Сайид Абулқосим Хуӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

Дар ҷараёни ихроҷи эрониён аз Ироқ, аз авохири даҳаи 1340 шамсӣ, Хуӣ аз маъдуд олимони шиа буд, ки ихроҷ нашуд. Бо ин ҳол, ихроҷи бисёре аз шогирдонаш боиси коҳиши равнақи дарси ӯ шуд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.519.</ref> Бисёре аз шогирдони Хуӣ бо ҳузур дар ҳавзаи илмияи Қум, андешаҳои фиқҳӣ ва усулии устоди худро тарвиҷ карданд ва ҳавзаи илмияи Қум дар давраи муосирро, ки то пеш аз он таҳти таъасии равиши илмии Ҳоирии Яздӣ ва Буруҷердӣ буд, бо рӯйкардҳои фиқҳӣ ва усулии Хуӣ, Мирзои Ноинӣ, Муҳаққиқи Исфаҳонӣ ва Оқозиёи Ироқӣ ошно кунанд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.519 - 520.</ref>

Хуӣ, пас аз марҷаият, аз сиёсат канора гирифт.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Ин давра, бо солҳои ҳузури имом Хумайнӣ дар Наҷаф ҳамзамон буд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Сукути ӯ дар баробари рухдодҳои даврони инқилоби 1357 шамсии Эрон, эътирозотеро дар Эрон барангехт.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Ҳузури Фараҳи Дебо, ҳамсари Муҳаммадризо Паҳлавӣ дар байт (дафтари марҷаият)-и ӯ дар 28 обони 1357 шамсӣ, ба ин эътирозот доман зад, Хуӣ дар ёддоште хитоб ба бархе уламо, ин мулоқотро ногаҳонӣ ва нохоста донист.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516 - 517.</ref>

Фараҳи Дебо, ҳамсари Муҳаммадризо Паҳлавӣ, шоҳи вақти Эрон, дар 28 обони 1357 шамсӣ, ҳамзамон бо иди Ғадир, ба дидори Сайид Абулқосим Хуӣ рафт.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516 - 517.</ref> Ин дидор дар шароите сурат гирифт, ки Инқилоби Исломии мардуми Эрон авҷ гирифта ва Сайидрӯҳуллоҳи Мусавии Хумайнӣ аз Ироқ ихроҷ шуда буд.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref> Мулоқоти Фараҳи Дебо бо Хуӣ, мӯҷиб шуд Хуӣ дар маҳофили инқилобии Эрон мавриди интиқод қарор гирад.<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516.</ref>

Аз ҳамин рӯ, ин марҷаи тақлид дар ёддоште хитоб ба Сайидсодиқи Рӯҳонӣ, зимни таъкид бар ногаҳонӣ ва нохоста будани ин мулоқот, ёдовар шуд, ки дар ин дидор, «шадидан нисбат ба ҳаводиси ногувор ва фаҷоеъе, ки дар кишвари Эрон рух додааст, эътироз намудем!».<ref>Раисзода, “Хуӣ, Абулқосим”, саҳ.516 – 517/ Таботабоӣ, “Дидори пурмоҷаро ва ривоятҳои мутафовит”.</ref> Ҳусайни Фардуст, аз наздикони Муҳаммадризо Паҳлавӣ, дар бораи ин дидор гуфт: оятуллоҳ Сайид Абулқосими Хуӣ тақозои мулоқоти Фараҳи Паҳлавиро бепосух гузошта буд ва Фараҳ шахсан бо ҳиҷоби исломӣ ба манзили оятуллоҳ Хуӣ меравад.<ref>Ҳошимиёнфар, Гунашиносии рафтори сиёсии мароҷеи тақлид, 1390ҳ.ш., саҳ.224.</ref>