Пайғамбарон: Тафовут байни таҳрирҳо

Қуръон аз бархе пайғамбарон ном бурдааст.<ref>Сураи Нисо, ояти 164.</ref> Одам (а), [[Нуҳ (пайғамбар)|Нуҳ (а)]], [[Идрис (пайғамбар)|Идрис (а)]], Ҳуд (а), Солеҳ (а), [[Иброҳим (пайғамбар)|Иброҳим (а)]], [[Лут (пайғамбар)|Лут (а)]], [[Исмоил (пайғамбар)|Исмоил (а)]], [[Алясаъ (пайғамбар)|Алясаъ (а)]], [[Зулкифл (пайғамбар)|Зулкифл (а)]], [[Илёс (пайғамбар)|Илёс (а)]], [[Юнус (пайғамбар)|Юнус (а)]], [[Исҳоқ (пайғамбар)|Исҳоқ (а)]], [[Яъқуб (пайғамбар)|Яъқуб (а)]], [[Юсуф (пайғамбар)|Юсуф (а)]], [[Шуайб (пайғамбар)|Шуайб (а)]], [[Мусо (пайғамбар)|Мусо (а)]], [[Ҳорун (пайғамбар)|Ҳорун (а)]], [[Довуд (пайғамбар)|Довуд (а)]], [[Сулаймон (пайғамбар)|Сулаймон (а)]], [[Айюб (пайғамбар)|Айюб (а)]], [[Закариё (пайғамбар)|Закариё (а)]], [[Яҳё (пайғамбар)|Яҳё (а)]], [[Исо (пайғамбар)|Исо (а)]] ва Муҳаммад (с) пайғамбароне ҳастанд, ки номи онон дар [[Қуръон]] омадааст.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.2, саҳ.141.</ref> Бархе аз [[Тафсири Қуръон|муфассирон]] муътақиданд, номи [[Исмоил ибни Ҳизқил]] {{Efn|Исмоил ибни Ҳизқил аз пайғамбарони Банӣ Исроил аст. Аллома Таботабоӣ муътақид аст, ки манзури Қуръон аз Исмоил дар ояти «واذكُر فِى الكِتبِ اِسمعيلَ اِنَّهُ كانَ صادِقَ الوَعدِ و كانَ رَسولاً نَبيـّا» (сураи Марям, ояти 54), Исмоил ибни Ҳизқил аст (Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.63).}} низ дар Қуръон омадааст.<ref>Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.14, саҳ.63.</ref>

Бар асоси ояти  (وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ) ''«баъзе аз анбиёро бар баъзе бартарӣ бахшидем»'',<ref>Сураи Исро, ояти 55.</ref> мақом ва ҷойгоҳи пайғамбарон яксон нест ва бархе аз онон бар дигарон бартарӣ доранд. Дар аҳодис мақоми [[Ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам|Пайғамбари Акрам (с)]] аз анбиёи дигар бартар дониста шудааст.<ref>Садуқ, Камол-уд-дин, 1395ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.254.</ref> {{Efn|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص‌) مَا خَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً أَفْضَلَ مِنِّي وَ لَا أَكْرَمَ عَلَيْهِ مِنِّي قَالَ عَلِيٌّ (ع) فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَأَنْتَ أَفْضَلُ أَمْ جَبْرَئِيلُ؟ فَقَالَ(ص) يَا عَلِيُّ! إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَضَّلَ أَنْبِيَاءَهُ الْمُرْسَلِينَ عَلَى مَلَائِكَتِهِ الْمُقَرَّبِينَ وَ فَضَّلَنِي عَلَى جَمِيعِ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ, «Расули Худо (с) фармуд: Худованд махлуқе бартар аз ман ва гиромитар аз ман халқ накардааст! Ҳазрати Алӣ алайҳиссалом пурсид «эй Расули Худо, шумо бартаред ё Ҷабраил?» фармуд: эй Алӣ, Худованди Мутаъол пайғамбарони мурсали худро бар фариштагони муқаррабаш бартарӣ ато фармуд ва маро бар тамомии анбиё ва мурсалин бартарӣ дод. Садуқ, Камол-уд-дин, 1395ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.254.}} Аз назари яҳудиён, анбиёи Банӣ Исроил аз дигар анбиё бартар буда ва байни онон низ, [[Мусо (пайғамбар)|ҳазрати Мусо (а)]] аз дигарон бартар аст.<ref>Тоҳирии Окурдӣ, Яҳудият, 1390ҳ.ш., саҳ.173.</ref>  

Бар асоси [[ояти Ибтилои Иброҳим]], бархе пайғамбарон дорои [[Имомат|мақоми имомат]] низ будаанд.<ref>Сураи Бақара, ояти 124.</ref> Дар бархе [[Ҳадис|ривоёт]], мақоми имомат бартар аз мақоми набувват дониста шудааст, чароки ин мақом дар авохири умри Иброҳим (а) ва пас аз набувват ба ӯ дода шуд.<ref>Баҳронӣ, ал-Бурҳон, 1416ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.323.</ref> {{Efn|Дар ривояти машҳуре аз Имом Содиқ (а) маротиби пеш аз имомати Иброҳим (а) ин гуна баршумурда шудааст: 1 – убудийят, 2 – набувват, 3 – рисолат, 4 - хуллат (халилуллоҳӣ), 5 - имомат. «إنّ اللّه َ تباركَ و تعالى اتَّخَذَ إبراهيمَ عَبدا قَبلَ أن يَتَّخِذَهُ نَبيّا ، و إنّ اللّه َ اتَّخَذَهُ نَبيّا قَبلَ أن يَتَّخِذَهُ رَسولاً ، و إنّ اللّه َ اتَّخَذَهُ رَسولاً قَبلَ أن يَتَّخِذَهُ خَليلاً ، و إنّ اللّه َ اتَّخَذَهُ خَليلاً قَبلَ أنْ يَجعَلَهُ إماما ، فلَمّا جَمَعَ لَهُ الأشياءَ قالَ : «إنّي جاعِلُكَ لِلنّاسِ إماماً...» Имом Содиқ (а): Худованди Мутаъол Иброҳими алайҳиссаломро пеш аз онки ба пайғамбарӣ баргузинад, ба бандагии [худ] гирифт ва пеш аз онки ба расулӣ баргузинадаш ба пайғамбарӣ баргузид ва пеш аз онки халилаш гардонад, ӯро ба расулӣ баргузид ва пеш аз онки имомаш қарор диҳад, ӯро ба халилӣ гирифт ва чун ҳамаи ин мақомотро барояш фароҳам овард, фармуд: «Ман туро имоми мардум қарор додам!». Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.175.}} Дар сураи Анбиё, ҳазрати Иброҳим (а), Исҳоқ (а), Яъқуб (а) ва Лут (а) имом муаррифӣ шудаанд.<ref>Сураи Анбиё, оёти 69 то 73.</ref> Дар ҳадисе аз [[Имом Содиқ алайҳиссалом|Имом Содиқ (а)]], ҳамаи [[Улулъазм|пайғамбарони улулъазми]] дорои мақоми имомат дониста шудаанд.<ref>Кулайнӣ, ал-Кофӣ, 1407ҳ.қ., ҷ.1, саҳ.175.</ref>

Теъдоде аз пайғамбарон [[китоби осмонӣ]] доштаанд; бинобар [[Қуръон|оёти Қуръон]], [[Забур]] - китоби ҳазрати Довуд (а)<ref>Сураи Исро, ояти 55.</ref>, [[Таврот]] - китоби ҳазрати Мусо (а) {{Efn|Қуръон бар нузули Таврот бар Мусо тасреҳ накардааст, аммо нузули Тавротро аз ҷониби Худо донистааст (сураи Моида, ояти 44) ва низ нузули Алвоҳ бар Мусоро таъйид кардааст (сураи Аъроф, ояти 154). Бархе аз муфассирон гуфтаанд, Алвоҳ, ҳамон Таврот аст (Таботабоӣ, ал-Мизон, 1417ҳ.қ., ҷ.8, саҳ.250).}}, [[Инҷил]] - китоби ҳазрати Исо (а)<ref>Сураи Ҳадид, ояти 27.</ref> ва Қуръон - китоби ҳазрати Муҳаммад (с)<ref>Сураи Шуро, ояти 7.</ref> будааст.