil-azharija, copi avval, 1986m.
  • Faxri Rozī, Muhammad ibni Umar, Tafsiri Kabir, Bejrut, Doru ehjoil-turosil-arabī, copi sejum, 1420h.q.
  • Çavodiji Omulī, Abdulloh, Tavhid dar Qur'on (tafsiri mavzūiji Qur'oni Karim), Qum, naşri Isro, copi haştum, 1395h.ş.
  • Şajx Saduq, Muhammad ibni Alī ibni Bobavajh, at-Tavhid, Qum, Çome'ai mudarrisin, copi avval, 1398h.q.
  • Şarafiddin, Abdulhusajn, Ru'jatulloh va falsafat-ul-misoqi va-l-vilojat, tahqiqi Mahdī Ansoriji Qumī, Qum, Lavhi mahfuz, 1423h.q.
  • Şahristonī, Muhammad ibni Abdukarim, al-Milal va-n-nihal, tahqiqi Muhammad Badron, Qum, Şarifi Razī, copi sejum, 1364h.ş.
Bargirifta az "https://tg.wikishia.net/w/index.php?title=Руъяти_Худо&oldid=28367"