Пайғамбарон: Тафовут байни таҳрирҳо
→Дараҷот ва маротиб
| Сатри 68: | Сатри 68: | ||
==Дараҷот ва маротиб== | ==Дараҷот ва маротиб== | ||
Бар асоси ояти (وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ) «баъзе аз анбиёро бар баъзе бартарӣ бахшидем», | Бар асоси ояти (وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ) «баъзе аз анбиёро бар баъзе бартарӣ бахшидем»,<ref>Сураи Исро, ояти 55.</ref> мақом ва ҷойгоҳи пайғамбарон яксон нест ва бархе аз онон бар дигарон бартарӣ доранд. Дар аҳодис мақоми Пайғамбари Акрам (с) аз анбиёи дигар бартар дониста шудааст.<ref>Садуқ, Камол-уд-дин, 1395ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.254.</ref> [ Ёддошти 2 ] Аз назари яҳудиён, анбиёи Банӣ Исроил аз дигар анбиё бартар буда ва байни онон низ, ҳазрати Мусо (а) аз дигарон бартар аст.<ref>Тоҳирии Окурдӣ, Яҳудият, 1390ҳ.ш., саҳ.173.</ref> | ||
===Улулъзм=== | ===Улулъзм=== | ||
| Сатри 74: | Сатри 74: | ||
Мақолаи аслӣ: Улулъазм | Мақолаи аслӣ: Улулъазм | ||
Ба гуфтаи Аллома Таботабоӣ, манзур аз азм дар ояти 35 Ақоф, шариъат ва мурод аз улулъазм, пайғамбарони соҳиби шариат аст. Аз назари вай панҷ пайғамбар дорои шариат (Нуҳ (а), Иброҳим (а), Мусо (а), Исо (а) ва Муҳаммад (с)) улулъазм ҳастанд. | Ба гуфтаи Аллома Таботабоӣ, манзур аз азм дар ояти 35 Ақоф, шариъат ва мурод аз улулъазм, пайғамбарони соҳиби шариат аст. Аз назари вай панҷ пайғамбар дорои шариат (Нуҳ (а), Иброҳим (а), Мусо (а), Исо (а) ва Муҳаммад (с)) улулъазм ҳастанд.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.141.</ref> Бархеи дигар бар ин боваранд, ки улулъазм мунҳасир дар пайғамбарони соҳиби шариат нест.<ref>Мисбоҳи Яздӣ, Роҳ ва роҳнамошиносӣ, 1393ҳ.ш., саҳ.404.</ref> Бар пояи ривояте, пайғамбарони улулъазм аз пайғамбарони дигар бартаранд.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.145.</ref> | ||
===Мақоми рисолат=== | ===Мақоми рисолат=== | ||
Бино бар қавли машҳур, «набӣ» мафҳуми омтар аз «расул» аст, ҳар расуле, набӣ аст, вале ҳамаи анбиё, расул нестанд. | Бино бар қавли машҳур, «набӣ» мафҳуми омтар аз «расул» аст, ҳар расуле, набӣ аст, вале ҳамаи анбиё, расул нестанд.<ref>Муфид, Авоил-ул-мақолот, 1413ҳ.қ., саҳ.45.</ref> Тибқи ҳадисе, 313 тан аз пайғамбарон, расул будаанд.<ref>Садуқ, ал-Хисол, 1362ҳ.ш., ҷ.2, саҳ.524; Маҷлисӣ, Биҳор-ул-анвор, 1403ҳ.қ., ҷ.11, саҳ.32, ҷ.74, саҳ.71.</ref> Бархе аз фарқҳои набӣ ва расул иборатанд аз: | ||
* Расул дар хобу бедорӣ ваҳйро дарёфт мекунад, аммо набӣ фақат дар хоб. | * Расул дар хобу бедорӣ ваҳйро дарёфт мекунад, аммо набӣ фақат дар хоб.<ref>Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.176 - 177.</ref> | ||
* Ваҳй бар расулро Ҷабраил иблоғ мекунад, аммо ваҳй бар набӣ аз тариқи фариштагони дигар ё илҳоми қалбӣ ва ё руъёи содиқа сурат мепазирад. | * Ваҳй бар расулро Ҷабраил иблоғ мекунад, аммо ваҳй бар набӣ аз тариқи фариштагони дигар ё илҳоми қалбӣ ва ё руъёи содиқа сурат мепазирад.<ref>Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.176 - 177.</ref> | ||
* Расул илова бар мақоми набувват, рисолати итмоми ҳуҷҷатро низ бар уҳда дорад. | * Расул илова бар мақоми набувват, рисолати итмоми ҳуҷҷатро низ бар уҳда дорад.<ref>Мисбоҳи Яздӣ, Роҳ ва роҳнамошиносӣ, 1393ҳ.ш., саҳ.55.</ref> | ||
* Расул касе аст, ки шариат дорад ва аҳком вазъ мекунад, вале набӣ нигаҳбони шариати дигар пайғамбарон аст. Табарсӣ ин қавлро ба Ҷоҳиз нисбат додааст. | * Расул касе аст, ки шариат дорад ва аҳком вазъ мекунад, вале набӣ нигаҳбони шариати дигар пайғамбарон аст. Табарсӣ ин қавлро ба Ҷоҳиз нисбат додааст.<ref>Табарсӣ, Маҷмаъ-ул-баён, 1372ҳ.ш., ҷ.7, саҳ.144.</ref> Албатта, бархе аз муфассирон монанди Табарсӣ, набӣ ва расулро ҳаммаъно медонанд.<ref>Табарсӣ, Маҷмаъ-ул-баён, 1372ҳ.ш., ҷ.7, саҳ.144 - 145.</ref> | ||
===Пайғамбарони ташреъӣ ва таблиғӣ=== | ===Пайғамбарони ташреъӣ ва таблиғӣ=== | ||
Бар асоси як тақсимбандӣ, анбиё ба ду гуруҳи пайғамбарони ташреъӣ ва пайғамбарони таблиғӣ тақсим мешаванд. | Бар асоси як тақсимбандӣ, анбиё ба ду гуруҳи пайғамбарони ташреъӣ ва пайғамбарони таблиғӣ тақсим мешаванд.<ref>Мутаҳҳарӣ, Маҷмӯаи осор, ҷ.2, саҳ.183.</ref> Вазифаи пайғамбарони таблиғӣ, тарвиҷ, таблиғ, иҷро ва тафсири шариате аст, ки дар замони эшон будааст. Бар хилофи пайғамбарони ташреъӣ монанди Нуҳ, Иброҳим, Мусо ва Исо<ref>Мутаҳҳарӣ, Маҷмӯаи осор, ҷ.3, саҳ.154.</ref> ки худ соҳиби шариат буда<ref>Мутаҳҳарӣ, Маҷмӯаи осор, ҷ.3, саҳ.173.</ref> ва дини тозае овардаанд ва теъдоди эшон бисёр кам аст.<ref>Мутаҳҳарӣ, Маҷмӯаи осор, ҷ.2, саҳ.183.</ref> | ||
===Мақоми имомат=== | ===Мақоми имомат=== | ||
Бар асоси ояти Ибтилои Иброҳим, бархе пайғамбарон дорои мақоми имомат низ будаанд. | Бар асоси ояти Ибтилои Иброҳим, бархе пайғамбарон дорои мақоми имомат низ будаанд.<ref>Сураи Бақара, ояти 124.</ref> Дар бархе ривоёт, мақоми имомат бартар аз мақоми набувват дониста шудааст, чароки ин мақом дар авохири умри Иброҳим (а) ва пас аз набувват ба ӯ дода шуд.<ref>Баҳронӣ, ал-Бурҳон, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.323.</ref> [Ёддошти 3 ] Дар сураи Анбиё, ҳазрати Иброҳим (а), Исҳоқ (а), Яъқуб (а) ва Лут (а) имом муаррифӣ шудаанд.<ref>Сураи Анбиё, оёти 69 то 73.</ref> Дар ҳадисе аз Имом Содиқ (а), ҳамаи пайғамбарони улулъазми дорои мақоми имомат дониста шудаанд.<ref>Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.175.</ref> | ||
===Бартарӣ бар фариштагон=== | ===Бартарӣ бар фариштагон=== | ||
Бино ба гуфтаи Шайхи Муфид, имомия ва аҳли ҳадиси аҳли суннат мақоми пайғамбаронро бартар аз фариштагон медонанд, вале бештари мӯътазилаи аҳли суннат қоил ба бартарии фариштагон бар Анбиё ҳастанд. | Бино ба гуфтаи Шайхи Муфид, имомия ва аҳли ҳадиси аҳли суннат мақоми пайғамбаронро бартар аз фариштагон медонанд, вале бештари мӯътазилаи аҳли суннат қоил ба бартарии фариштагон бар Анбиё ҳастанд.<ref>Муфид, Авоил-ул-мақолот, 1413ҳ.қ., саҳ.49 - 50.</ref> Дар бархе аҳодис мақоми Пайғамбари Акрам (с) ва дувоздаҳ имом, аз фариштагон болотар дониста шудааст.<ref>Садуқ, Камол-уд-дин, ҷ.1, саҳ.254.</ref> | ||
==Пайғамбарони соҳиби китоб== | ==Пайғамбарони соҳиби китоб== | ||