Пайғамбарон: Тафовут байни таҳрирҳо
→Дараҷот ва маротиб
| Сатри 91: | Сатри 91: | ||
==Дараҷот ва маротиб== | ==Дараҷот ва маротиб== | ||
Бар асоси ояти (وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ) «баъзе аз анбиёро бар баъзе бартарӣ бахшидем»,<ref>Сураи Исро, ояти 55.</ref> мақом ва ҷойгоҳи пайғамбарон яксон нест ва бархе аз онон бар дигарон бартарӣ доранд. Дар аҳодис мақоми Пайғамбари Акрам (с) аз анбиёи дигар бартар дониста шудааст.<ref>Садуқ, Камол-уд-дин, 1395ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.254.</ref> {{Ёддошт|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) مَا خَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً أَفْضَلَ مِنِّي وَ لَا أَكْرَمَ عَلَيْهِ مِنِّي قَالَ عَلِيٌّ (ع) فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَأَنْتَ أَفْضَلُ أَمْ جَبْرَئِيلُ؟ فَقَالَ(ص) يَا عَلِيُّ! إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَضَّلَ أَنْبِيَاءَهُ الْمُرْسَلِينَ عَلَى مَلَائِكَتِهِ الْمُقَرَّبِينَ وَ فَضَّلَنِي عَلَى جَمِيعِ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ, «Расули Худо (с) фармуд: Худованд махлуқе бартар аз ман ва гиромитар аз ман халқ накардааст! Ҳазрати Алӣ алайҳиссалом пурсид «эй Расули Худо, шумо бартаред ё Ҷабраил?» фармуд: эй Алӣ, Худованди Мутаъол пайғамбарони мурсали худро бар фариштагони муқаррабаш бартарӣ ато фармуд ва маро бар тамомии анбиё ва мурсалин бартарӣ дод. Садуқ, Камол-уд-дин, 1395ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.254.}} Аз назари яҳудиён, анбиёи Банӣ Исроил аз дигар анбиё бартар буда ва байни онон низ, ҳазрати Мусо (а) аз дигарон бартар аст.<ref>Тоҳирии Окурдӣ, Яҳудият, 1390ҳ.ш., саҳ.173.</ref> | Бар асоси ояти (وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ) ''«баъзе аз анбиёро бар баъзе бартарӣ бахшидем»'',<ref>Сураи Исро, ояти 55.</ref> мақом ва ҷойгоҳи пайғамбарон яксон нест ва бархе аз онон бар дигарон бартарӣ доранд. Дар аҳодис мақоми [[Ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам|Пайғамбари Акрам (с)]] аз анбиёи дигар бартар дониста шудааст.<ref>Садуқ, Камол-уд-дин, 1395ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.254.</ref> {{Ёддошт|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) مَا خَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً أَفْضَلَ مِنِّي وَ لَا أَكْرَمَ عَلَيْهِ مِنِّي قَالَ عَلِيٌّ (ع) فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَأَنْتَ أَفْضَلُ أَمْ جَبْرَئِيلُ؟ فَقَالَ(ص) يَا عَلِيُّ! إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَضَّلَ أَنْبِيَاءَهُ الْمُرْسَلِينَ عَلَى مَلَائِكَتِهِ الْمُقَرَّبِينَ وَ فَضَّلَنِي عَلَى جَمِيعِ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ, «Расули Худо (с) фармуд: Худованд махлуқе бартар аз ман ва гиромитар аз ман халқ накардааст! Ҳазрати Алӣ алайҳиссалом пурсид «эй Расули Худо, шумо бартаред ё Ҷабраил?» фармуд: эй Алӣ, Худованди Мутаъол пайғамбарони мурсали худро бар фариштагони муқаррабаш бартарӣ ато фармуд ва маро бар тамомии анбиё ва мурсалин бартарӣ дод. Садуқ, Камол-уд-дин, 1395ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.254.}} Аз назари яҳудиён, анбиёи Банӣ Исроил аз дигар анбиё бартар буда ва байни онон низ, [[Мусо (пайғамбар)|ҳазрати Мусо (а)]] аз дигарон бартар аст.<ref>Тоҳирии Окурдӣ, Яҳудият, 1390ҳ.ш., саҳ.173.</ref> | ||
===Улулъзм=== | ===Улулъзм=== | ||
Мақолаи аслӣ: Улулъазм | ''Мақолаи аслӣ:'' [[Улулъазм|'''Улулъазм''']] | ||
Ба гуфтаи Аллома Таботабоӣ, манзур аз азм дар ояти 35 Ақоф, | Ба гуфтаи [[Сайид Муҳаммадҳусайни Таботабоӣ|Аллома Таботабоӣ]], манзур аз азм дар [[ояти 35 Ақоф]], шариат ва мурод аз улулъазм, пайғамбарони соҳиби шариат аст. Аз назари вай панҷ пайғамбар дорои шариат (Нуҳ (а), Иброҳим (а), Мусо (а), Исо (а) ва Муҳаммад (с)) улулъазм ҳастанд.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.141.</ref> Бархеи дигар бар ин боваранд, ки улулъазм мунҳасир дар пайғамбарони соҳиби шариат нест.<ref>Мисбоҳи Яздӣ, Роҳ ва роҳнамошиносӣ, 1393ҳ.ш., саҳ.404.</ref> Бар пояи [[Ҳадис|ривояте]], пайғамбарони улулъазм аз пайғамбарони дигар бартаранд.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.145.</ref> | ||
===Мақоми рисолат=== | ===Мақоми рисолат=== | ||
Бинобар қавли машҳур, «набӣ» мафҳуми омтар аз «расул» аст, ҳар расуле, набӣ аст, вале ҳамаи анбиё, расул нестанд.<ref>Муфид, Авоил-ул-мақолот, 1413ҳ.қ., саҳ.45.</ref> Тибқи ҳадисе, 313 тан аз пайғамбарон, расул будаанд.<ref>Садуқ, ал-Хисол, 1362ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.524; Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, саҳ.32, ҷ.74, саҳ.71.</ref> Бархе аз фарқҳои набӣ ва расул иборатанд аз: | |||
* Расул дар хобу бедорӣ ваҳйро дарёфт мекунад, аммо набӣ фақат дар хоб.<ref>Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.176 - 177.</ref> | * Расул дар хобу бедорӣ [[Ваҳй|ваҳйро]] дарёфт мекунад, аммо набӣ фақат дар хоб.<ref>Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.176 - 177.</ref> | ||
* Ваҳй бар расулро Ҷабраил иблоғ мекунад, аммо ваҳй бар набӣ аз тариқи фариштагони дигар ё илҳоми қалбӣ ва ё руъёи содиқа сурат мепазирад.<ref>Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.176 - 177.</ref> | * Ваҳй бар расулро [[Ҷабраил]] иблоғ мекунад, аммо ваҳй бар набӣ аз тариқи фариштагони дигар ё илҳоми қалбӣ ва ё руъёи содиқа сурат мепазирад.<ref>Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.176 - 177.</ref> | ||
* Расул илова бар мақоми набувват, рисолати итмоми ҳуҷҷатро низ бар уҳда дорад.<ref>Мисбоҳи Яздӣ, Роҳ ва роҳнамошиносӣ, 1393ҳ.ш., саҳ.55.</ref> | * Расул илова бар мақоми набувват, рисолати итмоми ҳуҷҷатро низ бар уҳда дорад.<ref>Мисбоҳи Яздӣ, Роҳ ва роҳнамошиносӣ, 1393ҳ.ш., саҳ.55.</ref> | ||
* Расул касе аст, ки шариат дорад ва аҳком вазъ мекунад, вале набӣ нигаҳбони шариати дигар пайғамбарон аст. Табарсӣ ин қавлро ба Ҷоҳиз нисбат додааст.<ref>Табарсӣ, Маҷмаъ-ул-баён, 1372ҳ.ш., ҷ.7, саҳ.144.</ref> Албатта, бархе аз муфассирон монанди Табарсӣ, набӣ ва расулро ҳаммаъно медонанд.<ref>Табарсӣ, Маҷмаъ-ул-баён, 1372ҳ.ш., ҷ.7, саҳ.144 - 145.</ref> | * Расул касе аст, ки шариат дорад ва аҳком вазъ мекунад, вале набӣ нигаҳбони шариати дигар пайғамбарон аст. Табарсӣ ин қавлро ба Ҷоҳиз нисбат додааст.<ref>Табарсӣ, Маҷмаъ-ул-баён, 1372ҳ.ш., ҷ.7, саҳ.144.</ref> Албатта, бархе аз муфассирон монанди Табарсӣ, набӣ ва расулро ҳаммаъно медонанд.<ref>Табарсӣ, Маҷмаъ-ул-баён, 1372ҳ.ш., ҷ.7, саҳ.144 - 145.</ref> | ||